Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng học chủ động và ghi nhớ bài của học sinh khối 9 qua việc ứng dụng một số công cụ trực tuyến và sơ đồ tư duy

 Để có cái nhìn tổng quan và đem lại kết quả cao, tôi đã thực hiện nghiên cứu đề 
tài của mình theo nhiều phương pháp. Điển hình trong số đó là: 
 ✓ Phương pháp nghiên cứu lí luận: Tích cực nghiên cứu và trau dồi kiến 
 thức giảng dạy chuyên môn qua các tài liệu trong và ngoài nước như 
 “Five- minute activities” by Penny Ur and Andrew Right, “Kỹ thuật dạy 
 tiếng Anh’ by Nguyen Quoc Hung, Ha Noi National University. 
 ✓ Phương pháp quan sát: trực tiếp thực hiện giờ dạy ở các lớp được phân 
 công đảm nhiệm kết hợp so sánh với các lớp không trực tiếp giảng dạy 
 qua các tiết dự giờ , thăm lớp của đồng nghiệp. 
 ✓ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: kết quả các bài luyện tập của học 
 sinh, kết quả các đợt khảo sát của phòng giáo dục và kết quả thi vào 10 
 (đối với năm học 2021-2022), và các đợt khảo sát (2022-2023). 
V. Kế hoạch nghiên cứu 
Từ tháng 1 năm 2022 đến tháng 4 năm 2023.
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận 
Trong xu thế đất nước đang tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, việc đổi 
mới trong giáo dục nói chung đang trở thành một nhu cầu cấp thiết để theo kịp 
với các quốc gia khác trên thế giới. Các môn ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh 
nói riêng càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hội nhập quốc tế. Căn cứ 
vào văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học từ năm 2018-2019 và mới đây nhất 
là kì thi năm 2023-2024 của Sở GD-ĐT Hà Nội, HS tham dự kỳ thi vào THPT 
03 môn bắt buộc là Toán, Văn, Tiếng Anh. Từ đó, Tiếng Anh lại trở thành môn 
quan trọng đối với HS cấp THCS, đặc biệt đối với học sinh lớp 9. 
Từ các vấn đề này, chúng ta có thể thấy tầm quan trọng của tiếng Anh ngay từ 
khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường. Vậy để các em có thể đảm bảo chuẩn 
đầu ra và có công việc ổn định sau này, môn tiếng Anh thực sự cần sự chuẩn bị 
lâu dài từ cấp 2 để các em có nền tảng vững chắc cho tương lai. ✓ Do trường nằm ở khu vực ngoại thành, xa trung tâm nên cơ sở vật chất 
 được trang bị còn hạn chế. Trường THCS Vạn Phúc chưa có phòng học 
 chức năng dành riêng cho môn tiếng Anh. 
 ✓ Phần lớn thu nhập kinh tế của người dân địa phương còn thấp nên việc 
 đầu tư cho con học tiếng Anh ở trường nói chung và ở các trung tâm nói 
 riêng còn hạn chế. 
 ✓ Việc ôn thi trong giai đoạn học kì 2 (năm học 2021-2022) phải triển khai 
 qua trực tuyến do sự bùng phát của đại dịch covid. 
Trước khi thực hiện giải pháp, giáo viên đã tiến hành phát phiếu điều tra học 
sinh lớp 9 về việc ứng dụng các công cụ trực tuyến trong dạy và học môn tiếng 
Anh và phương pháp sử dụng sơ đồ tư duy. 
Kết quả điều tra cho thấy các giáo viên có ứng dụng các trang web trực tuyến 
nhưng việc khai thác chưa sâu và thường xuyên nên học sinh không có cơ hội 
luyện tập nhiều. Cũng theo kết quả điều tra thực tế thì tần suất và mức độ sử 
dụng phương pháp sơ đồ tư duy của giáo viên chưa nhiều nên học sinh gặp 
nhiều khó khăn trong việc ghi nhớ kiến thức đã học. 
 ➢ Từ những lý do trên mà từ khi nhận lớp 9 năm học 2021-2022, tôi đã xây 
 dựng kế hoạch làm thế nào để góp phần “Rèn kỹ năng học chủ động và 
 ghi nhớ bài của học sinh khối 9 qua việc ứng dụng một số công cụ trực 
 tuyến và sơ đồ tư duy”. 
