Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức trò chơi học tập môn Tiếng Việt Lớp 1 nhằm nâng cao chất lượng giáo dục

 1
 MỤC LỤC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài.............................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................1
3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................2
4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm .....................................................................2
5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................2
6. Thời gian nghiên cứu.......................................................................................2
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ...............................................................................3
1. Cơ sở lí luận....................................................................................................3
2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................3
2.1. Mục tiêu môn Tiếng Việt lớp 1 ...................................................................3
2.2. Ưu điểm của trò chơi học tập ..............................................................3
2.3. Khó khăn khi tổ chức trò chơi học tập.........................................................3
3. Thực trạng.......................................................................................................4
3.1. Thuận lợi......................................................................................................5
3.2. Khó khăn .....................................................................................................5
4. Các biện pháp tổ chức một số trò chơi trong môn Tiếng Việt lớp 1...............6
4.1. Chuẩn bị trò chơi .........................................................................................6
4.2. Lựa chọn trò chơi.........................................................................................6
4.3. Xây dựng và thiết kế trò chơi .......................................................................7
4.4. Tổ chức trò chơi ...........................................................................................8
5. Giới thiệu một số trò chơi trong môn Tiếng Việt lớp 1 ..................................9
5.1. Trò chơi rèn kĩ năng chính tả .................................................................9-12
5.2. Trò chơi rèn khả năng đọc nhanh.........................................................12-13
5.3. Trò chơi mở rộng vốn từ.......................................................................14-16
6. Kết quả..........................................................................................................16
III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.. 17
1. Kết luận..17
2. Khuyến nghị: .18
2.1. Đối với Ban giám hiệu nhà trường..18
2.2. Đối với giáo viên.....18
Tài liệu tham khảo ..........................................................................................19 2
và sáng tạo của học sinh; tạo sự gắn bó thân thiện trong tập thể, góp phần đổi mới 
phương pháp và nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt lớp 1.
 3. Đối tượng nghiên cứu 
 Một số biện pháp tổ chức trò chơi học tập môn Tiếng Việt lớp 1.
 4. Đối tượng khảo sát thực nghiệm
 Học sinh lớp 1G trường Tiểu học A Thị Trấn Văn Điển.
 5. Phương pháp nghiên cứu 
 - Phương pháp tổ chức trò chơi
 - Phương pháp quan sát sư phạm
 - Phương pháp kiểm tra đánh giá
 - Phương pháp tổng hợp
 6. Thời gian nghiên cứu
 Năm học 2022-2023 4
 - Trò chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học. Được tham 
gia trò chơi, các em sẽ chủ động tham gia một cách tự nhiên nhất. Qua đó, rèn 
luyện sự tự giác, phát triển hứng thú, đam mê cho học sinh; tạo không khí sôi nổi 
học tập.
 - Khi chơi, các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng như vui mừng khi giành 
chiến thắng và buồn bã khi thất bại; bản thân các em cảm thấy có lỗi khi không 
làm tốt nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khó khăn, phấn đấu 
hết khả năng để mang lại chiến thắng cho đội, nhóm mình. Từ đó, hình thành và 
phát triển tính cách, hành vi, tinh thần trách nhiệm trong tập thể, ý thức chung 
trong cuộc sống. 
 - Trò chơi học tập giúp tăng cường khả năng thực hành, vận dụng kiến thức 
vào trong thực tế. Học sinh tham gia trò chơi học tập không chỉ giúp củng cố, vận 
dụng kiến thức mà còn có tác dụng giúp trẻ rèn luyện kĩ năng xã hội.
 2.3. Khó khăn khi tổ chức trò chơi học tập
 - Nội dung chương trình học còn nặng và quá sức với một số đối tượng học 
sinh. Từ đó dẫn đến việc hạn chế thời gian khi tổ chức trò chơi trong các giờ học 
trên lớp.
 - Số lượng học sinh của mỗi lớp đông, năng lực nhận thức không đều.
 - Nếu tổ chức không khéo léo thì học sinh dễ bị sa đà vào việc vui chơi mà 
không chú tâm đến kiến thức rút ra được sau trò chơi đó.
 - Để tổ chức trò chơi học tập hiệu quả, đòi hỏi người giáo viên thực hiện 
phải đầu tư thời gian, công sức nhiều để nghiên cứu, chuẩn bị đồ dùng, thiết bị, 
phục vụ cho trò chơi.
 3. Thực trạng
 Bắt đầu đi học, học sinh đã được làm quen ngay với môn Tiếng Việt. Để 
nhớ mặt âm, ghép tiếng, nhớ mặt chữ ghi âm, viết đúng mẫu, đúng cỡ chữ là một 
thử thách lớn đối với các em. Năm học 2022 – 2023, tôi được phân công dạy lớp 
1G, lớp có 46 học sinh, trong đó 21 nữ, 25 nam. Để nắm bắt tình hình của lớp, 
chuẩn bị cho công tác giảng dạy, tôi tiến hành điều tra, khảo sát trên 100% học 
sinh cả lớp.
