Sáng kiến kinh nghiệm Thay đổi tích cực cho học sinh về nhận thức, kĩ năng và các nhiệm vụ được phân công trong quá trình tự phân chia nhóm học môn Mĩ thuật ở khối 5 tại trường tiểu học Lê Quý Đôn Năm học 2023-2024

 2
viên dạy Mĩ thuật tiểu học, với nhiều năm trong nghề tôi luôn cố gắng truyền cho 
học sinh sự nhiệt tình, lòng say mê sáng tạo, yêu thích môn học cũng như luôn tìm 
tòi áp dụng các hình thức tổ chức dạy học mới để học sinh được quan sát thực tế bên 
ngoài, tạo hứng thú học tập cho các em, phát huy tính tích cực của học sinh, giúp 
các em cảm thấy tự tin, mạnh dạn hơn, năng động hơn. Vì vậy tôi đã nghiên cứu và 
thực hiện biện pháp: “Thay đổi tích cực cho học sinh về nhận thức, kĩ năng và 
các nhiệm vụ được phân công trong quá trình tự phân chia nhóm học môn Mĩ 
thuật ở khối 5 tại trường tiểu học Lê Quý Đôn năm học 2023-2024”.
 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài
 a) Mục tiêu của đề tài
 Tổ chức dạy học theo nhóm trong môn Mĩ thuật ở tiểu học sẽ tạo cho học sinh 
hoàn thành bài vẽ của mình trong khoảng thời gian quy định khoảng 35-40 phút, 
giáo viên có bài để đánh giá học sinh ngay tại cuối tiết học, nếu được nhận xét nhiều 
bài trong tiết học học sinh sẽ biết được những điểm đã làm được và những điểm cần 
phải bổ sung, so sánh được bài của mình với bạn, giúp giáo viên phát hiện và bồi 
dưỡng những học sinh có năng khiếu về môn học.
 Tổ chức dạy học theo nhóm trong môn Mĩ thuật ở tiểu học sẽ có lợi cho học 
sinh vì các em có năng khiếu vẽ nhưng chưa chắc đã biết cách quan sát, nhận xét sự 
vật, diễn tả sự vật bằng lời cho người khác hiểu ý định của mình một cách lưu loát... 
học sinh có thể bổ sung cho nhau về cách quan sát, nhận xét; đánh giá sự vật một 
cách đầy đủ hay theo đúng yêu cầu của bài học, theo sự gợi ý của giáo viên. Giúp 
các em còn nhút nhát diễn đạt kém có điều kiện rèn luyện và dần khẳng định bản 
thân.
 - Phát huy được tính tập thể, phối hợp cùng suy nghĩ, cùng làm việc, tranh 
luận thảo luận để cùng có hướng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, cụ thể hoàn 
thành yêu cầu.
 - Nâng cao được vai trò của giáo viên, giáo viên đóng vai trò là người gợi mở, 
hướng dẫn, kích thích và hỗ trợ học sinh, còn học sinh đóng vai trò gần như một 
trọng tài của lớp...
 Hình thành và phát triển các năng lực: 4
công nhóm học trong bộ môn Mĩ thuật.
 4. Giới hạn của đề tài
 - Thời gian tiến hành nghiên cứu từ tháng 9 năm 2023 đến cuối tháng 01 năm 
2024, với khoảng thời gian hơn 4 tháng.
 - Nội dung: Tìm hiểu quá trình dạy và học bộ môn Mĩ thuật ở tiểu học.
 - Tìm hiểu những vấn đề cơ bản thường gặp, những tình huống, ưu điểm, hạn 
chế qua quá trình tổ chức học theo nhóm của lớp 5 bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu 
học Lê Quý Đôn.
