Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng lực học sinh đối với chủ đề liên kết hóa học, chủ đề năng lượng hóa học - Môn Hóa học Lớp 10

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc 
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN 
 Kính gửi: Hội đồng Sáng kiến cơ quan Sở GDĐT 
 Tôi (chúng tôi) ghi tên dưới đây: 
 Số Họ và Ngày Nơi công Chức Trình Tỷ lệ (%) và nội dung đóng góp 
 TT tên tháng tác (hoặc danh độ vào việc tạo ra sáng kiến 
 năm nơi thường chuyên (nếu là nhóm tác giả SK) 
 sinh trú) môn Tỷ lệ Nội dung đóng góp vào 
 (%) việc tạo ra sáng kiến 
 (ghi rõ nội dung công 
 việc cụ thể tham gia của 
 đồng tác giả sáng kiến 
 “nếu có”) 
1 Nguyễn 13/08/1984 Trường Giáo Thạc sỹ 100% 
 Văn THPT Yên viên 
 Chuyên Thế 
 Là tác giả (nhóm tác giả) đề nghị xét công nhận sáng kiến: 
 1. Tên sáng kiến: Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng lực 
 học sinh đối với chủ đề liên kết hóa học, chủ đề năng lượng hóa học - môn 
 Hóa học lớp 10. 
 Điện thoại liên hệ của tác giả sáng kiến (hoặc đại diện nhóm tác giả sáng sáng kiến) 
 - Họ và tên (nếu là đại diện nhóm tác giả sáng kiến): .; 
 Điện thoại: 0379597116 
 - Email: nvchuyen.yt@bacgiang.edu.vn 
 Chủ đầu tư: Trường/trung tâm.. 
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: GDĐT-Hóa học 
 3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử, (ghi ngày nào sớm hơn): 
 tháng 4 năm 2023. 
 4. Các tài liệu kèm theo: 
 4.1. Thuyết minh mô tả giải pháp và kết quả thực hiện sáng kiến: 01 cuốn 
 4.2. Quyết định công nhận sáng kiến: Quyết định số /QĐ-THPTYT ngày 
 /3/2024 của Hội đồng sáng kiến cấp cơ sở trường THPT Yên Thế. 
 4.3. Biên bản họp Hội đồng sáng kiến cấp cơ sở trường THPT Yên Thế. 
 Yên Thế, ngày . tháng 3 năm 2024 
 Tác giả sáng kiến 
 Nguyễn Văn Chuyên 
 2 
 Để đáp ứng yêu cầu của chương trình GDPT 2018, việc biên soạn câu hỏi, bài 
tập định hướng năng lực là rất cần thiết. Tuy nhiên, một số thầy - cô giáo còn gặp khó 
khăn trong việc biên soạn câu hỏi, bài tập đáp ứng yêu cầu cần đạt và định hướng năng 
lực cho học sinh. Một số thầy - cô giáo sử dụng nhiều bài tập tính toán quá phức tạp, xa 
rời bản chất Hóa học, nhiều câu hỏi ít có sự phù hợp với thực tiễn liên quan môn học, 
dẫn tới hiệu quả giảng dạy, hiệu quả giáo dục chưa cao. Đặc biệt, việc phát triển phẩm 
chất, năng lực cho học sinh còn hạn chế, chưa được chú trọng. Nhiều thầy - cô giáo chưa 
khơi dậy niềm đam mê học Hóa học của học sinh. 
 Về phía học sinh, các em chủ yếu tiếp cận với nguồn tài liệu bao gồm sách giáo 
khoa và một số tài liệu do thầy - cô giáo cung cấp. Số lượng câu hỏi, bài tập trong sách 
giáo khoa còn ít, chưa đủ để đáp ứng nhu cầu học tập của các em. Tài liệu do thầy - cô 
giáo cung cấp có thể rơi vào một số hạn chế đã nêu ở trên. 
 Để đáp ứng nhu cầu về tài liệu, với mong muốn xây dựng một số câu hỏi, bài tập 
định hướng năng lực để nâng cao hiệu quả, chất lượng giáo dục, cung cấp tài liệu tham 
khảo cho thầy - cô giáo và các em học sinh, một phần có tính chất gợi mở, gợi ý các 
thầy - cô giáo trong việc biên soạn tài liệu phục vụ yêu cầu của chương trình mới, tôi 
đã sử dụng hiệu quả sáng kiến: “Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng 
lực học sinh đối với chủ đề liên kết hóa học, chủ đề năng lượng hóa học - môn Hóa 
học lớp 10”. 
 Sáng kiến được thực hiện đã giúp nâng cao hiệu quả, chất lượng giảng dạy, khơi 
dậy niềm đam mê Hóa học của học sinh; đáp ứng nhu cầu về tài liệu phục vụ giảng dạy, 
học tập cho giáo viên và học sinh thực hiện chương trình GDPT 2018. Giải pháp góp 
phần gợi ý thầy - cô giáo trong việc biên soạn câu hỏi, bài tập định hướng năng lực học 
sinh; giúp học sinh định hướng học tập, phát triển phẩm chất và năng lực bản thân, chủ 
động, tích cực và sáng tạo trong học tập môn học; qua đó góp phần nâng cao chất lượng 
giáo dục ở trường THPT. 
