Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán Lớp 1 theo sách giáo khoa mới

 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 - Học sinh chăm chỉ, tự tin, cẩn thận, ham hiểu biết và hứng thú trong học 
tập.
 1.2.CƠ SỞ THỰC TIỄN:
 - Bước đầu có một số kiến thức cơ bản, đơn giản, thiết thực về đếm, đọc, 
viết các số tự nhiên đến 100.
 - So sánh và sắp xếp các số theo thứ tự xác định.
 - Sử dụng bảng cộng trừ trong phạm vi 10 để thực hiện các phép cộng, trừ 
không nhớ trong phạm vi 100.
 - Đo và ước lượng độ dài chủ yếu là trong phạm vi 10cm.
 - Tên gọi các ngày trong tuần, xem giờ đúng trên đồng hồ.
 - Nhận dạng hình vuông, hình tròn và hình tam giác, điểm, đoạn thẳng. Vẽ 
được đoạn thẳng có độ dài trong phạm vi 10 cm.
 - Phát hiện giải quyết vấn đề:
 + Bằng cách nói và viết phép tính thích hợp
 + Bằng cách giải bài toán đơn về thêm - bớt.
 + Bằng các bài tập mở.
 - Cách học toán và phát triển tư duy (so sánh, phân tích, tổng hợp, trừu 
tượng hoá, khái quát hoá) Để giúp học sinh lớp 1 đạt được những yêu cầu 
kiến thức như trên, những năm gần đây bậc tiểu học đã và đang thực hiện đổi 
mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học sao cho giờ học diễn ra nhẹ 
nhàng, tự nhiên, sinh động mà hiệu quả lại cao.
 1.3.TÍNH CẤP THIẾT:
 Một trong những hình thức tổ chức dạy học theo xu hướng đổi mới là tổ 
chức các trò chơi học tập. Đây là hình thức hấp dẫn đối với trẻ đã và đang được 
các thầy, cô giáo áp dụng đã thu được những thành công đáng kể. Nhưng bên 
cạnh đó còn tồn tại một thực trạng sau:
 Qua khảo sát và điều tra tôi thấy các học sinh và các bậc phụ huynh đề 
nhận thấy sự đổi mới của chương trình và sách giáo khoa. Các bậc phụ huynh 
đều có ý kiến: Thật sự lo ngại về chương trình mới thì họ sẽ dạy con như thế 
nào? Và họ đều trăm sự nhờ cô. Điều đó thật khó khăn với các thầy cô song 
cũng là điều dễ hiểu vì trình độ của họ còn hạn chế.
 + Học sinh biết đếm thành thạo chỉ có 25%
 + Học sinh biết đếm đúng (chưa nhanh) 36%
 + Chưa biết đếm, chưa nhận rõ chữ số 39%.
 2/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 - Phương pháp tổng kết rút kinh nghiệm.
 II . NỘI DUNG SÁNG KIẾN 
 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA SÁNG KIẾN
 1.1.Trò chơi học tập trong dạy học môn Toán là gì ?
 Trò chơi học tập trong dạy học môn toán được hiểu là hình thức học tập 
môn toán theo hứng thú vui chơi dựa trên những tình huống thực hiện về toán 
mà việc giả quyết vấn đề trong tình huống đạt ra nhằm để học sinh lĩnh hội, 
củng cố, vận dụng kiến thức kỹ năng phương pháp toán đã học, những kinh 
nghiệm sống đã được tích luỹ vào các tình huống mới một cách tự giác, tích cực, 
độc lập, sáng tạo. Một trò chơi học tập trong giờ học toán cần có những đặc 
trưng sau:
 - Trò chơi phải là một tình huống mang vấn đề toán học hướng đích vào 
việc dạy học, giáo dục và phát triển học sinh tiểu học.
 - Trò chơi toán học ở mức độ nhất định là cầu nối giữa các kiến thức toán 
học và thực tiễn cuộc sống, bước đầu hình thành năng lực toán học .
 1.2. Vai trò của trò chơi học tập trong dạy Toán
 - Các hoạt động lĩnh hội trò chơi như nắm luật chơi, tìm hiểu chiến lược 
chơi để giành phần thắng chính là các hoạt động toán học lĩnh hội các tri thức 
toán học tiểm ẩn trong trò chơi.
 - Trò chơi toán học là phương tiện hấp dẫn tạo khả năng cuốn hút học sinh 
hình thành, phát triển các năng lực, phẩm chất trí tuệ vì trong quá trình tham gia 
trò chơi học sinh cần huy động các thao tác tư duy: Phân tích tổng hợp, khái 
quát hoá. Thông qua trò chơi rèn cho học sinh năng lực giải quyết vấn đề tự 
giác, hình thành ý thức vượt khó, phát triển các phẩm chất tư duy linh hoạt, sáng 
tạo và phát triển trí tưởng tượng không gian.
