SKKN Vận dụng phương pháp dạy học STEM để thiết kế một số chủ đề trong dạy, học giúp học sinh yêu thích, hứng thú, tiếp cận nhanh và có hiệu quả đối với chương trình GDPT 2018 ở môn Tin học Lớp 10, Kết nối tri thức

 SỞ GD&ĐT NGHỆ AN 
 TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 4 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Tên đề tài: 
 VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC STEM ĐỂ THIẾT KẾ MỘT 
SỐ CHỦ ĐỀ TRONG DẠY – HỌC GIÚP HỌC SINH YÊU THÍCH, HỨNG 
THÚ, TIẾP CẬN NHANH VÀ CÓ HIỆU QUẢ ĐỐI VỚI CHƯƠNG TRÌNH 
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018 Ở MÔN TIN HỌC LỚP 10 
 LĨNH VỰC: TIN HỌC 
 Đồng tác giả: Trần Thị Thanh 
 Nguyễn Thị Hương Trà 
 Tổ Toán – Tin, Trường THPT Diễn Châu 4 
 Điện thoại liên hệ: 0983946609 (0962286582) 
 Nghệ An, tháng 4 năm 2023 
 1.1.7. Đánh giá bài dạy STEM .................................................................................. 9 
1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 10 
1.2.1. Phương pháp điều tra, nghiên cứu để xác định cơ sở thực tiễn của đề tài ......... 10 
1.2.2. Kết quả điều tra, khảo sát cơ sở thực trạng của đề tài ................................. 10 
1.3. Kết luận chương 1 ............................................................................................ 12 
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ MỘT SỐ CHỦ ĐỀ DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG 
STEM ...................................................................................................................... 13 
2.1. Những thuận lợi, khó khăn thực hiện dạy học STEM chương trình Tin học 10 
KNTT ...................................................................................................................... 13 
2.2. Xây dựng kế hoạch bài dạy STEM .................................................................. 13 
2.2.1. Cơ sở để xây dựng kế hoạch bài dạy STEM ............................................. 13 
2.2.2. Giáo án dạy học STEM bài 15: Hoàn thiện hình ảnh đồ họa ...................... 14 
2.2.3. Giáo án dạy học STEM bài 21: Câu lệnh While ........................................... 27 
2.3. Kết luận chương 2 ............................................................................................ 39 
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ........................................................... 40 
3.1. Mục tiêu của thực nghiệm sư phạm ................................................................. 40 
3.2. Nội dung thực nghiệm sự phạm ....................................................................... 40 
3.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ...................................................................... 40 
3.4. Quá trình thực nghiệm giải pháp mới .............................................................. 40 
3.5. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................................... 40 
3.5.1. Phân tích định lượng ..................................................................................... 40 
3.5.2. Phân tích định tính ........................................................................................ 42 
3.6. Hiệu quả mà sáng kiến mang lại như sau: ....................................................... 44 
3.7. Khảo sát tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp kết hợp các KTDH tích 
cực đã được xây dựng và áp dụng trong đề tài........................................................ 44 
3.7.1. Mục đích khảo sát ......................................................................................... 44 
3.7.2. Nội dung và phương pháp khảo sát .............................................................. 44 
3.7.3. Đối tượng khảo sát ........................................................................................ 45 
3.7.4. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp của đề tài 
 được áp dụng ........................................................................................................ 45 
3.8. Kết luận chương 3 ............................................................................................ 47 
PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................. 48 
 ii 
 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 
TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ 
 1 GV Giáo viên 
 2 HS Học sinh 
 3 SGK Sách giáo khoa 
 4 SBT Sách bài tập 
 5 KHBD Kế hoạch bài dạy 
 6 KTDH Kỹ thuật dạy học 
 7 CNTT Công nghệ thông tin 
 8 THPT Trung học phổ thông 
 9 CTGDPT Chương trình giáo dục phổ thông 
10 TNSP Thực nghiệm sư phạm 
11 TN Thực nghiệm 
12 ĐC Đối chứng 
13 LTN Lớp thực nghiệm 
14 LĐC Lớp đối chứng 
15 SL Số lượng 
16 TL Tỉ lệ % 
17 TT Thứ tự 
18 SP Sản phẩm 
 iv 
 Để các em phát huy hết khả năng về mọi mặt theo chương trình giáo dục phổ 
thông 2018 và hiểu hơn về tầm quan trọng của việc học bộ môn Tin học cũng như 
áp dụng vào thực tiễn trong học tập cũng như vào cuộc sống hằng ngày. Phương 
pháp dạy học STEM chúng tôi đã và đang áp dụng vào một số chủ đề như thiết kế 
các kịch bản bằng các tình huống trong thực tế đã mang lại một kết quả đáng mong 
đợi và rất khả quan, bên cạnh đó còn sử dụng các vật liệu có sẵn trong cuộc sống để 
thực hành mô tả các sản phẩm về đồ họa, áp dụng các kiến thức lập trình để giải 
quyết các bài toán trong cuộc sống hằng ngày nhằm tạo điều kiện để học sinh rèn 
luyện tư duy, sáng tạo, biết cách vận dụng các kiến thức, kĩ năng, đã học vào thực tế 
để giải quyết vấn đề. 
