Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin trong giảng dạy môn Âm nhạc ở trường Tiểu học

 Trong những năm gần đây, sự bùng nổ việc ứng dụng công nghệ thông tin 
trên toàn cầu trong mọi phương diện đã trở nên rất phổ biến và không thể thiếu 
trên mọi lĩnh vực công việc.
 Ở Việt Nam nói chung và trong ngành giáo dục nói riêng việc sử dụng công 
nghệ thông tin đã trở nên phổ cập và mang tính thường nhật. Với việc giáo dục 
bộ môn Âm nhạc trong nhà trường phổ thông cũng vậy, trong mỗi tiết học Âm 
nhạc giờ đây để thoát khỏi cách dạy chay hoặc có chăng là với vài thứ đồ dùng 
lạc hậu, tính trực quan và thẩm mĩ thấp, người giáo viên có thể khai thác và sử 
dụng công nghệ thông tin như một công cụ hữu ích để việc giảng dạy Âm nhạc 
trở nên hấp dẫn và mang tính chuyên nghiệp hơn. Mọi thông tin, tài liệu hỗ trợ 
cho công việc giảng dạy Âm nhạc có thể khai thác được trên mạng Internet, các 
bài dạy đều có thể thiết kế trên máy tính...để trong giờ dạy người giáo viên sẽ 
không còn phải đưa những giáo cụ cũ mòn hay những bức tranh minh họa tĩnh 
lặng với tính minh họa không cao, hay những bản nhạc với chất lượng thu thanh 
kém cho học sinh nghe...
 Vì vậy nhằm phát huy tính tích cực của công nghệ thông tin trong việc 
giảng dạy môn Âm nhạc, đặc biệt là trong các tiết học Âm nhạc thưởng thức như: 
Giới thiệu nhạc sĩ nổi tiếng thế giới; Nghe nhạc; Giới thiệu nhạc cụ dân tộc; Giới 
thiệu nhạc cụ nước ngoài; Tập đọc nhạc... người giáo viên có thể thiết kế bài 
giảng với các phần mềm hỗ trợ trên máy tính như: PowerPoint (Phần mềm thiết 
kế các dạng trình chiếu), Violet 1.5, Encore 4.5 (Phần mềm chép và soạn nhạc), 
Internet (Mạng toàn cầu khai thác tất cả các thông tin cần có)... 
 Qua việc giảng dạy môn Âm nhạc nhiều năm, thực tế đã chứng minh là 
chất lượng các giờ học Âm nhạc có sử dụng công nghệ thông tin đều đem lại hiệu 
quả rất cao. Sự hứng thú trong học tập của học sinh thể hiện rất rõ nét, người giáo 
viên có nhiều cơ hội để nâng cao và mở rộng lượng kiến thức cần cung cấp cho 
học sinh...Các dẫn chứng, minh họa chính xác và hiệu quả hơn, cuối tiết học bên 
cạnh việc dạy và học môn Âm nhạc thì một việc quan trọng hơn đó là học sinh 
cũng đã một phần nào được giáo dục về thẩm mỹ, thái độ cảm thụ và thưởng thức 
 2 PHẦN II.GIẢI QUYẾT VẦN ĐỀ
 1.Cơ sở lý luận:
 * Tri giác:
 - Tri giác trẻ em lứa tuổi học sinh Tiểu học thường gắn với hoạt động cụ 
thể như: cầm, nắm, sờ, mó, "Trăm nghe không bằng một thấy, trăm thấy không 
bằng một làm". Vì thế trực quan sinh động giúp các em có tri giác tốt hơn.
 * Trí nhớ:
 - Trí nhớ của học sinh Tiểu học là trí nhớ trực quan tưởng tượng, sở dĩ học 
sinh nhớ được kiến thức bài học đều đến với các em từ 5 giác quan: Thị giác 
(nhìn); Xúc giác (sờ, mó); Vị giác (nếm); Khứu giác (ngửi); Thính giác (nghe). 
Do đó những hình ảnh và âm thanh trực quan sinh động sẽ giúp các em ghi nhớ 
bài học nhanh nhất và lâu nhất.
 Tóm lại: Quá trình nhận thức của học sinh tiểu học rất cần đến những 
phương tiện trực quan sinh động, chính vì những đặc điểm đó mà sử dụng đồ 
dùng dạy học thông qua công nghệ thông tin đối với học sinh tiểu học là rất thích 
hợp và cần thiết.
 2. Thực trạng:
 * Đặc điểm, tình hình chung của trường Tiểu học Chu Minh:
Trường Tiểu học Chu Minh đóng trên địa bàn xã Chu Minh huyện Ba Vì. Thành 
phố Hà Nội
Tổng số CBVC : 37; CBQL: 2 ; Tổng phụ trách Đội : 1;.
