Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân Lớp 7 (bộ Kết nối tri thức)
Giáo dục Việt Nam hiện nay đang phát triển trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều sự thay đổi nhanh chóng và phức tạp. Để bảo đảm phát triển bền vững, nhiều quốc gia đã không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho các thế hệ tương lai nền tảng văn hoá vững chắc và năng lực thích ứng cao trước mọi biến động của thiên nhiên và xã hội. Đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết và xu thế mang tính toàn cầu. Nghị quyết số 29/NQ-TW với định hướng đổi mới GD&ĐT là “chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học”.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã xác định rõ những phẩm chất và năng lực cụ thể cần phát triển cho HS. Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Giáo dục công dân đều giữ vai trò chủ đạo đối với việc giúp học sinh trực tiếp hình thành, phát triển về ý thức và hành vi công dân. Môn học hình thành và phát triển ở học sinh năng lực điều chỉnh hành vi, năng lực phát triển bản thân, năng lực tìm hiểu và tham gia hoạt động kinh tế - xã hội, giúp học sinh hình thành, phát triển ý thức và hành vi của người công dân. Thông qua các bài học về lối sống, đạo đức, pháp luật, kinh tế, môn Giáo dục công dân góp phần bồi dưỡng cho học sinh tình cảm, niềm tin, nhận thức, cách ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật, có kĩ năng sống và bản lĩnh để học tập, làm việc và sẵn sàng thực hiện trách nhiệm công dân trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế. Thêm vào đó, môn Giáo dục công dân đòi hỏi cao sự gắn kết việc dạy học với cuộc sống thực tiễn của học sinh nên học liệu dạy học cần được khai thác hiệu quả từ nguồn học liệu chia sẻ trong cộng đồng. Việc giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân chú trọng nhiều nội dung giáo dục cơ bản, thiết thực và hiện đại về giá trị sống, kĩ năng sống, đạo đức, pháp luật, kinh tế…gắn bó chặt chẽ với cuộc sống thực tiễn của học sinh, gắn liền với các sự kiện có tính thời sự trong đời sống đạo đức, pháp luật, kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội của địa phương, đất nước và thế giới.
Truyền hình là một loại hình truyền thông đại chúng truyền tải thông tin quan trọng trong đời sống hằng ngày và được cập nhật thường xuyên. Sự phát triển với tốc độ như vũ bão của khoa học kĩ thuật và công nghệ, đã cho ra đời nhiều kênh truyền hình online với nhiều nội dung giáo dục và khoa học phù hợp để giáo lựa chọn và dạy học. Một trong những chương trình truyền hình phổ biến có thể đáp ứng nhu cầu của giáo viên và học sinh phổ thông chính là website của Đài Truyền hình Việt Nam – được coi là đài truyền hình lớn và uy tín nhất của Việt Nam. Đây là nguồn tư liệu có giá trị thực tiễn cao, phù hợp với yêu cầu dạy học môn Giáo dục công dân trong việc liên kết giữa chuẩn mực hành vi với thực tiễn cuộc sống.
Như vậy, xuất phát từ vai trò đặc biệt quan trọng của công tác xây dựng và tổ chức hoạt động dạy học môn Giáo dục công dân cũng như thực tiễn giảng dạy của bản thân tại trường THCS Hoàng Mai, Hoàng Mai, Hà Nội, tôi đã tiến hành áp dụng vào thực tiễn dạy học và thực hiện đề tài: “Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 7”.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã xác định rõ những phẩm chất và năng lực cụ thể cần phát triển cho HS. Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Giáo dục công dân đều giữ vai trò chủ đạo đối với việc giúp học sinh trực tiếp hình thành, phát triển về ý thức và hành vi công dân. Môn học hình thành và phát triển ở học sinh năng lực điều chỉnh hành vi, năng lực phát triển bản thân, năng lực tìm hiểu và tham gia hoạt động kinh tế - xã hội, giúp học sinh hình thành, phát triển ý thức và hành vi của người công dân. Thông qua các bài học về lối sống, đạo đức, pháp luật, kinh tế, môn Giáo dục công dân góp phần bồi dưỡng cho học sinh tình cảm, niềm tin, nhận thức, cách ứng xử phù hợp với chuẩn mực đạo đức và quy định của pháp luật, có kĩ năng sống và bản lĩnh để học tập, làm việc và sẵn sàng thực hiện trách nhiệm công dân trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế. Thêm vào đó, môn Giáo dục công dân đòi hỏi cao sự gắn kết việc dạy học với cuộc sống thực tiễn của học sinh nên học liệu dạy học cần được khai thác hiệu quả từ nguồn học liệu chia sẻ trong cộng đồng. Việc giảng dạy bộ môn Giáo dục công dân chú trọng nhiều nội dung giáo dục cơ bản, thiết thực và hiện đại về giá trị sống, kĩ năng sống, đạo đức, pháp luật, kinh tế…gắn bó chặt chẽ với cuộc sống thực tiễn của học sinh, gắn liền với các sự kiện có tính thời sự trong đời sống đạo đức, pháp luật, kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội của địa phương, đất nước và thế giới.
