Sáng kiến kinh nghiệm Thủ thuật dạy thành ngữ tiếng Anh (idioms) trong ôn thi tốt nghiệp THPT tại trường THPT Yên Thế

 THUYẾT MINH
 Mô tả giải pháp và kết quả thực hiện sáng kiến
1. Tên sáng kiến
 THỦ THUẬT DẠY THÀNH NGỮ TIẾNG ANH (IDIOMS) 
 TRONG ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT
2. Ngày sáng kiến áp dụng lần đầu: Tháng 9 năm 2020
3. Các thông tin bảo mật: không
4. Mô tả các giải pháp cũ thường làm.
 Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp mới
- Phân tích đề thi THPT quốc gia những năm gần đây chúng ta thấy thành ngữ 
xuất hiện ít nhất trong 2 câu. Cụ thể là:
+ Dạng 1: Chọn đáp án đúng
(Mã đề 401 - Đề thi THPT QG năm 2018) Question 11: It___________to 
reason that Jason passed the exam with flying colours on account of his 
working hard during the term.
 A. comes B. gets C. stands D. lays
It/that stands to reason: điều đó là hiển nhiên.
(Mã đề 402 - Đề thi THPT QG năm 2018) Question 16: We know that we are 
at fault for our third consecutive defeat, so there is no need to ________salt 
into the wound.
 A. spread B. rub C. apply D. put
To rub salt into the wound: làm cho ai đau khổ ray rứt thêm.
(Mã đề 404 - Đề thi THPT QG năm 2018) Question 1: Although she had been 
told quite sternly to__________________ herself together, she simply 
couldn't stop the tears from flowing.
 A. bring B. pull C. force D. push
To pull oneself together: lấy lại can đảm; bình tĩnh lại, tỉnh trí lại.
(Mã đề 403 – Đề thi TNTHPT năm 2020), Question 12: Having your private 
life splashed across the front pages of newspapers and glossy magazines is 
part 
 1 A. storm B. weather C. climate D. rain
Under the weather: không khỏe, ốm.
Question 23: The Covid-19 pandemic has taken a heavy toll on the country’s 
aviation industry due to international travel restrictions.
A. considerably benefited B. negatively changed
C. severely damaged D. completely replaced
taken a heavy toll on: có ảnh hưởng xấu/ thiệt hại nghiêm trọng lên ai/ cái gì.
Qua việc phân tích trên ta thấy câu hỏi về thành ngữ là những câu có nội dung 
khó nên phần đa học sinh không chuyên về tiếng Anh mất điểm. Tại sao vậy? 
Nguyên nhân là vì học sinh thấy rất khó đoán nghĩa của thành ngữ, đặc biệt 
khi trong câu lại có thêm từ mới. Ví dụ cụm từ “pull sb’s leg” không thể hiểu 
theo nghĩa đen là “kéo chân ai đó”. Thực ra cụm từ đó nghĩa là “trêu chọc ai”. 
Ai chưa từng gặp câu thành ngữ đó thì sẽ rất khó đoán, phải đặt nó trong ngữ 
cảnh để dịch. Chính vì thế học sinh thường có tâm lý khoanh bừa đặc biệt 
dạng điền từ. Trong quá trình học, học sinh thường gặp một số khó khăn sau: 
có quá nhiều thành ngữ nên học sinh không biết thành ngữ nào cần học, thành 
ngữ nào không. Học sinh cũng không biết thành ngữ đó dùng trong hoàn cảnh 
nào, vị trí ra sao. Đặc biệt học sinh cũng có thể học rồi nhưng lại quên ngay vì 
không luyện tập thường xuyên.
 Tôi cũng thấy một vấn đề còn tồn tại đó là phương pháp dạy của chúng 
ta. Chúng ta hãy thử so sánh với các hiện tượng ngữ pháp khác, ví dụ như các 
thì trong Tiếng Anh, chủ động bị động, trực tiếp gián tiếpchẳng hạn. Học 
sinh học đi học lại những ngữ pháp này ở các bậc học, trong tất cả các đợt ôn 
tập. Nhưng trong đề thi TN THPT, những hiện tượng đó chỉ xuất hiện trong 1 
câu. Trong khi đó mấy ai trong năm học thỉnh thoảng cho các em thực hành 
một chút về thành ngữ. Có thể do sách giáo khoa cũ không có một tiết 
language focus nào nói riêng về Idioms. Vì vậy thường thường giáo viên đến 
khi ôn thi mới tập hợp hàng chục, hàng trăm thành ngữ rồi bài tập thực hành 
để học sinh làm trong một chuyên đề với thời lượng ba đến năm tiết. Như vậy 
học sinh bị học nhồi nhét nên chắc chắn không thể nhớ nhiều câu và cũng 
 3 nghiệm với mong muốn chia sẻ được kinh nghiệm dạy thành ngữ Tiếng Anh 
 với đồng nghiệp.
