Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo tiếp cận PISA trong dạy học hóa học chương cacbohydrat nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề của học sinh

 MẪU 4
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ĐƠN ĐỀ NGHỊ CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi1: Hội đồng sáng kiến trường THPT Chuyên Bắc Giang. 
Tôi (chúng tôi)2:
 Ngày tháng Chức Trình độ 
 Họ và tên Nơi công tác 
 năm sinh danh chuyên môn
 Nguyễn Thị Hường 27/7/10982 Trường THPT Giáo viên Thạc sỹ 
 Chuyên Bắc Phó hiệu 
 Nguyễn Thị Trúc Vân 1/1/1973 Thạc sỹ
 Giang trưởng
 1. Là tác giả (nhóm tác giả) đề nghị xét công nhận sáng kiến:
 - Tên sáng kiến: Xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo tiếp cận PISA trong 
dạy học hóa học chương cacbohydrat nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề của 
học sinh.
 - Họ và tên (nếu là đại diện nhóm tác giả sáng kiến): Nguyễn Thị Hường
 - Điện thoại: 0961189363
 - Email: Nthuong.cbg@bacgiang.edu.vn
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến3: Giáo dục và đào tạo
 3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: tháng 9/2022
 4. Các tài liệu kèm theo:
 4.1. Thuyết minh mô tả giải pháp và kết quả thực hiện sáng kiến: 2 cuốn
 4.2. Quyết định công nhận sáng kiến: Quyết định số..../.....ngày/.../ của Hội 
đồng sáng kiến cấp trường.
 4.3. Biên bản họp Hội đồng sáng kiến cấp trường.
 Bắc Giang, ngày... tháng... năm...
 Tác giả sáng kiến (hoặc đại diện nhóm
 tác giả sáng kiến)
 (Chữ ký và họ tên)
 Nguyễn Thị Hường
 Nguyễn Thị Trúc Vân
1 Tên cơ sở được yêu cầu công nhận sáng kiến.
2 Tên cơ sở được yêu cầu công nhận sáng kiến.
 -2- CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 THUYẾT MINH MÔ TẢ GIẢI PHÁP
 VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: “Xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo tiếp cận PISA 
trong dạy học hóa học chương Cacbohidrat nhằm phát triển năng lực giải quyết 
vấn đề của học sinh”.
 2. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 16/9/2022
 3. Các thông tin cần bảo mật (nếu có): Không
 4. Mô tả các biện pháp cũ thường làm (Nêu rõ tên biện pháp, tình trạng và 
nhược điểm, hạn chế của biện pháp cũ): 
 Tháng 4 năm 2012, lần đầu tiên nước ta có khoảng 5.100 HS ở độ tuổi 15 của 
162 trường thuộc 59 tỉnh, thành phố cùng với hơn 65 quốc gia khác trên thế giới tham 
gia vào một trong những chương trình đánh giá quốc tế có uy tín và phổ biến nhất hiện 
nay, đó là PISA- (viết tắt của cụm từ tiếng Anh “Program for International Student 
Assessment”, được dịch là “Chương trình đánh giá HS quốc tế” do tổ chức Hợp tác 
và phát triển kinh tế (“Organization for Economic Co-operation and Development”, 
thường được viết tắt là OECD) khởi xướng và chỉ đạo nhằm đánh giá khả năng của 
học sinh ở khoảng độ tuổi 15 của các nước và vùng lãnh thổ trong và ngoài OECD, 
về Toán, Khoa học và Đọc hiểu. Nội dung đánh giá của PISA hoàn toàn được xác định 
dựa trên các kiến thức, kỹ năng cần thiết cho cuộc sống tương lai, không dựa vào nội 
dung các chương trình giáo dục quốc gia. Từ kết quả của cuộc khảo sát, PISA sẽ đưa 
ra các chỉ số đánh giá tính hiệu quả- chất lượng của hệ thống giáo dục mỗi nước tham 
gia, qua đó chính phủ các nước rút ra bài học về chính sách đối với giáo dục phổ thông 
của nước mình.
 Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới được xây dựng đề ra mục tiêu làm 
thay đổi cách dạy, cách học, hướng đến việc phát triển cho học sinh không chỉ kiến 
thức mà còn tập trung phát triển về phẩm chất và năng lực của học sinh, chương trình 
hướng tới hình thành và phát triển cho học sinh những năng lực như: Năng lực tự học; 
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; Năng lực thẩm mỹ; Năng lực giao tiếp; Năng 
lực hợp tác; Năng lực thực hành[1]... Với định hướng của chương trình mới thì bên 
cạnh việc học tập và rèn luyện của học sinh trên lớp thì cần tăng cường hoạt động tập 
thể, sinh hoạt xã hội mang tính trải nghiệm và sáng tạo. Một điểm mới đáng chú ý là 
chương trình GDPT đặt ra yêu cầu phát triển học sinh theo hướng năng động hơn, có 
tư duy độc lập, có khả năng giải quyết vấn đề nên chương trình lần này mở rộng đến 
các hoạt động xã hội có hướng dẫn đối với học sinh. Với những định hương đổi mới 
của chương trình GDPT thì việc thay đổi các hình thức dạy học hay phương pháp dạy 
học là nhu cầu cấp thiết để hoàn thành được những yêu cầu mới.
