Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng một số kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy để học sinh học tốt môn Tin học THCS, bộ sách Kết nối tri thức

 hành, không biết cách thực hiện các thao tác như thế nào để hoàn thành yêu cầu 
nội dung bài học. Các em lo sợ khi đến tiết học đặc biệt là nội dung phần thuật 
toán và các cấu trúc điều khiển nên đòi hỏi các em phải có tính tư duy, có khả 
năng phân tích, tổng hợp. Vì vậy hầu như các em bị “choáng” vì bộ môn rất “mới” 
và cách học cũng “mới”.
 Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi thấy nhiều học sinh chưa mạnh dạn 
tham gia xây dựng bài, chưa tự tin khi tham gia hoạt động học, còn thụ động trong 
quá trình thực hành, kỹ năng thực hành yếu, không đảm bảo yêu cầu, đồng thời 
thể hiện thái độ chán nản khi đến tiết học. Do đó giáo viên cần thay đổi cách dạy, 
cách tư duy để giải quyết vấn đề.
 Để tìm hiểu, nắm bắt tâm lý, năng lực tiếp thu kiến thức, khả năng vận 
dụng thực hành của học sinh, đầu năm học 2022- 2023 tôi đã thực hiện việc điều 
tra, khảo sát.
 Kết quả khảo sát trước khi áp dụng sáng kiến của học sinh lớp 9 trong
giữa học kỳ 1 năm học 2022 -2023 đạt được như sau:
 Lớp Sĩ số Kết quả đạt được
 Giỏi Khá Trung bình Yếu-kém
 Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ 
 lượng lệ(%) lượng lệ(%) lượng lệ(%) lượng lệ(%)
 9A 31 7 22,6 9 29,0 10 32,3 5 16,1
 9B 29 6 20,7 9 31,0 10 34,5 4 13,8
 9C 29 6 20,7 8 27,6 11 37,9 4 13,8
Bảng kết quả trên cho thấy năng lực học sinh ở các lớp tương đương nhau; tỉ lệ 
học sinh khá, giỏi đạt được ở mỗi lớp còn thấp, tỉ lệ học sinh yếu kém còn cao.
 Từ lý do trên, tôi thực hiện áp dụng sáng kiến vào giảng dạy ở 02 lớp 9B, 9C 
(riêng lớp 9A không áp dụng sáng kiến) và tôi theo dõi quá trình học tập của các 
lớp.
 2.2.1. Kết quả đạt được : - Nhà trường được trang bị 01 phòng bộ môn Tin học với số lượng máy tính 
tương đối đảm bảo cho học sinh thực hành, phòng máy được kết nối Internet; giáo 
viên giảng dạy cập nhật cài đặt phần mềm học tập đầy đủ, kịp thời, tạo điều kiện 
tốt cho học sinh thực hành.
 - Bản thân được tích lũy kinh nghiệm qua nhiều năm trực tiếp giảng dạy 
chương trình môn Tin học, có tinh thần trách nhiệm cao, đầy nhiệt huyết, không 
ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn phục vụ tốt cho công tác giảng 
dạy môn Tin học.
 - Áp dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực; chú trọng luyện 
tập, nâng cao kỹ năng thực hành trong từng tiết dạy. Do đó học sinh dễ hiểu, dễ 
tiếp thu, tự tin, hứng thú, chủ động tìm tòi, vận dụng kiến thức vào quá trình học 
tập.
 2.2.3.2. Nguyên nhân hạn chế:
 - Một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học của con em nên đa 
số học sinh này thường rất lười trong học tập.
 - Một số học sinh còn ham chơi, bị lôi cuốn bởi các trò chơi điện tử bên 
ngoài, ý thức học tập chưa tốt, chưa mạnh dạn tham gia các hoạt động học tập. 
Một số em chưa hiểu được vai trò quan trọng của bộ môn, còn coi nhẹ bộ môn 
Tin học, nghĩ đó là môn phụ.
 - Đa số học sinh không có máy tính cá nhân ở nhà nên khó thực hiện thành 
thạo thao tác trên máy tính. Vì vậy kết quả học tập của các em còn thấp.
3. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 3.1. Căn cứ thực hiện :
 - Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Quốc hội 
về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông đã chỉ rõ mục tiêu: 
“Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến 
căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy 
chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng 
về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và tất cả các cấp học. Vì vậy giáo viên phải lựa chọn, áp dụng các phương pháp, kỹ 
thuật dạy học tích cực phù hợp với học sinh nhằm đạt được mục tiêu giáo dục đề 
ra.
 - Qua giảng dạy bộ môn Tin học, tôi chú trọng giáo dục kiến thức, hình 
thành và nâng cao năng lực thực hành cho học sinh, phát triển các năng lực về tin 
học giúp các em tự tin, tích cực, làm việc có trình tự, khoa học, cẩn thận, biết tự 
tìm tòi sáng tạo, mở rộng các kĩ năng học tập thông qua mạng internet, nâng cao 
kiến thức đáp ứng nhu cầu học và tự học.
 - Để thực hiện nhiệm vụ trên, bản thân đã tìm hiểu, nghiên cứu tài liệu về 
một số phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực trong giảng dạy, tiến hành tham 
gia dự giờ và trao đổi kinh nghiệm giảng dạy với đồng nghiệp trong nhà trường 
và các đơn vị bạn. Đồng thời bám sát những mục tiêu giáo dục, đảm bảo mạch 
kiến thức, kỹ năng của giờ dạy tin học.
 - Tiếp cận các kỹ thuật dạy học thông qua tổ chức các hoạt động giảng dạy 
trên lớp; chú trọng phát triển các năng lực về tin học cho học sinh đó là năng lực 
tiếp nhận kiến thức và năng lực thực hành ứng dụng.
 Ngoài kiến thức trọng tâm còn rèn luyện cho các em thêm các kỹ năng 
sáng tạo, tự làm chủ bản thân, làm việc có trình tự, khoa học, cẩn thận, biết tự tìm 
tòi, mở rộng các kĩ năng học tập thông qua mạng internet, học trực tuyến, tìm 
kiếm các tài liệu hỗ trợ học tập, nâng cao kiến thức đáp ứng nhu cầu học và tự 
học.
 3.2.2. Giải pháp thực hiện
 3.2.2.1 Sử dụng kỹ thuật dạy học “động não”:
 Kỹ thuật dạy học động não là kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới 
mẻ, độc đáo, không hạn chế ý tưởng giúp cho học sinh trong một thời gian ngắn 
nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó. * Cách tiến 
hành:
 - Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề (có nhiều cách trả lời) cần được tìm 
hiểu trước cả lớp. Học sinh đưa ra ý kiến ghi lên khổ giấy to và trình bày
 * Ví dụ : Tin học 7- Bài 4: Mạng xã hội và một số kênh trao đổi thông tin 
trên Internet
 Để học sinh nắm được cách trao đổi thông tin trên Internet đang được sử 
dụng nhiều nhất hiện nay. Trước hết giáo viên có thể đưa ra câu hỏi sau để kích 
thích sự tư duy, gợi nhớ, hướng các em tích cực đi vào nội dung câu hỏi trọng 
tâm của bài học:
 1.Ở lớp 6 em đã biết sử dụng Internet để nhận và gửi thông tin. Đó là cách 
 nào?
 2. Em có biết cách trao đổi thông tin nào trên Internet đang được sử dụng 
 nhiều nhất không? Tại sao? - GV chuẩn hóa kiến thức.
* Yêu cầu sư phạm:
 - Có nhiều cách chia nhóm, có thể theo số điểm danh, theo giới tính, theo 
vị trí ngồi,...
 - Quy mô nhóm có thể lớn hoặc nhỏ tuỳ theo vấn đề thảo luận. Tuy nhiên, 
nhóm từ 2 đến 6 học sinh là tốt nhất bởi lẻ:
 + Số học sinh này nhỏ vừa đủ để đảm bảo tất cả các em có thể tham gia tích 
cực.
 + Số học sinh này lớn vừa đủ để đảm bảo rằng các em không bao giờ thiếu ý 
tưởng và không có gì để nói.