Truyền hình là một loại hình truyền thông đại chúng truyền tải thông tin quan trọng trong đời sống hằng ngày và được cập nhật thường xuyên. Sự phát triển với tốc độ như vũ bão của khoa học kĩ thuật và công nghệ, đã cho ra đời nhiều kênh truyền hình online với nhiều nội dung giáo dục và khoa học phù hợp để giáo lựa chọn và dạy học. Một trong những chương trình truyền hình phổ biến có thể đáp ứng nhu cầu của giáo viên và học sinh phổ thông chính là website của Đài Truyền hình Việt Nam – được coi là đài truyền hình lớn và uy tín nhất của Việt Nam. Đây là nguồn tư liệu có giá trị thực tiễn cao, phù hợp với yêu cầu dạy học môn Giáo dục công dân trong việc liên kết giữa chuẩn mực hành vi với thực tiễn cuộc sống.
Như vậy, xuất phát từ vai trò đặc biệt quan trọng của công tác xây dựng và tổ chức hoạt động dạy học môn Giáo dục công dân cũng như thực tiễn giảng dạy của bản thân tại trường THCS Hoàng Mai, Hoàng Mai, Hà Nội, tôi đã tiến hành áp dụng vào thực tiễn dạy học và thực hiện đề tài: “Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 7”.
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân Lớp 7 (bộ Kết nối tri thức)", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân Lớp 7 (bộ Kết nối tri thức)

MỤC LỤC PHẦN MỘT: THỰC TRẠNG..3 I. Các vấn đề tồn tại trước khi thực hiện sáng kiến........ 3 II. Lí do thực hiện sáng kiến............................................3 III. Mục đích nghiên cứu 3 IV. Đối tượng nghiên cứu....... 3 V. Phạm vi nghiên cứu .. 3 VI. Phương pháp nghiên cứu ..... 3 PHẦN HAI: NỘI DUNG SÁNG KIẾN ................................................................ 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG HIỆU QUẢ HỌC LIỆU TỪ CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 7.........................................................................6 1.1. Cơ sở lí luận của việc sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học ............................................................................................................ 6 1.2. Cơ sở thực tiễn của việc sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học ............................................................................................................ 9 CHƯƠNG 2: NỘI DUNG GIẢI PHÁP VIỆC SỬ DỤNG HIỆU QUẢ HỌC LIỆU TỪ CHƯƠNG TRÌNH TRUYỀN HÌNH TRONG DẠY HỌC MÔN GIÁO DỤC CÔNG DÂN LỚP 7 ........................................................................ 12 1. Nội dung các bước thực hiện việc sử dụng tư liệu truyền hình vào dạy học môn Giáo dục Công dân lớp 7 ........................................................................................ 12 2. Minh họa kế hoạch bài dạy sử dụng học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học Giáo dục Công dân lớp 7 .......................................................................... 15 PHẦN BA: HIỆU QUẢ MANG LẠI .................................................................. 22 1. Kết quả về mặt định tính .................................................................................... 22 2. Kết quả về mặt định lượng ................................................................................. 22 PHẦN BỐN: ĐÁNH GIÁ PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA SÁNG KIẾN ...... 