Sáng kiến kinh nghiệm Trải nghiệm thực tế cho học sinh Lớp 3 trong Chương trình GDPT 2018
Như chúng ta đã biết, xu thế hiện nay thì hoạt động trải nghiệm thực tế vô cùng quan trọng. Đặc biệt đối với các em học sinh, nó giúp các em hình thành và phát triển đầy đủ các kỹ năng sống, đây cũng là cơ hội để giúp các em nhận thức đúng đắn hơn về tầm quan trọng của việc học tập, sự số gắng phấn đấu và nỗ lực của bản thân. Bên cạnh đó hoạt động trải nghiệm còn giúp các em hứng thú khám phá những điều mới mẻ, kỳ diệu của thiên nhiên, của cuộc sống, lao động và sáng tạo. Các em sẽ tham gia một cách chủ động, hứng khởi, nhiệt tình bởi thông qua hoạt động này các em có thể bắt đầu từ các khâu như chuẩn bị, thực hành, đánh giá kết quả, …Cũng thông qua hoạt động trải nghiệm, các em được tự do trình bày ý tưởng, cách thực hiện và trực tiếp tham gia. Chính vì vậy sẽ tạo động lực, khơi gợi niềm đam mê, thích thú đối với các em. Sẽ hiệu quả hơn khi hoạt động trải nghiệm này song hành với các hoạt động dạy và học trên lớp, do đó ngay từ lứa tuổi đang cắp sách tới trường nếu các em được học tập và trải nghiệm thì chắc chắn sẽ trang bị cho các em sự tự tin, mạnh dạn và vững vàng trong cuộc sống hiện tại và tương lai.
Nhưng trên thực tế, việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho học sinh đặc biệt là học sinh tiểu học còn gặp rất nhiều khó khăn. Như kinh phí tổ chức còn hạn hẹp, việc học văn hóa trên lớp chiếm thời lượng nhiều, lựa chọn không gian, địa điểm phù hợp cũng là một vấn đề cần đặt ra, lứa tuổi các em còn nhỏ nên việc tổ chức một số hoạt động còn gặp khó khăn để đảm bảo an toàn, cách thức hướng dẫn các em thực hiện để có hiệu quả, …. Việc lựa chọn nội dung, hình thức, địa điểm và thời gian thực hiện cũng vô cùng khó khăn cho giáo viên và học sinh. Chính từ thực trạng đó mà các hoạt động trải nghiệm ở một số trường học chưa được khai thác triệt để và đạt hiệu quả. Trước tình hình đó, là một giáo viên đang ngày ngày đứng lớp, bản thân tôi luôn trăn trở và suy nghĩ để làm sao có những giải pháp giúp học sinh được tham gia thực hành trải nghiệm thực tế một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao nhất nhằm giúp các em trở thành những con người sống tích cực, tự tin, sáng tạo, xử lí tốt trong mọi tình huống để mai sau khi đã trưởng thành các em sẽ vững vàng, nhạy bén, sáng tạo trong công việc và cuộc sống, để trở thành những con người có ích cho gia đình nói riêng và xã hội nói chung trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là lí do để tôi thực hiện đề tài “Trải nghiệm thực tế cho học sinh lớp 3 trong Chương trình GDPT 2018.”
