Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin vào dạy học môn Âm nhạc trong trường Tiểu học Thụy An Ba Vì

 Ở Việt Nam nói chung và trong ngành giáo dục nói riêng việc sử dụng 
công nghệ thông tin đã trở nên phổ cập và mang tính thường nhật. Với việc giáo 
dục bộ môn Âm nhạc trong nhà trường tiểu học cũng vậy, trong mỗi tiết học 
Âm nhạc giờ đây để thoát khỏi cách dạy chay hoặc có chăng là với vài thứ đồ 
dùng lạc hậu, tính trực quan và thẩm mĩ thấp, người giáo viên có thể khai thác 
và sử dụng công nghệ thông tin như một công cụ hữu ích để việc giảng dạy Âm 
nhạc trở nên hấp dẫn và mang tính chuyên nghiệp hơn. Mọi thông tin, tài liệu hỗ 
trợ cho công việc giảng dạy Âm nhạc có thể khai thác được trên mạng Internet, 
các bài dạy đều có thể thiết kế trên máy tính, để trong giờ dạy người giáo viên 
sẽ không còn phải đưa những giáo cụ cũ mòn hay những bức tranh minh họa 
tĩnh lặng với tính minh họa không cao, hay những bản nhạc với chất lượng thu 
thanh kém cho học sinh nghe. 
 Nhằm phát huy tính tích cực của công nghệ thông tin trong việc giảng 
dạy môn Âm nhạc, đặc biệt là trong các tiết học Âm nhạc thưởng thức như: 
Giới thiệu nhạc sĩ nổi tiếng thế giới, nghe nhạc, giới thiệu nhạc cụ dân tộc, giới 
thiệu nhạc cụ nước ngoài, tập đọc nhạc. Người giáo viên có thể thiết kế bài 
giảng với các phần mềm hỗ trợ trên máy tính như: PowerPoint (Phần mềm thiết 
kế các dạng trình chiếu), Violet 1.5, Encore 4.5 (Phần mềm chép và soạn nhạc), 
Internet (Mạng toàn cầu khai thác tất cả các thông tin cần có). 
 Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là 
chất lượng các giờ học Âm nhạc có sử dụng công nghệ thông tin đều đem lại 
hiệu quả rất cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét, 
người giáo viên có nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần 
cung cấp cho học sinh.Các dẫn chứng, minh họa chính xác và hiệu quả hơn, 
cuối tiết học bên cạnh việc dạy và học môn Âm nhạc thì một việc quan trọng 
hơn đó là học sinh cũng đã một phần nào được giáo dục về thẩm mỹ, thái độ 
cảm thụ và thưởng thức âm nhạc. Đó là lí do tôi chọn chuyên đề: “Ứng dụng 
CNTT trong giảng dạy học môn Âm nhạc ở trường Tiểu học ”. 
 3. Phạm vi và Đối tượng nghiên cứu đề tài. định hướng đến năm 2025" Toàn ngành đã thực hiện nghiêm túc việc đẩy mạnh 
ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy trong những năm qua từng bước 
nâng cao chất lượng dạy học tích cực thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục. 
 Âm nhạc là một môn học được bộ giáo dục chính thức đưa vào là một 
trong những môn học bắt buộc, giúp học sinh phát triển toàn diện về mọi mặt. 
Không nằm ngoài guồng quay về sự bùng nổ công nghệ thông tin của toàn xã 
hội,bộ môn Âm nhạc cũng từng bước khai thác việc ứng dụng công nghệ thông 
tin vào giảng dạy, nhằm nâng cao chất lượng làm cho bộ môn trở lên hấp dẫn 
mang tính chuyên nghiệp hơn. Hơn nữa quá trình nhận thức của học sinh tiểu 
học rất cần đến những phương tiện trực quan sinh động, mà công nghệ thông tin 
là công cụ hỗ trợ đắc lực cho những phương pháp dạy học mới nhằm đổi mới 
căn bản toàn diện giáo dục đào tạo. 
 Trường Tiểu học nơi tôi công tác là một trường thuộc vùng nông thôn có 
phong trào văn hoá văn nghệ khá tốt. Nhưng các hoạt động văn hoá văn nghệ 
diễn ra cho các em còn hạn chế, vì các em học sinh trình độ nhận thức còn 
không đồng đều, nhiều nhược điểm khi học tập. Học sinh chưa dám bày tỏ ý 
kiến của cá nhân, ít phát biểu. Các em chưa sôi nổi, chưa tự tin khi tham gia các 
hoạt động. Chất lượng học tập của môn học chưa cao. 
