Sáng kiến kinh nghiệm Tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Lớp 6 thông qua Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường THCS

 2
thác kinh nghiệm đã có và huy động tổng hợp kiến thức, kỹ năng của các môn học 
khác nhau để thực hiện những nhiệm vụ được giao hoặc giải quyết các vấn đề của 
thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội phù hợp với lứa tuổi. Thông qua 
đó, chuyển hoá những kinh nghiệm đã trải qua thành tri thức mới, kỹ năng mới 
góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo và khả năng thích ứng với cuộc sống đặc 
biệt trong thời đại công nghệ số hiện nay, góp phần phát huy tiềm năng sáng tạo 
và khả năng thích ứng với cuộc sống, môi trường và nghề nghiệp tương lai của các 
em.
 Nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng sống đối với học sinh 
và vai trò của Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp vì vậy tôi chọn nghiên cứu 
sáng kiến: “Tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 6 thông qua 
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp ở trường THCS” với đối tượng và phạm 
vi nghiên cứu là học sinh lớp 6A trường TH và THCS A Dơi, lớp mà tôi được phân 
công chủ nhiệm và giảng dạy Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp.
 2. Giải quyết vấn đề
 2.1. Tính mới của sáng kiến
 2.1.1. Các bước/quy trình thực hiện giải pháp mới
 2.1.1.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm gắn với nội dung 
giáo dục kỹ năng sống
 Ngay từ đầu năm học tôi đã thực hiện nghiêm túc công tác xây dựng kế hoạch 
giáo dục chủ nhiệm kết hợp với giáo dục kỹ năng sống trong Hoạt động trải 
nghiệm, hướng nghiệp. Hội đồng giáo viên chủ nhiệm trao đổi những nội dung 
quan trọng cần tích hợp trong giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 6 trong năm 
học. Trong quá trình trao đổi đi sâu vào phân tích những kỹ năng còn yếu và thiếu 
thì cần phải khắc phục và hỗ trợ cho học sinh, qua đó hình thành cho các em những 
kỹ năng sống cần thiết. Sau khi Hội đồng chủ nhiệm nghiên cứu và đề xuất với 
Ban giám hiệu nhà trường thống nhất và xây dựng trong kế hoạch giáo dục nhà 
trường để có thể có những giải pháp thực hiện hiệu quả và thiết thực nhất.
 Để giáo dục kỹ năng sống hiệu quả tôi nhận thấy việc xác định các nhóm kỹ 
năng sống cơ bản cần hình thành cho học sinh là rất cần thiết. Việc xác định các 
nhóm kỹ năng này được thực hiện thông qua việc khảo sát đối với học sinh, nếu 
học sinh yếu ở nhóm kỹ năng nào thì tôi sẽ chú trọng rèn cho học sinh những nhóm 
kỹ năng đó.
 Đối với đơn vị trường TH& THCS A Dơi, sau khi khảo sát với toàn thể học 
sinh lớp 6A, tôi đã xác định các nhóm kỹ năng cơ bản cần hình thành cho học sinh 
gồm:
 + Kỹ năng tự phục vụ bản thân
 + Kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản thân.
 + Kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời
 + Kỹ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm 4
vươn lên trong học tập.
 Do đó trong các cuộc họp phụ huynh định kì hoặc đột xuất, tôi thường tuyên 
truyền thông qua các video, hình ảnh và các câu chuyện liên quan đến kỹ năng 
sống. Qua các cuộc họp đã nâng cao nhận thức cho phụ huynh, định hướng cho 
phụ huynh những cách thức để hình thành kỹ năng sống cho học sinh và tạo thành 
những thói quen cho các em trong cuộc sống hàng ngày. Giáo viên cũng thường 
xuyên gửi văn bản về pháp luật liên quan đến bạo lực học đường, luật hôn nhân và 
gia đình, bình đẳng giới, tình yêu và giới tính hay các chiến dịch tiết kiệm năng 
lượng, bảo vệ môi trường trên nhóm zalo của lớp để các phụ huynh theo dõi và 
định hướng các em.