 - Các trò chơi toán học có ý nghĩa lớn trong việc giáo dục học sinh. Vì vậy 
trong quá trình thực hiện trò chơi, giáo viên cần phải thường xuyên quan tâm và 
chỉ dẫn học sinh quan tâm lẫn nhau, phối hợp ăn ý với nhau, phải tuân thủ 
nghiêm ngặt luật chơi không quá vì thi đua mà không tuân thủ yêu cầu, vai trò 
nói trên.
 - Các trò chơi toán học kích thích hứng thú của học sinh 
 Để làm nổi bật vai trò này:
 + Giáo viên cần thực sự sống trong những niềm hứng thú của học sinh
 4/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 Để đảm bảo trò chơi thêm hấp dẫn, các phương tiện phù hợp với mỗi trò 
chơi phải đảm bảo một số điều kiện sau:
 - Phải đẹp, dễ sử dụng, đơn giản, dễ kiếm, gần gũi với học sinh.
Ví dụ: Phiếu học tập, các hình tròn, hình vuông, hình chữ nhật, lập Phương số
 Ví dụ: Trò chơi để khắc sâu việc nhận dạng hình, có thể làm 1 tấm gỗ tròn 
 được sơn trắng đường kính từ 30 – 35 cm được chia thành 5 hình quạt 
(như hình vẽ):
được chia thành 5 hình quạt (như hình vẽ). Tâm hình tròn được gắn mũi tên có 
thể xoay xung quanh hình tròn. Tại mỗi quạt tròn có vẽ các hình.
Nội dung chơi:
Một học sinh lên quay, hình tròn dừng ở phần quạt tròn có hình gì thì học 
sinh nêu thật nhanh (chơi cả lớp học sinh nào giơ tay nhanh được nêu tên hình).
- Các phương tiện phải đảm báo tính sư phạm, tính giáo dục, sử dụng được 
nhiều lần cho nhiều loại bài.
 c) Biện pháp 3: Giới thiệu nội dung, hướng dẫn chơi:
- Nêu tên trò chơi và thời gian thực hiện, chia nhóm, ấn định số thành viên
- Việc hướng dẫn, giới thiệu nội dung chơi đóng vai trò quan trọng. Bởi vì thông 
qua giới thiệu, hướng dẫn học sinh nắm được quy tăc, luật chơi.
- Giáo viên lưu ý ta làm tốt phần này có tác dụng lôi cuốn học sinh. Giáo viên 
cần làm mẫu hoặc cho học sinh làm mẫu, nếu trò chơi khó giáo viên có thể cùng 
chơi với học sinh.
 Ví dụ: Nội dung trò chơi: Điền số vào ô sao cho tổng các số trên các hàng, 
các cột, đuờng chéo đều bằng 9.
 2 4 - Giáo viên hướng dẫn: Để hàng ngang thứ nhất bằng 9, 
 3 tức 2 + 4 + . = 9. Vậy ta phải điền số mấy? Có 2 ô 
 ta dễ dàng tìm ô thứ ba
 d) Biện pháp 4:Tổ chức và điều khiển hoạt động chơi:
 6/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 Bước 1: Lựa chọn trò chơi.
 Trò chơi này củng cố về so sánh và sắp thứ tự các số trong phạm vi 10.
 Bước 2: Chuẩn bị:
 Giáo viên kẻ sẵn trên bảng hình vẽ
- Chuẩn bị 19 miếng bìa nhỏ, trong đó có 7 miếng ghi dấu lớn, 7 miếng ghi
dấu bé hơn và 5 miếng ghi dấu =, đằng sau miếng có gắn nam châm.
 Bước 3: Hướng dẫn chơi: Trò chơi diễn ra trong 1 phút.
 Hai bạn đại diện cho 2 đội (tổ) cùng chơi. Các bạn còn lại cổ vũ và cổ vũ. 
Khi có lệnh chơi, mỗi người chơi phải chọn những miếng bìa có dấu thích hợp 
 gắn vào các ô trống trên mỗi bậc thang của hình vẽ để lên được đỉnh dốc. 
Ai lên được đỉnh dốc trước thắng.
 Ai xuất phát trước coi như phạm luật
 Hết cặp này, giáo viên gọi cặp khác, khoảng 4 cặp chơi. Sau mỗi cặp chơi 
giáo viên có thể thay các số để gây hứng thú cho học sinh.
