Sáng kiến kinh nghiệm Tạo hứng thú học môn Toán Lớp 1 thông qua trò chơi

 I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lí do chọn đề tài: 
 Nhà toán học Georg Cantor viết: “Tinh hoa của Toán học nằm ở tự do 
của nó”. Hay Albert Einstein có câu danh ngôn rất hay: “Toán học thuần túy 
theo cách riêng của nó, là thi ca của tư duy logic”. Đúng như vậy! Trong các 
môn khoa học và kỹ thuật, toán học giữ một vị trí nổi bật. Nó có tác dụng lớn 
đối với kỹ thuật, với sản xuất và chiến đấu. Nó là một môn thể thao của trí tuệ, 
giúp chúng ta nhiều trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp 
suy luận, phương pháp học tập, phương pháp giải quyết các vấn đề, giúp chúng 
ta rèn luyện trí thông minh sáng tạo. Nó còn giúp chúng ta rèn luyện nhiều đức 
tính quý báu khác như: Cần cù và nhẫn nại, tự lực cánh sinh, ý chí vượt khó, 
yêu thích chính xác, ham chuộng chân lý. Để đáp ứng những yêu cầu mà xã hội 
đặt ra. Giáo dục và đào tạo phải có những cải tiến, điều chỉnh, phải thay đổi về 
nội dung chương trình, đổi mới phương pháp giảng dạy cho phù hợp. Phương 
pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo 
của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng 
phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác 
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. 
 Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lô gic và tính chính xác cao, 
nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. Muốn học 
sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người giáo viên không phải chỉ 
truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đó có sẵn trong sách giáo khoa, trong các 
sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách dập khuôn, máy móc làm cho 
học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học tập 
của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. 
Nó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành 
những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi 
mới diễn ra hàng ngày. trình lên lớp, gợi ra sự tò mò, ham hiểu biết, thích tìm hiểu, muốn nắm được cái 
mới lạ mà giờ học toán sẽ đem lại cho các em. 
 Đề tài “Tạo hứng thú học môn Toán lớp 1 thông qua trò chơi” có thể 
chọn lọc và áp dụng ở các lớp trên. 
 3. Thời gian, phạm vi, đối tượng nghiên cứu: 
 3.1. Thời gia, phạm vi nghiên cứu: 
 Thời gian từ tháng 9/2023 đến tháng 3/2024 
 Từ tuần 1 tháng 9 / 2023: Nhận lớp và tiến hành điều tra, khảo sát thực 
trạng. 
 Từ tuần 3 tháng 9/ 2023: Bắt đầu đưa vào thực nghiệm. 
 Tháng 3/ 2024: Tổng kết rút kinh nghiệm và hoàn thiện đề tài. 
 Tài liệu nghiên cứu: Sách giáo khoa Toán 1 Kết nối tri thức với cuộc 
sống, sách giáo viên Toán 1 Kết nối tri thức với cuộc sống, sách trò chơi toán 
học nói chung 
 3.2. Đối tượng nghiên cứu: 
 Đối tượng nghiên cứu: Là nội dung các bài học Toán trong chương trình 
Sách giáo khoa Toán lớp 1 dựa trên các nguồn tri thức: Sách giáo khoa, sách 
tham khảo, tranh ảnh, phương tiện nghe nhìn và vốn hiểu biết của giáo viên 
để đưa vào giới thiệu bài và tổ chức các trò chơi gây hứng thú học tập môn 
Toán cho học sinh lớp 1 
 * Đối tượng khảo sát: Học sinh lớp 1A3 
 * Đối tượng thực nghiệm: Học sinh lớp 1A3 
 3.3. Phương pháp nghiên cứu: 
 Để thực hiện đề tài này, tôi đã sử dụng các phương pháp sau: 
 3.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu: 
 Đọc các tài liệu sách, báo, tạp chí giáo dục .... có liên quan đến nội dung 
đề tài. 
 Đọc SGK, sách giáo viên, các loại sách tham khảo: Toán tuổi thơ, giúp 
em vui học toán. của học sinh Tiểu học, chú ý đến sự phân hoá của học sinh, từ nhu cầu, năng lực 
nhận thức và cách thức học tập khác nhau của từng cá nhân. 
