Sáng kiến kinh nghiệm Tạo hứng thú học môn Toán Lớp 1 thông qua thủ thuật giới thiệu bài và trò chơi

 MỤC LỤC
1. ĐẶT VẤN ĐỀ ..............................................................................................1
 1.1. Lí do chọn đề tài:......................................................................................1
 1.2. Mục đích nghiên cứu................................................................................1
 1.3. Đối tượng nghiên cứu:..............................................................................1
 1.4. Phạm vi và kế hoạch thực hiện: ..............................................................1
2. NỘI DUNG...................................................................................................2
 2.1. Cơ sở lí luận: ............................................................................................2
 2.2.1. Thuận lợi:........................................................................................2
 2.2.2. Khó khăn: ........................................................................................3
 2.2.3. Kết quả điều tra thực trạng.............................................................3
3. CÁC BIỆN PHÁP........................................................................................4
 3.1. Các thủ thuật giới thiệu bài: ...................................................................4
 3.1.1. Sử dụng tranh minh họa để giới thiệu bài.......................................4
 3.1.2. Nhắc lại vấn đề đặt ra trong bài cũ để giới thiệu bài. ....................4
 3.1.3. Sử dụng nội dung chính của bài học để giới thiệu bài....................4
 3.1.4. Cho học sinh nghe nhạc để giới thiệu bài.......................................4
 3.1.5. Nghe câu chuyện hay trò chơi Toán học.........................................4
 3.2. Các trò chơi được tổ chức: .....................................................................5
 3.2.1. Thiết kế trò chơi trong môn toán :...................................................5
 3.2.2. Cách tổ chức trò chơi: ....................................................................5
 3.2.3. Một số trò chơi được áp dụng trong quá trình dạy học Toán: .......6
 3.2.3.1. Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi được áp dụng cho 
 dạng bài số học và phép tính: ...................................................................6
 1. Trò chơi: Ai nhanh- Ai đúng.............................................................6
 2 Trò chơi: Thi vượt dốc. ......................................................................8
 3. Trò chơi: Thi vượt dốc ..................................................................10
 4. Trò chơi: Cuộc đua kì thú................................................................11
 5. Trò chơi: Tam giác kỳ lạ .................................................................11
 6.Trò chơi : Làm tính tiếp sức.............................................................12
 7. Trò chơi : Bác đưa thư.....................................................................12
 8. Trò chơi: Ong đi tìm nhuỵ...............................................................13
 9. Trò chơi: Bắt gà...............................................................................14
 10. Trò chơi: Nhanh mà đúng .............................................................15
 11. Trò chơi: Nhìn hình đoán phép tính ..............................................16 1
 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1.1. Lí do chọn đề tài:
 Nhà toán học Georg Cantor viết: “Tinh hoa của Toán học nằm ở tự do của 
nó”. Hay Albert Einstein có câu danh ngôn rất hay: “Toán học thuần túy theo 
cách riêng của nó, là thi ca của tư duy logic”. Đúng như vậy! Trong các môn 
khoa học và kỹ thuật, toán học giữ một vị trí nổi bật. Nó có tác dụng lớn đối với 
kỹ thuật, với sản xuất và chiến đấu. Nó là một môn thể thao của trí tuệ, giúp 
chúng ta nhiều trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy 
luận, phương pháp học tập, phương pháp giải quyết các vấn đề, giúp chúng ta 
rèn luyện trí thông minh sáng tạo. Nó còn giúp chúng ta rèn luyện nhiều đức tính 
quý báu khác như: Cần cù và nhẫn nại, tự lực cánh sinh, ý chí vượt khó, yêu 
thích chính xác, ham chuộng chân lý. Để đáp ứng những yêu cầu mà xã hội đặt 
ra. Giáo dục và đào tạo phải có những cải tiến, điều chỉnh, phải thay đổi về nội 
dung chương trình, đổi mới phương pháp giảng dạy cho phù hợp. Phương pháp 
giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của 
học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương 
pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến 
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
 Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lôgic và tính chính xác cao, 
nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. Muốn học 
sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi người giáo viên không phải chỉ 
truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đó có sẵn trong sách giáo khoa, trong các 
sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách dập khuôn, máy móc làm cho 
học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học tập 
của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. 
Nó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành 
những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi 
mới diễn ra hàng ngày.
