Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng chuyển đổi số vào thiết kế dạy học chủ đề “khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị của hàm số Lớp 12” nhằm phát triển năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học cho học sinh

 1.3.1. Zalo ................................................................................................................ 12 
1.3.2. Padlet ............................................................................................................. 12 
1.4. Azota, quizizz ................................................................................................... 13 
1.4.1 Azota .............................................................................................................. 13 
1.4.2. Quizizz........................................................................................................... 13 
1.5. Mindmap .......................................................................................................... 14 
2. Hướng dẫn học sinh sử dụng điện thoại tải và sử dụng các phần mềm hỗ trợ dạy 
học toán ................................................................................................................... 14 
2.1. Hướng dẫn sử dụng Zalo .................................................................................. 14 
2.2. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Geogebra ........................................................ 14 
2.3. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Padlet ............................................................. 15 
2.4. Hướng dẫn sử dụng phần mềm Quizizz ........................................................... 16 
2.5. Hướng dẫn sử dụng Mindmap bằng điện thoại ................................................ 16 
3. Vận dụng chuyển đổi số vào thiết kế các hoạt động trong dạy học “khảo sát sự 
biến thiên và vẽ đồ thị hàm số 12” .......................................................................... 17 
3.1. Vận dụng chuyển đổi số trong hoạt động mở đầu ........................................... 17 
3.2. Vận dụng chuyển đổi số trong hoạt động hình thành kiến thức ...................... 18 
3.3. Vận dụng chuyển đổi số trong hoạt động luyện tập ......................................... 26 
3.4. Vận dụng chuyển đổi số trong hoạt động vận dụng, mở rộng ......................... 26 
4. Minh họa kế hoạch bài dạy “khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số 12” sử 
dụng ứng dụng công nghệ thông tin ........................................................................ 26 
5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài ................................................... 46 
5.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................ 46 
5.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 46 
5.3. Phương pháp khảo sát ...................................................................................... 46 
5.4. Tổng hợp các đối tượng sau khảo sát ............................................................... 46 
5.5. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài ............................... 47 
5.5.1. Sự cấp thiết của đề tài ................................................................................... 47 
5.5.2. Sự khả thi của đề tài ...................................................................................... 47 
Phần 3: KẾT LUẬN .............................................................................................. 52 
1. Kết quả thực hiện được ....................................................................................... 52 
2. Ý nghĩa của đề tài ................................................................................................ 54 
3. Một số hình ảnh trong giờ dạy ............................................................................ 54 
4. Đề xuất ................................................................................................................ 55 
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 58 
PHỤ LỤC ............................................................................................................... 59 
 cụ và phương tiện học Toán, đặc biệt là phương tiện khoa học công nghệ để tìm 
tòi, khám phá và giải quyết vấn đề Toán học. Khai thác công nghệ thông tin đặc 
biệt là những phần mềm ứng dụng nhằm mục đích tạo ra được cách tiếp cận bài 
học vừa nhẹ nhàng vừa hiệu quả để học sinh không thấy sợ môn toán để phát huy 
được hết năng lực của người học trong giai đoạn mới. 
 Trong Chương trình môn Toán cấp Trung học phổ thông nói chung, lớp 12 
nói riêng nội dung khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số - chủ đề này đa phần 
học sinh gặp khó khăn trong việc tiếp cận và hình thành kiến thức. Hình tĩnh, 
không sinh động, trực quan nên học sinh khó hình dung. Phải thực hiện đầy đủ các 
bước mới hình thành được đồ thị hàm số nên tạo sự nhàm chán khi thực hiện khảo 
sát và vẽ đồ thị các hàm đa thức và hàm phân thức. Nội dung này có trong đề thi 
tốt nghiệp THPT quốc gia, có khoảng 3 câu ở mức nhận biết, thông hiểu nên giúp 
học sinh nắm vững phần nội dung khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số là rất 
cần thiết. 
 Vì những lí do đó, nên tôi quyết định chọn đề tài nghiên cứu là: Vận dụng 
chuyển đổi số vào thiết kế dạy học chủ đề “khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị 
của hàm số lớp 12” nhằm phát triển năng lực sử dụng công cụ, phương tiện 
toán học cho học sinh. 
 2. Tính mới của đề tài 
 Sử dụng thiết bị công nghệ, nguồn học liệu số để thiết kế các hoạt động dạy 
học, kiểm tra đánh giá cho học sinh vừa nhằm tiếp cận chuyển đổi số cho bản thân 
trong cách thay đổi phương pháp dạy học vừa tăng tính chủ động, tạo hứng thú và 
hình thành năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học cho học sinh THPT. 
 Giúp học sinh phát triển năng lực số đây là một mục tiêu quan trọng trong 
chương trình giáo dục phổ thông 2018. Học sinh biết sử dụng các thiết bị hiện đại 
trong việc học, biết sử dụng phần mềm cũng như khai thác tài nguyên, học liệu 
giúp việc học trở nên dễ dàng hơn, học sinh có thể chủ động hơn trong việc học 
của mình, không còn cảm giác thấy toán học khô khan nữa. 