 - Thành ngữ Tiếng Anh (Idioms) không chỉ quan trọng trong bài thi TN 
 THPT mà xét về lâu dài nó còn vô cùng quan trọng đối với việc học của các 
 em sau này. Hiện nay chúng ta khá quen với cụm từ “dạy học Tiếng Anh theo 
 đường hướng giao tiếp”, vậy dạy thành ngữ cho các em chính là cách giúp các 
 em giao tiếp tốt hơn với người nước ngoài, đặc biệt là người bản xứ. Có thể 
 nói Tiếng Anh mang nặng tính thành ngữ. Chúng được sử dụng thường xuyên 
 trong câu nói hằng ngày của người bản xứ. Chúng cũng xuất hiện rất nhiều 
 trên báo chí, phim ảnh, tác phẩm văn học, quảng cáoCái khó của thành ngữ 
 là nghĩa của nó không phụ thuộc vào các từ có trong cụm từ đó. Vì vậy học 
 sinh Việt Nam cần được trang bị kiến thức cơ bản về thành ngữ để ngôn ngữ 
 của họ nghe tự nhiên hơn và cũng là để hiểu người bản xứ tốt hơn. Hơn thế 
 nữa Idioms là một tiêu chí rất quan trọng quyết định giúp các em được điểm 
 cao trong bài thi IELTS đặc biệt phần IELTS SPEAKING nếu như các em 
 muốn đi du học hoặc phát triển hơn trong sự nghiệp sau này.
 - Thành ngữ quan trọng nhưng có thể do khó nên chưa được giáo viên 
 chú ý truyền thụ cho học sinh. Rất nhiều học sinh lớp 12 không biết thành ngữ 
 là gì, và không nói được bất kỳ một thành ngữ nào mặc dù lớp 10, lớp11 các 
 em đã gặp rất nhiều trong sách giáo khoa đặc biệt sách thí điểm. Khi ôn thi TN 
 THPT giáo viên mới bắt đầu phô tô cả trăm thành ngữ cho các em học một 
 cách nhồi nhét, với học sinh yếu thậm chí còn bỏ qua không dạy phần này vì 
 nghĩ mất thời gian mà hiệu quả kém.
 - Nhận thức được tầm quan trọng của thành ngữ Tiếng Anh cũng như 
 những bất cập trong giảng dạy nội dung này trong chương trình phổ thông, tôi 
 đã tìm hiểu về các thủ thuật dạy thành ngữ để đạt hiệu quả cao nhất. Đó là lý 
 do tôi chọn đề tài: “THỦ THUẬT DẠY THÀNH NGỮ TIẾNG ANH 
 (IDIOMS) TRONG ÔN THI TỐT NGHIỆP THPT TẠI TRƯỜNG THPT 
 YÊN THẾ”
6. Mục đích của giải pháp sáng kiến:
 5 Hầu hết giáo viên đều thấy việc dạy thành ngữ là hết sức phức tạp và 
khó khăn vì số lượng thành ngữ nhiều, học sinh lớp 12 lại phải ghi nhớ rất 
nhiều kiến thức tổng hợp của cả 3 khối để chuẩn bị cho kỳ thi quốc gia. Vậy 
để việc dạy thành ngữ dễ dàng hơn, chúng ta cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
 + Mỗi lần chỉ giới thiệu một ít thành ngữ: chúng ta không nên cung cấp 
cho học sinh một danh sách các thành ngữ dù tất cả đều là các thành ngữ phổ 
biến. Học sinh không thể nhớ nhiều thành ngữ cùng một lúc. Mỗi lần giáo viên 
chỉ nên cung cấp khoảng 5 thành ngữ cùng nói về một chủ đề. VD các thành 
ngữ về động vật bao gồm 1 số như: “work like a dog,” “dog days,” “raining 
cats and dogs,” and “the cat’s out of the bag.”