 5. Phương pháp nghiên cứu
 Các phương pháp cơ bản được sử dụng vào nghiên cứu đề tài bao gồm:
 - Sưu tầm tài liệu có liên quan
 - Phương pháp vấn đáp
 - Phương pháp sử dụng trò chơi
 - Phương pháp trực quan, quan sát
 - Phương pháp nghiên cứu lý luận và cơ sở thực tiễn
 - Phương pháp thảo luận nhóm
 - Phương pháp thuyết trình
 - Phương pháp luyện tập
 - Phương pháp dạy học giải quyết vấn đề
 - Phương pháp vận dụng sáng tạo
 - Phương pháp điều tra và khảo sát thực tế, hỏi đáp cùng học sinh
 - Phương pháp nghiên cứu qua sách hướng dẫn, tài liệu tham khảo
 - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
 II. Phần nội dung
 1. Cơ sở lý luận 
 Ngày 26 tháng 12 năm 2018, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo kí ban hành 
Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ban hành Chương trình giáo dục phổ thông, đánh 
dấu bước thay đổi từ nền giáo dục theo định hướng truyền thụ kiến thức sang phát 
triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, nhằm phát huy tốt nhất tiềm năng của 
mỗi học sinh. Theo đó, dạy học Mỹ thuật cũng cần phải có những thay đổi cho phù 6
 + Tổ chức các buổi sinh hoạt chung “triển lãm tranh” giữa các lớp 2 tháng 1 
lần bằng cách kết hợp với giáo viên chủ nhiệm cho học sinh trưng bày các sản phẩm 
bên ngoài lớp học, thực hiện vào giờ sinh hoạt ngoài giờ lên lớp.
 Như vậy học sinh đã tham gia các hoạt động giáo dục với thái độ chủ động và 
ý thức sáng tạo, tiếp thu cái mới ở khắp mọi miền đất nước hoặc từ các bạn bè trong 
trường của mình. Học sinh cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình khi 
vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa được thể hiện cá tính của bản thân.
 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 Học sinh chưa nắm được hình thức tự phân chia học theo nhóm
 Kĩ năng được phân công trong quá trình tự phân chia nhóm còn mơ hồ.
 HS chưa được tham gia vào các hoạt động nhóm, chưa được rèn luyện kĩ năng 
triển khai hoạt động nhóm nhanh và có hiệu quả.
 Trong quá trình học, học sinh chưa có tinh thần tập thể, chưa biết phối hợp 
với mọi người trong các công việc sau này.
 Các em chưa phát huy được tính tích cực, chủ động và chia sẻ, học tập lẫn 
nhau. 
 Dưới đây là kết quả khi chưa áp dụng nội dung đề tài này tôi đã tiến hành 
quan sát, tổng hợp học sinh khối 5 và thu được kết quả như sau:
 + Thời điểm quan sát, tổng hợp kết quả về nội dung nghiên cứu: Đầu tháng 
9/2023.
 Biểu hiện
 NĂM HỌC: 2023-2024 Có Không
 SL TL % SL TL %
 Chuẩn bị đồ dùng 31 30 62 70
 Khối 5 Khả năng sáng tạo trong sản phẩm 38 40,8 55 59,2
 Khả năng hợp tác, chia sẻ và đoàn kết 29 31,1 64 68,9
 3. Các giải pháp
 Giải pháp 1: Phân chia nhóm học sinh một cách khoa học, đảm bảo thành phần 
nhóm gồm những học sinh có năng lực, khả năng nhận thức khác nhau. 8
 Có thể cho các em tự chọn không gian học theo từng chủ đề của bài học: như 
học ngoài trời hoặc trong lớp tùy theo từng chủ đề bài học để học sinh có được sự 
thoải mái trong việc học “học mà chơi- chơi mà học”.
 Cải thiện kỹ năng hợp tác, và tương tác giữa thầy và trò. 
 Giáo viên phải linh hoạt, xâu chuỗi các hoạt động sao cho thấy rõ được kết 
quả của các quy trình giảng dạy. 
 Hướng dẫn học sinh hoạt động nhóm hiệu quả trong các tiết học Mĩ thuật theo 
định hướng phát triển năng lực.
 Thực tế tổ chức hoạt động nhóm trong tiết Mĩ thuật một cách hợp lý, sinh 
động sẽ là chìa khóa thành công trong tiết dạy vì theo nghiên cứu cho thấy dựa vào 
thiên hướng trí tuệ thì trí tuệ thường liên kết các cá nhân là chủ đạo, khả năng giao 
tiếp và quan hệ giữa người này với người khác, người học dễ kết bạn, thích các trò 
chơi hợp tác, thích làm việc theo nhóm.
 Có sự hỗ trợ giữa các học sinh trong nhóm và sự thi đua giữa các nhóm với 
nhau tạo ra sự hứng khởi, sự nỗ lực của mỗi cá nhân trong nhóm để sản phẩm của 
nhóm hoàn thành tốt nhất.
 d) Điều kiện thực hiện giải pháp
 - Trong nhóm phải có một hoặc hai bạn có năng khiếu, năng lực tốt trong môn 
mĩ thuật, có tài lãnh đạo để giúp nhóm thực hiện tốt nội dung bài học.