27 1. KẾT LUẬN... 26 2. KHUYẾN NGHỊ 27 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 29 1 UBND QUẬN HOÀNG MAI CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TRƯỜNG THCS HOÀNG MAI Độc lập - Tự do - Hạnh phúc BẢN MÔ TẢ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: “Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 7” Tác giả: Vũ Thị Hằng PHẦN MỘT: THỰC TRẠNG I. Các vấn đề tồn tại trước khi thực hiện sáng kiến Trong quá trình dạy học tại trường THCS Hoàng Mai, năm học 2023 - 2024 tôi được nhà trường phân công giảng dạy lớp 7A1, 7A4 gồm có 72 học sinh. Qua thời gian nắm bắt và dạy học những tiết đầu năm học tôi nhận thấy học sinh các lớp ngoan, hiền, có lễ phép với thầy cô giáo, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế sau: + Đa số học sinh còn tiếp nhận, giải quyết các vấn đề trong học tập còn chậm, các em còn rụt rèn, thiếu tự tin, mạnh dạn. + Nhiều học sinh chưa có hứng thú, ý thức trong học tập. Các em thiếu động cơ học tập nên thái độ học tập chưa đúng đắn. + Đa số học sinh năng lực tự chủ, tự học còn chưa cao nên năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo chưa hiệu quả, quá trình học tập còn rất thụ động. + Các giờ học của các em còn thụ động, thiếu tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập nên hiệu quả giáo dục chưa cao. Qua tìm hiểu tôi đã xác định được những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên như sau: + Nhiều giáo viên còn e ngại trong việc đổi mới phương pháp dạy học; vẫn còn sử dụng những phương pháp dạy học thụ động nên chưa giúp học sinh phát triển phầm chất, năng lực trong học tập và các hoạt động giáo dục. + Năng lực về CNTT của nhiều giáo viên còn hạn chế nên việc xây dựng bài giảng chưa sinh động, chưa tạo hứng thú cho học sinh trong học tập. + Học sinh thờ ơ với việc học, các em không có mục tiêu, động cơ học tập đúng đắn, cám dỗ từ mạng internet đã lôi cuốn các em rời xa việc học. 3 chọn và dạy học. Một trong những chương trình truyền hình phổ biến có thể đáp ứng nhu cầu của giáo viên và học sinh phổ thông chính là website của Đài Truyền hình Việt Nam – được coi là đài truyền hình lớn và uy tín nhất của Việt Nam. Đây là nguồn tư liệu có giá trị thực tiễn cao, phù hợp với yêu cầu dạy học môn Giáo dục công dân trong việc liên kết giữa chuẩn mực hành vi với thực tiễn cuộc sống. Như vậy, xuất phát từ vai trò đặc biệt quan trọng của công tác xây dựng và tổ chức hoạt động dạy học môn Giáo dục công dân cũng như thực tiễn giảng dạy của bản thân tại trường THCS Hoàng Mai, Hoàng Mai, Hà Nội, tôi đã tiến hành áp dụng vào thực tiễn dạy học và thực hiện đề tài: “Sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học môn Giáo dục công dân lớp 7”. III. Mục đích nghiên cứu Đề tài được triển khai nhằm mục đích nâng cao được chất lượng, hiệu quả trong hoạt động dạy học. Phát huy được tính chủ động, sáng tạo của học sinh. Giúp các em tự giải quyết vấn đề, lĩnh hội kiến thức đơn giản mà hiệu quả, hứng thú với các hoạt động học tập thông qua các video từ học liệu truyền hình. Biến tiết học khô khan, nhàm chán trở thành một tiết học đầy hứng thú, sôi động hơn. IV. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 7A1, 7A4 trường THCS Hoàng Mai. V. Phạm vi nghiên cứu: Chương trình Giáo dục Công dân lớp 7 (Bộ KNTT). VI. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp quan sát. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp thống kê toán học. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. 