Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS
Trong những năm gần đây tình trạng đạo đức nói chung và bạo lực học đường nói riêng của học sinh ngày càng trở nên nghiêm trọng, tính chất phức tạp, nguy hiểm ngày càng cao, nguyên nhân là do thiếu sự quan tâm giáo dục, thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích, tầm thường hóa bộ môn Giáo dục công dân - Cái nền tảng để hình thành nhân cách con người lại bị bỏ quên. Phụ huynh luôn nhắc con em mình tập trung vào môn chính, còn xem thường bộ môn Giáo dục công dân là môn phụ. Nhưng trong thực tế, việc dạy học m«n Giáo dục công dân không chỉ trang bị cho học sinh một lượng kiến thức tối đa làm nền tảng vững chắc cho cuộc sống sau này mà còn rèn luyện cho các em những kỹ năng xử lý các vấn đề nảy sinh trong cuộc sống xã hội ®Ó c¸c em tù ®iÒu chØnh hµnh vi vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch. Giáo dục công dân lµ bé m«n võa mang tÝnh trõu tîng cao, võa rÊt cô thÓ v× kiÕn thøc c¬ b¶n bé m«n ®ßi hái tÝnh khoa häc, chÝnh x¸c cao, nhng l¹i g¾n liÒn víi c¸c mèi quan hÖ øng xö cña mỗi ngêi trong cuéc sèng hiÖn t¹i. với lượng thông tin và tri thức ngày càng tăng và thay đổi nhanh chóng nh vËy thì việc dạy học nếu chỉ với mục đích trang bị kiến thức cho học sinh là chưa đủ mà cần dạy cho các em cách học, cách tiếp cận, vận dụng tri thức vào trong cuộc sống và sáng tạo tri thức mới. Do đó, nội dung giảng dạy ngày nay cần chú trọng kiến thức cơ bản vÒ ®¹o ®øc vµph¸p luËt, gi¸o viªn ph¶i g¾n liÒn bµi häc víi thùc tÕ.
Trong nhµ trêng bộ môn Giáo dục công dân cã mét vÞ trÝ, ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, là môn học có tính giáo dục cao và yêu cầu học sinh phải biết thực hiện các chuẩn mực đạo đức và Pháp luật đã học vào trong cuộc sống. Trên cơ sở đó góp phần hình thành những phẩm chất nhân cách của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển của thời đại. Hơn nữa, môn Giáo dục công dân có vai trò giáo dục giới tính, kế hoạch hóa gia đình, bảo vệ môi trường, giáo dục về an toàn giao thông không vi phạm pháp luật. Vì điều kiện đó bản thân mỗi giáo viên đang trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân cần thấy rõ yêu cầu trách nhiệm của mình trong công tác giảng dạy bộ môn mà mình đảm nhiệm. Môn Giáo dục công dân trong những năm gần đây đã được ngành giáo dục quan tâm, có những chỉ đạo tới các cấp giáo dục thể hiện qua việc đưa môn Giáo dục công dân vào một trong những tiêu chí để đánh giá kết quả rèn luyện ý thức đạo đức của học sinh. Từ thực tế đó, giáo viên trực tiếp giảng dạy cần nắm rõ trách nhiệm của mình để đánh giá chất lượng giáo dục bộ môn và có biện pháp kịp thời để uốn nắn phẩm chất, nhân cách và nhận xét đánh giá chính xác đến từng học sinh. Chương trình môn giáo dục công dân theo hướng đổi mới có nhiều nội dung phù hợp với các phương pháp mới như phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp kích thích tư duy, phương pháp đóng vai, phương pháp giải quyết vấn đề và phương pháp thảo luận nhóm ....
Trong quá trình giảng dạy, việc giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh để các em trở thành những công dân tốt, những người có ích cho xã hội, là một việc làm hết sức quan trọng. Bởi vì trong thực tế không ít người trình độ hiểu biết xã hội và pháp luật còn hạn chế, nên thường hay vi phạm đạo đức và pháp luật, đó là điều hết sức nguy hiểm. Bởi lẽ đó mà việc học môn Giáo dục công dân trong nhà trường là rất cần thiết, làm thế nào để học sinh có nhận thức tốt về đạo đức, về kiến thức pháp luật nhằm giúp các em có thể tự tin bước ra ngoài xã hội, giúp các em nhận thức đúng đắn về xã hội, nắm vững pháp luật của nhà nước. Các em bước ra ngoài xã hội phải là những công dân chân chính.