 + Nên sử dụng các phương tiện hình ảnh, âm thanh để hỗ trợ việc dạy. 
Chúng ta có thể sử dụng hình ảnh, bài hát, trò chơi, hành động để truyền tải 
nội dung của thành ngữ vì như thế sẽ giúp các em dễ nhớ và nhớ lâu hơn, tiết 
học cũng sôi nổi, bớt căng thẳng hơn.
 + Liên tục nhắc lại nhiều lần những thành ngữ đã dạy giúp học sinh ghi 
nhớ lâu hơn. Tôi luôn nhắc lại các thành ngữ bằng cách lồng ghép vào các bài 
kiểm tra 15 phút, 1 tiết, rồi các đề ôn tập buổi chiều. Mỗi đề kiểm tra bao giờ 
tôi cũng hỏi một, hai câu thành ngữ giúp các em ghi nhớ thành ngữ lâu hơn.
 + Dạy thành ngữ luôn phải đặt chúng vào trong ngữ cảnh để đoán nghĩa. 
Đặc biệt nên yêu cầu học sinh so sánh với văn hóa của Việt Nam có câu nào 
tương tự. Ví dụ “every cloud has a silver lining” trong câu: 
 You should never hopelesss. Every cloud has a silver lining, you know. 
Qua ngữ cảnh của câu này ta thấy thành ngữ này có nghĩa là trong khó khăn 
vẫn có những điều tốt đẹp. Trong tiếng Việt có câu trong cái rủi có cái may 
tương đương với thành ngữ này.
 - Sự chuẩn bị của giáo viên:
 Để áp dụng các thủ thuật mà tôi chia sẻ đòi hỏi người giáo viên trước 
khi lên lớp phải chuẩn bị những điều sau.
 + Xác định rõ những câu thành ngữ mình muốn học sinh nắm vững sau 
hoạt động dạy học. Thường thì giáo viên chỉ nên đưa ra từ 5 đến 7 câu thành 
 7 - Cách thức thực hiện.
 Như đã trình bày ở trên, dạy thành ngữ phải ít một, không nên để cuối 
năm ôn thi TN THPT giáo viên mới cung cấp một danh sách dài các thành ngữ 
phổ biến. Hiểu được điều đó, tôi đã kết hợp dạy thành ngữ với phần khởi động 
đầu tiết học vừa giúp lớp vào bài một cách vui vẻ, vừa giúp các em ghinhớ dần 
dần các thành ngữ phổ biến một cách nhẹ nhàng và dễ dàng hơn. Tôi đã áp 
dụng các thủ thuật sau.
 * Giải pháp 1: 
 - Tên giải pháp: Sử dụng trò chơi.
 - Nội dung: Với môn Tiếng Anh trò chơi là không thể thiếu trong việc tạo 
hứng thú cho học sinh và rất hay được sử dụng trong phần khởi động của bài. 
Tôi đã thiết kế một số trò chơi trên power point phù hợp với học sinh. Các trò 
 9 - Sản phẩm của giải pháp: Một số slide trò chơi đuổi hình bắt chữ tôi đã thiết 
kế:
 11 sinh. Giáo viên có thể chia lớp thành 2 nhóm, đại diện mỗi nhóm chọn 1 từ 
hàng ngang hoặc hàng dọc để trả lời. Sau khi chơi xong trò chơi, giáo viên có 
thể giải thích thêm về các câu thành ngữ, cho một số câu trắc nghiệm để về 
nhà các em thực hành.
 - Sản phẩm của giải pháp: 1 trò chơi ô chữ mà tôi đã thiết kế:
 Trò chơi ô chữ về loài vật, slide trước và sau khi học sinh giải ô chữ.
 • Trò chơi chiếc nón kỳ diệu:
 + Mô tả trò chơi và cách thức thực hiện: Đây cũng là một trò chơi rất 
phổ biến trên truyền hình nhưng được thay đổi cho phù hợp với học sinh. Với 
học sinh khá, giáo viên cho thành ngữ ví dụ thành ngữ là cụm từ có ba từ, cho 
học sinh đoán một chữ cái, nếu đúng thì quay nón để quyết định số điểm. Với 
lớp có học sinh yếu ta nên cho thêm hình ảnh để học sinh định hướng dễ hơn. 