 Bước 4: Tổ chức, điều khiển chơi:
 - Gọi cặp thứ nhất lên chơi
 - Giáo viên cùng cả lớp là trọng tài, học sinh cổ vũ cho các bạn.
 - Sau đó các cặp tiếp theo chơi.
 Bước 5: Đánh giá kết quả:
 - Trọng tài công bố kết quả thắng – thua
 - Khen thưởng những bạn thắng cuộc
 - Giáo viên nêu câu hỏi: Sau khi chơi xong con phải làm gì? (cất đồ 
 chơi) 1-2 học sinh lên cất đồ dùng vào túi.
 Trò chơi này có thể sử dụng với các số có 2 chữ số.
 Trò chơi thứ 2: Ai đúng nhất
 8/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 - Chọn 2 nhóm mỗi nhóm 4 em, chọn cách đọc số với số tương ứng 
 - Khi có lệnh chơi, em số 1 chạy lên gắn cánh hoa “chín mươi” vào số 90, 
sau đó chạy nhanh về đập vào tay bạn thứ hai, em thứ hai chạy lên tìm cánh hoa 
“năm mươi” gắn vào số 50, cứ như vậy cho đến khi các nhóm gắn xong thành 
bông hoa. Nhóm nào gắn xếp cánh hoa đúng được 10 điểm.
 - Trường hợp phạm luật: Khi xuất phát trước, khi em số 1 chưa về mà em 
thứ hai lên gắn cánh hoa.
 Bước 4: Tổ chức, điều khiển chơi:
 - Giáo viên làm mẫu hoặc 1 học sinh làm mẫu.
 - Giáo viên làm trọng tài hô “3 – 2 – 1bắt đầu” , cả lớp cổ vũ.
 Bước 5: Đánh giá kết quả:
 - Cả lớp cùng kiểm tra kết quả, trọng tài công bố thắng - thua
 - Tuyên dương, khen ngợi.
 Muốn thực hiện được trò chơi này nhanh đòi hỏi chúng ta phải nắm chắc 
cách đọc và viết số.
 Lưu ý: Với trò chơi này, các giáo viên có thể áp dụng với các số có 2 chữ 
số có hàng đơn vị không phải là số 0. Mỗi lần áp dụng giáo viên có thể dán 
lượt giấy màu khác lên trên.
 Phần 2: Phép tính
 Trò chơi thứ 4: Thỏ đi trú mưa
 Bước 1: Lựa chọn trò chơi:
 - Trò chơi này rèn kĩ năng làm tính cộng, trừ trong phạm vi 100.
 - Luôn thay đổi hình thức chơi để hấp dẫn học sinh.
 Bước 2 : Chuẩn bị
 - 4 cái nhà có ghi 4 số: 46, 63, 79, 40
 - Cắt 8 con thỏ bằng tấm nhựa trắng dùng bút phoóc viết được. Tất cả 
được gắn nam châm phía sau:
 10/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 Bước 3: Hướng dẫn cách chơi
 - 2 đội: Đội vàng 4 bạn
 Đội đỏ 4 bạn
 - Chơi tiếp sức: Yêu cầu tô các cánh 
 hoa sao cho có tổng bằng 48( 2 cánh 
 hoa cùng màu) sau khi em lên trước tô 
 xong về chỗ thì em thứ hai mới được 
 lên. Đội nào tô đúng, tô đẹp và xong 
 trước đội đó thắng.
 Bước 4 : Tổ chức chơi: - Giáo viên hướng dẫn kỹ (không cần làm mẫu)
 - Hiệu lệnh dứt khoát.
 - Giáo viên làm trọng tài, cả lớp làm trọng tài, cổ vũ.
 Bước 5: Đánh giá kết quả: - Trọng tài công bố kết quả - Tuyên dương.
 Trò chơi này có thể áp dụng các phép tính, phép cộng phạm vi 10.
 Phần 3: Đại lượng – đo đại lượng
 Trò chơi thứ 6: Kim đồng hồ ơi hiện ra
 Bước 1: Lựa chọn trò chơi:
 Trò chơi nhằm rèn kĩ năng xem giờ đúng và sự khéo tay, nhanh mắt
 Bước 2 : Chuẩn bị
 - Giáo viên chuẩn bị 10 đồng hồ trong bộ đồ dùng toán gắn lên bảng.
 Bước 3 : Hướng dẫn chơi: Trò chơi trong 4 phút
 - Chọn 2 đội, mỗi đội 5 em
 - Khi có lệnh chơi em số 1 lên bảng xoay kim chỉ 5 giờ, chạy về đập tay 
vào bạn thứ hai, bạn thứ 2 chạy tiếp sức lên bảng xoay kim chỉ 12 giờ, tiếp đến 
bạn thứ 3 cho đến ban cuối cùng. Hết 4 phút cả 2 đội dừng ngay. Đội nào đúng 
và nhanh thì thắng.