* Ví dụ: Tin học 7- Chủ đề 3. bài 5: Ứng xử trên mạng
 Để học sinh tìm hiểu về tác hại và cách phòng tránh bệnh nghiện Internet.
Ở mục 3. Tác hại và cách phòng tránh bệnh nghiện Internet. Giáo viên có thể 
chia thành 4 nhóm (Mỗi nhóm từ 6-8 HS) với nội dung câu hỏi như sau:
 Theo em các biểu hiện và tác hại của bệnh nghiện Internet là gì?
- Giáo viên cho các nhóm tiến hành thảo luận, ghi nội dung thảo luận ra bảng 
phụ hoặc giấy khổ lớn. Nhóm trưởng thực hiện điều hành thảo luận của nhóm 
mình
- Gọi đại diện từng nhóm lên bảng trình bày kết quả thảo luận của nhóm
- Cho các nhóm khác nhận xét, trao đổi, bổ sung ý kiến
- GV tổng hợp, chốt nội dung.
* Ví dụ: Qua mục 3. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Tin học 9- bài 
6: Tin học và xã hội
 Để học sinh biết được thành quả gắn liền với các cuộc cách mạng công nghiệp. 
Giáo viên thực hiện như sau:
 - Chia lớp thành 4 nhóm (Mỗi nhóm từ 6-8 HS)
 - Giao câu hỏi yêu cầu thảo luận cho mỗi nhóm, thời gian thảo luận 3 phút
 + Nhóm 1- 3: Hãy cho biết các thành quả gắn liền với cuộc cách mạng công 
nghiệp lần thứ 1 và lần thứ 2? Học sinh sử dụng Padlet để làm bài tập nhóm
 3.2.2.3 Sử dụng kỹ thuật dạy học “thông qua chơi
 Kỹ Thuật dạy học “thông qua Chơi” là kỹ thuật giúp học sinh được tương 
tác, trải nghiệm, khám phá và giải quyết vấn đề trong môi trường học tập vui vẻ. 
Giáo viên kết nối mục tiêu học tập với hoạt động chơi nhằm thúc đẩy sự tham gia 
và tự chủ của học sinh. Dạy học “thông qua chơi” giúp lôi cuốn học sinh vào quá 
trình học tập và tăng cường khả năng giao tiếp giữa học sinh với học sinh, giữa 
giáo viên với học sinh, từ đó góp phần phát triển phẩm chất và năng lực của người 
học.
 Khi xây dựng và sử dụng trò chơi dạy học, giáo viên có thể lựa chọn nhiều 
trò chơi khác nhau như: “Trò chơi giải ô chữ”, “Ai nhanh hơn”, “Lật mảnh ghép”, 
“Hái sao”, “Ong về tổ”,....Tuy nhiên, để sử dụng trò chơi dạy học có hiệu quả đòi 
hỏi giáo viên phải lựa chọn trò chơi phù hợp, linh hoạt, khéo léo kết hợp các loại 
trò chơi khác nhau để đạt được ý đồ dạy học của mình.
* Cách tiến hành:
 Chuẩn bị:
+ Bước 1: Xác định nội dung cần đạt được thông qua nội dung chơi 3. Một siêu văn bản được gán một địa chỉ truy cập gọi là gì?
 4. Để truy cập một Website ta phải sử dụng chương trình gì?
 5. Đây là máy tìm kiếm phổ biến nhất hiện nay?
 6. Đây là giao thức được sử dụng phổ biến trong các mạng hiện nay?
Cách chơi: Giáo viên cho học sinh trả lời các câu hỏi được gợi ý tương ứng với 
các ô chữ. Các nhóm lần lượt trả lời hết các câu hỏi, kết quả dưới các ô chữ sẽ 
lần lượt được mở ra, giáo viên có thể cho học sinh dự đoán khi các em thấy được 
một phần đáp án ở các ô chữ. Đội nào trả lời đúng sẽ là đội chiến thắng.