 Đặc biệt, hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp được giáo viên kết hợp với 
đội, dự án “Trẻ em gái sẵn sàng cho tương lai” cùng với sự tham gia của đoàn 
thanh niên xã, hội phụ nữ xã, phụ huynh học sinh như các sự kiện: Bình đẳng giới, 
đối thoại liên thế hệ các vấn đề của thanh thiếu niên... trong các chủ đề như “Khám 
phá bản thân em ”, “Trách nhiệm với bản thân ”, “Rèn luyện bản thân ”, “Em 
với gia đình, em với cộng đồng ” để lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho các em. 
Qua đó hình thành cho các em những kỹ năng sống như: Kỹ năng tự phục vụ bản 
thân, kỹ năng xác lập mục tiêu cuộc đời, kỹ năng tự nhận thức và đánh giá bản 
thân, đặc biệt là kỹ năng ứng phó với các tình huống nguy hiểm.
 Hình 1. Học sinh tham gia đối thoại liên thế hệ có sự tham gia giữa chính
quyền địa phương, Ban giám hiệu, phụ huynh về các vấn đề của thanh thiếu niên
 2.1.1.3. Giải pháp 3: Sinh hoạt chủ đề: “Các vấn đề của thanh thiếu 
niên”, “ Bình đẳng giới”
 Phần lớn học sinh chưa có đủ kiến thức và nhận thức chưa được đúng đắn về 
sức khỏe sinh sản vị thành niên. Chính vì vậy mà ảnh hưởng rất lớn tới việc kiểm 
soát hành vi cũng như không có các kỹ năng bảo vệ mình, bảo vệ sức khỏe cho 
mình. Giáo dục giới tính và chăm sóc sức khỏe vị thành niên được tổ chức linh 
hoạt triển khai bằng hình thức như sinh hoạt chào cờ đầu tuần hay thông qua tiết 
sinh hoạt theo chủ đề ở các lớp nhằm tuyên tuyên truyền, giáo dục.
 Trong những năm gần đây, nhà trường phối hợp với tổ chức Plan phổ biến 
những kiến thức sức khỏe sinh sản, giới tính vị thành niên; tình yêu, tình bạn lứa 
tuổi học sinh cho học sinh toàn trường qua các hội thi tìm hiểu về bình đẳng giới, 
giao lưu văn hóa tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Thông qua các hoạt động các em đã mạnh dạn trao đổi, chia sẻ những tâm tư và 
cùng xử lý những tình huống liên quan đến sức khỏe sinh sản, tâm sinh lý của giới 6
 Hình 4. Học sinh thuyết trình tranh chủ đề “Em với thiên nhiên ” trong tiết sinh 
 hoạt dưới cờ
 Hình 5. Học sinh tham gia trải nghiệm cắm hoa trong tiết sinh hoạt dưới cờ
 chủ đề “Em với thiên nhiên ”
 2.1.1.5. Giải pháp 5: Trải nghiệm thế giới nghề nghiệp tại địa phương
 Chủ đề 8: Khám phá thế giới nghề nghiệp
 Sau khi tham gia trải nghiệm tìm hiểu các nghề truyền thống của địa phương, 
các em được khám phá những địa điểm, biết thêm về thời gian hình thành và phát 
triển của nghề truyền thống; trải nghiệm quy trình sản xuất, dụng cụ lao động, sản 
phẩm,... của ngành nghề tại địa phương như nghề đan lát, làm men lá, làm chổi 
đót. Từ đó phát triển các kỹ năng sống và bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước., 
giúp các em càng thêm trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống và nét đẹp tinh 
thần của dân tộc mình.
 Học sinh lập được kế hoạch tìm hiểu tham quan các nghề truyền thống.
 Hoạt động 1: GV tổ chức cho học sinh lập kế hoạch tìm hiểu nghề truyền 
thống:
 - Tên nghề truyền thống dự định tìm hiểu.
 - Mục đích tìm hiểu nghề (Tìm hiểu nghề đó để làm gì?).