Khi dạy học trực tuyến, có rất nhiều phương pháp dạy học như phương pháp kích thích tư duy, phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp dạy học đề án....Nhưng với phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom, khi dạy giáo viên phải biết kết hợp hài hòa nhằm giúp cho các em có ý thức đạo đức tốt, nghiêm chỉnh chấp hành Pháp luật, mạnh dạn đấu tranh chống các hành vi vi phạm Pháp luật và đặc biệt là tạo được hứng thú, sự chủ động, tích cực của các em trong học tập nhằm nâng cao chất lượng bộ môn, cho nên tôi đã vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom khi dạy học trực tuyến trong các tiết học.
Phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, khắc phục được sự nhàm chán khi dạy học trực tuyến. Vì vậy, gây hứng thú cho người học, kích thích học sinh tư duy tích cực học tập. Kết quả cho thấy học sinh học tập tích cực, chăm chỉ, hứng thú, xử lý nhanh các tình huống và kết quả học tập cao hơn rất nhiều. Từ lý do trên tôi đã quyết định lựa chọn đề tài này để nêu lên những kinh nghiệm bản thân đóng góp một phần vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học và sau đây là một số kinh nghiệm của tôi trong giảng dạy bằng “Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS.”
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS

được ngành giáo dục quan tâm, có những chỉ đạo tới các cấp giáo dục thể hiện qua việc đưa môn Giáo dục công dân vào một trong những tiêu chí để đánh giá kết quả rèn luyện ý thức đạo đức của học sinh. Từ thực tế đó, giáo viên trực tiếp giảng dạy cần nắm rõ trách nhiệm của mình để đánh giá chất lượng giáo dục bộ môn và có biện pháp kịp thời để uốn nắn phẩm chất, nhân cách và nhận xét đánh giá chính xác đến từng học sinh. Chương trình môn giáo dục công dân theo hướng đổi mới có nhiều nội dung phù hợp với các phương pháp mới như phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp kích thích tư duy, phương pháp đóng vai, phương pháp giải quyết vấn đề và phương pháp thảo luận nhóm .... Trong quá trình giảng dạy, việc giáo dục đạo đức và pháp luật cho học sinh để các em trở thành những công dân tốt, những người có ích cho xã hội, là một việc làm hết sức quan trọng. Bởi vì trong thực tế không ít người trình độ hiểu biết xã hội và pháp luật còn hạn chế, nên thường hay vi phạm đạo đức và pháp luật, đó là điều hết sức nguy hiểm. Bởi lẽ đó mà việc học môn Giáo dục công dân trong nhà trường là rất cần thiết, làm thế nào để học sinh có nhận thức tốt về đạo đức, về kiến thức pháp luật nhằm giúp các em có thể tự tin bước ra ngoài xã hội, giúp các em nhận thức đúng đắn về xã hội, nắm vững pháp luật của nhà nước. Các em bước ra ngoài xã hội phải là những công dân chân chính. Khi dạy học trực tuyến, có rất nhiều phương pháp dạy học như phương pháp kích thích tư duy, phương pháp tổ chức trò chơi, phương pháp giải quyết vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp dạy học đề án....Nhưng với phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom, khi dạy giáo viên phải biết kết hợp hài hòa nhằm giúp cho các em có ý thức đạo đức tốt, nghiêm chỉnh chấp hành Pháp luật, mạnh dạn đấu tranh chống các hành vi vi phạm Pháp luật và đặc biệt là tạo được hứng thú, sự chủ động, tích cực của các em trong học tập nhằm nâng cao chất lượng bộ môn, cho nên tôi đã vận dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom khi dạy học trực tuyến trong các tiết học. Phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom phù hợp tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, khắc phục được sự nhàm chán khi dạy học trực tuyến. Vì vậy, gây hứng thú cho người học, kích thích học sinh tư duy tích cực học tập. Kết quả cho thấy học sinh học tập tích cực, chăm chỉ, hứng thú, xử lý nhanh các tình huống và kết quả học tập cao hơn rất nhiều. Từ lý do trên tôi đã quyết định lựa chọn đề tài này để nêu lên những kinh nghiệm bản thân đóng góp một phần vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học và sau đây là một số kinh nghiệm của tôi trong giảng dạy 2/22 môn Giáo dục công dân, cái nền tảng để hình thành nhân cách con người lại bị bỏ quên. Phụ huynh còn xem thường bộ môn Giáo dục công dân là môn phụ không được chú trọng. Kiến thức học tập ngày càng nặng, học sinh chỉ biết tập trung vào học, học sinh ít có thời gian vui chơi giải trí lành mạnh. Thời gian còn lại đa phần các em lao vào các quán nét để chơi game, rồi từ đó nhân cách các em bị méo mó bởi những trò chơi bạo lực. Trong khi đó nhà trường ít có những hoạt động ngoại khóa cho học sinh, nếu có tổ chức thì phạm vi ảnh hưởng chưa cao. Trước tình hình đó việc đổi mới phương pháp dạy học vào các giờ học Giáo dục công dân là cần thiết, các em được "học mà chơi, chơi mà học" nhằm gây hứng thú cho các em khi học bộ môn này. Thế nhưng trong thực tế, là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Giáo dục công dân ở cấp THCS, với tình hình dịch bệnh Covid 19 kéo dài học sinh không được đến trường học mà phải học trực tuyến, tôi nhận thấy học sinh chưa thực sự yêu thích môn học các em chưa tích cực tương tác, bởi các em coi đó là môn phụ nên không nắm bắt được những kiến thức cơ bản phổ thông về đạo đức và pháp luật, chưa có cách ứng xử phù hợp trong các mối quan hệ xã hội. Đặc biệt ở các em kỹ năng giải quyết các tình huống đạo đức, pháp luật còn hạn chế. Học sinh thường cảm thấy gặp khó khăn trong nhiều bài học vì nhiều bài học này khô khan và khó nhớ. Nếu như chỉ dùng phương pháp vấn đáp hoặc thuyết trình thì các em sẽ không hiểu được cặn kẽ vấn đề dẫn đến các em dễ rơi vào tình trạng “học vẹt”, học thuộc lý thuyết mà không hiểu nên rất nhanh quên. Còn khi giảng dạy bằng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom khi dạy học trực tuyến sẽ giúp cho học sinh dễ hiểu và dễ nhớ các vấn đề phức tạp. Thông qua thảo luận, học sinh có thể tự rút ra những kiến thức lý luận và bài học bổ ích đồng thời ghi nhớ những kiến thức này một cách dễ dàng trong thời gian dài. Vì vậy việc sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom để giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân khi học trực tuyến hết sức cần thiết, đặc biệt là trong giáo dục ý thức cho học sinh. Mặc dù trong giảng dạy giáo viên đã có sử dụng nhưng chưa được chú trọng. Giáo viên khi được phân công giảng dạy bộ môn giáo dục công dân, còn chưa thực sự đầu tư, nghiên cứu, tìm tòi để hiểu nội dung mục tiêu bài học và chuẩn bị phương pháp dạy học mới cho phù hợp, giáo viên chủ yếu sử dụng các phương pháp dạy học truyền thống ngại phân học sinh thảo luận nhóm vì vào phòng zoom học sinh không thảo luận, mất thời gian, không truyền thụ hết kiến thức nội dung bài học. Nếu có sử dụng phương pháp này thì chỉ tổ chức cho có hình thức. Chính 4/22 học và biết vận dụng bài học vào thực tế cuộc sống. Các em yêu thích môn học, say mê môn học. Vì thế, tôi