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Trải nghiệm thực tế cho học sinh Lớp 3 trong Chương trình GDPT 2018

trải nghiệm thì chắc chắn sẽ trang bị cho các em sự tự tin, mạnh dạn và vững vàng trong cuộc sống hiện tại và tương lai. Nhưng trên thực tế, việc thực hiện các hoạt động trải nghiệm cho học sinh đặc biệt là học sinh tiểu học còn gặp rất nhiều khó khăn. Như kinh phí tổ chức còn hạn hẹp, việc học văn hóa trên lớp chiếm thời lượng nhiều, lựa chọn không gian, địa điểm phù hợp cũng là một vấn đề cần đặt ra, lứa tuổi các em còn nhỏ nên việc tổ chức một số hoạt động còn gặp khó khăn để đảm bảo an toàn, cách thức hướng dẫn các em thực hiện để có hiệu quả, . Việc lựa chọn nội dung, hình thức, địa điểm và thời gian thực hiện cũng vô cùng khó khăn cho giáo viên và học sinh. Chính từ thực trạng đó mà các hoạt động trải nghiệm ở một số trường học chưa được khai thác triệt để và đạt hiệu quả. Trước tình hình đó, là một giáo viên đang ngày ngày đứng lớp, bản thân tôi luôn trăn trở và suy nghĩ để làm sao có những giải pháp giúp học sinh được tham gia thực hành trải nghiệm thực tế một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao nhất nhằm giúp các em trở thành những con người sống tích cực, tự tin, sáng tạo, xử lí tốt trong mọi tình huống để mai sau khi đã trưởng thành các em sẽ vững vàng, nhạy bén, sáng tạo trong công việc và cuộc sống, để trở thành những con người có ích cho gia đình nói riêng và xã hội nói chung trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đây là lí do để tôi thực hiện đề tài “Trải nghiệm thực tế cho học sinh lớp 3 trong Chương trình GDPT 2018.” II. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến II.0 Nội dung giải pháp đề xuất 1. Nắm bắt đặc điểm tình hình học sinh Như chúng ta đã biết trong một lớp học, mỗi học sinh có một tính cách đặc điểm và sở thích khác nhau, mỗi học sinh có khả năng đặc biệt khác nhau và đặc biệt mỗi em đều có hoàn cảnh gia đình và cách chăm sóc, dạy dỗ khác nhau. Chính vì điều đó người giáo viên muốn có một kết quả giáo dục tốt ở trên lớp thì điều đầu tiên cần phải tìm hiểu đặc điểm, tình hình học sinh. Đối với việc giúp học sinh có một kết quả tốt về trải nghiệm thực tế cũng vậy, đòi hỏi người cùng đơn giản và các em rất tự tin để nhận nhiệm vụ này. Qua đó tôi cũng biết thêm được về khả năng thực hành của các em trong cuộc sống hằng ngày. 2. Giúp học sinh hiểu trải nghiệm là gì? và tầm quan trọng của trải nghiệm. Trước khi muốn học sinh tham gia tiến hành trải nghiệm được tốt thì đòi hỏi giáo viên phải giúp các em hiểu được như thế nào gọi là trải nghiệm và tầm quan trọng của trải nghiệm. Đối với tôi cũng vậy, việc đầu tiên tôi sẽ giúp các em hiểu về trải nghiệm thông qua một cách hiểu đơn giản nhất. Thứ nhất cho các em nêu những hiểu biết của mình về trải nghiệm, nếu học sinh nêu đúng tôi sẽ tuyên dương trước lớp, nếu học sinh nêu chưa chính xác hoặc chưa hiểu thì tôi sẽ giúp các em hiểu thông qua những câu hỏi đơn giản nhất mà tôi đưa ra như sau? + Các bữa ăn hằng ngày của em là do ai chuẩn bị? + Quần áo em mặc do ai giặt? + Những hạt gạo chúng ta ăn hằng ngày được sản xuất như thế nào? + Cha ông ta đã chiến đấu, hi sinh gian khổ như thế nào để có hòa bình ngày nay? . Sau những