 Qua thực tế dạy học, tôi nhận thấy để các em học tốt và có hứng thú học 
tập, đòi hỏi người thầy phải có một phương pháp truyền đạt, phương pháp thu 
hút, tạo sự hứng thú cho các em, đây là một quá trình cần phải rèn luyện lâu dài, 
bền vững, mang tính căn bản và hệ thống. Đa số các em do ít được tiếp xúc với 
loại hình này nên còn hạn chế thể hiện nhiều nhược điểm khi học tập. Vì vậy 
người giáo viên phải từng bước giúp các em có được sự tự tin, nắm được các 
kiến thức, các kỹ năng cơ bản bằng các phương pháp mới, bằng các giáo cụ trực 
quan hết sức sinh động để thu hút các em yêu thích môn học chính là ứng dụng 
công nghệ thông tin vào giảng dạy. 
 Những năm trước đây, việc đầu tư trang thiết bị cho môn học còn hạn 
chế. Do đó việc truyền đạt và giúp các em tiếp thu kiến thức Âm nhạc là hết sức Giải pháp 1:Ứng dụng công nghệ thông tin trong phân môn dạy học 
hát
 Thông thường trong một tiết học dạy hát người giáo viên thường sử dụng 
tranh ảnh để minh họa cho nội dung và phần nhạc và lời của bài hát được photo 
to ra , tô màu rồi treo lên bảng, cách làm này đến nay đã trở nên nhàm chán đối 
với học sinh. Thực tế với cách giới thiệu bài vẫn là tranh ảnh minh họa nhưng 
chất lượng những bức ảnh rất cao có thể là ảnh sinh động thì tác dụng của nó đã 
vượt trội so với cách làm cũ. 
 Sử dụng phần mềm PowerPoint và Encore 4.5 để thiết kế dạng bài dạy 
hát (Bao gồm cả nhạc và lời). Có thể chèn những hình ảnh tĩnh hoặc động phù 
hợp với nội dung bài hát như là một giáo cụ trực quan sinh động với tính thẩm 
mỹ rất cao.ví dụ: 
 Giới thiệu học hát bài: “Những bông hoa những bài ca”. Nhạc và lời: 
Hoàng Long ( Âm nhạc lớp 5 –Tiết 9 - trang 18)
 Thông qua các hiệu ứng trình chiếu của phần mềm Powerpoint, các bức 
ảnh này có thể chuyển động theo ý đồ của giáo viên với phần giai điệu của bài Với phần rèn luyện các kỹ năng như vận động phụ họa hoặc tập biểu 
diễn, tùy thuộc vào nội dung từng bài hát cụ thể mà người giáo viên có thể lồng 
ghép các Video clip vào cho học sinh xem và tự tìm cách vận động phụ họa hay 
biểu diễn một cách hoàn toàn chủ động và sáng tạo. 
 Ngoài ra việc xây dựng các kỹ năng hát nâng cao cũng rất dễ xây dựng 
trên một sơ đồ trực quan, thay cho việc giáo viên phải giải thích, dẫn giải. 
 Ví dụ: 
 Bài hát “ Ước mơ” ( Nhạc : Trung Quốc -Lời Việt : An Hòa) Tiết 12 – 
trang 22 sách Âm nhạc lớp 5 Với các hiệu ứng của phần mềm, các nốt nhạc trong phần luyện tập cao 
độ có thể đưa ra lần lượt khi luyện tập kèm cao độ chuẩn của nốt ấy khiến học 
sinh dễ dàng thẩm âm một cách chuẩn xác. ở phần luyện tập cũng vậy, giáo viên 
có thể tạo trường độ của các nốt bằng cách dùng các âm sắc của bộ gõ điện tử 
minh họa cho hình tiết tấu cần thực hiện. 
 Trong phần tập đọc nhạc và ghép lời ca, phần nhạc và lời có thể xuất hiện 
theo chủ ý của giáo viên, kết hợp với hệ thống câu hỏi cùng các hiệu ứng về âm 
thanh cũng như hình ảnh, tạo hiệu quả rất đặc biệt hỗ trợ tốt cho việc truyền đạt 
kiến thức cho học sinh. 
 ví dụ: Tập đọc nhạc số 5 “ Năm cánh sao vui” trang 34 sách Âm nhạc 
lớp 5 
 Sau khi học sinh tự quan sát và trả lời hệ thống các câu hỏi trên, lúc này 
tự bản thân mỗi học sinh đã bắt đầu nắm được các kỹ năng cơ bản và các yêu 
cầu của bài tập đọc nhạc. Và học sinh đã có thể tự vỡ bài thông qua sự hướng 
dẫn, hỗ trợ của giáo viên: Trên màn hình sẽ là các câu hỏi, giáo viên yêu cầu học sinh trả lời nhanh 
các câu hỏi chắc nghiệm. 