mạnh dạn nêu ra một số kinh nghiệm bản thân trong dạy học bằng sử dụng phương pháp thảo luân nhóm khi dạy trực tuyến trong giờ học môn Giáo dục công dân, nhằm gây hứng thú và nâng cao chất lượng bộ môn cho học sinh. Để góp phần nhỏ của mình vào thực hiện đổi mới phương pháp dạy và học nhằm nâng cao giáo dục toàn diện học sinh. Các em không những có kiến thức nhất định, có những hành vi đạo đức tốt mà còn biết ứng xử khi giao tiếp với mọi người xung quanh, biết tuân theo pháp luật để trở thành một người công dân tốt, công dân có ích đáp ứng yêu cầu xã hội hiện nay. Tạo sự ham thích tìm hiểu kiến thức bộ môn, gây hứng thú trong việc tìm tòi, giải quyết, xử lý các tình huống. Các em học tập tích cực, khả năng nắm bắt kiến thức khá tốt, biết so sánh đánh giá và nhận biết các hành vi trong thực tế cuộc sống hiện tại. 2. Số liệu điều tra trước khi thực hiện. Đầu năm khi được nhà trường phân công trực tiếp giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân lớp 9, tôi nhận thấy hầu hết học sinh không hứng thú học bộ môn này. Vì các em cho đó là môn phụ, khô khan nên không cần thiết. Các em không nhận thức được đây là môn học quan trọng nhằm giáo dục học sinh về các chuẩn mực đạo đức, phù hợp với quy định của pháp luật. Qua đó để hình thành nhân cách con người. Qua tìm hiểu và khảo sát thực tế thống kê khi chưa áp dụng phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến trong giảng dạy môn Giáo dục công dân, kết quả thu thập được với 133 học sinh khối 9 năm học 2021- 2022 cho thấy: - 67,7% học sinh không hứng thú học môn Giáo dục công dân. - 32,3% học sinh thích học môn Giáo dục công dân. Như vậy, đa số các em không say mê hứng thú khi học bộ môn này. Tôi tiếp tục cho các em làm bài khảo sát đầu năm để nắm được tình hình thực tế. Kết quả cụ thể như sau: Giỏi Khá Trung bình Yếu Lớp Sĩ số SL % SL % SL % SL % 9A 44 32 72,7 % 12 27,3 % 0 0 0 0 9B 44 22 50,0 % 17 38,6 % 5 11,4 % 0 0 6/22 phương án để xử lý nhờ đó mà học sinh tích cực hoạt động được học mà chơi, chơi mà học. Phương pháp dạy học thông qua hoạt động thảo luận nhóm trong phòng zoom là phương pháp giúp cho tiết học trở nên nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Qua đó, ý nghĩa của nội dung bài học được truyền tải đến học sinh một cách nhẹ nhàng, nhưng sâu sắc và dễ hiểu. Học sinh được lôi cuốn vào quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giảm bớt được sự căng thẳng, mệt mỏi trong quá trình học tập bộ môn này. Tuy nhiên, bên cạnh việc đề cao sự hợp tác, phối hợp trong học tập thì phương pháp thảo luận nhóm khi dạy học trực tuyến lại nhấn mạnh về thực chất, học tập là một hoạt động cá nhân có tính tích cực cao, những kiến thức mà cá nhân thu nhận được thông qua quá trình cọ sát, chia sẻ, hợp tác. Nếu không có quan hệ, không có sự thúc đẩy của hoàn cảnh sống, của xã hội, của bạn học con người không có động lực để học. Còn sự cạnh tranh đấu tranh giữa những nhận thức trái ngược nhau đã tạo nên động lực thôi thúc sự tìm tòi chân lí của mỗi cá nhân, thúc đẩy cá nhân hoạt động để tự khẳng định mình. Chính vì vậy mà “Sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong phòng zoom nhằm gây hứng thú cho học sinh cấp THCS” là việc làm trong đổi mới phương pháp giảng dạy gây hứng thú cho học sinh để tiết học đạt kết quả cao. Sử dụng phương pháp dạy học này nhằm giúp các em không những nhớ nhanh mà còn khắc sâu được ý nghĩa trong nội dung bài