câu hỏi đó, tôi sẽ yêu cầu học sinh trả lời theo ý hiểu của các em và tôi sẽ chốt ý: Như vậy tất cả những thứ mà chúng ta đã từng được tận hưởng mà không phải làm, không biết cách làm và bây giờ chính bàn tay của chúng ta sẽ trực tiếp làm; những sự việc, sự kiện chúng ta chỉ biết sơ qua bằng lí thuyết và bây giờ chúng ta sẽ được tận mắt chứng kiến thông qua các hoạt động thực tế của con người như hình ảnh người nông dân làm ra lúa gạo vất vả như thế nào hoặc các hình ảnh về sự chịu đựng tù đày gian khổ của cha ông ta trong chiến tranh được lưu giữ lại ở các bảo tàng, đó chính là trải nghiệm của chúng ta. Từ việc giúp học sinh hiểu một cách đơn giản về trải nghiệm và cuối cùng tôi sẽ chốt bằng lí thuyết “Trải nghiệm là tổng hợp những kiến thức, kĩ năng hoặc những gì quan sát được thông qua việc tham gia hoặc tiếp xúc với Tuần 2/Chiều thứ 6 Trồng cây xanhở công Bồn hoa lớp Cả lớp trình bồn hoa Tuần 3: 10 phút đầu giờ Măng non Tuần 4 : 10 phút đầu giờ Măng non Tháng 10 Chăm sóc công trình Măng non (tưới nước, nhặt rác) Tuần 1: Chăm sóc công trình Măng Tổ 1 non (tưới nước, nhặt rác) Tuần 2 Chăm sóc công trình Măng non (tưới nước, nhặt rác) Tổ 2 Chăm sóc công trình Măng Tổ 3 non (tưới nước, nhổ cỏ) Tổ 4 Chăm sóc công trình Măng non .. Tương tự những nội dung trải nghiệm tiếp theo tôi cũng sẽ lên kế hoạch cụ thể theo tháng tương tự, tuy nhiên tùy vào điều kiện cụ thể của từng tháng mà tôi có thể linh hoạt thay đổi thời gian, nội dung công việc và học sinh cụ thể trong từng tuần. Riêng chăm sóc công trình măng non thì tiến hành cả năm nên những tháng tiếp theo họcsinh vẫn tiếp tục chăm sóc song song với những hoạt động trải nghiệm khác 4. Nội dung trải nghiệm cho học sinh *Công trình Măng non *Trang trí lớp học đầu giờ nhiệm vụ của từng tổ là tưới cây, nhổ cỏ hoặc nhặt rác, ... Tôi thấy các em làm việc rất hứng khởi, rất hào hứng, nghiêm túc, có trách nhiệm nên công trình Măng non của lớp vẫn duy trì tốt. * Trang trí lớp học thân thiện Trang trí lớp học thân thiện không phải là một việc làm mới mà quan trọng là cách làm nào phù hợp, cách làm nào phát huy sự sáng tạo của học sinh, cách làm nào học sinh là người chủ động thực hành, giáo viên chỉ là người gợi ý hướng dẫn chứ không phải giáo viên là người đưa ra kế hoạch, lựa chọn nội dung và thực hiện luôn việc trang trí. Bước 1: Nêu ý nghĩa của trang trí lớp học thân thiện Trang trí lớp học thân thiện nhằm tạo ra một không gian lớp học thoáng mát, đẹp, thân thiện trong môi trường giáo dục của chúng ta. Bước 2: Tổ chức cho học sinh trình bày ý tưởng Ở phần này học sinh được thoải mái trình bày ý tưởng về bố cục trang trí cũng như nội dung trang trí như: Góc nghệ thuật, Nét chữ nết người, Góc thiên nhiên, Chủ đề năm học, Góc khen thưởng. Nếu học sinh còn lúng túng hoặc trình bày ý tưởng chưa được phù hợp thì tôi sẽ gợi ý thêm cho các em về các mảng trang trí như: Trang trí xung quanh tường, đưa thiên nhiên vào lớp học, tủ sách dùng chung, Các em sẽ lựa chọn mảng trang trí nào phù hợp với khả năng của các em và phù hợp với không gian lớp học. Với nội dung này sẽ giúp các em phát huy được sự sáng tạo của mình Bước 3: Tạo các sản phẩm trang trí Sau khi thống nhất bố cục, tôi yêu cầu các em chuẩn bị các sản phẩm trang trí