 Dạy học Toán 1 nhằm giúp học sinh: 
 Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực: 
 Số tự nhiên: đếm, đọc, viết được các số tự nhiên trong phạm vi 100, nhận 
biết được chục và đơn vị, số tròn chuc, biết so sánh các số trong phạm vi 100 
 Các phép tính với số tự nhiên: thực hiện được phép cộng, phép trừ (không 
nhớ) trong phạm vi 100; nhận biết và viết được phép tính phù hợp với câu trả 
lời của bài toán có lời văn và tính được kết quả đúng. 
 Hình học trực quan: nhận biết được vị trí, định hướng trong không gian 
(trên – dưới, trái – phải, trước – sau, ở giữa; nhận biết được hình vuông, hình 
tam giác, hình tròn, hình chữ nhật, nhận diện được khối lập phương, khối hộp 
chữ nhật. 
 Đo lường: nhận biết được dài hơn, ngắn hơn, bằng nhau; nhận biết được 
đơn vị đo độ dài cm; nhận biết về tuần lễ và các ngày trong tuần; về đọc giờ 
đúng trên mặt đồng hồ; thực hiện đo và ước lượng độ dài. 
 Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính quá 
trình hoạt động trong bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết quả chơi. 
 Trong quá trình chơi, đã xây dựng cho các em tác phong khẩn trương, 
nhanh nhẹn, tính kỷ luật, sự sáng tạo góp phần giáo dục đạo đức, hình thành 
nhân cách cho học sinh. Khi tham gia trò chơi các em vận dụng kiến thức đã 
học, vận dụng trí thông minh và sự sáng tạo của mình để khắc sâu kiến thức. 
Bên cạnh đó người giáo viên có cơ hội động viên, khích lệ học sinh hăng say 
học tập tham gia chơi nhiệt tình, từ đó tạo cho trẻ một tinh thần thoải mái vì trẻ 
“học mà chơi, chơi mà học”. 
 Như vậy, trò chơi không chỉ là phương tiện mà cũng là phương pháp giáo 
dục. 
 Chính vì những lý do nêu trên mà tôi đã chọn đề tài “Tạo hứng thú học 
môn Toán lớp 1 thông trò chơi” nhằm theo dõi thực trạng việc tổ chức trò chơi Đồ dùng dạy học cũng được trang bị và tự làm khá đầy đủ. 
 Được sự ủng hộ giúp đỡ của các anh chị giáo viên trong tổ. Ngoài ra 
được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của ban giám hiệu nhà trường về chuyên 
môn. 
 2.1.2. Khó khăn: 
 Qua thực tế giảng dạy tôi thấy giáo viên đều nhiệt tình trong công tác 
giảng dạy, nhưng việc kết hợp giữa các phương pháp chưa nhuần nhuyễn. Đa số 
giáo viên chỉ dạy theo sách hướng dẫn nên hiệu quả học tập của học sinh chưa 
cao. Việc chuyển tải nội dung bài học trong sách giáo khoa như thế nào để học 
sinh hiểu và vận dụng nắm bắt kiến thức chắc nhất và nhanh nhất, có hứng thú 
với tiết học là một vấn đề về cách dạy, cách học mà giáo viên cần nghiên cứu. 
 Học sinh đa số các em tích cực trong học tập, song một số em thường 
không mấy tập trung nên việc nắm kiến thức bài học chưa chắc và sau mỗi tiết 
học các em thường căng thẳng mệt mỏi. 
 2.2. Mục đích yêu cầu của điều tra thực trạng: 
 “Tạo hứng thú học môn Toán lớp 1 thông qua trò chơi” nhằm: 
 Điều tra thực trạng để đưa ra phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng 
học sinh lớp 1, phù hợp với từng bài dạy để rèn các kĩ năng, kĩ xảo cho học 
sinh, thúc đẩy hoạt động trí tuệ của học sinh. Chính vì vậy chúng ta cần có một 
giải pháp hay hơn để giúp học sinh hứng thú trong học tập và đặc biệt là môn 
Toán. Từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. 