5 + Học liệu từ chương trình truyền hình đáp ứng yêu cầu thực tiễn của môn Giáo dục công dân Với vai trò là Đài truyền hình quốc gia, Đài Truyền hình Việt Nam đã nhanh nhạy kịp thời phát hiện, thông tin về những vấn đề mới, vấn đề “nóng”, được công chúng trong và ngoài nước quan tâm. Những vấn đề được đưa tin kèm theo cả hình ảnh và âm thanh, đảm bảo tính chính xác của sự kiện thực tiễn. Như vậy học liệu từ chương trình truyền hình đáp ứng yêu cầu của chương trình môn Giáo dục công dân đó là tính thực tiễn, được xây dựng trên cơ sở đúng đường lối, chủ chương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Quan điểm xây dựng chương trình hiện nay, môn Giáo dục công dân được xây dựng theo hướng mở. Vì vậy sự đa dạng về các chương trình truyền hình; cập nhật liên tục thông tin về các lĩnh vực Đài Truyền hình Việt Nam giúp cho giáo viên có thể cập nhật những vấn đề mới đồng thời cung cấp cho giáo viên nguồn tài nguyên học liệu trong dạy học. Có thể nói, học liệu từ chương trình truyền hình là một kênh học liệu số giúp cho giáo viên tổ chức các hoạt động dạy học môn Giáo dục công dân. + Học liệu từ chương trình truyền hình giúp học sinh tiếp cận và khắc sâu kiến thức, vận dụng thực tế. Về kiến thức: Việc sử dụng học liệu từ chương trình truyền hình nói riêng và học liệu số nói chung sẽ giúp học sinh tiếp cận kiến thức một cách dễ dàng hơn. Đồng thời với những hình ảnh và âm thanh phản ánh những sự kiện, hiện tượng thật trong cuộc sống sẽ tạo ra ấn tượng sâu sắc đối với học sinh kết hợp với quá trình định hướng khai thác của giáo viên, học sinh sẽ dễ dàng ghi nhớ và khắc sâu kiến thức. Về năng lực: Thông qua học liệu từ chương trình truyền hình, học sinh có thể rèn luyện đánh giá được thái độ, hành vi của bản thân và người khác; tự điều chỉnh và nhắc nhở, giúp đỡ bạn bè, người thân điều chỉnh thái độ, hành vi theo chuẩn mực đạo đức, pháp luật; thực hiện được các công việc để đạt mục tiêu, kế hoạch hoàn thiện, phát triển bản thân. Về phẩm chất: Học liệu từ chương trình truyền hình truyền tải những thông điệp, bài học thực tế cuộc sống, từ đó học sinh biết cách thiết lập, duy trì mối quan hệ hoà hợp với những người xung quanh, thích ứng với xã hội biến đổi và giải quyết các vấn đề đơn giản trong đời sống của cá nhân, cộng đồng phù hợp với giá trị văn hoá, chuẩn mực đạo đức, quy tắc của cộng đồng, quy định của pháp luật và lứa tuổi. Sự phát triển vượt bậc của khoa học kĩ thuật và thiết bị, hiện nay các chương trình truyền hình bị bỏ lỡ có thể được xem lại qua các ứng dụng Internet như web, app 7 tốt vai trò của nó, đồng thời kích thích sự hứng thú của học sinh. 1.1.2.2. Quy trình sưu tầm Học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học Giáo dục công dân lớp 7 Bước 1 Phân tích cấu trúc nội dung bài học để xác định học liệu từ chương trình truyền hình Bước 2 Tìm kiếm học liệu từ chương trình truyền hình phù hợp. Bước 3 Lựa chọn học liệu từ chương trình truyền hình phù hợp và biên tập lại (nếu cần) Bước 4 Phân loại và xây dựng kho học liệu từ chương trình truyền hình. Quy trình sưu tầm học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học Giáo dục công dân lớp 7 1.2. Cơ sở thực tiễn của việc sử dụng hiệu quả học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học Để có số liệu đánh giá đúng thực trạng và có cơ sở đánh giá tính hiệu quả của các biện pháp thực hiện, đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát học sinh để nắm rõ đặc điểm tình hình học sinh cụ thể hơn. - Nội dung khảo sát: + Khảo sát về mức độ hứng thú trong học tập môn GDCD. + Khảo sát về một số phẩm chất, năng lực trong môn GDCD. + Khảo sát về chất lượng học tập trong môn GDCD. - Đối tượng khảo sát: 35 học sinh lớp 7A1 và 