 3. Mục đích và phạm vi nghiên cứu 
 - Mục tiêu đề tài: Sáng kiến khai thác ứng dụng của một số phần mềm để làm 
học liệu trong các hoạt động của kế hoạch bài dạy giúp giáo viên giảng dạy đạt 
hiệu quả cao, tạo hình ảnh trực quan sinh động, tạo hứng thú học tập cho học sinh, 
đáp ứng nhu cầu học tập trong giai đoạn mới. 
 - Phạm vi nghiên cứu: Vai trò, cách thức tổ chức hoạt động dạy học chuyển 
đổi số cho học sinh nhằm phát triển năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán 
học. 
 2 
 PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI 
 1. Cơ sở lí luận 
 1.1. Chuyển đổi số trong giáo dục 
 1.1.1. Khái niệm về chuyển đổi số 
 Chuyển đổi số là quá trình thay đổi toàn diện của cá nhân, tổ chức về cách 
sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ số. Để đảm 
bảo sự thành công trong quá trình chuyển đổi số, thay đổi về nhận thức và các kĩ 
năng chuyển đổi cho nguồn lao động đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Kinh 
nghiệm thế giới cho thấy các nước thành công về chuyển đổi số là những nước 
quyết liệt triển khai các giải pháp để nâng cao nhận thức, đổi mới phương thức dạy 
học trong các nhà trường để phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số quốc gia. 
Trong đó nâng cao năng lực số và kĩ năng chuyển đổi cho thanh thiếu niên được 
xem là khâu đặc biệt quan trọng. 
 Chuyển đổi số trong giáo dục là quá trình chuyển đổi hoạt động giáo dục từ 
không gian truyền thống sang không gian số thông qua công nghệ mới. Thay đổi 
phương thức dạy học, kiểm tra đánh giá và quản lí quá trình dạy học nhằm đáp ứng 
nhu cầu học tập, giảng dạy, giúp phát huy tối đa khả năng tư duy, sáng tạo, chủ 
động của giáo viên và học sinh. Chuyển đổi số trong giáo dục bao gồm chuyển đổi 
số trong công tác quản lý giáo dục và trong dạy học. Dự thảo Kế hoạch chuyển đổi 
số trong giáo dục giai đoạn 2021-2025 (tầm nhìn 2030) đã đặt ra mục tiêu: 
 4 
 trên các bản số hóa bài thi với độ chính xác cao đã giúp rút ngắn thời gian chấm 
bài, sớm công bố kết quả. Hệ thống ngân hàng câu hỏi trực tuyến của các môn học 
và phần mềm kiểm tra, đánh giá tập trung qua mạng phục vụ giáo viên, học sinh 
phổ thông được tiếp tục xây dựng và thường xuyên cập nhật. Nếu việc kiểm tra 
trắc nghiệm được tổ chức trực tuyến hoặc làm bài trực tiếp trên máy vi tính thay vì 
làm bài giấy, học sinh có thể nhận được kết quả phản hồi lập tức ngay khi hoàn 
thành mà không cần mất thời gian chờ đợi. Đây là một trong những thành tựu quan 
trọng góp phần nâng cao hiệu quả về tính khách quan, nhanh chóng của kiểm tra, 
đánh giá trong thực tiễn phát triển giáo dục nước ta hiện nay. Đặc biệt, học sinh 
trung học cơ sở, trung học phổ thông được sử dụng điện thoại trong giờ học để 
phục vụ cho việc học tập. 
 1.1.2.2. Đối với học sinh 
 Đa dạng thông tin: Internet đã tạo ra rất nhiều ý tưởng khác nhau và học sinh 
có thể tìm thấy thông tin đáng tin cậy về nhiều chủ đề. Giáo viên cần dạy cho học 
sinh phương pháp tìm kiếm và xác minh thông tin để đảm bảo tính chính xác của 
thông tin. Tạo điều kiện để người học khám phá tích cực và chủ động nguồn tri 
thức, tương tác với người dạy qua các thao tác để phát triển năng lực của bản thân 
một cách hiệu quả. Kích thích hứng thú học tập của học sinh, khuyến khích học 
sinh tư duy dựa trên nền tảng khám phá, thử nghiệm. 
 Tạo tính linh hoạt: Chuyển đổi số giúp các bạn có thể tham gia lớp học trực 
tuyến trên các trang web và ứng dụng như: Google meets, Teams, Zoom vào mọi 
lúc, mọi nơi để có thể trao đổi kiến thức môn học và cũng sẽ dễ dàng tương tác với 
nhau. Các tri thức, nội dung liên quan đến lịch học, bài tập, ôn tập... có thể được 
chia sẻ dễ dàng hơn và lưu trữ an toàn trên đám mây như Google Drive. Giáo viên 
cũng có thể dễ dàng giao bài tập, kiểm tra tiến độ và chấm bài cho nhiều học sinh 
dựa trên phần mềm ứng dụng CNTT. 