 Hóa học là một môn khoa học có sự gắn bó chặt chẽ giữa lý thuyết và thực nghiệm.
 -4- Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo Quyết định 
711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ: "Tiếp tục đổi mới phương pháp 
dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự 
giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học"; "Đổi mới kỳ thi tốt nghiệp 
trung học phổ thông, kỳ thi tuyển sinh đại học, cao đẳng theo hướng đảm bảo thiết 
thực, hiệu quả, khách quan và công bằng; kết hợp kết quả kiểm tra đánh giá trong quá 
trình giáo dục với kết quả thi".
 Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo 
dục và đào tạo xác định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của 
giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”; 
“Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát 
hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất 
lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, 
ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. 
Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học tập suốt đời”. Theo tinh thần 
đó, các yếu tố của quá trình giáo dục trong nhà trường trung học cần được tiếp cận theo 
hướng đổi mới.
 Nghị quyết số 44/NQ-CP, ngày 09/6/2014 Ban hành Chương trình hành động của 
Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 Hội nghị 
lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo 
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế 
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế.
 Thứ hai: xuất phát từ thực tiễn đổi mới phương pháp khi tổ chức hoạt động dạy học.
 Việc đổi mới phương pháp, hình thức dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định 
hướng phát triển năng lực học sinh đã được triển khai từ hơn 30 năm qua. Hầu hết giáo 
viên hiện nay đã được trang bị lí luận về các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực 
trong quá trình đào tạo tại các trường sư phạm cũng như quá trình bồi dưỡng, tập huấn 
hằng năm. Đặc biệt năm 2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) ban hành Công văn 
Số: 5555/BGDĐT-GDTrH ngày 08/10/2014 về việc hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn 
về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt 
động chuyên môn của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng. 
Thực hiện nội dung Công văn này Trường THPT Chuyên Bắc Giang đã thực hiện 
nghiêm túc nội dung chương trình giáo dục THPT hiện hành, đồng thời có chỉ đạo tiếp 
cận dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh tiếp cận đổi 
mới giáo dục theo Thông tư 32. 
 Thứ ba: Hiện nay có nhiều trường đại học sử dụng bài thi đánh giá năng lực, hay 
đánh giá tư duy có sử dụng các câu hỏi kiểu câi hỏi Pisa ví dụ như: Đại Học Bách Khoa, 
đại học QGHN, đại học Quốc gia TP HCM, các trường Công an nhân dân... để tuyển 
sinh đầu vào. Chính vì vậy việc, cho học sinh tiếp cận các câu hỏi đánh giá năng lực 
Pisa là cần thiết.
 Thứ tư: xuất phát từ yêu cầu của bản thân khi được phân công nhiệm vụ giảng dạy 
 -6- 7. Nội dung
 7.1. Thuyết minh biện pháp mới hoặc cải tiến 
 Việc thiết kế và tổ chức hoạt động dạy học theo hướng tiếp cận năng lực nằm trong 
lộ trình đổi mới giáo dục theo Thông tư 32 của Bộ GD&ĐT1, bắt đầu thực hiện từ năm 
học 2022-2023 đối với lớp 10 THPT; để giáo viên không bỡ ngỡ Bộ GD&ĐT xây dựng 
Kế hoạch bồi dướng, tập huấn cho 100% giáo viên với 09 mođun, tính đến hết tháng 
3/2022 mới bồi dưỡng hết 05 mođun1. Do đó để có một Kế hoạch dạy học hình thành 
năng lực cho HS tiếp cận chương trình giáo dục phổ thông mới đến thời điểm này chưa 
có tài liệu chuẩn. Chính vì lẽ đó, chúng tôi khẳng định giải pháp chúng tôi đưa ra rất cần 
thiết, giúp giáo viên có tài liệu tham khảo khi xây dựng kế hoạch dạy học theo hướng 
hình thành năng lực cho học sinh đáp ứng với sự thay đổi của giáo dục. 
Những điểm mới trong sáng kiến thể hiện ở nội dung sau:
 Thứ nhất: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng bài tập hóa 
học theo tiếp cận PISA trong dạy học hóa học.
 - Trình bày khái niệm năng lực, năng lực VDKTKN và chương trình, nội dung 
và phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực.
 - Khái niệm bài tập hóa học, ý nghĩa của BTHH và nêu ra một số định hướng 
trong việc xây dựng BTHH mới.