 - Các thành viên trong nhóm luôn phải ý thức tốt trong việc hỗ trợ nhau.
 - Có không gian học tốt như điều kiện sân trường thoáng, nhiều bóng mát.
 - Đồ dùng phục vụ cho nhóm đầy đủ như: bút chì, bút màu, ghế, giá vẽ...
 3.2. Tổ chức, quản lý hoạt động nhóm hiệu quả
 a) Mục tiêu của giải pháp
 Học sinh hình thành năng lực tổ chức hoạt động quản lý trong nhóm, hỗ trợ, 
khuyến khích bạn cùng nhóm hình hành được các cách để phân chia, cân bằng cảm 
xúc để hoạt động nhóm đạt hiệu quả.
 Học sinh nhận diện được sự thay đổi của bản thân thông qua các hoạt động 
nhóm, các tư liệu và sản phẩm của nhóm hoàn thành được.
 b) Nội dung của giải pháp 10
 - Phải biết lựa chọn, có ý tưởng và sắp xếp nhóm một cách khoa học.
 - Các thành viên trong nhóm phải hợp tác tốt với nhau, hỗ trợ nhau hoàn thành 
công việc.
 - Chuẩn bị tốt dụng cụ học tập như: giá vẽ, bảng vẽ, giấy A4, giấy màu, hồ 
dán, màu vẽ...
 3.3. Coi trọng việc đánh giá hoạt động nhóm
 a) Mục tiêu của giải pháp
 Chia sẻ với bạn những thay của mình và của bạn trong quá trình hoạt động 
nhóm cùng nhau.
 Tích cực hỗ trợ bạn, bạn học yếu kém không tự ti khi bạn mình nhận xét góp 
ý mà luôn vui vẻ, niềm nở sửa đổi và có nhiều tiến bộ trong quá trình học.
 Giao lưu, chia sẻ thành tích của nhóm mình và nhóm bạn để nhận ra những 
điều bạn và mình chưa hoàn thiện để có giải pháp tốt hơn.
 b) Nội dung của giải pháp
 GV giao việc, các nhóm lên biểu diễn theo thứ tự đã bốc thăm. 
 Các nhóm biểu diễn, các nhóm còn lại chú ý theo dõi và chia sẻ câu chuyện 
mà các bạn diễn. 
 Học sinh tự nhận xét, đánh giá lẫn nhau. 
 c) Cách thức thực hiện giải pháp
 GV giao việc, các nhóm lên biểu diễn theo thứ tự đã bốc thăm. 
 Các nhóm biểu diễn, các nhóm còn lại chú ý theo dõi và chia sẻ câu chuyện 
mà các bạn diễn. 
 Học sinh tự nhận xét, đánh giá lẫn nhau. 
 Cuối tiết nhóm trưởng tập hợp nhóm và điều hành các thành viên trong nhóm 
xem những gì làm được hoặc chưa được để rút ra bài học cho những tiết học sau. 
 Giáo viên tạo nhóm cho phù hợp với điều kiện của lớp. 
 Một số hình ảnh trong các tiết học: 12
lập. Nhóm sẽ thảo luận về câu chuyện của nhóm, sau đó nhóm trưởng phân công cụ 
thể cho từng thành viên trong nhóm, tìm hình, vẽ thêm hình, vẽ màu, ... (nhóm 
trưởng sẽ dựa vào năng lực, sở thích của mỗi bạn phân công nhiệm vụ cho phù hợp 
đạt hiểu quả ). 
 - Học sinh làm việc theo nhóm trên giấy A2. 
 - Học sinh chia sẻ, hỗ trợ, đoàn kết khi làm việc theo nhóm. 
 - Giáo viên bao quát hướng dẫn chung. Trưng bày và giới thiệu sản phâm Mục 
tiêu: Hoạt động nhóm của tiết này là: Hợp tác làm việc nhóm Kết quả: Biết cách hợp 
tác và tôn trọng ý kiến khác trong làm việc nhóm. Giáo viên gợi ý từng nhóm chọn 
một câu chuyện cụ thể nhóm mình muốn kể để thể hiện. 
 - HS quan sát, thống nhất cách thực hành 
 - Học sinh ghi nhớ, thảo luận, nhóm trưởng phân vai tập chia sẻ, kể chuyện. 
 - Nhóm sẽ thảo luận và tìm lời thoại cho câu chuyện cho phù hợp về Ngày tết 
và mùa xuân. 