 Thực hiện trò chơi “Ô chữ” trong giờ thực hành Tin học 9
 * Ví dụ 2: Thực hiện Trò chơi “Lật mảnh ghép” dùng cho hoạt động Khởi 
động khi dạy chủ đề 4 - bài 9: Trình bày bảng tính, Tin học 7
 Để tổ chức trò chơi này, giáo viên cần chuẩn bị sẵn các mảnh ghép tương ứng 
với các câu hỏi ẩn phía sau mảnh ghép. Nội dung trên các mảnh ghép có thể là 
nội dung các bài tập, bài thực hành, hình ảnh, văn bản,.. .có thể kết hợp nội dung, 
hình ảnh thuộc bài học mới để dẫn dắt, giới thiệu vào bài cho học sinh.
Cách chơi: Giáo viên cho học sinh trả lời các câu hỏi dưới mảnh ghép. Các nhóm 
lần lượt trả lời hết các câu hỏi rồi mới trả lời dưới mảnh ghép đó là gì hoặc giáo * Ưu điểm:
 Có thể sử dụng offline hoặc online, dễ thiết kế, quen thuộc, được tích hợp 
vào powerpoint. Nếu sử dụng online tại phòng thực hành tin học, kết quả thực 
hiện sẽ được thống kê. Ngoài ra, có thể cài đặt giờ cho mỗi câu hỏi và thêm nhạc 
nền cho sôi động, hấp dẫn.
 Giáo viên có thê hướng dẫn, giám sát thành tích của học sinh, động viên, 
khuyên khích học sinh học tập.
 Thực hiện trò chơi trực tuyên Classpoint đê hoàn thành bài tập
4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
 4.1 Kết quả đạt được:
 Sau khi áp dụng sáng kiến ở 02 lớp 9B và 9C ( lớp 9A không áp dụng sáng 
kiến), kết quả kiểm tra giữa học kỳ 2 năm học 2022 -2023 của các lớp đạt được 
như sau:
 Lớp Sĩ Kết quả đạt được
 số Giỏi Khá Trung bình Yếu-kém
 Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ Số Tỉ 
 lượng lệ(%) lượng lệ(%) lượng lệ(%) lượng lệ(%)
 9A 31 8 25,8 9 29,0 11 35,5 3 9,7
 9B 29 10 34,5 12 41,4 6 20,7 1 3,4
 9C 29 11 37,9 11 37,9 7 24,1 0 0,0 nổi, học sinh thích thú với những kết quả tự mình làm được, khả năng ghi nhớ 
kiến thức được nâng cao.
 - Chất lượng môn học được nâng lên đáng kể, tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng 
lên, tỉ lệ học sinh yếu kém đã giảm.
 - Phần lớn các em đã có trách nhiệm hơn với bản thân, bạn bè, gia đình, nhà 
trường và xã hội, có ý thức về định hướng nghề nghiệp.
 4.3. Kiến nghị
 - Cần tổ chức hội thảo chuyên đề liên trường để giáo viên trao đổi học hỏi 
lẫn nhau.
 - Cần bổ sung thêm máy vi tính để nâng cao chất lượng giờ thực hành cho 
học sinh vì số lượng học sinh trong một lớp thì đông, nhưng số máy trong phòng 
thực hành còn hạn chế.
 Trên đây là nội dung sáng kiến: “Sử dụng một số kỹ thuật dạy học tích cực 
trong giảng dạy để học sinh học tốt môn Tin học” mà bản thân đã áp dụng mang 
lại hiệu quả giáo dục rất cao tại đơn vị trường THCS An Hải.
 Tuy sáng kiến bước đầu đã đạt được những kết quả nhất định, song không 
tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Rất mong được sự góp ý chân tình của quý 
thầy, cô giáo và đồng nghiệp để sáng kiến này được hoàn thiện và được nhân rộng 
áp dụng tại các trường THCS trên địa bàn huyện và tỉnh đạt hiệu quả hơn./.
 LỜI CAM ĐOAN
 Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến bản thân thực hiện, không sao chép nội 
dung của người khác, nếu vi phạm chịu xử lý theo quy định./.
 Lý Sơn, ngày 16 tháng 3 năm 2023
 Người viết sáng kiến
 Võ Thị Hoa DUYỆT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC, SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
 ...................................................................................................................
........................................................................................................................