-Tổng số học sinh : 697em; 
 * Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện việc ứng dụng công nghệ 
thông tin vào giảng dạy bộ môn âm nhạc ở trường Tiểu học Chu Minh:
 a/Thuận lợi – Khó khăn
 Thuận lợi:
 * Nhà trường:
 4 - Khơi dậy được lòng say mê hứng thú học tập trong các em.
 - Chất lượng học tập bộ môn của các em ngày càng được cải thiện rõ rệt.
 - Số lượng học sinh tham gia vào các câu lạc bộ năng khiếu của trường 
ngày càng nhiều.
 - Đạt kết quả cao trong các cuộc thi do múa hát do nhà trường và ngành 
phát động.
 c/Mặt mạnh,mặt yếu :
 - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo luôn tạo điều kiện để giáo viên 
được tham gia vào các buổi sinh hoạt chuyên môn, tham gia vào các lớp tập huấn 
về sử dụng công nghệ thông tin.
 d/Nguyên nhân :
 - Thực tiễn giảng dạy ,nhờ ứng dụng công nghệ thông tin làm cho các tiết 
dạy sinh động .Tạo được sự say mê hứng thú học tập cho các em, khơi dậy cho 
các em lòng ham mê ,yêu thích bộ môn hơn.
 - Tuy nhiên để có một tiết dạy đạt hiệu quả cao, đòi hỏi giáo viên phải tốn 
nhiều thời gian ,công sức cho việc soạn giảng.Do vậy mỗi Thầy (cô) giáo phải 
thực sự tâm huyết với nghề.
 3.Giải pháp, biện pháp
 a. Mục tiêu của giải pháp,biện pháp:
- Vạch ra được phương pháp học tối ưu nhất.
- Nâng cao chất lượng dạy và học nói chung, chất lượng dạy học bộ môn Âm nhạc nói 
riêng.
- Là động lực thúc đẩy phong trào thi đua học tập ở học sinh.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho những học sinh có năng khiếu,có niềm đam mê,có sáng tạo 
trong học tập bộ môn.
- Lựa chọn được đội tuyển học sinh có năng khiếu để tham gia tốt các cuộc thi do ngành 
giáo dục tổ chức và giúp các em có định hướng tốt trong học tập.
b.Nội dung và cách thực hiện các giải pháp :
Một số phần mềm hữu ích để ứng dụng vào việc thiết kế bài giảng môn âm nhạc
 6 chất lượng những bức ảnh rất cao có thể là ảnh động thì tác dụng của nó đã vượt 
trội so với cách làm cũ.
 Ví dụ: 
 Giới thiệu học hát bài: “Những bông hoa những bài ca”. Nhạc và lời: 
Hoàng Long ( Âm nhạc lớp 5 –Tiết 9 - trang 18)
 Thông qua các hiệu ứng trình chiếu của phần mềm Powerpoint, các bức ảnh 
này có thể chuyển động theo ý đồ của giáo viên với phần giai điệu của bài hát được 
lồng ghép trực tiếp có thể phát đồng thời trong quá trình người giáo viên giới thiệu 
bài.
 Với phần dạy hát, giáo viên có thể đưa toàn bộ phần nhạc và lời bài hát 
hoặc đưa riêng phần lời ca để hướng dẫn học sinh các cách gõ đệm:
 - Gõ đệm theo nhịp.
 - Gõ đệm theo phách.
 - Gõ đệm theo tiết tấu.
 8 Với phần rèn luyện các kỹ năng như vận động phụ họa hoặc tập biểu diễn, 
tùy thuộc vào nội dung từng bài hát cụ thể mà người giáo viên có thể lồng ghép 
các Video clip vào cho học sinh xem và tự tìm cách vận động phụ họa hay biểu 
diễn một cách hoàn toàn chủ động và sáng tạo.
 Ngoài ra việc xây dựng các kỹ năng hát nâng cao cũng rất dễ xây dựng trên 
một sơ đồ trực quan, thay cho việc giáo viên phải giải thích, dẫn giải.
 Ví dụ: 
 Bài hát “ Ước mơ” ( Nhạc : Trung Quốc -Lời Việt : An Hòa) Tiết 12 – trang 22 
sách Âm nhạc lớp 5
 Hát đệm:
 Nhóm1:
 Gió vờn cánh hoa bay dưới trời, 
 đàn bướm xinh dạo chơi...
 Nhóm 2: ( Nhắc lại ) Đàn bướm xinh dạo chơi
 Nhóm1: ( Hát tiếp ) Trên cành cây 
 chim ca líu lo, như hát lên bao lời mong chờ...