III. Nội dung và biện pháp thực hiện 
Việc học trực tuyến như học kì 2 năm học 2022-2023 gặp nhiều khó khăn do 
giáo viên và học sinh không có cơ hội được gặp mặt trực tiếp nên trong quá 
trình học, học sinh dễ mất tập trung, sa đà vào làm việc riêng trên máy tính, điện 
thoại và giáo viên khó kiểm soát được việc học của học sinh. Để đảm bảo chất 
lượng của việc học trực tuyến đồng thời phát huy được sự chủ động, tự học của càng trả lời nhanh và chính xác thì điểm số trên bảng xếp hạng càng cao, 
 và người chơi có điểm cao nhất sẽ được vinh danh. Các em tham gia thi 
 giống như đang chơi một trò chơi kịch tính nên sẽ có động lực và hứng 
 thú học tập hơn. 
 • Kiểm tra ngắn cuối giờ để đánh giá mức độ tiếp thu của học sinh hoặc 
 giao về nhà để học sinh luyện tập tăng khả năng tự học. 
 • Đánh giá lực học và kết quả tiếp thu bài qua 1 phần kiến thức cụ thể mà 
 giáo viên chọn. 
Ở học kì 2 của năm học 2021-2022, do đặc thù của việc dạy và học online, tôi 
thường xuyên thiết kế bài tập theo các dạng bài đơn giản, phù hợp với đối tượng 
học sinh 9G mà tôi nhận giảng dạy trên trang web quizizz. Ngoài việc học kiến 
thức chính, các em được luyện các phần kiến thức mà tôi thấy các em còn yếu. 
b) Cách sử dụng 
 • Giáo viên chọn mảng kiến thức cần ôn cho học sinh. 
 • Thiết kế bài tập trắc nghiệm từ 10-15 câu hỏi theo chủ đề tuỳ chọn. 
 • Gửi link để học sinh tham gia và làm bài. • Thời gian làm bài: 8 phút 
 • Kết quả đánh giá: 
- 3 học sinh xuất sắc chiến thắng trong trò chơi lần lượt theo thứ tự từ cao xuống 
thấp: Nguyễn Hữu An, Thái Linh, Thu Hà 
 Kết quả 3 học sinh xuất sắc chiến thắng trong trò chơi
- Giáo viên có thể phân tích cho học sinh các câu các em sai theo như thống kê 
 Bảng thống kê chi tiết từng câu đúng sai của mỗi học sinh
- Giáo viên có thể tổng hợp các câu sai điển hình (theo mức độ % đúng sai được 
thống kê ở mỗi câu hỏi) và tiếp tục cho học sinh luyện tập tiếp ở các bài sau: 
+ Câu 1: 25% học sinh chọn đáp án D -> Sai 
-> Giáo viên gợi ý học sinh từ khoá “now” -> câu ước cho hiện tại-> lùi động từ 
về quá khứ : “met” Giao bài tập về nhà (chỉ định): Đại từ quan hệ
o Thời gian: ngày 22/4/2022 
o Kết quả: 69% học sinh làm bài tốt. Trong đó: 
 Tên Số câu đúng lần 1 Số câu đúng lần 2 
 Phương Dung 8/10 9/10 
 Lê Hải Bình 5/10 7/10 
 Duy Anh 4/10 6/10 
 Thống kê số lần làm bài và kết quả của mỗi học sinh
Các học sinh còn lại sau quá trình luyện tập đều đạt 9 hoặc 10 / 10 câu của 
mảng đại từ quan hệ.
Do đó, nhờ báo cáo thống kê chi tiết ở bài tập chỉ định, giáo viên nắm được mỗi 
học sinh tham gia luyện tập bao nhiều lần, kết quả chính xác bao nhiêu % để để 
đánh giá mức độ hoàn thành của từng học sinh, qua đó tuyên dương các học 
sinh làm tốt cũng như nhắc nhở động viên các học sinh còn chưa vững kiến thức 
và yêu cầu luyện tập nhiều lần hơn. 
1. 2. Microsoft form (forms.office.com) 
a) Mục đích 
o Cho học sinh luyện đề hoàn chỉnh với 40 câu trắc nghiệm thuộc các dạng bài 
khác nhau tương tự form đề thi vào lớp 10. 
o Học sinh được trải nghiệm làm bài thi dưới áp lực thời gian như thi thật qua 
việc thiết lập thời gian bắt đầu và thời gian kết thúc trên bài thi. Câu hỏi 1: 45/57 phản hồi chính xác
 Câu hỏi 2: 32/57 phản hồi chính xác
- Kết quả riêng của học sinh 
Khi mở file excel, giáo viên nắm được thời gian học sinh làm bài, số câu đúng, 
tương ứng với số điểm.