 - Giới thiệu những nét chung về PISA
 (Chi tiết tại phụ lục I)
 Thứ hai: Xây dựng bộ bài tập hóa học theo tiếp cận PISA chương cacbohydrat
 - Sắp xếp, hoàn thiện hệ thống câu hỏi và bài tập một cách khoa học theo các 
mức độ biết, hiểu, vận dụng và vận dụng sáng tạo kiến thức. Đưa ra hệ thống bài tập 
tiếp cận PISA bám sát nội dung chương trình SGK, đảm bảo phù hợp với trình độ kiến 
thức của HS. Trong quá trình hoàn thiện có thể tham khảo thêm ý kiến của đồng nghiệp 
để thực hiện tốt khâu này. Việc chăm chút cho bài tập ở khâu trình bày, chỉnh sửa các 
lỗi chính tả hoặc các chi tiết chưa hợp lí sẽ làm tăng giá trị của bài tập khi sử dụng.
 - Thử nghiệm áp dụng BTHH đã thiết kế trên đối tượng HS thực nghiệm để kiểm 
tra hệ thống bài tập đã thiết kế về tính chính xác, khoa học, thực tế của kiến thức cũng 
như độ khó, tính ưu việt, tính khả thi và khả năng áp dụng của bài tập.
 - Bộ bài tập câu hỏi tiếp cận PISA đáp ứng được yêu cầu đổi mới và xu thế phát 
triển của giáo dục. Đặc biệt hiện nay nhiều trường đại học đã sử dụng bộ câu hỏi như 
vậy để thi đánh giá năng lực và tư duy để tuyển sinh.
 (Chi tiết tại phụ lục II)
 Thứ ba: Thực nghiệm sư phạm 
 - Xin ý kiến một số GV trong tổ Hóa học và trao đổi với GV dạy thực nghiệm về 
ý đồ sư phạm của các đợt thực nghiệm để có sự thống nhất về nội dung và phương 
pháp giảng dạy.
 - Tại các lớp thực nghiệm: GV dạy theo giáo án được thiết kế sẽ sử dụng một số 
bài tập theo tiếp cận PISA trong hệ thống bài tập đã tuyển chọn và xây dựng ở sáng 
kiến với kiểu bài: bài mới và bài luyện tập, ôn tập, giao bài tập về nhà, bài kiểm tra, 
 -8- Đồng thời sáng kiến đã được áp dụng hiệu quả trong năm học 2022-2023 ở một 
số đơn vị tổ chức trong tỉnh ở bảng sau:
 Bảng 1: Danh sách các trường đã áp dụng sáng kiến
 Stt Đơn vị thực nghiệm
 1 Tên tổ chức: Trường THPT Giáp Hải
 Địa chỉ: Xã Tân Mỹ - TP. Bắc Giang - Bắc Giang
 Điện thoại: 0204 3551 299 
 Email: thptgiaphai@bacgiang.edu.vn
 Họ tên người đứng đầu tổ chức: Nguyễn Văn Ninh
 Lớp 12A3, 12A10
 (Kèm văn bản xác nhận ứng dụng sáng kiến – Phụ lục VII)
 2 Tên tổ chức: Trường THPT Ngô Sĩ Liên
 Địa chỉ: 143 Ngô Gia Tự - P. Ngô Quyền- Tp. Bắc Giang - Bắc Giang
 Điện thoại: 02043854213
 Email: thptngosilien@bacgiang.edu.vn
 Họ tên người đứng đầu tổ chức: Lưu Văn Xuân
 Lớp 12A1, 12A3
 (Kèm văn bản xác nhận ứng dụng sáng kiến – Phụ lục VII)
 3 Tên tổ chức: Trường THPT Việt Yên số 2
 Địa chỉ: xã Tư Lạn-Việt Yên- Bắc Giang
 Điện thoại: 0204 3874 002 
 Email: thptvietyen2@bacgiang.edu.vn
 Họ tên người đứng đầu tổ chức: Nguyễn Văn Hà
 Lớp 12A5, 12A6
 (Kèm văn bản xác nhận ứng dụng sáng kiến – Phụ lục VII)
 4 Tên tổ chức: Trường THPT Lạng Giang 2
 Địa chỉ: TT Kép - Lạng Giang- Bắc Giang
 Điện thoại: 02043880649
 Email: thptlanggiang2@bacgiang.edu.vn
 Họ tên người đứng đầu tổ chức: Trịnh Thu Huyền
 Lớp 12A1, 12A10
 (Kèm văn bản xác nhận ứng dụng sáng kiến – Phụ lục VII)
 5 Tên tổ chức: Trường THPT Lục Ngạn số 1
 Địa chỉ: TDP Trần Phú, TT Chũ, huyện Lục Ngạn, Bắc Giang
 Điện thoại: 0204 3882 245 Email: thptlucngan@bacgiang.edu.vn
 Họ tên người đứng đầu tổ chức: Ngô Quang Khải
 Lớp 12A9, 12A11
 (Kèm văn bản xác nhận ứng dụng sáng kiến – Phụ lục VII)
 6 Tên tổ chức: Trường THPT Yên Dũng 3
 Địa chỉ: Thôn Đông- Cảnh Thuỵ- Yên Dũng - Bắc Giang
 Điện thoại: 02403861559
 -10-