6. Mục đích của giải pháp sáng kiến 
 Mục đích của sáng kiến: “Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng 
lực học sinh đối với chủ đề liên kết hóa học, chủ đề năng lượng hóa học - môn Hóa 
học lớp 10” như sau: 
 + Phân tích một số biểu hiện năng lực hóa học theo chương trình GDPT 2018, từ đó 
định hướng việc xây dựng câu hỏi, bài tập định hướng năng lực. Lựa chọn một số nội dung 
để biên soạn, xây dựng câu hỏi, bài tập định hướng năng lực học sinh. 
 + Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng lực học sinh phù hợp với 
YCCĐ của chương trình và với mức độ nhận thức của học sinh, tập trung vào các nội dung 
có nhiều thay đổi, có nhiều điểm mới của chương trình Hóa học lớp 10 là: chủ đề liên kết 
hóa học và chủ đề năng lượng hóa học. Khảo sát ý kiến chuyên gia về mức độ đáp ứng 
YCCĐ, định hướng phát triển năng lực của hệ thống câu hỏi, bài tập. Trên cơ sở đó, đánh 
giá mức độ đáp ứng YCCĐ, khả năng áp dụng thực tiễn của hệ thống câu hỏi, bài tập. 
 4 
môn; xây dựng kế hoạch sử dụng hệ thống câu hỏi; đã trao đổi đồng thời nhờ 05 đồng chí 
trong tổ bộ môn, 01 đồng chí trường THPT Bố Hạ áp dụng và nhận xét, cụ thể: 
 Số Năm Đơn vị công Chức Trình Nội dung công 
 Họ và tên 
 TT sinh tác danh độ CM việc hỗ trợ 
 GV THPT Nhận xét, phản 
 Lã Thị Vân 1980 
 1 THPT Yên Thế hạng II Cử nhân hồi. 
 Phạm Ngọc GV THPT Nhận xét, phản 
 1977 
 2 Phượng THPT Yên Thế hạng III Cử nhân hồi. 
 GV THPT Nhận xét, phản 
 Vi Thị Ba 1975 
 3 THPT Yên Thế hạng III Cử nhân hồi. 
 Trần Hải Yến 1985 GV THPT Nhận xét, áp 
 4 THPT Yên Thế hạng II Cử nhân dụng, phản hồi. 
 GV THPT Nhận xét, áp 
 Vũ Thị Quy 1985 
 5 THPT Yên Thế hạng III Cử nhân dụng, phản hồi. 
 Nguyễn Đức GV THPT Nhận xét, áp 
 1982 
 6 Thắng THPT Bố Hạ hạng II Thạc sỹ dụng, phản hồi. 
 Tiến hành khảo sát ý kiến của đồng nghiệp theo mẫu phiếu điều tra: 
 Phiếu khảo sát ý kiến giáo viên về hệ thống câu hỏi, bài tập định hướng năng 
 lực học sinh đối với các chủ đề liên kết hóa học, năng lượng hóa học 
 (cho điểm từ 1 đến 4, tương ứng mức đánh giá từ thấp nhất đến cao nhất) 
 Khảo sát ý kiến chuyên gia về hệ thống câu hỏi bài tập Mức đánh giá 
 (Mỗi tiêu chí, các thầy-cô tích chọn ở một mức đánh giá Điểm 
 theo điểm 1, 2, 3, 4. Tương ứng, điểm 1 = hoàn toàn trung 
 không đồng ý; điểm 2 = không đồng ý; điểm 3 = đồng ý; 1 2 3 4 bình 
 điểm 4 = hoàn toàn đồng ý) 
 1. Hệ thống câu hỏi, bài tập đáp ứng đầy đủ YCCĐ của 
 02 chủ đề: liên kết hóa học, năng lượng hóa học theo 
 chương trình GDPT 2018. 
 2. Hệ thống câu hỏi, bài tập giúp học sinh định hướng, 
 phát triển năng lực nhận thức hóa học; năng lực tìm hiểu 
 6 
 Kết quả khảo sát ý kiến đồng nghiệp cùng chuyên môn tại trường THPT Yên Thế, 
THPT Bố Hạ 
 Bảng 1. Tổng hợp kết quả khảo sát ý kiến giáo viên về hệ thống câu hỏi, bài tập 
 định hướng năng Lực học sinh 
 (thống kê theo số lượng GV cho điểm ứng với mỗi mức đánh giá) 
 Khảo sát ý kiến chuyên gia về hệ thống câu hỏi bài tập Mức đánh giá 
 (Mỗi tiêu chí, các thầy-cô tích chọn ở một mức đánh giá Điểm 
 theo điểm 1, 2, 3, 4. Tương ứng, điểm 1 = hoàn toàn trung 
 không đồng ý; điểm 2 = không đồng ý; điểm 3 = đồng 1 2 3 4 bình 
 ý; điểm 4 = hoàn toàn đồng ý) 
 1. Hệ thống câu hỏi, bài tập đáp ứng đầy đủ YCCĐ của 
 02 chủ đề: liên kết hóa học, năng lượng hóa học theo 0 0 0 6 4,0 
 chương trình GDPT 2018. 