 - Phân 1 lớp trưởng làm trọng tài (mỗi đồng hồ đúng được 10 điểm)
 Bước 4: Tổ chức chơi
 12/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
 Bước 4: Tổ chức chơi
 - Hô hiệu lệnh dứt khoát
 - Cả lớp cổ vũ và quan sát các bạn
 - Cử 2 bạn còn lại trong lớp làm trọng tài.
 Bước 5: Đánh giá kết quả:
 - Trọng tài kiểm tra kết quả, công bố kết quả thắng – thua
 - Giáo viên giám sát
 - Tuyên dương.
 Trò chơi này giúp con điều gì? Giúp con nhớ về hình tam giác, hình 
vuông và hình tròn.
 Trò chơi thứ 8: Ai đo chính xác
 Bước 1: Lựa chọn trò chơi:
 - Trò chơi này rèn kĩ năng thực hành đo độ dài
 - Nắm chắc điểm và đoạn thẳng
 Bước 2 : Chuẩn bị
 - Giáo viên chuẩn bị độ dài các đoạn thẳng như sau vào giấy A4 (2 tờ).
 - Học sinh chuẩn bị thước có chia vạch cm.
 2 cm 9cm
 5 cm
 3cm
 10cm
 Bước 3 : Hướng dẫn chơi: Trò chơi trong 3 phút
 - 2 đội, mỗi đội 4 em tham gia chơi trực tiếp, cả lớp cổ vũ
 - Khi có hiệu lệnh “bắt đầu” thì các bạn của mỗi đội lập tức cầm thước lên 
để đo và ghi độ dài các đoạn thẳng. Đội nào hô xong thì đội kia lập tức phải 
dừng lại. Khi đó giáo viên cử 2 bạn ở 2 đội (các bạn còn lại trong lớp) kiểm tra 
chéo. Đội xong trước, đúng toàn bộ thì thắng cuộc, nếu xong trước nhưng các 
kết quả chủ đúng như đội kia thì 2 đội hoà. Kết quả ít hơn thì thua.
 Bước 4: Tổ chức chơi
 14/20 Sử dụng trò chơi trong dạy môn Toán lớp 1
đúng và nhanh hơn thì đội đó thắng. Mỗi hình đúng được 10 điểm. Trường hợp 
phạm luật: Chạy trước hiệu lệnh, bạn trước chưa về, bạn sau đã chạy lên nối 
hình.
 Bước 4: Tổ chức chơi - Cử trọng tài: Lớp trưởng 
 - Giáo viên giám sát, cả lớp cổ vũ.
 Bước 5: Đánh giá kết quả: - Trọng tài công bố kết quả thắng - thua
 - Tuyên dương.
 3. KẾT QUẢ
 Việc thực hiện trò chơi không chỉ thực hiện ở phần củng cố của tiết học 
mà còn thực hiện hầu hết ở các bài tập trong tiết học nhờ vậy gây hứng thú học 
cho học sinh. Sau khi tổ chức thiết kế trò chơi, tôi đã tiến hành trong suốt thời 
gian một học kỳ. Để cụ thể hơn tôi nêu ra sau đây một bài cụ thể đã áp dụng trò 
chơi học tập và cũng bài này ở lớp đối chứng không tổ chức trò chơi học tập 
trong tiết học 
 Sau khi giáo viên tổ chức cho học sinh lĩnh hội kiến thức về số tròn chục. 
Học sinh nắm chắc về số tròn chục (đọc, viết số), thứ tự số tròn chục.
 Giáo viên tổ chức trò chơi ngay trong phần bài tập.
 Bài tập 1: - Học sinh quan sát và nêu yêu cầu của bài tập
 - Tổ chức cho học sinh chơi trò chơi: Ai nhanh nhất
 - Giáo viên nêu cách chơi: Bài này yêu cầu các con điền thật nhanh các số 
theo yêu cầu vào chỗ chấm. Trong thời gian 4 phút, ai điền đúng, nhanh nhất sẽ 
thắng cuộc.
 - Hiệu lệnh: 3 – 2 – 1 . bắt đầu
 Học sinh thực hiện trò chơi chính là làm bài tập 1.
 - Đánh giá: + Công bố kết quả
 + Tuyên dương
 Bài 1 như sau: Dạng phiếu:
 a. Viết số Đọc số Đọc số Viết số
 20 Hai mươi Sáu mươi 60
 10 Tám mươi
 90 Năm mươi
 70 Ba mươi
 b.
 16/20