 - Nội dung tìm hiểu nghề.
 - Phân công nhiệm vụ.
 - Những hoạt động sẽ tiến hành.
 - Thời gian tìm hiểu nghề.
 - Địa điểm.
 - Nội dung, hình thức, trình bày kết quả.
 Mời đại điện một số nhóm trình bày kế hoạch tìm hiểu nghề truyền thống của 8
 Với trải nghiệm qua làm một số công đoạn có yêu cầu kĩ thuật đơn giản của 
nghề truyền thống, các bước tố chức trải nghiệm nghề truyền thống.
 Bước 1: Tìm người phụ trách, người hỗ trợ.
 Bước 2. Báo cáo với lãnh đạo nhà trường về kế hoạch tổ chức hoạt động trải 
nghiệm nghề cho học sinh lóp mình phụ trách.
 Bước 3. Liên hệ với các hộ gia đình, cơ sở làm nghề truyền thống.
 Giáo viên gặp gỡ và trao đối trực tiếp với người phụ trách chính hoặc người 
được uỷ quyền về mục đích, yêu cầu, nội dung và thời gian tổ chức trải nghiệm. 
Có thể đưa cho người phụ trách bản sao kế hoạch trải nghiệm để họ bố trí và chuẩn 
bị. Nên liên hệ trước khi tổ chức trải nghiệm khoảng hai đến ba tuần.
 - Giới thiệu và mời nghệ nhân hướng dẫn học sinh cách thực hiện thao tác 
của một đến hai công việc hoặc công đoạn có yêu cầu kì thuật đơn giản của nghề. 
Nhắc nhở học sinh chú ý lắng nghe và quan sát người hướng dẫn thực hiện những 
công việc, công đoạn các em chuẩn bị tham gia làm.
 - Chỉ định một đến hai học sinh thực hiện những công việc, công đoạn đã 
được hướng dẫn để đảm bảo các em đã hiểu rõ cách thực hiện.
 - Nhắc nhở học sinh đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh tay chân và dụng cụ 
lao động sau khi làm các công việc, công đoạn.
 - Bố trí các khu vực để học sinh trải nghiệm qua làm một số công đoạn có 
yêu cầu kĩ thuật đơn giản. Nếu có từ hai công đoạn trở lên, giáo viên nên bố trí cho 
học sinh được luân phiên thực hiện các công đoạn.
 - Cuối buổi trải nghiệm, giáo viên tập trung học sinh, yêu cầu một số học sinh 
nêu những điều đã học hỏi được và cảm nhận của em.
 Một số hình ảnh cô trò tham gia tham quan, trải nghiệm các mô hình nghề 
truyền thống tại địa phương: 10
 2.1.1.6. Giải pháp 6: Tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm hướng 
nghiệp trong thời đại chuyển đổi số
 Tổ chức dạy học hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp trong thời đại chuyển 
đổi số là tiến hành dạy học có ứng dụng chuyển đổi số và tạo ra các sản phẩm học 
tập có ứng dụng công nghệ thông tin. Khi tổ chức dạy học có ứng dụng công nghệ 
thông tin, học sinh vẫn có thể chiếm lĩnh được tri thức của Hoạt động trải nghiệm, 
hướng nghiệp đồng thời có thể hình thành thêm nhiều kĩ năng khác như kĩ năng 
công nghệ, hợp tác.
 Trong năm học 2022-2023, nhờ chương trình “Sóng và máy tính cho em” các 
em học sinh đã được trao tặng máy tính bảng từ đó việc các em tự truy cập internet 
để lấy các thông tin đã giúp các em có những kĩ năng sống tốt hơn. Các em có 
nguồn tư liệu phong phú hơn để các dự án thực hiện theo nhóm đạt hiệu quả cao 
hơn. Để các em có nguồn tư liệu đầy đủ, giáo viên cần hướng học sinh tìm kiếm 
thông tin trên internet, qua làm việc theo nhóm hình thành ở các em kỹ năng hợp 
tác và chia sẽ. Các sản phẩm của các em sau khi hoàn thành theo nhóm sẽ được đưa 
lên Padlet.