 Nhóm 2: ( Nhắc lại ) Như hát lên bao 
 lời mong chờ
 ....
 Học sinh chỉ cần quan sát sơ đồ trên và nghe giáo viên gợi ý là đã tự biết 
nhiệm vụ của nhóm mình
 2. Phân môn Dạy tập đọc nhạc:
 Ở lớp 4 và lớp 5 chương trình dạy tập đọc nhạc đòi hỏi giáo viên phải lần 
lượt rèn cho học sinh các kỹ năng cần thiết như: Luyện tập cao độ, luyện tập tiết 
tấu, tập đọc nhạc, ghép lời ca. Nếu chỉ đơn thuần treo tranh bài tập đọc nhạc lên 
bảng rồi với một cây đàn và giáo viên lần lượt thực hiện các thao tác trên thì học 
sinh sẽ tiếp thu bài một cách mơ hồ, thậm chí dẫn đến tình trạng học sinh học vẹt 
 10 Câu hỏi:
 1.Có những hình nốt nhạc gì được sử dụng
 trong bài TĐN số 5?
 2. Em hãy kể tên những nốt nhạc có trong bài
 TĐN?
 Sau khi học sinh tự quan sát và trả lời hệ thống các câu hỏi trên, lúc này tự 
bản thân mỗi học sinh đã bắt đầu nắm được các kỹ năng cơ bản và các yêu cầu 
của bài tập đọc nhạc. Và học sinh đã có thể tự vỡ bài thông qua sự hướng dẫn, 
hỗ trợ của giáo viên:
 * Ghép lời ca:
 - Khi hoàn thành các yêu cầu của bài học giáo viên có thể cho học sinh ôn 
 bài bằng cách chơi trò chơi.
 12 Ngoài hình ảnh của các nhạc cụ sẽ có hình ảnh minh họa tư thế chơi đàn 
và âm thanh thực minh họa thông qua các Video clip biểu diễn, thậm chí trong 
các tiết âm nhạc tăng cường giáo viên còn có thể giới thiệu cho học sinh lịch sử 
ra đời và cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ này, tuy nhiên tất cả những vấn đề trên 
người giáo viên chỉ dạy học sinh ở mức độ mang tính giới thiệu vì với học sinh 
tiểu học chưa thể ghi nhớ một cách cụ thể các kiến thức nêu trên, nhưng với tinh 
thần gợi mở, khuyến khích tìm hiểu sẽ có tác dụng tích cực cho học sinh.
 Ví dụ: 
 “ Giới thiệu một vài nhạc cụ dân tộc “ Tiết 6 – trang 10 sách Âm Nhạc 
4
 14 KÌn Saxophone
* Năm 1840 ông Aldonphe Sax 
(Người Bỉ) đã chế tạo ra 1 loại
kèn và lấy chính tên mình để đặt
tên cho cây kèn này.
* Đến năm 1857 ông trở thành
giáo sư bộ môn kèn Saxophone 
tại Nhạc viện Paris.
* Sau đó kèn Saxophone được
sử dụng trong một số tác phẩm
Giao hưởng. Đến đầu thế kỷ XX 
thì Saxophone là nhạc cụ chủ lực
trong các dàn nhạc Jazz. 
 KÌn Trompette
 * Kèn Trumpet có xuất 
 xứ ở Ai Cập từ thời xa 
 xưa và được sử dụng
 trong nhiều nghi lễ và
 trong quân đội thay cho
 Tù và. 
 * Ngày nay, kèn Trumpet 
 được sử dụng cho nhiều 
 mục đích và nhiều loại
 hình âm nhạc như: Nhạc 
 cổ điển, jazz, rock, 
 blues, pop và nhạc đồng 
 quê...
 KÌn Clarinette
 * Lịch sử của kèn Clarinette bắt
 đầu từ một nhạc cụ có tên
 Chalumeau, là một loại kèn ống
 dài, ra đời từ thời Trung cổ. Đến
 ngày nay, qua bao nhiêu đổi
 thay Clarinette đã có nhiều cách
 tân để có thể chơi được nhiều
 âm vực khác nhau trong dàn
 nhạc giao hưởng. 
 * Clarinette là một nhạc cụ rất
 thông dụng, phù hợp với nhiều
 thể loại âm nhạc khác nhau
 như: opera, pop, jazz, thính
 phòng... 
 16 TiÓu sö:
- Beethoven sinh ra vµ lín lªn t¹i Born - T©y ®øc trong mét
 dßng hä cã nhiÒu ng­êi ho¹t ®éng ©m nh¹c næi tiÕng.
