Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng thiết bị dạy học số giúp học sinh Lớp 4 hứng thú học tập môn Địa lý

 MỤC LỤC
Mục Danh mục Trang
 ĐẶT VẤN ĐỀ 1
 1 Lí do chọn đề tài 1
 2 Mục đích nghiên cứu 1
 3 Đối tượng nghiên cứu 1
 4 Đối tượng khảo sát, thực nghiệm 1
 5 Phương pháp nghiên cứu 1
 6 Thời gian và phạm vi nghiên cứu 1
 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 2
 Phần 1. Cơ sở lí luận về việc sử dụng thiết bị dạy học số giúp học sinh 2
 lớp 4 hứng thú học tập môn Địa lý
 Phần 2: Thực trạng sử dụng thiết bị dạy học số giúp học sinh lớp 4 2
 hứng thú học tập môn Địa lý
 1 Tổ chức khảo sát thực trạng 2
 2 Đánh giá chung thực trạng 2
 Phần 3: Một số biện pháp sử dụng thiết bị dạy học số giúp học sinh lớp 3
 4 hứng thú học tập môn Địa lý
 3.1 Biện pháp 1: Chọn phần mềm để thiết kế 3
 3.2 Biện pháp 2 : Thiết kế học liệu điện tử 3
 3.3 Biện pháp 3: Sử dụng thiết bị dạy học số 5
 3.4 Biện pháp 4: Kết hợp một số phần mềm khác 5
 Phần 4: Kết quả đạt được sau khi thực hiện các biện pháp 10
 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 10
 1 Kết luận 10
 2 Khuyến nghị 10
 TÀI LIỆU THAM KHẢO 12
 PHỤ LỤC + Phương pháp quan sát
 + Phương pháp khảo sát bằng phiếu.
 - Phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu được thu thập
 6. Thời gian và phạm vi nghiên cứu:
 Từ tháng 9/2022 đến tháng 3/2023 tại lớp 4A2 trường tiểu học An Khánh A- Hoài 
Đức -Hà Nội. năm học
2 .Đánh giá chung thực trạng
 Trong quá trình tìm hiểu và thực hiện đề tài, tôi nhận thấy việc sử dụng thiết bị 
dạy học số để gây hứng thú trong học tập môn Địa lí có những ưu điểm và hạn chế 
sau:
 * Ưu điểm
- Việc ứng dụng học liệu số vào trong công tác giảng dạy đã và đang được khuyến 
khích ở các cơ sở giáo dục.
- Ban lãnh đạo nhà trường vẫn luôn cố gắng tạo điều kiện tốt nhất để các thầy cô ứng 
dụng các thiết bị học liệu số vào quá trình giảng dạy.
- Giáo viên có kĩ năng sử dụng các phần mềm, công cụ, học liệu điện tử.
 * Hạn chế
- Đa số các thầy cô đang ứng dụng các phần dạy học cơ bản, mang tính phổ biến cao, 
chưa có sự sáng tạo khi thiết kế các bài giảng tạo hứng thú cho học sinh.
- Phần lớn giáo viên chưa đầu tư thời gian để nghiên cứu và sử dụng các công cụ 
thiết kế học liệu điện tử.
- Do hình thức học tập truyền thống còn đem đến cảm giác nhàm chán, thiếu sáng tạo 
khiến không khí lớp học thiếu sôi động, hào hứng.
 * Nguyên nhân tồn tại
 - Giáo viên chưa chú trọng đổi mới phương pháp dạy học, chỉ chia sẻ bài giảng 
powerpoint.
 - Giáo viên chưa biết chọn phần mềm phù hợp để thiết kế.
 - Phần lớn, giáo viên có tham gia tập huấn công nghệ thông tin nhưng chưa biết 
ứng dụng thiết kế học liệu điện tử.
 - Bài giảng của giáo viên chưa hấp dẫn, chưa có nhiều hoạt động tạo sự tương 
tác cho học sinh.
Phần 3. MỘT SỐ BIỆN SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC SỐ GIÚP HỌC SINH 
LỚP 4 HỨNG THÚ HỌC TẬP MÔN ĐỊA LÝ.