 Lớp 1- là lớp đầu tiên của bậc Tiểu học, khi mà các em vừa kết thúc lứa 
tuổi vui chơi của mình để bước vào học tập. Vì thế, việc gây hứng thú học tập 
cho các em là rất cần thiết. Nó có vai trò vô cùng quan trọng phù hợp với đặc 
điểm tâm lý, sinh lý của lứa tuổi Tiểu học. Đặc biệt, trong giờ học toán, cách 
giới thiệu bài và việc tổ chức trò chơi cho các em sẽ gây hứng thú, phấn khởi 
học tập cho học sinh mà còn mục đích cao hơn đó là giúp cho các em khắc sâu 
kiến thức, góp phần đạt hiệu quả cao trong giờ học toán. 
 Do đó cách giới thiệu bài hay sẽ giúp học sinh chú ý hơn khi bước vào bài 
mới. Còn tổ chức trò chơi giúp các em hoà nhập với tập thể, nâng cao tinh thần 
đoàn kết tập thể, mạnh dạn tham gia vào các trò chơi, ham chơi, ham học, giúp 3
 2. NỘI DUNG 
 2.1. Cơ sở lí luận:
 Giáo dục Tiểu học nhằm giúp học sinh hình thành cơ sở ban đầu cho sự 
phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và các kĩ 
năng cơ bản góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ 
nghĩa, bước đầu xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho học 
sinh tiếp tục học trung học cơ sở.
 Môn toán ở trường Tiểu học là một môn độc lập, chiếm phần lớn thời gian 
trong chương trình học của trẻ. Môn toán có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ 
môn khoa học nghiên cứu có hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự 
nhiên của con người.
 Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp 
suy nghĩ, phương pháp suy luận lôgíc, thao tác tư duy cần thiết để con người 
phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động trong 
thời đại mới.
 Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi 
chúng không tập trung cao độ.
 Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện 
tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
 Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới song các 
em chóng chán. 
 Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới 
phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” hướng 
tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. 
 Học sinh Tiểu học không thể ngồi quá lâu trong giờ học cũng như làm 
một việc nhiều thời gian vì thề giáo viên có thể thay đổi hoạt động học của các 
em trong giờ học: cho các em thảo luận, làm bài tập hoặc thông qua trò chơi. Có 
như vậy mới gây được hứng thú học tập và khắc sâu được bài học.
 2.2. Cơ sở thực tiễn
 2.2.1. Thuận lợi:
 Học sinh ngoan, có ý thức học tập.
 Giáo viên nắm được chương trình Toán lớp 1.
 Giáo viên chịu khó học hỏi luồng thông tin từ sách báo, truyền hình, 
truyền thanh, mạng In-ter-nét, tìm hiểu thêm các tài liệu nhằm nâng cao tay 
nghề, mở mang kiến thức.
 Nội dung sách giáo khoa phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
 Đồ dùng dạy học cũng được trang bị và tự làm khá đầy đủ. 5
 3. CÁC BIỆN PHÁP
 3.1. Các thủ thuật giới thiệu bài:
 3.1.1. Sử dụng tranh minh họa để giới thiệu bài.
 Đây là cách thường dùng mà nhiều môn học đã áp dụng để giới thiệu bài. 
Giáo viên có thể giới thiệu bằng tranh ảnh sẵn có trong sách giáo khoa được 
phóng to lên hoặc đưa tranh lên màn hình để trình chiếu (có thể bằng các hình 
ảnh động), cũng có thể sưu tầm tranh không có trong sách giáo khoa nhưng có 
liên quan đến nội dung bài học để giới thiệu (đây chính là phương pháp trực 
quan). Tranh ảnh sưu tầm được tôi chụp lại và đưa vào các trang slide trong 
power point để trình chiếu trên màn hình. 
VD: Phép trừ trong phạm vi 10
 GV cho HS quan sát và đưa ra câu hỏi:
 + Có tất cả bao nhiêu con ong?
 + Bay đi mấy con?
 + Còn lại bao nhiêu con ?
 Để biết còn lại bao nhiêu con chúng ta làm thế nào. Cô cùng các con tìm 
hiểu bài phép trừ trong phạm vi 10
 3.1.2. Nhắc lại vấn đề đặt ra trong bài cũ để giới thiệu bài.
 Dựa trên cơ sở các kiến thức học sinh đã được học ở bài trước, giáo viên 
sẽ dùng kiến thức đó để giới thiệu vào bài mới.
 Với cách giới thiệu này giáo viên đưa ra một hoặc hai câu hỏi thuộc nội 
dung bài cũ rồi gọi học sinh trả lời. Sau khi học sinh trả lời giáo viên sẽ “kết 
nối” câu trả lời của học sinh vào phần giới thiệu bài. Sử dụng cách giới thiệu này 
học sinh sẽ nhớ lại được nội dung của bài cũ.