 Hình 10. Học sinh tìm kiếm thông tin và trình bày
 Với những giải pháp được đưa ra, giáo viên chủ nhiệm đã đổi mới hình thức 
tổ chức hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp bằng nhiều hình thức phong phú, đa 
dạng, sinh động, hấp dẫn như: Sinh hoạt chủ đề: “Các vấn đề của thanh thiếu niên”, 
“Bình đẳng giới”; Tổ chức hoạt động ngoại khóa với chủ đề “Em với thiên nhiên 
và môi trường”; Trải nghiệm thế giới nghề nghiệp tại địa phương; Tổ chức dạy học 
hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp trong thời đại chuyển đổi số... nhằm nâng cao 
hiệu quả công tác trải nghiệm hướng nghiệp ở lớp chủ nhiệm thông qua đó giáo dục 
kỹ năng sống cho học sinh.
 2.1.2. Những điểm mới cơ bản của sáng kiến
 Cho đến nay vấn đề nghiên cứu về giáo dục kỹ năng sống trong Hoạt động 
trải nghiệm, hướng nghiệp cho học sinh thông qua công tác chủ nhiệm đã bước đầu 
được tiến hành.
 Ở cách tiến hành thông thường, giáo viên chưa thực sự coi trọng hoạt động 
này, chưa dành thời gian đầu tư lên kế hoạch bài dạy, chỉ thực hiện dạy các nội 
dung trong sách giáo khoa với các câu hỏi có sẵn theo phương pháp đàm thoại mà 
không ứng dụng công nghệ thông tin hay yêu cầu học sinh tạo ra sản phẩm học tập 
cụ thể, chưa chú trọng lồng ghép kỹ năng sống. 12
 Hoàn 
 Bình 
 toàn Đồng Không 
 Nội dung thường 
 đồng ý ý (%) đồng ý 
 (%)
 (%) (%)
Em hứng thú với Hoạt động trải nghiệm, hướng 
 80,0 14,3 5,7
nghiệp
Em muốn có nhiều trải nghiệm hơn trong năm 
học nữa 80,0 14,3 5,7
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp tạo cho 
em cảm hứng cho tìm hiểu bài học và cuộc sống 82,8 11,5 5,7
nhiều hơn
Em cảm thấy tự tin hơn khi làm việc cùng mọi 
 70,5 24,3 5,2
người
Em thích làm việc theo nhóm 75,6 13,4 11,0
Em biết thêm nhiều công cụ hỗ trợ học tập 87,5 10,5 2,0
Em có kĩ năng tìm kiếm tài liệu, thông tin nhanh 
chóng và hiệu quả 70,8 17,2 12,0
Em đã biết cách giải quyết một vấn đề nào đó 94,3 5,7 0,0
Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp giúp em 
giải đáp những thắc mắc về những điều em chưa 80,0 14,3 5,7
hiểu
Em sử dụng thành thạo hơn một số chương trình 
 74,3 17,1 8,6
học tập trên máy tính
Em nhận thức và hiểu hơn về bản thân 80,0 17,2 2,8
Em biết ứng phó với các tình huống nguy hiểm
 80,0 14,3 5,7
 * Kết quả khảo sát sau khi thực hiện sáng kiến:
 Bảng 3. Kết quả khảo sát học sinh sau khi thực hiện sáng kiến:
 Kết quả trước Kết quả sau khi 
 Số HS 
 khi thực hiện thực hiện sáng 
 tham gia 
 sáng kiến kiến
 khảo sát
 STT Nội dung
 Đáp Chưa Đáp Chưa 
 ứng tốt đáp ứng ứng tốt đáp ứng 
 được được
 1 Kỹ năng tự phục vụ bản thân 35 28 7 33 02
 2 Kỹ năng xác lập mục tiêu 35 5 30 30 05
 cuộc đời
 3 Kỹ năng ứng phó với tình 35 6 29 28 07
 huống nguy hiểm