3.1 Biện pháp 1: Chọn phần mềm để thiết kế
 Để lựa chọn phần mềm thiết kế dạy học số phù hợp với phân môn Địa lí lớp 4, tôi - Sử dụng Google Maps để tìm hiểu vị trí các tỉnh thành của Bắc Bộ
 - Giáo viên có thể sử dụng ArcGIS để phân tích dữ liệu địa lý về đồng bằng Bắc 
Bộ như biểu đồ, bản đồ và đồ thị thống kê về các yếu tố địa lý như địa hình, khí hậu, 
địa lý văn hóa, ..sử dụng Google Street View để tham quan đường phố Hà Nội và tìm 
hiểu về văn hóa, lịch sử và kiến trúc của thành phố này.
 + Bước 4: Đánh giá hiệu quả:Giáo viên đánh giá hiệu quả của phần mềm trong 
quá trình giảng dạy và học tập. Học sinh được khuyến khích đánh giá và đưa ra nhận 
xét về việc sử dụng phần mềm Google Earth để học tập về đồng bằng Bắc Bộ.
3.2. Biện pháp 2: Thiết kế học liệu điện tử
 Việc thiết kế học liệu điện tử dạy học số khi dạy phân môn Địa lí lớp 4 có thể thực 
hiện qua các bước sau:
 + Bước 1: Xác định mục tiêu học tập: Xác định những kỹ năng và kiến thức cần 
thiết để học sinh có thể nắm bắt được nội dung địa lí trong lớp 4.
 + Bước 2: Lựa chọn phương tiện học tập: Lựa chọn phương tiện học tập phù hợp 
để giúp học sinh hiểu và nắm bắt được nội dung một cách dễ dàng hơn. Có thể sử dụng 
video, bản đồ, hình ảnh, trò chơi hoặc các ứng dụng liên quan.
 + Bước 3: Tổ chức và thiết kế bài học: Thiết kế bài học phù hợp với độ tuổi và 
trình độ của học sinh.
 + Bước 4: Tạo tài liệu học tập: Tạo ra các tài liệu học tập như bài giảng, bài tập, 
các hướng dẫn, hình ảnh, video hoặc các đề thi để giúp học sinh nắm bắt nội dung địa 
lí một cách chính xác và đầy đủ.
 + Bước 5: Đánh giá và sửa đổi: Đánh giá kết quả học tập của học sinh thông qua 
các bài kiểm tra hoặc khảo sát phản hồi và sửa đổi các bài học nếu cần thiết để cải thiện 
quá trình học tập.
 Việc áp dụng các bước này giúp giáo viên thiết kế các bài học trực tuyến hiệu quả, 
giúp học sinh có thể học tập và tiếp cận nội dung môn học một cách dễ dàng và thú vị.
 Ví dụ: Khi thiết kế Bài 21 "Thành phố Hồ Chí Minh "
 Bước 1: Xác định mục tiêu học tập là giới thiệu cho học sinh về thành phố Hồ Chí 
Minh, nơi hội tụ nhiều nét văn hóa đặc trưng và phát triển kinh tế...
Bước 2: Lựa chọn phương tiện học tập: Sử dụng video, bản đồ, hình ảnh, trò chơi hoặc 
các ứng dụng liên ;các tài nguyên trực tuyến như Google Map, các video giới thiệu về 3.3. Biện pháp 3: Sử dụng thiết bị dạy học số
 Quy trình sử dụng thiết bị dạy học số khi dạy địa lí lớp 4 có thể thực hiện theo các 
bước sau:
 Bước 1: Lựa chọn các thiết bị dạy học số phù hợp.
 Một số thiết bị dạy học số phù hợp
 Bước 2: Xác định mục đích và nội dung của bài học, chọn phương tiện và thiết bị 
dạy học số phù hợp với mục đích đó.
 Bước 3: Chuẩn bị tài liệu học tập bằng các phần mềm thích hợp.
 Bước 4: Kiểm tra kết nối của thiết bị dạy học số .
 Bước 5: Sử dụng máy chiếu hoặc màn hình lớn để trình chiếu hình ảnh, video có 
thể sử dụng máy tính hoặc máy tính bảng để thuyết trình bài giảng, trò chơi giáo dục để 
giúp học sinh trau dồi kiến thức và kỹ năng địa lí.