 Giải pháp 3: Ứng dụng công nghệ thông tin trong phân môn dạy âm 
nhạc thường thức: 
 Trong chương trình âm nhạc lớp 1,2,3, 5 ngoài việc học hát, tập đọc nhạc, 
học sinh còn được giới thiệu các nhạc cụ dân tộc Việt Nam và nhạc cụ nước 
ngoài, được nghe kể chuyện về một số nhạc sĩ nổi tiếng trên thế giới. Với dạng 
bài dạy này nếu giáo viên chỉ sử dụng một vài bức tranh minh họa thì hiệu quả 
của tiết học sẽ không cao, học sinh sẽ có ấn tượng mờ nhạt sau tiết học và 
không nhớ được nội dung bài học. Ngược lại nếu khai thác tốt thì đây là một 
dạng bài học sinh rất hứng thú bởi tính tò mò, muốn tìm hiểu thế giới xung 
quanh là đặc điểm của lứa tuổi này. Sử dụng mạng Internet khai thác hình ảnh, 
lịch sử ra đời, tính năng, cách sử dụng của các nhạc cụ dân tộc Việt Nam cũng 
như các nhạc cụ nước ngoài với âm thanh thực minh họa.Thực tế đã chứng 
minh rằng trong các tiết học mà mọi thông tin cũng như các kiến thức liên quan 
mà giáo viên biết khai thác trên mạng Internet sẽ đem đến hiệu quả rất cao trong 
việc tạo ấn tượng và gây được sự hứng thú cao trong học tập của học sinh. 
 ví dụ: Bài giới thiệu các nhạc cụ dân tộc Việt Nam 
 Ngoài hình ảnh của các nhạc cụ sẽ có hình ảnh minh họa tư thế chơi đàn 
và âm thanh thực minh họa thông qua các Video clip biểu diễn, thậm chí trong 
các tiết âm nhạc giáo viên còn có thể giới thiệu cho học sinh lịch sử ra đời và 
cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ này, tuy nhiên tất cả những vấn đề trên người 
giáo viên chỉ dạy học sinh ở mức độ mang tính giới thiệu vì với học sinh tiểu 
học chưa thể ghi nhớ một cách cụ thể các kiến thức nêu trên, nhưng với tinh 
thần gợi mở, khuyến khích tìm hiểu sẽ có tác dụng tích cực cho học sinh. 
 ví dụ: “ Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc “ Tiết 6 – trang 10 sách Âm 
Nhạc lớp 4 
 Hay bài giới thiệu về các nhạc cụ nước ngoài.
 ví dụ:“Giới thiệu một số nhạc cụ nước ngoài “ Tiết 10 - trang 20 sách 
Âm nhạc 5 Với cách giới thiệu này học sinh ngoài việc được quan sát, nghe giới 
thiệu còn có thể ghi nhớ được ngay âm sắc cụ thể của từng loại nhạc cụ. 
 Và cuối cùng là phần kể chuyện âm nhạc, các câu chuyện về các nhạc sĩ 
nổi tiếng trên thế giới cũng có thể biến thành một tiết học âm nhạc thường thức 
rất bổ ích, đặc biệt là hiện nay hầu hết các trường tiểu học đều có tiết học âm 
nhạc. Người giáo viên có thể thay vì cách đọc hoặc kể cho học sinh nghe câu 
chuyện âm nhạc bằng việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày 
sinh, ngày mất của nhạc sĩ. 
 Sử dụng mạng Internet để khai thác chân dung một số nhạc sĩ nổi tiếng 
trên thế giới như: Mozart, Beethoven, Chopin, Tschaikowski, và các tác phẩm 
Âm nhạc nổi tiếng của các nhạc sĩ này được thu thanh với chất lượng cao nhằm 
minh họa bằng âm thanh chuẩn của các tác phẩm này. 