học. Giúp các em có cách ứng xử, xử lý kip thời được những tình huống khi gặp trong thực tế cuộc sống. Đặc biệt khi kết hợp tốt các phương pháp dạy học hiện nay sẽ tạo bầu không khí sôi nổi, các em chơi mà học, các em sẽ nắm vững và khắc sâu bài học nhiều hơn vừa học, vừa hành, các em dễ nhớ và có ý thức thực hiện các chuẩn mực đạo đức và pháp luật. Ngoài ra giúp các em được phát biểu trình bày ý kiến của mình, các em được hoạt động nhiều hơn, mạnh dạn hơn trước đông người, khắc phục tính rụt rè thiếu tự tin ở một số em. Giáo viên sẽ là người hướng dẫn kích thích học sinh chủ động, tự lực tìm hiểu các vấn đề, tìm giải pháp cần thiết để giải quyết vấn đề đó. Từ đó, việc chiếm lĩnh tri thức đối với học sinh sẽ dễ dàng hơn, các em sẽ rút ra bài học cho bản thân, định hướng được thái độ, hành vi của mình theo hướng tích cực trong cuộc sống. Để mỗi giờ dạy đạt kết quả cao, giáo viên phải vừa giảng dạy, vừa nghiên cứu tìm tòi và học hỏi đồng nghiệp, áp dụng những phương pháp mới vào giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực chủ động học tập của học sinh. Đồng thời giáo viên 8/22 dung bài học, các em có cơ hội được giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng nhau hợp tác để giải quyết những nhiệm vụ chung. Phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến được sử dụng nhằm giúp cho học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập. Tạo cơ hội cho các em có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, ý kiến để giải quyết các vấn đề có liên quan đến nội dung bài học, tạo cơ hội cho các em được giao lưu, học hỏi lẫn nhau, cùng nhau hợp tác giải quyết những nhiệm vụ chung. Chính vì vậy để sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong dạy học trực tuyến đạt hiệu quả cao, giáo viên và học sinh cần có sự chuẩn bị sau: * Giáo viên: Xác định rõ ràng, đúng mục tiêu bài học, tiết hoc để từ đó chuẩn bị tốt phương tiện dạy học, nhất là chuẩn bị tốt phương pháp dạy học phù hợp để đạt được hiệu quả cao. Từ đó sử dụng phương pháp thảo luận nhóm vào từng phần của nội dung bài học ví dụ như hình thành nội dung các chủ điểm đạo đức, biểu hiện, ý nghĩa, cách rèn luyện... cũng như khi thực hiện chủ điểm pháp luật. Hướng dẫn cho học sinh chuẩn bị trước những yêu cầu cần thiết đối với tiết học đó có liên quan đến nội dung bài học. * Học sinh: Học bài và chuẩn bị bài tốt theo yêu cầu hướng dẫn của giáo viên. Học tập và tiếp thu bài trên lớp cần chú ý, tích cực, chủ động trong hoạt động của học sinh ở tiết học. Đây là phương pháp hiện đại được sử dụng rộng rãi, nhằm giúp học sinh tham gia một cách chủ động vào quá trình học tập. Học sinh có thể chia sẻ kinh nghiệm, ý kiến hay của mình để giải quyết một vấn đề, một tình huống nào đó về đạo đức hay pháp luật. Giáo viên chuẩn bị câu hỏi thảo luận nhóm. Học sinh chuẩn bị máy tính, giấy, bút ghi chép để ghi ý kiến đóng góp của các bạn trong nhóm sau đó tập hợp chia sẻ nội dung thảo luận của nhóm mình. * Cách thực hiện: - Giáo viên tạo phòng nhóm trong dạy học trực tuyến: có 3 cách tạo phòng. + Chỉ định tự động vào phòng nhóm. + Chỉ định thủ công vào phòng nhóm. + Để người tham gia tự chọn phòng nhóm. - Giáo viên tổ chức chia học sinh thành các nhóm trong phòng zoom, mỗi nhóm (từ 4 đến 8 học sinh) có đủ các thành phần giỏi, khá, trung bình, yếu. Học 10/22
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_su_dung_phuong_phap_thao_luan_nhom_tro.doc