 Trong quá trình sử dụng thiết bị dạy học số, giáo viên nên chú ý đến việc phối hợp Google Earth giúp học sinh khám phá các địa danh trên toàn thế giới, Kahoot! và 
Google Forms giúp kiểm tra kiến thức của học sinh về địa lý. Canva giúp tạo ra các bản 
vẽ và biểu đồ để giải thích các khái niệm địa lý và Padlet giúp tạo ra các bảng tổng hợp 
và bảng dữ liệu để hiển thị thông tin về các địa danh, quốc gia và lục địa.
 Ví dụ: Khi thiết kế bài dạy học số Bài 9 : Thành phố Đà Lạt tôi đã kết hợp sử 
dụng các phần mềm sau:
 - Google Earth: Bắt đầu bài học bằng cách sử dụng Google Earth để học sinh 
khám phá thành phố Đà Lạt. Giới thiệu cho học sinh về vị trí địa lý của thành phố Đà 
Lạt trên bản đồ thế giới và cho học sinh tìm kiếm vị trí của thành phố trên Google Earth.
 - Kahoot!: Tạo một trò chơi trắc nghiệm Kahoot! về thành phố Đà Lạt. Tạo ra 
các câu hỏi về địa lý của thành phố. Cho học sinh trả lời các câu hỏi trên Kahoot! để 
kiểm tra kiến thức của họ về thành phố Đà Lạt.
 - Google Forms: Tạo một bài kiểm tra trên Google Forms về thành phố Đà Lạt. 
Tạo các câu hỏi trắc nghiệm và tự luận về thành phố Đà Lạt.
 - Canva: Tạo ra các bản vẽ và biểu đồ về thành phố Đà Lạt để giải thích các khái 
niệm địa lý cho học sinh. Có thể tạo bản đồ về vị trí địa lý của thành phố, biểu đồ về 
dân số và diện tích đất của thành phố, sơ đồ về đặc điểm khí hậu và thời tiết của thành 
phố và các biểu đồ khác.
 - Padlet: Tạo một bảng tổng hợp thông tin về thành phố Đà Lạt trên Padlet. Có 
thể cho học sinh tìm hiểu về thành phố Đà Lạt và đăng thông tin trên Padlet về các địa 
danh nổi tiếng, lịch sử và văn hóa của thành phố. Bảng Padlet sẽ giúp học sinh cùng Link bài tập https://-wordwall.net/vi/resource/54993065
 3.4.3. Sử dụng phần mềm Imindmap 10
 Để sử dụng phần mềm Imindmap 10 để vẽ sơ đồ tư duy tôi thực hiện theo các 
bước
sau:
 Bước 1: Để vẽ sơ đồ tư duy tổng hợp đầy đủ các kiến thức của bài, tôi đã vẽ các 
nhánh chính của bài.
 Bước 2: Nhúng sơ đồ tư duy vào phần mềm ThinkLink
 Ví dụ:Khi dạy bài 1: Dãy Hoàng Liên Sơn
 Bước 1: Để vẽ sơ đồ tư duy tổng hợp đầy đủ các kiến thức của bài, tôi đã vẽ các 
các nhánh chính như sau:
 - Các dãy núi chính ở phía Bắc.
 - Các bộ phận của dãy núi
 - Đặc điểm của dãy Hoàng Liên Sơn
 - Tìm hiểu về Phan-xi-păng.
 - Khí hậu những nơi cao của dãy Hoàng Liên Sơn
 - Tìm hiểu về vị trí, khí hậu, cảnh đẹp của Sa Pa. nghiệm. Ví dụ: Với nhánh Tìm hiểu về Phan-xi-păng, tôi đưa ra các vấn đề như sau:
 - Phan-xi-păng ở vị trí nào?
 - Đặc điểm của đỉnh núi Phan-xi-păng?
 - Cảnh đẹp của Phan-xi-păng. (có gắn video nói về cảnh đẹp của Phan-xi-păng) 
Khi cần học đến một đơn vị kiến thức nào, người dùng nhấn vào các biểu tượng icon ở 
mỗi nhánh để hiện ra những nội dung tương ứng
 Giao diện hiển thị của các nhánh nội dung
 Khi thực hiện biện pháp Thiết kế sơ đồ tư duy tương tác trực quan tổng hợp kiến 
thức bài học, tôi nhận thấy hiệu quả nắm bắt kiến thức ngay tại lớp của học sinh có cải 
thiện rõ rệt. Nhờ kiến thức được hệ thống hoá một cách khoa học và bài bản nên học 
sinh dễ dàng tư duy và liên tưởng, tưởng tượng.