 VD: Học bài số 6: GV cho HS đếm các số từ 1-5 rồi hỏi HS đếm tiếp sau 
số 5 sẽ là số mấy? HS trả lời số 6. Từ đó GV dẫn vào bài học.
 3.1.3. Sử dụng nội dung chính của bài học để giới thiệu bài. Trên cơ sở 
nội dung chính của bài học, giáo viên giới thiệu một cách trực tiếp, không 7
 Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
 *Cấu trúc của trò chơi học tập : 
 Tên trò chơi 
 Mục đích : Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến 
thức, kỹ năng nào. Mục đích của trò chơi sẽ quy định hành động chơi được thiết 
kế trong trò chơi.
 Nêu lên luật chơi (cách chơi ): chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định 
đối với người chơi, quy định thắng thua của trò chơi. Cần chỉ rõ số người tham 
gia trò chơi.
 Tổ chức hoạt động chơi tại lớp theo nhóm hoặc cặp đôi.
 Tổng kết, rút kinh nghiệm.
 3.2.2. Cách tổ chức trò chơi: 
 Thời gian tiến hành: thường từ 5 - 7 phút 
 Đầu tiên là giới thiệu trò chơi : 
 Nêu tên trò chơi 
 Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ luật chơi.
 Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi 
 Chơi thật
 Nhận xét kết quả chơi, thái độ của ngươi tham dự, giáo viên có thể nêu 
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
 Đánh giá kết quả: Sau mỗi lần chơi giáo viên cần nhận xét đánh giá kết 
quả của học sinh. Để đánh giá đúng thực chất của cuộc chơi giáo viên phải 
thống kê ra được những ưu điểm, nhược điểm của từng đội tham gia chơi.
 Dựa vào yêu cầu, nội quy chơi, kết quả cuộc chơi giáo viên đánh gía cuộc 
chơi và phân loại thắng thua thật công bằng, rõ ràng. 
 3.2.3. Một số trò chơi được áp dụng trong quá trình dạy học Toán:
 Các trò chơi được tổ chức xen kẽ với phần giới thiệu bài, nội dung bài 
mới hoặc phần thực hành và nhiều nhất là khi củng cố bài. Dựa vào cấu trúc 
chương trình sách giáo khoa Toán lớp 1 mà tôi đưa ra các trò chơi cho phù hợp:
 3.2.3.1. Sau đây tôi xin giới thiệu một số trò chơi được áp dụng cho dạng 
bài số học và phép tính:
 1. Trò chơi: Ai nhanh- Ai đúng.
 (áp dụng dạy bài nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau)
 Mục đích:
 Học sinh biết so sánh số lượng của hai nhóm đồ vật.
 Học sinh biết sử dụng các từ nhiều hơn, ít hơn, bằng trong khi chơi. 9
 Hay: 
 Khi dạy bài: Nhiều hơn, ít hơn giáo viên sẽ sử dụng trò chơi khi giới thiệu 
bài hoặc trước khi củng cố bài học. Với học sinh lớp 1 thì giáo viên nên chọn 
những vật so sánh có màu sắc gây hứng thú cho học sinh.
 2 Trò chơi: Thi vượt dốc.
 (áp dụng dạy các bài các số từ 1 đến 10)
 Mục đích: Củng cố về so sánh và sắp thứ tự các số trong phạm vi 10.
 Chuẩn bị: 
 Giáo viên chuẩn bị sẵn trên giấy khổ lớn hai hình vẽ như sau:
 6 9
 5 5 3 4
 2 0 9 8
 3 6 7 8
 7 4 6 4
 9 miếng bìa nhỏ, trong đó viết dấu “>”, dấu “=”, viết dấu “<”.Sử dụng các 
dấu trong bộ đồ dùng học Toán.
 Cách chơi: 
 Hai bạn đại diện cho hai tổ cùng chơi. Các bạn còn lại cổ vũ và giám sát. 
Mỗi người chơi phải chọn những miếng bìa có dấu thích hợp (>; <; =) gắn vào 
các ô trống trên mỗi bậc thang của hình vẽ để lên được đỉnh dốc.
 Cách tính điểm: 
 Bạn nào lên được đỉnh dốc trước thì người đó thắng cuộc. 
 Nếu đội leo lên đỉnh dốc trước mà điền dấu không đúng hết thì ta tính số 
bậc (điền đúng) của cả hai đội để lựa chọn.