 Bằng phương pháp phỏng vấn kết hợp với phiếu điều tra, khảo sát học sinh, 
tôi thu được kết quả như sau: 6
 - Một số gia đình học sinh chưa dành thời gian kèm cặp con cái học tập.
 - Do ảnh hưởng từ phía gia đình, do tiếng địa phương, cha mẹ đọc ngọng 
dẫn đến con đọc ngọng, khó sửa, khó theo kịp các bạn cùng trang lứa.
 - Khả năng chú ý của học sinh lớp 1 còn hạn chế, các em dễ mất trật tự 
trong giờ học nếu hoạt động dạy học của giáo viên không linh hoạt, không kích 
thích sự hứng thú học tập của các em.
 Từ thực trạng trên, tôi đã suy nghĩ và áp dụng một số biện pháp tổ chức trò 
chơi trong giờ học Tiếng Việt để tạo không khí sôi nổi khi học tập và giúp học 
sinh tiếp thu bài tốt hơn 
 4. Các biện pháp tổ chức một số trò chơi trong môn Tiếng Việt lớp 1
 4.1. Chuẩn bị trò chơi
 4.1.1. Nghiên cứu tài liệu:
 Đầu tiên, để thực hiện đạt hiệu quả việc tổ chức trò chơi Tiếng Việt cho học 
sinh lớp 1, tôi đã đọc các tài liệu, sách báo, tạp chí giáo dụccó liên quan đến 
quy trình, cách thức tổ chức trò chơi học tập. Bên cạnh đó, tôi nghiên cứu kĩ nội 
dung chương trình Tiếng Việt lớp 1 để tìm cách áp dụng trò chơi vào mỗi bài học 
một cách hợp lý. 
 4.1.2. Nghiên cứu thực tế:
 - Thông qua các tiết dự giờ, tôi dành thời gian trao đổi, tư vấn với đồng 
nghiệp về nội dung các trò chơi phục vụ cho môn Tiếng Việt lớp 1 để cùng áp 
dụng và tổng kết, đúc rút kinh nghiệm trong quá trình dạy học.
 - Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm (soạn giáo án đã thông qua 
các tiết dạy) để kiểm tra tính khả thi của những trò chơi đã áp dụng.
 4.1.3. Nghiên cứu đối tượng học sinh:
 Thông qua các tiết dạy thực tế trên lớp, tôi đã phân loại các đối tượng học 
sinh, tìm hiểu xem học sinh thường yếu ở mạch kiến thức nào để lựa chọn trò chơi 
cho phù hợp, giúp các em củng cố, khắc sâu kiến thức để hiểu bài một cách chắc 
chắn.
 4.2. Lựa chọn trò chơi
 Việc lựa chọn các trò chơi học tập trong môn Tiếng Việt lớp 1 phải đáp ứng 
những yêu cầu của mục đích dạy học. Mỗi trò chơi phải đặt ra cho học sinh một 
nhiệm vụ học tập tương ứng với nội dung dạy học. Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu 
dạy học bộ môn Tiếng Việt lớp 1, hệ thống các trò chơi phải được lựa chọn sao 
cho đa dạng về chủ đề, cách tổ chức. 
 * VD:
 - Trò chơi rèn kĩ năng chính tả 8
 - Nêu luật chơi: Chỉ rõ nguyên tắc của hoạt động chơi quy định đối với 
người chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
 - Cách tổ chức trò chơi:
 Thời gian tiến hành thường từ 3-5 phút. (Tùy theo nội dung cần khai thác, 
củng cố)
 Bước 1: Giới thiệu trò chơi.
 ➢ Nêu tên trò chơi.
 ➢ Hướng dẫn cách chơi bằng cách nêu rõ cách chơi, luật chơi. 
 Bước 2: Chơi thử.
 ➢ Thông qua chơi thử để nhấn mạnh luật chơi.
 Bước 3: Chơi thật.
 Bước 4: Nhận xét kết quả chơi, thái độ người tham dự. Giáo viên có thể nêu 
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
 Bước 5: Tổng kết: Khen thưởng đội thắng, có hình phạt phù hợp với đội 
thua cuộc (bằng hình thức đơn giản như: Chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, 
nhảy lò cò). Yêu cầu: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận 
thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. 
 4.4. Tổ chức trò chơi.
 Khi tổ chức trò chơi học tập trong môn Tiếng Việt lớp 1, không nên đòi hỏi 
quá cao kĩ thuật chơi mà quan trọng là trò chơi định hướng được tới ít nhất một 
nội dung hoặc rèn một kỹ năng cơ bản của bài học là được.
 Khi tổ chức các trò chơi, phải sắp xếp các tình huống chơi, cách thức chơi 
sao cho số lượng học sinh của nhóm (hoặc lớp) được tham gia nhiều nhất có thể.
 VD: Khi dạy Bài 4: n, o, q, p, r, s – Tuần 1, Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 - 
bộ sách Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục, giáo viên có thể tổ chức trò 
chơi “Ai tinh mắt”. 