và nội dung này các em có thể chuẩn bị vào giờ giải lao, 10 phút đầu giờ hoặc dành 15 phút vào giờ sinh hoạt lớp, làm và sưu tầm thêm ở nhà ... Nếu là góc nghệ thuật thì đòi hỏi những sản phẩm sẽ là những sản phẩm nghệ thuật đó là những bông hoa, lá, cành, những sản phẩm cắt dán các em đã được học ở Việc đưa thiên nhiên xanh vào lớp học cũng là một nội dung tôi chọn và khuyến khích học sinh tham gia thực hiện. Với nội dung này tôi tiến hành như sau. Bước 1: Nêu ý nghĩa của Thiên nhiên xanh Giải thích cho các em hiểu môi trường sống của chúng ta hiện nay đã có hiện tượng ô nhiễm do rác thải, xe cộ lưu thông nhiều, nạn phá rừng, làm cho môi trường sống của chúng ta ngày càng bị ảnh hưởng bởi sự ô nhiễm nghiêm trọng rất ảnh hưởng đến đời sống của con người, chính vì vậy chúng ta cần tích cực giúp cho môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp nhằm hạn chế tối thiểu sự ô nhiễm đang ngày càng đe dọa con người. Là một học sinh tiểu học, tuổi còn nhỏ, sức còn yếu chưa làm được nhiều dự án mang tầm cỡ thì chúng ta hãy chung tay làm những việc bắt đầu nhỏ nhặt nhất phù hợp với lứa tuổi của các em đó là đưa thiên nhiên vào trường lớp. Cụ thể là những chậu hoa, những cây cảnh nhỏ tự tay các em trồng, chăm sóc. Như vậy một phần nào góp phần làm cho môi trường của chúng ta trở nên trong lành, sạch đẹp hơn. Và bắt đầu từ những việc nhỏ đó sẽ nuôi dưỡng trong tâm hồn các em một ý chí, nghị lực và nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của công việc hiện tại để mai sau trưởng thành các em sẽ có những hiểu biết, hồi ức lại những việc làm lúc còn nhỏ để các em sẽ có những hành động, việc làm mang tầm vĩ mô nhằm góp phần bảo vệ môi trường của chúng ta.Với hoạt động này tôi tiến hành như sau: Bước 2: Hướng dẫn HS tiến hành trải nghiệm với nội dung thiên nhiên xanh Yêu cầu mỗi học sinh về nhà tự tay chuẩn bị về các loại cây, có thể tự gieo, có thể tự trồng. Đặc biệt tự tạo ra các loại chậu, bình to nhỏ phù hợp với loại cây của các em. Tôi gợi ý học sinh, những loại cây sống không cần đất chỉ sống nhờ nước các em có thể tận dụng các chai lọ nhựa đem cắt tỉa tạo thành cái bình vừa đủ để cho nước và cây cảnh vào. Đối với những loại cây sống nhờ đất và nước thì cũng có thể sử sụng các chai lọ nhựa đã sử dụng hoặc sử dụng các vỏ trái dừa đã dùng ruột và nước để gieo hoặc trồng các loại cây vào trong đó. sản phẩm để trang trí làm đẹp ngôi nhà của mình. Thấy được tầm quan trọng đó nhà trường cũng đã triển khai một số hoạt động trải nghiệm cho học sinh và cây hoa ngày Tết là nội dung tôi lựa chọn để tổ chức cho các em trải nghiệm. Bước 1: Phân công nhiệm vụ Tổ 1: Chuẩn bị cành cây, yêu cầu học sinh chọn các cành cây có trong vườn nhà nếu khó khăn khi chặt cành có thể nhờ cha mẹ giúp đỡ. Yêu cầu phải chọn các cành có thế đẹp để khi gắn hoa lên giống như cành mai hoặc đào. Tổ 2, 3, 4: Cắt hoa, lá; trong mỗi tổ yêu cầu mỗi em làm khoảng 20 hoa với những màu sắc khác nhau. Hướng dẫn học sinh tạo những bông hoa đẹp mắt bằng cách cắt các bông hoa có độ lớn nhỏ khác nhau, sau đó đem dán những bông hoa đó theo từng lớp khoảng 3 lớp theo thứ tự từ lớn đến bé. Thời gian chuẩn bị 1 tuần, cắt dán hoa vào giờ ra chơi, giờ học Thủ công và có thể chuẩn bị thêm ở nhà, . Ngoài