 Đồng thời căn cứ vào thực tế đó để đưa ra nội dung và các biện pháp 
nhằm tạo hứng thú học môn Toán cho học sinh lớp 1A3. 
 2.3. Nội dung và cách tiến hành: 
 Trong trường Tiểu học mỗi một tuần có 3 tiết Toán. Do vậy thời lượng 
tiết Toán trong cả năm là 105 tiết. Thời lượng học mỗi tiết từ 35 - 40 phút. Thời 
gian dành cho giới thiệu bài từ 1 đến 2 phút; thời gian dành để củng cố kiến 
thức cho mỗi tiết dạy không nhiều từ 3 đến 5 phút cho nên giáo viên chưa Tổng kết, rút kinh nghiệm. 
 b. Cách tổ chức trò chơi: 
 Thời gian tiến hành: thường từ 5 - 7 phút 
 Đầu tiên là giới thiệu trò chơi: 
 Nêu tên trò chơi 
 Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật 
chơi. 
 Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi 
 Chơi thật 
 Nhận xét kết quả chơi, thái độ của ngươi tham dự, giáo viên có thể nêu 
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
 Đánh giá kết quả: Sau mỗi lần chơi giáo viên cần nhận xét đánh giá kết 
quả của học sinh. Để đánh giá đúng thực chất của cuộc chơi giáo viên phải 
thống kê ra được những ưu điểm, nhược điểm của từng đội tham gia chơi. 
 Dựa vào yêu cầu, nội quy chơi, kết quả cuộc chơi giáo viên đánh gía cuộc 
chơi và phân loại thắng thua thật công bằng, rõ ràng. Giáo viên phải hết sức lưu 
ý vấn đề này vì đôi khi có giáo viên nêu yêu cầu và luật chơi rất khắt khe nhưng 
khi đánh giá kết quả lại đại khái không chính xác hoặc không công bằng vì vậy 
đã làm cho học sinh mất phấn khởi, đôi khi các em biểu lộ sự phản đối với sự 
đánh giá đó và không chấp nhận kết luận của giáo viên. 
 Có thể nói điều khiển tiến trình một cuộc chơi (nhất là với học sinh Tiểu 
học, các em hiếu động và mức độ hiểu biết còn có hạn) sao cho sôi nổi, sinh 
động, hấp dẫn lôi cuốn được học sinh tham gia chơi một cách thích thú đó là 
nghệ thuật của nhà sư phạm. Có lẽ chỉ có lòng yêu nghề, mến trẻ, sự ham học 
hỏi nghiên cứu, tích luỹ kinh nghiệm thì nghệ thuật đổi mới ngày càng phong 
phú và hoàn thiện được. 
 c. Một số trò chơi được áp dụng trong quá trình dạy học Toán: Hay:
 Khi dạy bài: Nhiều hơn, ít hơn giáo viên sẽ sử dụng trò chơi khi giới 
thiệu bài hoặc trước khi củng cố bài học. Với học sinh lớp 1 thì giáo viên nên 
chọn những vật so sánh có màu sắc gây hứng thú cho học sinh. 
 2 Trò chơi: Thi vượt dốc. 
 (áp dụng dạy các bài các số từ 1 đến 10) 
 Mục đích: Củng cố về so sánh và sắp thứ tự các số trong phạm vi 10. 
 Chuẩn bị: 
 Giáo viên chuẩn bị sẵn trên giấy khổ lớn hai hình vẽ như sau:
 9 miếng bìa nhỏ, trong đó viết dấu “>”, dấu “=”, viết dấu “<”. Sử dụng 
các dấu trong bộ đồ dùng học Toán. 
 Cách chơi: Chuẩn bị: Đưa sẵn hình như sau lên tivi 
 Cách chơi: GV sẽ bắt đầu đẩy xe, HS đồng thanh hô xe ai. Khi GV đọc 
tên xe thì bạn đó trả lời kết quả phép tính. Trả lời đúng xe sẽ tiến đến phép tính 
đó và bạn đó dành được quyền đẩy xe tiếp, trả lời sai quyền đẩy xe quay về GV. 
Cứ như vậy cho đến khi xe tới đích. 