Phần 4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU KHI THỰC HIỆN CÁC BIỆN PHÁP
 Qua thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã nhận thấy sự thay đổi tích 
cực hơn từ phía học sinh. Các em đã hăng hái và tích cực hơn khi tham gia vào các bài 
học liệu số. Hơn hết, các em đã ghi nhớ được nội dung bài học cũng như áp dụng tốt 
kiến thức đã học vào trả lời các câu hỏi hay làm các bài tập. Kết quả cụ thể đã được tôi 
thể hiện thông qua bảng sau:
 Bảng so sánh đối chiếu số liệu kết quả học tập của học sinh đầu năm học và 
cuối KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 1. Kết luận
 Các biện pháp vận dụng đưa lý thuyết vào thực tế cuộc sống thông qua hình ảnh, 
video sinh động để cho học sinh có cái nhìn trực quan, giúp các em nhanh chóng hình 
dung và tưởng tượng ra cảnh đẹp thiên nhiên, khí hậu và con người. Thay vì chỉ giới 
thiệu bằng tranh ảnh trên sách giáo khoa và tường thuật trực tiếp bằng lời, tôi có thể 
giải thích hoàn toàn bằng video giúp quá trình truyền đạt kiến thức trở nên đơn giản và 
giảm mức độ trừu tượng đối với học sinh.
2. Khuyến nghị
 * Nhà trường
 Nhà trường cần trang bị thêm cơ sở vật chất, phương tiện dạy học hiện đại phục 
vụ cho dạy học như: máy móc, mua các phần mềm bản quyền về dạy tương tác, có chính 
sách động viên cho cán bộ giáo viên thiết kế các phương tiện dạy học mới để phục vụ 
tốt cho giảng dạy.
 Tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên trong trường về các ứng dụng dạy học số, 
mỗi buổi cần phải có mục tiêu rõ ràng để hoàn thành.
 Tạo điều kiện tối đa về cơ sở vật chất để giáo viên có thể nâng cao chất lượng dạy 
học và học sinh có thể học bộ môn này một cách hiệu quả.
 *Tổ chuyên môn:
 - Giáo viên trong tổ chuyên môn cần phải có kiến thức để làm chủ những tri 
thức khoa học, phải có lòng say mê nghề nghiệp, tìm tòi, nghiên cứu, cải tiến các phương 
pháp dạy học, trao đổi, hỗ trợ nhau để nâng cao chất lượng của mỗi môn học.
 - Tổ chuyên môn cần sáng tạo trong tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn 
theo hướng nghiên cứu bài học, theo hướng trang bị cho giáo viên những phương pháp 
và kĩ thuật dạy học tích cực,...
 * Giáo viên
 Có kinh nghiệm, tích cực tự học, tự tìm tòi hiểu biết một số phần mềm liên quan 
đến thiết bị dạy học số.
 Phải sáng tạo, đầu tư nhiều chất xám vào việc soạn giáo án để có bài giảng thu hút 
được học sinh.
 Chăm chỉ, luôn tìm tòi, nghiên cứu và sáng tạo ra các phương pháp giảng dạy mới TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1. Địa lí – Lịch sử 4 - Bộ sách giáo khoa" của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 
 2. "Địa lí lớp 4: Thiết kế bài giảng và kế hoạch học tập" của Tác giả Lê Thị Thanh 
Tuyền. 
 3. "Địa lí học đường số" của Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. 
 4. "Công nghệ thông tin và giáo dục" của Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. 
 5. "Tích hợp công nghệ vào giảng dạy địa lí ở các trường tiểu học" của Tác giả 
Nguyễn Thị Thanh Tâm. 
 6. "Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy địa lí cho học sinh tiểu học" 
của Tác giả Lưu Thị Hạnh. Hình ảnh phố phường Thành phố Hồ Chí Minh
 Chợ Bến Thành