ra tôi khuyến khích các em có thể tự sáng tạo thêm những sản phẩm phù hợp để gắn lên tạo thành cây hoa ý nghĩa trong dịp Tết. Tổ 1, 2, 3, 4: Mỗi tổ chuẩn bị 1, 2 cái súng bắn keo để phục vụ cho việc gắn hoa vào cành cây. Bước 2: Tổ chức thực hành Tôi chọn ngày sinh hoạt chủ điểm của tháng là mừng Đảng, mừng Xuân tổ chức cho các em trang trí tạo cây hoa ngày Tết. Ở bước này tôi yêu cầu các em làm tập thể cứ hai tổ 1 cành thi đua gắn hoa lên cây. Yêu cầu các em gắn thật khéo léo và chặt để hoa gắn được lâu không bị rơi. Sau thời gian 30 phút các em đã hoàn thiện cành hoa để trang trí trong lớp vào dịp Tết. Qua hoạt động này tôi thấy các em làm việc vô cùng tích cực, ai cũng muốn tự tay mình được gắn những bông hoa, những chiếc lá do mình tự tạo lên cành cây để có một cành hoa hoàn chỉnh, một số bạn rất sáng tạo gắn hoa với khoảng cách của nhiều màu sắc khác nhau, không chồng chéo một màu về một chỗ. Đặc biệt hơn nữa các câu đối cũng đã được các em tạo nên và gắn lên cành cây, nhờ sự sáng tạo này mà cây hoa sau khi hoàn thành vô cùng sặc sỡ và mang đậm hương vị ngày Tết. Sau khi hoàn thành xong tôi đã yêu cầu các em đặt tên em ngâm trong vòng 1 đêm. Hôm sau hướng dẫn các em làm tiếp bằng cách đổ nước trong đậu ra để ráo. Lấy 1 cái rổ rải lớp khăn giấy dưới (chú ý rải lớp giấy dày) tiếp theo rải đậu lên rồi phủ lớp giấy dày lên trên, tưới nước lên. Lấy cái đĩa nặng đè lên, tủ bịch ni lông đen lên. Hằng ngày vào giờ ra chơi hoặc buổi đầu giờ các em có nhiệm vụ lấy nước tưới vào rổ đậu này, ngày 3 - 4 lần, sau mỗi lần tưới xong lại đậy túi ni lông kín lại. Hằng ngày theo dõi đến lúc nào đậu lên mầm khoảng 2- 3cm là đạt yêu cầu. Đối với hoạt động này tôi hướng dẫn và tất cả mọi thao tác đều do các em làm. Đối với hoạt đông này tôi cho các tổ thay phiên nhau thực hành trải nghiệm. Trong 1 tháng có 4 tuần, tôi chia đều 4 tổ thực hiện. Ví dụ tuần 1 thì tổ 1 làm, tuần 2 tổ 2 và tiếp tục tuần 3 là tổ 3, Sang tháng thứ 2, thứ 3 cũng là làm giá đỗ nhưng tôi sẽ không hướng dẫn cách làm giống tháng thứ nhất mà sẽ đổi cách làm cho các em như dùng lá tre, lá chuối để ủ thay vì dùng giấy ăn như cách làm đầu tiên để các em nắm được việc làm giá đỗ có nhiều cách đa dạng chứ không phải một cách duy nhất. Trải nghiệm làm giá đỗ Trải nghiệm trồng hành Qua hoạt động này các em rất vui vì từng ngày chăm sóc để giá đỗ của mình nhanh lên cây tốt và mập. Và kết quả mới ban đầu tập làm và điều kiện trên lớp không gian chật chội nhưng các em cũng đã tạo nên được rổ giá trông tương đối đẹp mắt và ngon. 6. Phối hợp với cha mẹ học sinh tiến hành trải nghiệm ở nhà Ngoài việc cho các em tiến hành trải nghiệm ở trường thì việc kết hợp cho các em thực hành trải nghiệm ở nhà cũng là điều vô cùng quan trọng. Để làm được việc này đòi hỏi giáo viên phải phối hợp với cha mẹ học sinh để hướng dẫn cũng như tổ chức cho các em trải nghiệm. Đối với bản thân tôi cũng vậy, ngoài việc tổ chức hướng dẫn cho các em trải nghiệm ở trường, tôi đã trao đổi với cha mẹ học sinh trong các buổi họp phụ huynh để thống nhất cùng phối hợp tổ chức cho các em trải nghiệm. Với nội dung này bản thân tôi đã đưa ra kế hoạch
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_trai_nghiem_thuc_te_cho_hoc_sinh_lop_3.doc