 Mục tiêu: Trò chơi này giúp các em nhận diện được kí hiệu của con chữ ghi 
âm q.
 Chuẩn bị: Các thẻ từ ghi các kí hiệu và xếp theo thứ tự (hình ảnh dưới)
 Thẻ 1 Thẻ 2 Thẻ 3 Thẻ 4
 b q d p
 Thẻ 5 Thẻ 6 Thẻ 7 Thẻ 8
 p d q b 10
 * Chuẩn bị:
 - Giáo viên chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh một phiếu trò chơi (Nhóm 4)
 Q U Ạ T M B
 M N P V H Đ
 À Đ I C A Ư
 N E N B AƠ G
 C G Đ À N Â 1.
 2. 
 Y C Ă G O E
 3. 
 * Cách chơi:
 - Giáo viên hướng dẫn chơi: Trong ngôi nhà này có chứa các đồ mà tên của 
chúng có chứa vần các con vừa mới học. Các nhóm hãy tìm ở hàng ngang, cột 
dọc tên những đồ vật đó, dùng bút chì khoanh vào, sau đó viết lại vào bảng. Nhóm 
nào tìm được đúng và nhanh là người thắng cuộc.
 Đáp án: 
 Q U Ạ T M B
 M N P V HA Đ
 À Đ I C A Ư
 N E N B Ơ G
 1. quạt
 C G Đ À N Â 2. màn
 3. đàn
 Y C Ă G O E 12
 * Tổ chức chơi: Giáo viên gắn lên bảng những hình vẽ ngôi nhà có chữ còn 
thiếu âm ng/ngh và thẻ chữ ng/ngh. Hai đội thi theo nhóm 6. Học sinh thi (tiếp 
sức) gắn đúng thẻ chữ ng/ngh vào bên cạnh ngôi nhà thích hợp. Trong thời gian 
quy định, đội nào gắn đúng, nhanh là đội thắng cuộc.
 5.2. Trò chơi rèn kĩ năng đọc nhanh
 5.2.1. Trò chơi “Ong tìm hoa”
 * Mục tiêu: Giúp HS mở rộng vốn từ, ôn vần đã học, rèn kĩ năng đọc.
 VD: Khi dạy chính tả bài “Răng xinh đi đâu?” - Tuần 24, Sách giáo khoa 
Tiếng Việt 1 - bộ sách Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục. 
 * Chuẩn bị: 2 chú ong có gắn vần ôn, những bông hoa ghi từ có chứa vần 
ôn, đính trên bảng lớp.
 * Cách chơi:
 Học sinh đội chú ong có vần nào, tìm những từ có tiếng chứa vần đó xếp 
qua một bên. Đội nào xếp đúng và nhanh hơn là đội thắng cuộc.
 * Lưu ý:
 - Trò chơi này có thể sử dụng cho nhiều loại bài khác nữa.
 - Dựa vào nội dung bài học, cơ sở vật chất hiện có của nhà trường để tổ 
chức trò chơi thật hợp lý.
 - Cần lồng ghép trò chơi vào nội dung bài học cho phù hợp, tránh gây áp 
lực đối với học sinh.
 - Giúp các em phát huy tính tích cực trong quá trình tham gia trò chơi. 14
 5.3. Trò chơi mở rộng vốn từ 
 Hiểu nghĩa của từ cũng là một mục tiêu cần đạt khi dạy Tiếng Việt lớp 1. Mặc 
dù mục tiêu này không đặt nặng nhưng chỉ cần giáo viên có sự tìm tòi thì học sinh 
sẽ có cơ hội mở rộng sự hiểu biết và ham thích học tập. 
 5.3.1. Trò chơi “Đố vui”
 * Mục tiêu: Giúp học sinh mở rộng vốn từ, rèn kĩ năng phán đoán sự vật, 
hiện tượng dựa vào những dấu hiệu được gợi ý qua câu đố. Thực tế, trong một số 
tiết học tôi thường đưa ra một số câu đố (thường là câu đố dân gian) để kích thích 
trí tò mò, ham tìm hiểu của học sinh.
 VD1: Khi dạy Bài 38: in it (Tiết 1) - Tuần 8, Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 
- bộ sách Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục. 
 * Chuẩn bị: Tôi sưu tầm câu đố và câu đố dân gian 
 * Cách chơi: Chơi theo nhóm 4. Giáo viên đọc câu đố, học sinh thảo luận 
nhóm 4 rồi ghi kết quả vào bảng con. Trong thời gian quy định. Đội nào có kết 
quả đúng, nhanh sẽ thắng cuộc.
 Da cóc mà bọc trứng gà
 Bổ ra thơm phức cả nhà muốn ăn. (quả mít) 
 VD2: Khi dạy bài Tập đọc “Ngôi nhà” - Tuần 28, Sách giáo khoa Tiếng Việt 
1 - bộ sách Vì sự bình đẳng và dân chủ trong giáo dục.