Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng phương pháp dạy – học theo dự án vào môn Tin học 10 Kết nối tri thức, chủ đề 4, bài 15 “Hoàn thiện hình ảnh đồ họa“

A.ĐẶT VẤN ĐỀ: 
I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
 Trong bối cảnh của cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tác động 
mạnh mẽ đến nhiều nền kinh tế trên thế giới. Việt Nam cũng đã chủ động tham 
gia, đổi mới sáng tạo trong tất cả các ngành, lĩnh vực và thúc đẩy chuyển đổi số 
quốc gia, để làm được việc đó thì Việt Nam phải giải được bài toán về “Nhân 
lực”, đặc biệt là nhân lực về Công nghệ thông tin . Tiền đề cho bài toán “nhân 
lực” trước hết là vai trò của các nhà Giáo dục. Bất kỳ thời đại nào giáo dục cũng 
có vai trò nhất định, ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội, đặc biệt trong thời 
đại ngày nay, giáo dục là nền tảng,là quốc sách đi đầu của mọi lĩnh vực. Đặc 
biệt môn tin học trong giáo dục có vai trò và ảnh hưởng tất cả các môn học 
trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay. 
 Là giáo viên giảng dạy môn tin học, một môn học tương đối mới so với 
các môn học truyền thống, tôi luôn có suy nghĩ, trăn trở làm thế nào để tìm ra 
giải pháp, phương pháp dạy học để nhằm thu hút được học sinh tham gia, có 
niềm say mê ham học như các môn học truyền thống đối với học sinh vùng rẻo 
cao chúng tôi là điều không dễ chút nào. Trong tôi luôn muốn tìm cách làm thế 
nào để thổi hồn vào môn học, tạo động cơ cho các em yêu thích môn học một 
cách say mê, tự nguyện bởi vì trong xã hội hiện đại ngày nay, tin học có ảnh 
hưởng rất lớn, góp phần nâng cao về nhận thức, văn hóa, xã hội từ đó nâng 
cao được kinh tế đời sống của mọi người. Tin học đã ảnh hưởng hầu hết tất cả 
mọi lĩnh vực: sản xuất, chế biến, thương mại,  
 Trong lĩnh vực giáo dục, tin học có vai trò rất lớn, nó giúp các em thay đổi 
về cách nhìn nhận về cuộc sống thông qua các kênh mạng xã hội, giúp các em 
nâng tầm hiểu biết về thế giới xung quanh . 
 Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 có rất nhiều phương pháp mới 
được đưa ra và áp dụng vào dạy học hiện nay như: 
 - Dạy học dựa trên dự án. 
 - Dạy học giải quyết vấn đề. 
 - Dạy học thực hành. 
 - Dạy học thông qua trò chơi. 
 - Kỹ thuật khăn trải bàn. 
 - Kỹ thuật sơ đồ tư duy. 
 - Kỹ thuật KWL và KWLH. 
 Môn tin học nói riêng và các môn học khác nói chung có nhiều phương 
pháp, kỹ thuật dạy học theo hướng tích cực, mỗi phương pháp lại có những ưu 
nhược điểm khác nhau. Trên phương diện đặc trưng môn học, quá trình nghiên 
 2 
 1. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng giải pháp áp dụng hiệu quả Phương pháp 
học theo dự án vào môn Tin học 10. 
 - Nghiên cứu cách hoạt động của phần mềm Inkscape., thực hành thành 
thạo các thao tác trong phần mềm. 
 - Góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển 
phẩm chất, năng lực cho học sinh. 
 - Áp dụng kiến thức CNTT vào thực tế phục vụ việc học tập, quảng bá 
hình ảnh nhà trường, địa phương qua các tờ rơi, tấm thiệp mà các em tự tạo ra. 
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 
 -Cơ sở lý luận của Phương pháp Học theo dự án 
 -Các kiến thức liên môn: lịch sử, địa lý, văn học, ngoại ngữ, 
 - Phần mềm thiết kế đồ họa Inkscape. 
 -Các ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và học của bài học: 
Hoàn thiện hình ảnh đồ họa. 
 - Học sinh vận dụng kiến thức đã học về phần mềm Inkscape. để hoàn 
thành bài tập: thiết kế tờ rơi hội chợ sách, hội chợ Mường Quạ, du lịch sinh thái 
Pha Lài 
 - Từ phần mềm thiết kế đồ họa Inkspace các em có thể tìm hiểu phát triển 
để thiết kế các sản phẩm khác qua các phần mềm khác nữa. 