37 học sinh lớp 7A4 trường THCS Hoàng Mai. - Thời gian khảo sát: Tháng 9 năm 2023. - Đánh giá kết quả khảo sát: + Về hứng thú học tập với 3 mức độ: Hứng thú; Bình thường và Không hứng thú. + Về phẩm chất, năng lực với 3 mức độ: Tốt; Đạt; Chưa đạt. + Về chất lượng bộ môn với 4 mức độ: Tốt; Khá; Đạt; Chưa đạt. - Kết quả khảo sát: + Kết quả khảo sát về hứng thú học tập: 9 Nhận xét: Từ kết quả khảo sát cho thấy, còn nhiều học sinh chưa có hứng thú trong học tập môn Giáo dục công dân. Khi không có hứng thú học tập, các em mất tập trung, không tích cực, chủ động trong học tập vì vậy mà kết quả học tập chưa cao và những phẩm chất, năng lực cũng chưa được hình thành và phát triển. Như vậy, giáo viên cần có những đổi mới trong cách thức tổ chức dạy học nhằm giúp học sinh có hứng thú, thay đổi thái độ học tập; tích cực, chủ động, sáng tạo hơn trong học tập. Từ đó giúp các em hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của người học và nâng cao chất lượng học tập. Trong năm học 2023 - 2024 tôi đã thực hiện các giải pháp sau đây. 11 + Chương trình “Quà tặng cuộc sống” trên kênh VTV3: được xây dựng dưới hình thức phim hoạt hình nghệ thuật, có thời lượng 5 phút. Nội dung của chương trình chứa đựng những thông điệp về tình cảm con người hoặc những triết lý, bài học kinh nghiệm về cuộc sống. Mỗi phim là một câu chuyện nhỏ, súc tích, xoay quanh mọi lĩnh vực của cuộc sống thường ngàyqua đó gửi gắm những triết lý sâu sắc về lẽ sống như: hạnh phúc là gì, sức mạnh của nụ cười - Chương trình “Vì trẻ em” trên kênh VTV1: Nội dung thông tin luôn được cập nhật, mới nhất, nhanh nhất cho khán giả, ưu tiên những vấn đề các bậc cha, mẹ, người chăm sóc trẻ, cán bộ bảo vệ và chăm sóc trẻ em ở cơ sở quan tâm. - Chương trình “Pháp luật và cuộc sống” trên kênh VTV2: xây dựng dưới hình thức trao đổi đối thoại với các luật sư, nhằm trang bị những kiến thức pháp luật cho người dân và giải đáp những thắc mắc về luật. 13 Tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng, mục tiêu của bài học mà giáo viên lồng ghép vào các hoạt động, với các phương pháp dạy học, kỹ thuật dạy học nhằm đạt hiệu quả tối ưu khi sử dụng. 2. Minh họa kế hoạch bài dạy sử dụng học liệu từ chương trình truyền hình trong dạy học Giáo dục công dân lớp 7 BÀI 7: PHÒNG CHỐNG BẠO LỰC HỌC ĐƯỜNG (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) Gợi ý cách sử dụng học liệu từ chương trình truyền Mục đích hình trong các hoạt động Hoạt động khởi động: - Tạo được hứng thú với GV yêu cầu HS theo dõi đoạn trích trong chương trình bài học. “Táo Quân 2011” và trả lời câu hỏi - Tạo tâm thế tích cực cho ? Hãy cho biết đoạn trích chương trình “Táo Quân 2011” học sinh; huy động những đề cập đến vấn đề gì? kinh nghiệm thực tế của bản thân để phát hiện vấn đề về bạo lực học đường. Hoạt động hình thành kiến thức - Thông qua các học liệu 1. Nhiệm vụ 1 từ chương trình truyền hình, HS nêu được một số GV yêu cầu HS theo dõi 2 đoạn phóng sự và đọc thông biểu hiện, nguyên nhân và tin SGK, thảo luận để trả lời câu hỏi: tác hại của bạo lực học Câu 1: Bạo lực học đường là gì? Hãy nêu các biểu đường. hiện của bạo lực học đường trong các trường hợp trên? - HS quan sát hành vi của Theo em còn có những biểu hiện nào khác của bạo lực các nhân vật trong phóng học đường? sự, đánh giá hành vi; từ đó rút ra bài học cho bản thân. - Qua việc theo dõi học liệu, HS rèn được kĩ năng 15
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_su_dung_hieu_qua_hoc_lieu_tu_chuong_tr.pdf