 * Lưu ý: Trò chơi này có thể áp dụng chơi trong nhiều bài học nội dung 
khác nhau
 5.Trò chơi: Làm tính tiếp sức
 (áp dụng dạy bài các bài phép cộng trong phạm vi 10)
 Mục đích:
 Rèn kĩ năng làm tính cộng, trừ trong phạm vi 10.
 Chuẩn bị:
 Giáo viên chuẩn bị sẵn hai hình như sau:
 Cách chơi: 
 Hai đội chơi, mỗi đội 5 bạn. Khi giáo viên ra hiệu lệnh bắt đầu chơi thì 
bạn đầu tiên của mỗi đội lên điền kết quả phép tính đầu tiên vào hình tam giác 
rồi nhanh chóng trao lại bút viết cho bạn thứ hai. Cứ tiếp tục như vậy, bạn thứ 
năm lên điền kết quả phép tính cuối cùng vào ngôi sao. 
 Đội nào làm đúng và nhanh hơn sẽ thắng cuộc. 5. Trò chơi: Bắt gà 
 (Trò chơi có thể áp dụng vào các bảng +, - 
 Cụ thể Bài 18: Ôn tập phép cộng, phép trừ trong phạm vi 10) 
 Mục đích: 
 Củng cố kỹ năng tính nhẩm trong phạm vi 10. 
 Rèn tính tập thể. 
 Chuẩn bị: phiếu như trong SGK, mặt sau gắn nam châm và 1 con xúc 
xắc. 
 Cách chơi: Chơi theo nhóm 
 Người chơi bắt đầu từ ô xuất phát. Khi đến lượt, người chơi gieo xúc xắc. 
Đếm số chấm ở mặt trên xúc xắc rồi di chuyển số ô bằng số chấ đó. Tìm kết quả 
phép tính tại ô đi đến rồi bắt một con gà ghi số băng kết quả đó. 
 Trò chơi kết thúc khi bắt được 5b con gà.
 6. Trò chơi: Nhanh mà đúng 
 (Trò chơi có thể áp dụng vào các bài cộng, trừ trong phạm vi 10) 
 Mục đích: 
 Luyện tập các phép tính cộng và trừ trong phạm vi 10. 
 Chuẩn bị: 
 Giáo viên treo trên bảng bức tranh như sau: 
 Cách chơi: 
 Hai nhóm cùng chơi, mỗi nhóm 5 bạn. Đặt tên hai nhóm là Thỏ và Sóc. 
Khi giáo viên ra hiệu lệnh bắt đầu thì bạn đầu tiên của mỗi nhóm lên điền số 
thích hợp vào ô trống trong khung xuất phát rồi nhanh chóng trao bút viết cho 2.2.3.2. Trò chơi được áp dụng cho dạng bài có yếu tố hình học và đo 
lường: 
 * Hình học: 
 Bước đầu nhận dạng về hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ 
nhật. Nhận diện được khối lập phương, khối hộp chữ nhật. 
 Có biểu tượng về dài hơn, ngắn hơn, cao hơn, thấp hơn từ đó có biểu 
tượng về độ dài đoạn thẳng qua đặc tính dài - ngắn của chúng. Biết so sánh độ 
dài các đoạn (trực tiếp hoặc gián tiếp). 
 Học sinh nhận ra và nêu đúng tên các hình: Hình vuông, hình tròn, hình 
tam giác, hình chữ nhật. Bước đầu nhận ra hình vuông, hình tròn, hình tam giác, 
hình chữ nhật thông qua các vật thật vì sang phần này học sinh chỉ nhận biết 
trực quan qua các hình vẽ cụ thể, cho nên trong quá trình tổ chức dạy học, giáo 
viên nên tổ chức các trò chơi đơn giản. 
 Để sử dụng trò chơi khi dạy phần này tôi thường cho học sinh chơi các 
trò chơi sau: 
 8. Trò chơi: Câu trả lời đúng. 
 Mục đích: Học sinh biết tìm số lượng hình tam giác, hình vuông, khối 
lập phương, khối hộp chữ nhật. 
 Chuẩn bị: Tờ bìa có vẽ 2 hình: 1 tam giác và 1 hình vuông
 Tờ bìa có vẽ khối lập phương, khối hộp chữ nhật.