- 17 tuæi «ng sang ¸o häc nh¹c nh­ng ph¶i quay vÒ vì mÑ
 mÊt.
- 22 tuæi «ng sang h¼n ¸o sinh sèng vµ ho¹t ®éng ©m nh¹c.
- 26 tuæi «ng cã biÓu hiÖn cña bÖnh ®iÕc vµ ®Õn khi 31 tuæi 
 «ng bÞ ®iÕc hoµn toµn. Tuy nhiªn kÓ tõ khi bÞ ®iÕc «ng l¹i 
 s¸ng t¸c ®­îc nhiÒu t¸c phÈm ©m nh¹c bÊt hñ.
- ¤ng qua ®êi lóc 57 tuæi t¹i ¸o, ng­êi ta gäi ®¸m tang cña 
 «ng lµ ®¸m tang vị “®¹i t­íng cña c¸c nh¹c sÜ”. 
 Sù nghiÖp s¸ng t¸c:
 - Beethoven viÕt nhiÒu t¸c phÈm ¢m nh¹c ë nhiÒu thÓ
 lo¹i kh¸c nhau, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn 9 b¶n Giao 
 h­ëng, 32 b¶n Sonata cho ®àn Piano... HÇu nh­ mäi 
 t¸c phÈm ¢m nh¹c cña «ng ®Òu héi tô ®Çy ®ñ c¸c 
 yÕu tè ©m nh¹c ®Ó råi nh©n lo¹i lu«n ph¶i dïng ®Õn 
 2 tõ “BÊt hñ“ khi ®¸nh gi¸ c¸c t¸c phÈm cña «ng.
 - C¸c t¸c phÈm ©m nh¹c cña «ng th­êng cã chñ ®Ò vÒ 
 hßa bình –chiÕn th¾ng.
 Sau khi nghe giới thiệu nhạc sĩ thì việc giáo viên cho học sinh nghe nhạc, hoặc 
giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ (Thông qua các trang Web về âm 
nhạc của Thế giới và Việt Nam) là vô cùng có ý nghĩa. Trong bất kỳ thời gian nào về 
sau này, hễ cứ nghe thấy nét nhạc nào đã được nghe, học sinh đều có thể trả lời được 
 18 tiết học âm nhạc có ứng dụng CNTT sẽ lôi cuốn các em, phương pháp dạy học 
hiện đại đã được chứng minh qua kết quả cụ thể. 
 Học sinh ngày càng mạnh dạn hơn trong thực hành âm nhạc, yêu thích 
ca hát và có thái độ đúng đắn với loại hình nghệ thuật này. Số học sinh khá, giỏi 
bộ môn âm nhạc ngày càng tăng, số học sinh yếu giảm; có thể năng khiếu chưa 
phát triển tốt nhưng học sinh tích cực hơn trong học tập và chất lượng bộ môn 
được nâng cao rõ rệt
 20 * Đối với Phòng Giáo dục & Đào tạo:
 - Cần có kế hoạch tổ chức chuyên đề, hội thảo giao lưu, trao đổi kinh nghiệm 
bằng các tiêt dạy có ứng dụng CNTT giữa các trường.
 - Tăng cường hỗ trợ kinh phí để các trường mua sắm thêm thiết bị dạy học 
hiện đại như máy tính, máy chiếu đa năng (mỗi phòng học 1 máy), ti vi, tạo điều 
kiện cho giáo viên thực hiện tốt hơn sự nghiệp của ngành.
 * Đối với nhà trường Tiểu học
 - Xem việc ứng dụng công nghệ thông tin là nhiệm vụ trọng tâm của cán bộ 
quản lý và của nhà trường. Cần làm cho giáo viên thấy rằng ứng dụng công nghệ 
thông tin trong dạy học là việc làm tất yếu và mang tính cấp bách.
 - Làm tốt hơn nữa công tác xã hội hoá giáo dục nhằm thu hút các nguồn lực 
để tăng trưởng cơ sở vật chất cho nhà trường
 - Có không gian để thường xuyên tổ chức các hoạt động ngoại khoá, các chương 
trình hội diễn, giao lưu văn nghệ
 -Tăng cường các hoạt động chuyên môn âm nhạc, giúp giáo viên có điều 
kiện học tập, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao tay nghề.
 * Đối với giáo viên: 
 - Tự giác học tập để nâng cao trình độ kiến thức, tiếp cận với công nghệ 
thông tin và đưa công nghệ thông tin vào dạy học một cách thường xuyên
 -Thường xuyên động viên, khích lệ các em trong học tập để kích thích các 
hoạt động học tập cho các em.
 Chu Minh, ngày 18 tháng 04 năm 2022
 Người viết
 Nguyễn Thị Hà
 22