 ví dụ: (Kể chuyện Âm nhạc: “ Khúc nhạc dưới trăng” –Tiết 28 – trang 44 
sách Âm nhạc lớp 5) sinh đều có thể trả lời được ngay tên nhạc sĩ sáng tác một cách rất chính xác, 
hay khi nhìn thấy tấm chân dung của nhạc sĩ nào thì các em cũng nói ngay được 
tên nhạc sĩ đó, bởi vì trong tâm trí của các em đã có một ấn tượng sâu sắc, nhờ 
những kiến thức đã được thay đổi cách thức truyền đạt mà công nghệ thông tin 
là công cụ hữu ích nhất để thực hiện điều đó 
 2. Hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy 
môn âm nhạc 
 Trong những năm chưa có điều kiện ứng dụng CNTT trong dạy học, thiết 
bị dạy học chỉ có đàn Organ và máy cassette, một số học sinh có năng khiếu thì 
việc học rất đơn giản, nhưng còn đa số học sinh khác việc tiếp thu và thực hành 
âm nhạc gặp rất nhiều khó khăn, vì vậy việc giáo dục văn hoá âm nhạc cho các 
em còn nhiều hạn chế. Thông qua các tác phẩm âm nhạc, thông qua thực hành 
ca hát giúp các em tiếp cận và lĩnh hội nghệ thuật nhưng thực tế do điều kiện cơ 
sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu thốn nên việc dạy học âm nhạc chưa đạt hiệu 
quả. Từ khi nhà trường đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong dạy học với tất cả các 
môn học, dần dần chất lượng giờ dạy được nâng cao, học sinh hứng thú hơn với 
môn học và bước dầu đã đạt được những kết quả nhất định. 
 Với môn âm nhạc, khi được học và thực hành âm nhạc bằng những thiết 
bị công nghệ và các phần mềm được ứng dụng, đa số các em đều rất thích thú 
và chất lượng thực hành cũng cao hơn hẳn. Giờ học nhạc được tiến hành nhẹ 
nhàng hơn, lôi cuốn hơn. Các em có năng khiếu thì việc tiếp thu và thực hành 
bài học trở nên đơn giản và chất lượng, còn các em chưa phát triển được năng 
khiếu cũng tích cực hơn trong học tập. Đa số học sinh dần dần yêu thích môn 
học hơn, như trước đây số học sinh chưa phát triển năng khiếu âm nhạc thì giờ 
học nhạc đối với các em rất khó khăn, thường hay né tránh khi giáo viên yêu 
cầu thực hành. Trong những năm gần đây, thái độ của học sinh với môn học trở 
nên tích cực hơn, một tiết học âm nhạc có ứng dụng CNTT sẽ lôi cuốn các em, 
phương pháp dạy học hiện đại đã được chứng minh qua kết quả cụ thể. 
 Bảng 2: Đánh giá kết quả nghiên cứu môn Âm nhạc thu bài một cách chủ động, nhanh chóng. Tính chuyên nghiệp trong các tiết học 
âm nhạc dần được khẳng định, từng bước vượt ra khỏi việc dạy và học âm nhạc 
một cách đơn điệu, tẻ nhạt. Sự hiểu biết âm nhạc của học sinh được nâng cao rõ 
rệt, góp phần giáo dục thẩm mỹ âm nhạc và định hướng tốt cho việc cảm thụ và 
thưởng thức âm nhạc của học sinh về sau này.
 Chương trình học tập của học sinh đã và đang được đổi mới, nâng cao 
nhiều cả về mặt nội dung và hình thức. Điều đó đồng nghĩa với việc áp lực học 
tập của học sinh cũng bị tăng lên. Vậy giáo viên luôn phải tìm cách làm cho giờ 
học của các em trở nên sinh động, không còn căng thẳng giống như các giờ học 
khác. Đồng thời thông qua các hoạt động âm nhạc đó học sinh được phát triển 
một cách toàn diện về mọi mặt như : đạo đức, trí tuệ, thể lực, thẩm mỹ.
 Kiến nghị, đề xuất
 Để công cuộc đổi mới giáo dục thành công tôi xin mạnh dạn đưa ra một 
số kiến nghị sau:
 Cần tăng cường hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, hội thảo giao lưu, trao 
đổi kinh nghiệm bằng các tiêt dạy có ứng dụng CNTT giữa các trường.
 Tăng cường hỗ trợ kinh phí để các trường mua sắm thêm thiết bị dạy học 
hiện đại như máy chiếu đa năng , máy phôtô, tạo điều kiện cho giáo viên thực 
hiện tốt việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
 Cần có phòng học âm nhạc riêng, được thiết kế bục biểu diễn hợp lý, có 
sân khấu biểu diễn cho học sinh.
 Thường xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giao lưu các sự kiện, 
các chương trình ngoại khoá, hội diễn văn nghệ.
 Trong khuôn khổ đề tài này không tránh khỏi nhiều thiếu sót. Rất mong 
được sự góp ý của Ban giám khảo, Ban lãnh đạo nhà trường để đề tài của tôi 
được áp dụng rộng rãi. Tôi xin chân thành cảm ơn.
 Thụy an,ngày 4 tháng 5 năm 2024 
 Người thực hiện 
 Vũ Thị Mai