Sáng kiến kinh nghiệm Tạo hứng thú học Toán cho học sinh Lớp 7 qua hoạt động khởi động

 2
 II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
 Trong chương trình hiện hành, là một trong các môn có số lượng ti ết học 
nhiều nhất trong các bộ môn, lại là một môn khoa học khó, khô khan. Trong quá 
trình giảng dạy, nhiều giáo viên còn chưa thực sự quan tâm nhiều tới hoạt động 
khởi động, đặc biệt là việc tạo hứng thú cho học sinh trong hoạt động này để bắt 
đầu một bài học. Vì vậy, nhiều học sinh không ham học bộ môn Toán, không chú 
ý học, không hiểu bài dẫn đến lười học và học sút dần môn Toán.
 Bên cạnh đó, trường THCS Hoàng Văn Thụ là trường nằm trên địa bàn có 
trình độ nhận thức của người dân không đồng đều. Nhiều em học sinh điều kiện 
kinh tế gia đình còn nhiều khó khăn nên các em phải phụ giúp gia đình, thời gian 
dành cho học tập ít hơn. Không ít các em ý thức tự học thấp, nhiều em còn có tư 
tưởng, động cơ học tập chưa tốt (như quay cóp, xem tài liệu hoặc để phó mặc giáo 
viên bộ môn) tạo nên nhiều “lỗ hổng” ki ến thức. Một số phụ huynh đi làm xa, học 
sinh ở với ông bà, người thân nên chưa quan tâm k p thời tới con em mình, đặc 
biệt một số phụ huynh học sinh còn chưa thực sự quan tâm tới việc học t p của con 
em khi ở nhà, còn tư tưởng phó mặc cho nhà trường, điều đó cũng ảnh hưởng 
không nhỏ tới chất lượng học tập của con em mình.
 Trong thực tế, việc khai thác nội dung và các ứng dụng bài học, cả người dạy 
cũng như người học đôi khi còn nghiên c u sơ sài, chưa khai thác triệt để được các 
ứng dụng từ bài học. Người dạy chưa chú ý nhiều tới hoạt động khởi động để học 
sinh có h ng thú với bài học. Vì v y, học sinh ti p thu bài học còn thụ động, hiệu 
quả v n dụng chưa cao.
 Bản thân tôi đã được trực ti ế p đứng lớp giảng dạy môn Toán 7 theo chương 
trình mới, tôi thấy việc tạo h ng thú cho học sinh học bài thông qua hoạt động khởi 
động rất quan trọng vì khi học sinh có hứng thú học thì việc tiếp thu bài sẽ nhẹ 
nhàng hơn. Từ đó, học sinh chủ động ti ế p thu ki ế n thức, nâng cao hiệu quả vận 
dụng bài học.
 Tôi luôn suy nghĩ, trăn trở làm thế nào để giúp học sinh chủ động, hứng thú 
khi bắt đ u một bài học Toán 7 nói riêng, tăng khả năng, năng lực học toán và kích 4
 2. Khai thác phần kiểm tra bài cũ, đặt ra một vấn đề mới đòi hỏi phải 
nghiên cứu kiến thức mới
 Ví dụ: Bài “Quan hệ giữa đường vuông góc và đường xiên, đường xiên và 
hình chi ếu”.
 Sau khi kiểm tra bài cũ với nội dung: Trong một tam giác đối diện với cạnh 
lớn hơn là góc lớn hơn, tôi đặt ra câu hỏi: Trong hai tam giác bất kì, có thể đối 
diện với cạnh lớn hơn là góc lớn hơn không?
 Một tình huống mới đặt ra do thay đổi điều kiện của mỗi bài toán từ một 
tam giác sang hai tam giác bất kì. Bằng ví dụ cụ thể, học sinh sẽ chỉ ra được điều 
đó là sai, chẳng hạn ở tam giác ABC có AC > AB, vẽ đường cao AH ta thấy tam 
giác AHC và tam giác AHB có AC > AB nhưng AHB = AHC (Hình vẽ)
 Vậy c ần những căn cứ nào khác để có thể so sánh độ dài hai đoạn thẳng, 
hai góc trong trường hợp này?
 Nhờ đó, học sinh thấy được mâu thuẫn c ần giải quyết mà với vốn kiến thức 
đã có chưa thể thực hiện được, c ần phải nghiên cứu ki ế n thức mới để giải quy t 
vấn đề.
 3. Đưa ra một bài toán mà vận dụng kiến thức sắp học sẽ giải quyết 
nhanh gọn hơn
 Ví dụ: Trước bài “Lũy thừa của một số hữu tỉ (T2)”, tôi cho học sinh làm 
bài tập sau: Tính giá trị của biểu thức M = (0,25)3.43.
 Sau khi thực hiện hai phép lũy thừa, một phép nhân, học sinh được kết quả 
bằng 1.
 Sau khi học sinh đưa ra kết quả, tôi sẽ nhận xét kết quả và tôi nói rằng có 
thể tính nhẩm được giá trị của biểu thức ấy. 6 sánh với chỉ số BMI chuẩn và kết luận 
nhanh về thể trạng của bạn, ta sẽ đi tìm hiểu trong bài “Làm tròn số”.
 Cách 2: Một trường có 298 học sinh, số học sinh khá và giỏi là 125 học sinh. 
Tính tỉ số phần trăm học sinh khá giỏi của trường đó?
 Học sinh dễ dàng tính được tỉ số phần trăm học sinh khá giỏi của trường đó 
 là: 41,9463087... %
 Đến đây giáo viên đưa ra vấn đề “ta thấy tỉ số phần trăm của số học sinh 
khá giỏi của trường đó là một số thập phân vô hạn”. Chính vì vậy, để dễ nhớ, dễ 
so sánh, dễ tính toán người ta phải làm số đó ngắn gọn hơn, quá trình đó là làm 
tròn số. Vậy, như thế nào là làm tròn số?