3. Phương pháp nghiên cứu: 
 Để nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số nhóm phương 
pháp nghiên cứu sau: 
 - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thường xuyên sưu tầm tra cứu sách 
báo tài liệu có liên quan đến nội dung đề tài, qua đó phân tích tổng hợp hệ 
thống hóa theo mục đích nghiên cứu. 
 - Phương pháp quan sát: Thực hiện quan sát quá trình giảng dạy của đồng 
nghiệp, các video liên quan tới nội dung đề tài trên Internet Quan sát học sinh 
trong quá trình học tập trong lớp, ngoài giờ học tập, đặc biệt là theo dõi trong 
những giờ thảo luận của học sinh nhằm đánh giá thực trạng, tìm hiểu nguyên 
nhân, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của việc dạy học tích cực, định hướng 
và phát triển năng lực cho học sinh. 
 - Phương pháp điều tra phỏng vấn: Tiến hành thiết lập một số câu hỏi 
dạng trắc nghiệm và tự luận cho một số nhóm học sinh và điều tra qua phiếu 
liên quan đến việc phân tích đánh giá việc học của học sinh, hay thông qua 
phỏng vấn trực tiếp qua đó nắm bắt được thực trạng. 
 4 
 Phương pháp này đáp ứng tốt yêu cầu lấy người học làm trung tâm, góp phần 
tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực có khả năng tự lực, sáng tạo, tinh thần 
trách nhiệm và kĩ năng hợp tác,.. 
1.2. Quy trình tổ chức cho học sinh học theo dự án 
Quy trình tổ chức cho học sinh học theo dự án được tiến hành theo 3 giai đoạn 
sau: 
Giai đoạn 1: Lập kế hoạch 
+ 1.1: Lựa chọn chủ đề. Nội dung các chủ đề đưa ra càng hấp dẫn, khơi gợi 
được hứng thú, có thể khởi đầu bằng một ý tưởng liên quan đến nội dung học 
tập, gắn với thực tiễn mà học sinh quan tâm. 
+ 1.2: Xây dựng tiểu chủ đề. Từ chủ đề lớn, giáo viên tổ chức hướng dẫn học 
sinh phát triển tìm các chủ đề nhỏ gọi là tiểu chủ đề, là vấn đề nghiên cứu cụ 
thể, là tên của các dự án. 
+ 1.3: Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập. Tiểu chủ đề chính là tên dự án. Từ 
các tiểu chủ đề học sinh thảo luận lập kế hoạch thực hiện dự án. Giáo viên 
hướng dẫn học sinh lập sử dụng sơ đồ tư duy, bảng, để lập kế hoạch thực hiện 
dự án 
Giai đoạn 2: Thực hiện dự án 
+ 2.1: Thu thập thông tin 
+ 2.2: Xử lí thông tin 
+ 2.3: Tổng hợp thông tin 
Giai đoạn này, học sinh tiến hành thu thập thông tin qua sách báo, internet, điều 
tra, thảo luận với các thành viên khác và tham vấn giáo viên hướng dẫn để 
thực hiện các nhiệm vụ theo kế hoạch đã đề ra. 
Giai đoạn 3: Tổng hợp báo cáo kết quả 
+ 3.1: Xây dựng sản phẩm. Sản phẩm có thể được trình bày dưới nhiều dạng 
khác nhau như bảng, bài thuyết trình, triễn lãm, tiểu phẩm, 
+ 3.2: Báo cáo, trình bày sản phẩm. Các nhóm phân công thành viên tham gia 
trình bày báo cáo. 