 - Nhóm trưởng hội ý phân vai cho từng thành viên và diễn tập và hổ trợ nhau 
cho câu chuyện sinh động.
 - Giáo viên thường xuyên giúp đỡ HS trong hoạt động này.
Không gian là tên gọi chung. Khi các nguồn cảm hứng được sáng tác, được pha trộn 
với nhau như những sắc màu, những cảm xúc, những hình ảnh chân thật tạo ra các 
sắc thái, sắc độ của một tác phẩm nghệ thuật.
 Mỗi bài học, tiết học đều có mục tiêu chung là hướng tới hình thành cho học 
sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt bằng lời nói, học 
sinh tưởng tượng và sáng tạo được một câu chuyện bằng ngôn ngữ mĩ thuật. Tuy 
nhiên, tôi ưu tiên xác định rõ mục tiêu cụ thể của bài học đó là học sinh hiểu được 
gì? Thực hiện như thế nào và làm được gì? sản phẩm chung khi kết hợp cùng với 
nhóm lớp là gì? những sản phẩm có thể phục vụ gì cho cuộc sống của các em hay 
không
 Ví dụ với chủ đề 3: Sáng tạo từ lá và hoa. 
 Trong bài 4 học sinh mới chỉ được giới thiệu, làm quen với việc tạo sản phẩm 
từ những chiếc lá và bông hoa xung quanh mình. 14
vì đã được làm quen với chất liệu từ hoa lá cây nên việc sáng tác tác phẩm đã có sự 
tiến bộ rõ rệt và kết quả thu được là những sản phẩm có tính sáng tạo và hài hòa, dựa 
vào đó các tiết sau các bạn sẽ tự chủ động với những chất liệu sáng tạo khác. Học 
sinh không chỉ được học tạo ra sản phẩm của mình mà còn có sự trao đổi phân chia 
với nhau để từ đó tạo thành những tác phẩm lớn. 16
 4. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi 
và hiệu quả ứng dụng
 Trong quá trình các học sinh nhận xét, đánh giá nhau tôi luôn theo dõi, quán 
xuyến chung, điều chỉnh, bổ sung những gì mà đa số học sinh chưa rõ hoặc còn lúng 
túng. Để thực hiện việc đánh giá đảm bảo công bằng, đúng thực tế, tôi có “sổ tay 
theo dõi” ghi nhận những học sinh tiêu biểu và cần hỗ trợ. Bên cạnh việc tuyên 
dương những học sinh tích cực, chăm chỉ, tôi cũng nghiêm khắc nhắc nhở những 
học sinh chưa tập trung, lơ là, hay nói chuyện, làm việc riêng để các em có trách 
nhiệm và ý thức hơn.
 Sau khi thực hiện giải pháp tôi thấy chất lượng học tập của các em đã được 
nâng cao rõ rệt hơn so với khi chưa tôi áp dụng, phương pháp mới và vận dụng hình 
thức tổ chức hoạt động nhóm trong tiết mĩ thuật tôi thấy chất lượng học tập của các 
em đã được nâng cao rõ rệt hơn so với những năm trước. Học sinh đã được vẽ cùng 
nhau, các nhóm tư duy cùng nhau suy nghĩ cùng thảo luận gây hứng thú học tập tạo 
sản phẩm của nhóm phong phú, đa dạng về hình ảnh màu sắc, sản phẩm có quy mô 
hơn.
 Chất lượng và hiệu quả của giờ dạy môn mĩ thuật tăng lên rõ rệt. Học sinh hào 
hứng trong học tập, luôn chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ học tập, tác phẩm thu được 
không bị rập khuôn máy móc mà đã mang được dấu ấn riêng của từng em.
 Kết quả sau khi tổng hợp các nhận xét trong sổ theo dõi kết hợp quan sát quá 
trình học tập của học sinh, tôi đã thấy có sự tiến bộ rõ rệt trong môn học của mình.
 Thời điểm đánh giá kết quả khảo nghiệm: Kết thức học kì I.
 BIỂU HIỆN
 NĂM HỌC: 2023 -2024 CÓ KHÔNG
 SL % SL %
 Khối 5 Chuẩn bị đồ dùng 70 75,3 23 24,7
 Sau khi
 Khả năng sáng tạo trong sản phẩm 58 62,4 35 37,6
 áp dụng
 Khả năng hợp tác, chia sẻ và đoàn kết 75 81,5 18 18,5