 Xuất phát từ mục tiêu chương trình giáo dục phổ thông 2018 về việc phát triển 
năng lực người học và một số thực trạng trong dạy-học môn Tin học ở cấp THPT 
chúng tôi đã lựa chọn đề tài để nghiên cứu “Vận dụng phương pháp dạy học STEM 
để thiết kế một số chủ đề trong dạy - học giúp học sinh yêu thích, hứng thú, tiếp 
cận nhanh và có hiệu quả đối với chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở môn 
Tin học lớp 10”. 
2. Mục tiêu của đề tài 
 Thiết kế một số chủ đề dạy học theo phương pháp dạy học STEM giúp học sinh 
biết được tầm quan trọng của bộ môn Tin học và tiếp cận nhanh với chương trình 
mới 2018. 
 Hình thành cho học sinh khả năng phân tích, xử lý các vấn đề liên quan, thiết 
 kế sản phẩm, tự tin hơn trong cuộc sống. 
3. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 
 Nghiên cứu lý thuyết: Tìm hiểu, nghiên cứu các tài liệu về các vấn đề liên quan 
đến đề tài sáng kiến kinh nghiệm. 
 Điều tra quan sát: Thực trạng về việc dạy học STEM và khả năng tiếp cận dạy 
học STEM của học sinh trung học phổ thông. 
 Thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm sư phạm ở khối 10 trường THPT 
Diễn Châu 4 để xem xét tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp sư phạm đã đề 
xuất. 
4. Tính mới và những đóng góp của đề tài 
 Đề tài xây dựng các chủ đề dạy học bằng phương pháp STEM nhằm giúp học 
sinh hiểu sâu hơn, tự đưa ra hướng xử lí và giải quyết vấn đề. Phát triển các kĩ năng, 
phương pháp học tập và khả năng sáng tạo trong các bài học trong chủ đề. 
 Trong đề tài này chúng chúng tôi hướng đến cách tiếp cận môn Tin học bằng 
các sản phẩm, bằng những tình huống, những bài toán từ thực tiễn qua đó các em 
cũng học được những kĩ năng sống vận dụng vào cuộc sống để giải quyết vấn đề 
phát sinh trong thực tiễn. 
 2 
 PHẦN 2. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI 
1.1. Cơ sở lí luận 
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về giáo dục STEM 
1.1.1.1. Thuật ngữ STEM 
 STEM là thuật ngữ viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Công 
nghệ), Engineering (Kĩ thuật) và Mathematics (Toán học). Thuật ngữ này được sử 
dụng khi đề cập đến các chính sách phát triển về Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và 
Toán học của mỗi quốc gia. Hiện nay, thuật ngữ này được dùng chủ yếu trong hai 
ngữ cảnh là giáo dục và nghề nghiệp. 
 Trong ngữ cảnh giáo dục, đề cập tới STEM là muốn nhấn mạnh đến sự quan 
tâm của nền giáo dục đối với các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán 
học ; chú trọng đến dạy học các môn học STEM theo tiếp cận tích hợp liên môn, gắn 
với thực tiễn, hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực người học. 
 Trong ngữ cảnh nghề nghiệp, STEM được sử dụng khi đề cập tới ngành nghề 
thuộc hoặc liên quan tới các lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán học. 
Đây là những ngành nghề có vai trò quyết định tới sức cạnh tranh của một nền kinh 
tế, đang và sẽ có nhu cầu cao trong xã hội hiện đại. 