 Với biện pháp này, ta thấy nhiều khi chỉ c ần thay đổi chút ít cách hỏi cũng 
tạo ra tình huống có vấn đề. Học sinh sẽ hào h ng tính toán và học bài có chất 
lượng hơn.
 6. Tạo ra tình huống có vấn đề bằng công việc thực hành
 Ví dụ 1: Khi dạy bài: “Tổng ba góc của một tam giác” tôi yêu c ầu học sinh 
vẽ hai tam giác với hình dạng và kích thước khác nhau sau đó yêu c ầu học sinh 
dùng thước đo góc đo các góc của mỗi tam giác, tính tổng ba góc của mỗi tam 
giác, rút ra nhận xét ... gọi một số học sinh đọc kết quả, từ đó đi đến dự đoán: tổng 
ba góc của một tam giác bằng 180 0. Hoặc sử dụng cắt một tam giác, cắt 2 góc bất 
kì của tam giác và gắn lên góc còn lại? Có nhận xét gì về số đo tổng 3 góc của tam 
giác và góc tạo thành?
 Ví dụ 2: Khi dạy bài “Hai tam giác bằng nhau trường hợp cạnh - góc - cạnh” 
tôi yêu c ầu học sinh về nhà vẽ vào bìa hai tam giác ABC và AB'C' có AB = A'B', 
góc A bằng góc AAC = AC rồi cắt rời hai tam giác đó ra mang đi học. Hoặc khi dạy 
bài “Tính chất ba đường trung tuy n của tam giác” và bài “Tính chất ba đường 
trung trực của tam giác” tôi yêu c ầu mỗi học sinh chuẩn b ị sẵn một tam giác bằng 
giấy.
 Khi đó học sinh sẽ có tâm lý tò mò và chờ đợi xem sử dụng tam giác vào 
việc gì? Và có ứng dụng như thế nào? Nhờ đó giờ học sẽ thu hút các em hơn vào 
bài học. 8
 SL % SL % SL % SL %
7A1+7A2 88 15 17 22 25 40 45,5 11 12,5
 Từ kết quả thực t ế cho thấy, khi chưa áp dụng biện pháp, hầu hết các em 
còn lúng túng, thụ động, không hứng thú học, nhiều học sinh kĩ năng vận dụng giải 
bài tập còn yếu hoặc còn chưa biết vận dụng. Do kĩ năng giải bài tập của các em 
còn hạn chế nên các em chán nản không thích học môn Toán.
 2. Kết quả sau khi áp dụng biện pháp
 Kết quả khảo sát sự yêu thích bộ môn Toán cuối HKI năm học 2023-2024:
 Yêu thích Không yêu thích
 Lớp Sĩ số
 Số lượng % Số lượng %
 7A1+7A2 88 80 20
 Kết quả khảo sát chất lượng bộ môn Toán cuối HKI năm học 2023-2024:
 Giỏi Khá Trung bình Yếu
 Lớp Sĩ số
 SL % SL % SL % SL %
7A1+7A2 88 25 28,4 38 39,8 23 26, 2 2,3
 Qua một thời gian áp dụng các biện pháp tạo hứng thú học Toán cho học sinh 
qua hoạt động khởi động môn Toán 7, số lượng học sinh yêu thích bộ môn Toán 
tăng lên rõ rệt, học sinh tích cực, chủ động hơn trong học t ập. Góp phần đổi mới 
phương pháp dạy học từ thầy là trung tâm, trò thụ động ghi chép chuyển sang hoạt 
động trò làm trung tâm đóng vai trò chủ động trong quá trình học tập làm cho chất 
lượng môn học Toán lớp 7 ngày càng được nâng cao. Học sinh tự tin hơn khi bắt 
đầu bài học và có sự hứng thú hơn với bài học. Học sinh yêu thích bộ môn hơn, 
không còn cảm thấy khô khan như trước. Nhờ đó, số lượng học sinh biết vận dụng 
kiến thức để hoàn thành tốt những bài tập và có ý thức áp 10
 + C ập nhật những thông tin, số liệu mới nhất từ thông tin đại chúng, 
Internet...
 2. Kiến nghị
 2.1. Đối với nhà trường
 Tạo điều kiện để tổ chuyên môn thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt 
chuyên môn để giáo viên trao đổi kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau.
 Mở các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ phù hợp với điều kiện thực tế 
nhằm giúp giáo viên có điều kiện học tập để nâng cao trình độ chuyên môn và đổi 
mới phương pháp dạy học.
 2.2. Đối với tổ chuyên môn
 Có biện pháp quản lý, chỉ đạo, tổ chức thực hiện đổi mới phương pháp dạy 
học một cách có hiệu quả nhất.
 Đẩy mạnh sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học để giáo 
viên có điều kiện học t p, trao đổi kinh nghiệm dạy những bài khó, áp dụng các 
phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực ...
 Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi trong việc sử dụng và 
phát triển biện pháp “Tạo hứng thú học Toán cho HS lớp 7 qua hoạt động khởi 
động"”. Rất mong nhận được sự trao đổi, đóng góp chân thành của đồng nghiệp 
để các biện pháp của tôi được hoàn thiện và phát triển thành sáng ki n kinh nghiệm.
 Tôi xin trân trọng cảm ơn./.
 TP Bắc Giang, ngày 15 tháng 01 năm 2024
 Người thực hiện
 Trần Văn Hải