 Tư duy mở rộng: Giờ đây, học sinh có thể giao tiếp trong thời gian thực với 
những người khác trên toàn thế giới nhanh chóng. Thông qua các ứng dụng công 
nghệ như Social Media và Skype giúp họ có thể mở rộng tầm nhìn và có thêm 
nhiều kiến thức mới. 
 Dạy kiến thức kỹ thuật số cho học sinh: Là một trong nguồn lực lượng lao 
động và công nghệ cốt lõi trong các hoạt động làm việc của họ. Vậy nên, việc áp 
dụng công nghệ cũng rất quan trọng cho việc trau dồi kiến thức cho học sinh. Thúc 
đẩy năng lực ứng dụng của người học, nhất là năng lực ứng dụng và thực hành 
trong bối cảnh xã hội phát triển với các yêu cầu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 
với sự đổi thay của công nghệ, máy móc và tự động hóa. 
 6 
 sẽ là kết quả cuối cùng cần đạt được của quá trình dạy học hay giáo dục. Nói cách 
khác, thành phần cuối cùng và cơ bản của mục tiêu giáo dục là các phẩm chất và 
năng lực của người học. 
 1.2.2. Năng lực sử dụng công cụ, phương tiện toán học 
 Sự hiểu biết về Toán học có vai trò rất quan trọng đối với thế hệ trẻ trong việc 
chuẩn bị hành trang sẵn sàng cho cuộc sống ở xã hội hiện đại. Hiểu biết về các 
công cụ Toán học là một trong những yêu cầu của hiểu biết Toán học nhằm đáp 
ứng đòi hỏi của các vấn đề, tình huống gặp phải trong cuộc sống hàng ngày. Trong 
dạy học Toán, phương tiện dạy học giúp học sinh kiến tạo tri thức Toán học và rèn 
luyện cho họ các kĩ năng sử dụng công cụ hoặc thực hiện một hoạt động Toán học. 
Chương trình Giáo dục phổ thông môn Toán 2018 của Việt Nam cũng xác định 
năng lực sử dụng công cụ, phương tiện học Toán là một trong năm thành phần của 
năng lực Toán học, bởi vì một trong những biểu hiện của năng lực Toán học là sử 
dụng thành thạo, linh hoạt các công cụ và phương tiện học Toán, đặc biệt là 
phương tiện khoa học công nghệ để tìm tòi, khám phá và giải quyết vấn đề Toán 
học. 
 Theo Phan Trọng Ngọ, Phương tiện dạy học là toàn bộ sự vật, hiện tượng 
trong thế giới, tham gia vào quá trình dạy học, đóng vai trò là công cụ hay điều 
kiện để giáo viên và học viên sử dụng làm khâu trung gian tác động vào đối tượng 
dạy học [2]. Phương tiện dạy học có chức năng khơi dậy, dẫn truyền và làm tăng 
sức mạnh tác động của người dạy và người học đến đối tượng dạy học. Khái niệm 
phương tiện dạy học được hạn chế ở những thiết bị có khả năng chứa đựng hoặc 
chuyển tải những thông tin về nội dung dạy học và về sự điều khiển quá trình dạy 
học. Với quan niệm này thì mô hình, hình vẽ, sách giáo khoa, phiếu học tập, máy 
vi tính,... là những ví dụ về phương tiện dạy học. Bàn, ghế,... không phải là phương 
tiện dạy học theo nghĩa này bởi vì chúng không có khả năng chứa đựng hay 
chuyển tải thông tin liên quan đến quá trình dạy học. Những phương tiện dạy học 
được phân thành ba nhóm: nhóm phương tiện nghe nhìn, nhóm tài liệu in ấn, nhóm 
công nghệ thông tin và truyền thông [3]. 
 Theo Đỗ Đức Thái và các cộng sự (2018), Phương tiện, thiết bị dạy học là các 
phương tiện vật chất, sự vật, hiện tượng chứa đựng hoặc chuyển tải những thông 
tin về nội dung dạy học hỗ trợ giáo viên, học sinh tổ chức tiến hành hợp lí, có hiệu 
quả quá trình dạy học [4]. Chẳng hạn, bảng (hoặc tấm bìa) có vẽ hình hoặc sơ đồ 
hoặc viết công thức liên quan đến nội dung dạy học Toán; các mô hình (mô hình 
Hình học phẳng và không gian), các công cụ, phương tiện đo đạc, biểu diễn (thước 
đo góc, thước cuộn, tranh ảnh, biểu đồ, ...); các hình minh hoạ trong sách giáo 
khoa Toán; các loại phiếu phục vụ dạy học và kiểm tra, đánh giá; các đồ dùng dạy 
học (dùng cho giáo viên) và các đồ dùng học (dùng cho học sinh). 
 8