 1.1.1.2. Giáo dục STEM – Cách tiếp cận 
 Là một tư tưởng (chiến lược, tiếp cận) giáo dục, bên cạnh định hướng giáo dục 
toàn diện, thúc đẩy giáo dục 4 lĩnh vực: Toán học, Khoa học tự nhiên, Kỹ thuật, 
Công nghệ với mục tiêu “Định hướng và chuẩn bị nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu 
ngày càng tăng của các ngành nghề liên quan tới các lĩnh vực STEM, nhờ đó nâng 
cao sức cạnh tranh của nền kinh tế” 
 Theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, giáo dục STEM là mô hình giáo 
dục dựa trên cách tiếp cận liên môn, giúp học sinh áp dụng các kiến thức khoa học, 
công nghệ, kĩ thuật và toán học vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh 
cụ thể. Nhằm đa dạng hóa hình thức tổ chức giáo dục STEM trong trường phổ thông, 
tại Công văn số 3089/BGDĐT–GDTrH, ngày 14/8/2020 của Bộ Giáo dục và Đào 
tạo về việc triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học, giáo dục 
STEM được mở rộng hơn. Theo đó, giáo dục STEM là một phương thức giáo dục 
nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng của 
chúng trong thực tiễn. 
1.1.1.3. Mục tiêu của giáo dục STEM 
 Giáo dục phổ thông giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng 
hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng 
lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ 
 4 
 Với học sinh phổ thông, việc theo học mô hình STEM còn có ảnh hưởng tích 
cực tới khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Khi được học nhiều dạng kiến thức 
trong một thể tích hợp, học sinh sẽ chủ động thích thú với việc học tập thay vì thái 
độ e ngại hoặc tránh né một lĩnh vực nào đó, từ đó sẽ khuyến khích các em có định 
hướng tốt hơn khi chọn chuyên ngành cho các bậc học cao hơn và sự chắc chắn cho 
cả sự nghiệp về sau. 
1.1.2. Giáo dục STEM trong CTGDPT 2018 
 Trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018, giáo dục STEM vừa mang nghĩa 
thúc đẩy giáo dục các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật, và toán học vừa thể 
hiện phương pháp tiếp cận liên môn, phát triển năng lực và phẩm chất người học cụ 
thể là: 
 - Theo tiếp cận thúc đẩy giáo dục các lĩnh vực STEM 
 Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có đầy đủ các môn học thuộc lĩnh vực 
STEM. Đó là môn Toán, các môn khoa học tự nhiên, môn Công nghệ, và môn Tin 
học. Trong đó, môn Tin học được xem như thuộc lĩnh vực công nghệ (ở mạch nội 
dung ICT). 
 Vị trí, vai trò của môn Công nghệ và môn Tin học trong Chương trình GDPT 
2018 đã được nâng cao rõ rệt. Điều này không chỉ thể hiện rõ tư tưởng giáo dục 
STEM mà còn là sự điều chỉnh kịp thời của giáo dục phổ thông trước cuộc Cách 
mạng công nghiệp 4.0. 
 - Theo tiếp cận liên môn trong dạy học các lĩnh vực STEM 
 Có các chuyên đề học tập về STEM, nghề nghiệp STEM ở lớp 10, 11, 12 trong 
các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán; các hoạt động trải nghiệm dưới 
hình thức câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, trong đó có các hoạt động nghiên cứu 
STEM. 
 Định hướng đổi mới phương pháp giáo dục nêu trong Chương trình giáo dục 
phổ thông 2018 cũng phù hợp với giáo dục STEM ở cấp độ dạy học tích hợp theo 
chủ đề liên môn, vận dụng kiến thức liên môn giải quyết các vấn đề thực tiễn. 
1.1.3. Giáo dục STEM trong CT GDPT 2018 Môn Tin học 
 1.1.3.1. Mục tiêu môn Tin học 
 Đối với cấp trung hoc ̣ phổ thông, giáo dục Tin học không chỉ giúp học sinh 
củng cố và nâng cao năng lưc Tin học đã được hình thành mà còn cung cấp các tri 
thức mang tính định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực Tin học hoặc ứng dụng Tin 
học. 
1.1.3.2. Nội dung giáo dục môn Tin học 
 Môn Tin học cung cấp cho học sinh 3 mạch kiến thức: Học vấn số hóa phổ 
thông (DL), Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) và Khoa học máy tính (CS). 
Mạch kiến thức này giúp học sinh bước đầu hiểu các nguyên tắc cơ bản và thực hành 
 6