 6 
 Với ý kiến khảo sát từ đồng nghiệp về tính khả thi và cấp thiết trong việc 
 áp dụng phương pháp DHTDA môn tin học 10, kết quả như sau: (Nội dung 
 phiếu khảo sát ở phụ lục 1) 
 Giáo viên được Câu hỏi 1 Câu hỏi 2 
 khảo sát 
 SL Tỉ lệ Có ÍT không Tỉ lệ Không Ít cấp cấp Rất Tỉ lệ 
 (%) khả khả khả thi (%) cấp thiết thiết cấp (%) 
 thi thi thiết thiết 
 4 100 4 0 0 100 0 0 1 3 100 
 Về phía học sinh: Nhiều học sinh không thích học môn Tin học 
 hoặc coi môn tin học chỉ là môn phụ. Đặc biệt đối với trường THPT Mường 
 Quạ là một ngôi trường ở vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, 99% học sinh là 
 dân tộc thiểu số nhận thức, ý thức còn nhiều hạn chế, điều kiện kinh tế rất khó 
 khăn. Trường THPT Mường Quạ đóng trên địa bàn xã Môn Sơn. Học sinh của 
 trường là con em của 2 xã Môn Sơn và Lục Dạ. Trong đó xã Môn Sơn là một xã 
 thuộc vùng biên giới, kinh tế đặc biệt khó khăn với hộ nghèo và cận nghèo theo 
 tiêu chí mới chiếm 72,8%. Xã Lục Dạ thuộc vùng kinh tế đặc biệt khó khăn với 
 hộ nghèo và cận nghèo theo tiêu chí mới chiếm 55%. Đa số người dân sinh sống 
 trên địa bàn hai xã Môn Sơn- Lục Dạ chủ yếu sản xuất nông nghiệp, khai thác 
 lâm sản nên đời sống còn nghèo nàn khó khăn, trình độ dân trí còn thấp. Vì vậy 
 mà tình trạng học chống đối hoặc không hợp tác với giáo viên trong quá trình 
 học diễn ra khá phổ biến. Chính các em trước cuộc sống hiện đại và thực dụng 
 đã làm giảm hứng thú đối với môn học. Các em đa số học tập bị động, chưa xác 
 định mục tiêu, định hưỡng rõ ràng nên đã làm cho các em sao nhãng đối với 
 việc học nói chung và môn tin học nói riêng. 
 Để thấy được sự hứng thú của học sinh đối với môn Tin học, chúng tôi 
 làm phiếu khảo sát về mức độ quan tâm và hứng thủ của học sinh khi tổ chức 
 học tin học. 
- Nội dung phiếu khảo sát số 1 (PHỤ LỤC 1) 
 II. Đánh giá thực trạng 
 1. Ứng dụng kiến thức CNTT trong trường phổ thông: 
 Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang chuyển mình sang thời kỳ 
 công nghệ 4.0. Sự xuất hiện của các công nghệ hiện đại như smartphone hay 
 Internet đã tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực, ngành nghề. Để thích nghi với 
 hiện tại cũng như đáp nhu cầu học tập ngày càng cao, ngành giáo dục buộc phải 
 chuyển đổi theo hướng công nghệ số. 
 Với trường miền núi, vùng sâu, vùng xa chúng tôi, được sự quan tâm của 
 Nhà nước, của Tỉnh nhà, của Sở GD&ĐT các trang thiết bị, cơ sở vật chất công 
 8 
 tìm hiểu về phong tục, tập quán của nơi mình sinh sống, đồng thời quảng bá 
nhân rộng những hình ảnh tốt đẹp nhất với mọi người, với xã hội. 
 Trong những năm học vừa qua và những năm tiếp theo, công tác truyền 
thông về giáo dục và đào tạo trong trường học là hết sức quan trọng về tư tưởng 
và hành động. 
 Nhà trường đưa các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các 
định hướng và nhiệm vụ chủ yếu của ngành GD&ĐT, của trường THPT Mường 
Quạ được tuyên truyền, quán triệt sâu rộng trên các phương tiện thông tin đại 
chúng qua các ứng dụng của mạng xã hội như facebook, zaloCác hoạt động 
đổi mới giáo dục và đào tạo, biểu dương người tốt - việc tốt, các điển hình tốt 
trong dạy và học cùng các vấn đề xã hội cũng được thông tin nhanh chóng, 
rộng rãi trong phụ huynh, giáo viên và học sinh. 
 Truyền thông về giáo dục giúp nâng cao nhận thức và hành động cho đội 
ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, là cầu nối giữa nhà trường với cha mẹ 
học sinh và học sinh; đem đến nhận thức đúng, sâu sắc về quan điểm, mục tiêu, 
nhiệm vụ và giải pháp thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT. 
 Làm tốt công tác truyền thông còn góp phần nâng cao tri thức, kỹ năng 
toàn diện về kiến thức, về kỹ năng qua các hoạt động trải nghiệm khoa học và 
đời sống của các hoạt động tập thể, hoạt động chuyên môn của nhà trường. 
 Công tác truyền thông còn củng cố niềm tin, yêu nước, yêu nghề, yêu 
trường, tình thân ái; góp phần hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học 
sinh. 
III. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI: 
1. KẾ HOẠCH BÀI DẠY: 
 CHỦ ĐỀ 4: ỨNG DỤNG TIN HỌC 
 BÀI 15: HOÀN THIỆN HÌNH ẢNH ĐỒ HỌA 
 Môn học: Tin Học; Lớp: 10 
 Thời gian thực hiện: 2 tiết 
I. MỤC TIÊU 
1. Kiến thức 
– Phân tích và triển khai một yêu cầu thiết kế cụ thể. 
 – Điều chỉnh nội dung xuất theo định dạng PNG, PDF 
2. Năng lực 
* Năng lực chung: Tự chủ, tự học; Giải quyết vấn đề sáng tạo 
* Năng lực riêng: 
- Nla: Sử dụng và quản lý các phương tiện ICT 
 10 
 - Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của 
GV 
- Sản phẩm: Hs hoàn thành tìm hiều kiến thức 
- Tổ chức thực hiện: 
? Em được giao nhiệm vụ thiết kế tờ rơi quảng bá cho Hội chợ sách 
Thảo luận theo nhóm đề trả lời các câu hỏi sau: 
– Tờ rơi cho Hội chợ sách cần cung cấp cho người xem những thông tin gi? 
– Xếp thứ tự độ quan trọng của các thông tin mà nhóm đã chọn. 
– Đề phù hợp với nội dung là Hội chợ sách, nên có những hình ảnh minh họa 
gì? 
– Phân loại các nhóm đối tượng tạo nên tờ rơi. 
Tờ rơi cần được thiết kế sáng sủa, dễ nắm bắt thông tin. Trong bài thực hành 
này, chúng ta sẽ tiến hành thiết kế tờ rơi cho Hội chợ sách theo mẫu Hình 15.1 
Hình 15.1: Tờ rơi Hội chợ sách 
Hướng dẫn thực hiện: Hình vẽ gồm một số thành phần, ta sẽ chia nhỏ thành các 
nhóm đối tượng để vẽ, sau đó sắp xếp các đối tượng vào vị trí phù hợp và chỉnh 
sửa màu sắc (nếu cần). 
Các nhóm đối tượng cần vẽ: 
1. Nền 
2. Dây cờ tam giác. 
3. Sách và giá sách 
4. Các đoạn văn bản. 
5. Hai hộp thoại bong bóng. 
6. Đoạn nét đứt nằm giữa thời gian và địa điểm. 
Ta sẽ tiến hành vẽ từng đối tượng. 
Nhiệm vụ 1. Vẽ nền. 
Hướng dẫn 
Bước 1: Vẽ một hình chữ nhật màu xanh (Hình 15.2a) 
 12 
Bước 3: Đề trang trí cho gáy sách (Hình 15.4c) ta có thể : 
+ Thêm các vạch phía trên và dưới (lưu ý làm hai khoảng mẫu đậm nhạt như 
bước 1 và 2) 
+ Thêm dấu sao hoặc tròn cho những sách cùng bộ 
+ Thêm tên sách và quay dọc theo chiều gáy sách. 
Bước 4: Sắp xếp và tô màu cho phù hợp để hoàn thiện một quyển sách (Hình 
15.4d). 
Sau đó sao chép các quyền sách và chỉnh sửa kích cỡ các hình chữ nhật, màu 
sắc và chi tiết trang trí để thu được các quyển sách khác nhau. 
Bước 5: Về giá sách bằng hình chữ nhật nằm ngang và tô màu phù hợp. 
 Xếp sách lên giá, quay một vài quyền để tạo cảm giác tự nhiên. Gom cụm 
cả phần giá sách và đặt lên trên phần nền. 
Nhiệm vụ 4: Nhập các đoạn văn bản. 
Hướng dẫn 
Bước 1: Lần lượt nhập từng đoạn văn bản - mỗi nội dung là đối tượng khác 
nhau (Hình 15.5). 
Bước 2: Định dạng cỡ chữ và màu sắc phù hợp, sau đó sắp xếp vào vị trí tương 
ứng. 
Nhiệm vụ 5: Vẽ bóng hội thoại. 
Hướng dẫn 
Bước 1: Vẽ hình elip và hình tam giác (Hình 15.6a). 
Bước 2: Xếp hai hình chồng nhau và chọn Union (Hình 15.6b). 
Bước 3: Có thể chỉnh lại như Hình 15.6c, tô màu phù hợp. 
 14