 2. Hệ thống câu hỏi, bài tập giúp học sinh định hướng, 
 phát triển năng lực nhận thức hóa học; năng lực tìm 
 0 0 0 6 4,0 
 hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học; năng lực 
 vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học. 
 3. Hệ thống câu hỏi, bài tập thể hiện rõ bản chất Hóa 
 0 0 0 6 4,0 
 học, không yêu cầu việc tính toán phức tạp. 
 4. Hệ thống câu hỏi, bài tập yêu cầu học sinh học tập cơ 
 bản, bám sát YCCĐ, không có bài toán mang tính thủ 
 thuật hoặc mẹo tính toán, phù hợp với mục tiêu chương 0 0 0 6 4,0 
 trình GDPT 2018. Góp phần giúp học sinh thêm yêu 
 thích môn Hóa học. 
 5. Hệ thống câu hỏi, bài tập giúp dễ dàng đánh giá, phân 
 loại học sinh. Có thể giúp học sinh tự đánh giá năng lực 0 0 0 6 4,0 
 bản thân. 
 6. Hệ thống câu hỏi, bài tập đã gợi ý và giúp thầy-cô 
 thuận lợi hơn trong biên soạn câu hỏi - bài tập, định 
 0 0 0 6 4,0 
 hướng trong giảng dạy, trong kiểm tra đánh giá theo 
 chương trình mới. 
 8 
 Nội dung các ý hỏi tập trung vào hệ thống câu hỏi, bài Mức đánh giá 
 tập mà các em đã học, đã làm trong môn Hóa học từ 
 chương trình THCS tới thời điểm khảo sát. Điểm 
 (Mỗi tiêu chí, các em tích chọn một mức mức đánh giá trung 
 1 2 3 4 
 theo điểm 1, 2, 3, 4. Tương ứng, điểm 1 = hoàn toàn bình 
 không đồng ý; điểm 2 = không đồng ý; điểm 3 = đồng 
 ý; điểm 4 = hoàn toàn đồng ý) 
 5. Các câu hỏi, bài tập giúp các em tự kiểm tra, đánh 
 giá được kiến thức, năng lực của bản thân. 
 6. Em có đề xuất gì với thầy-cô về các câu hỏi, bài tập (các em ghi rõ ý kiến - câu này 
 không đánh giá theo điểm) 
 ....................................................................................................................................... 
 Cho học sinh các lớp 10A4, 10A8, 10A10 làm bài, trả lời hệ thống câu hỏi, bài 
tập. Thống kê kết quả làm bài và khảo sát sau khi áp dụng giải pháp đối với học sinh 
ba lớp trên. 
 Phiếu thăm dò ý kiến học sinh sau khi áp dụng giải pháp 
 (cho điểm từ 1 đến 4, tương ứng đánh giá từ thấp nhất đến cao nhất) 
 Nội dung các ý hỏi tập trung vào hệ thống câu hỏi, bài Mức đánh giá 
 tập của chủ đề liên kết hóa học, năng lượng hóa học mà 
 các em đã được làm, chữa bài và thông báo kết quả. Điểm 
 (Mỗi tiêu chí, các em tích chọn một mức mức đánh giá trung 
 1 2 3 4 
 theo điểm 1, 2, 3, 4. Tương ứng, điểm 1 = hoàn toàn bình 
 không đồng ý; điểm 2 = không đồng ý; điểm 3 = đồng 
 ý; điểm 4 = hoàn toàn đồng ý) 
 1. Các câu hỏi, bài tập bám sát theo mục tiêu, YCCĐ 
 của bài học hoặc tương tự các câu hỏi, bài tập gợi ý 
 trong SGK. 
 2. Hệ thống các câu hỏi, bài tập giúp các em nhận rõ 
 yêu cầu của môn học và định hướng trong học tập môn 
 học trong thời gian tiếp theo. 
 3. Các câu hỏi, bài tập yêu cầu các em nắm rõ, trình bày 
 rõ bản chất hóa học, không yêu cầu tính toán phức tạp. 
 4. Các câu hỏi, bài tập không quá khó, không yêu cầu 
 tính toán phức tạp hoặc mẹo tính toán. 
 5. Các câu hỏi, bài tập giúp các em tự kiểm tra, đánh 
 giá được kiến thức, năng lực của bản thân. 
 6. Em có đề xuất gì với thầy-cô về các câu hỏi, bài tập tương tự như đối với hai chủ 
 đề này (các em ghi rõ ý kiến - câu này không đánh giá theo điểm) 
 ....................................................................................................................................... 
 So sánh kết quả khảo sát, qua đó đánh giá hiệu quả, tính khả thi của giải pháp.