 13 + Sản phẩm: Ví dụ về một thành ngữ để học sinh sắp xếp được tôi thiết 
kế trên power point.
 • Trò chơi ai là triệu phú:
 + Mô tả trò chơi và cách thức thực hiện: Trò chơi này rất phù hợp với 
dạng bài trắc nghiệm chọn đáp án đúng. Bạn tưởng tượng vừa vào giờ giáo 
viên đã phát cho học sinh một phiếu ghi câu trắc nghiệm yêu cầu học sinh 
chọn đáp án đúng thì học sinh sẽ thấy chán nản và mệt mỏi như nào. Thay vào 
đó giáo viên có thể thiết kế thành trò chơi ai là triệu phú rất quen thuộc trên 
truyền hình. Từ hình ảnh, âm thanh, nhạc hiệu chúng ta làm tương tựtrênTV 
để học sinh có cảm giác đang tham gia một gameshow. Giáo viên có thể chia 
lớp thành2 nhóm, gọi học sinh đại diện lên ghế nóng trả lời câu hỏi, nếu 
không trả lời được có thể nhờ tổ tư vấn trong nhóm, 50 – 50. Nhóm nào trả lời 
được nhiều câu là nhóm chiến thắng. Như vậy rõ ràng trò chơi sẽ làm không 
khí tiết học sôi nổi hơn rất nhiều, học sinh cũng dễ dàng nhớ được thành ngữ 
lâu hơn, giáo viên có thể kiểm tra được nhiều câuhơn.
 + Sản phẩm: Một ví dụ về trò chơi ai là triệu phú tôi đã thiết kế:
 15 - Các bước tiến hành:
 + Trường hợp 1:
 Như có thể thấy, trường hợp đầu tiên có thể sử dụng hình ảnh đó là giáo 
viên thay chỗ sử dụng thành ngữ bằng một hình ảnh. Học sinh nhìn hình ảnh 
phải nghĩ đến một thành ngữ điền vào vị trí bức tranh. Vị trí số 1 điền thành 
ngữ once in blue moon (hiếm khi). Vị trí số 2 điền thành ngữ miss the boat (= 
miss the chance: bỏ lỡ cơ hội). Hoạt động này phù hợp với việc kiểm tra lại 
các thành ngữ đã được học. Vì nếu sử dụng thành ngữ mới thì hơi khó với các 
em khi vốn thành ngữ của học sinh là rất hạn chế.
 + Trường hợp 2: chia lớp thành 4 nhóm. Mỗi nhóm được giáo viên phát 
cho một số thành ngữ. Học sinh về nhà có thể vẽ nội dung thành ngữ ra giấy 
trước. Khi lên lớp đại diện mỗi nhóm có thể giơ từng bức tranh ra để các nhóm 
khác đoán thành ngữ. Ngoài ra với những lớp khá, giáo viên có thể gọi một 
học sinh lên vẽ hình đơn giản lên bảng, rồi yêu cầu cả lớp đoán thành ngữ. 
Làm như vậy, không khí lớp học sôi nổi hơn nhưng hơi mất thời gian vì chờ 
bạn vẽ lên bảng. Ví dụ học sinh một nhóm vẽ bức tranh như dưới đây, học 
sinh các nhóm khác sẽ đoán. Đáp án đúng là “ Break a leg” có nghĩa là “ good 
luck”.
 17 mỗi bài chỉ có một, hai thành ngữ và giáo viên tốn khá nhiều thời gian để tìm 
được thành ngữ cho phù hợp.
+ Tôi xin nêu bài hát SAFE AND SOUND của Taylor Swift làm ví dụ.
 - Vào you tube. Bấm Safe and Sound Taylor Swift with lyrics: 
https://www.youtube.com/watch?v=mfXRQX-_-sk
 - Sau đó copy lời của đoạn bài hát có thành ngữ, chiếu cho học sinh 
 xem
 - Cho học sinh nghe cả bài đến đoạn có thành ngữ nghe kỹ, rồi đoán 
 thành ngữ có nghĩa gì.
 “ Just close your eyes The sun is going down
 You’ll be all right No one can hurt you now
 Come morning light
 You and I will be safe and sound”
Thành ngữ là: safe and sound nghĩa là bình yên vô sự.
Tôi xin gợi ý thêm một số thành ngữ rất thông dụng được sử dụng trong một 
số bài hát nổi tiếng.
 19