 File excel kết quả download từ trang web Với riêng bản thân học sinh, việc tạo bản đồ tư duy giúp các em thỏa sức sáng 
tạo, tự do chọn màu sắc, đường nét cách trình bày. Được sử dụng chính thành 
quả lao động của mình, các em sẽ hiểu sâu, nhớ lâu kiến thức hơn. 
Áp dụng phương pháp này, với mỗi bài ôn tập ngữ pháp hay từ vựng, tôi thường 
hướng dẫn hoặc giao cho học sinh sau đó cho các em tự trình bày lại theo cách 
hiểu của các em qua bản đồ tư duy và treo trước lớp. Hình thức vẽ sơ đồ này có 
thể áp dụng ngay cả khi học trực tuyến hay trực tiếp.
2.1 Áp dụng mindmap trong thời gian học trực tuyến 
Tôi thường khai thác tối đa sơ đồ hoá và hướng dẫn học sinh tự tạo sơ đồ trước 
hoặc trong thời gian ở lớp bằng cách sử dụng trang web whimsical.com. 
a) Mục đích 
o Học sinh thiết kế dạng sơ đồ theo đơn vị kiến thức đã học 
o Rèn khả năng tư duy và tổng hợp của học sinh 
o Phát triển kỹ năng về công nghệ thông tin cho học sinh 
b) Cách thức tiến hành 
o Giáo viên đăng nhập vào trang web bằng tài khoản google 
o Giáo viên chọn create new -> board -> add mindmap -> tiến hành vẽ sơ đồ tư 
duy theo nội dung bài đang dạy học sinh (Phần này giáo viên có thể làm trực 
tiếp khi dạy hoặc chuẩn bị trước khi lên lớp) 
o Giáo viên có thể yêu cầu học sinh làm tương tự với các nội dung được giao 
như cô giáo hướng dẫn trên lớp. 
c) Ví dụ minh hoạ 1: Grade 9- Review tenses/ wish sentences 
Trong phần dạy ngữ pháp về thì trong tiếng Anh, giáo viên hướng dẫn học sinh 
tổng quan hoá qua sơ đồ bao gồm các kiến thức (use, form, signals, notes) Ví dụ sơ đồ mindmap “Phần phát âm với các dạng bài thi vào 10”
2. 2 Áp dụng mindmap trong thời gian học trực tiếp 
Việc sử dụng sơ đồ tư duy ngoài việc làm trực tuyến trên web, giáo viên cũng 
có thể cho học sinh thoả sức sáng tạo khi học trực tiếp và giáo viên chấm chữa 
ngay trên bài của học sinh, để các em có các sản phẩm lưu giữ sau mỗi đơn vị 
bài học. 
a) Mục đích 
o Học sinh tổng hợp được kiến thức giáo viên giao. 
o Rèn khả năng tư duy, sáng tạo và tự học của học sinh qua việc làm bài về nhà. 
b) Cách thức tiến hành 
o Giáo viên hướng dẫn học sinh nội dung kiến thức cần chuẩn bị và 1 số gợi ý 
về các dạng sơ đồ tư duy (giáo viên chiếu ảnh minh hoạ trên máy). 
o Học sinh chọn loại hình sơ đồ tư duy mình thích và chủ động làm phần được 
giao vào vở cá nhân hoặc giấy A4 (bài cá nhân) hoặc giấy A0 (bài nhóm). 
o Giáo viên có thể thu bài cá nhân và bài nhóm để chấm tích điểm cho học sinh. 
c) Ví dụ minh hoạ: Bài dạy “Articles in English” ở lớp 9 
o Yêu cầu: 
- Học sinh tìm hiểu về cách dùng các mạo từ “a/an/the/zero” trước khi đến lớp 
- Vẽ sơ đồ thể hiện cách dùng các loại: “a/ an/ the/ zero” 
- Sơ đồ đảm bảo: đủ nội dung, rõ ràng, khoa học 
o Kết quả đạt được Ví dụ 2 về sơ đồ tư duy: mạo từ
IV. Kết quả đạt được và bài học kinh nghiệm Tuy kết quả trên đây còn khiêm tốn nhưng nó phần nào khẳng định hiệu quả của 
việc áp dụng giải pháp vào quá trình giảng dạy. Đồng thời tôi cũng rút ra một số 
kinh nghiệm để góp phần xây dựng tiết học hiệu quả hơn. 
Việc thay đổi hình thức và phương pháp dạy học của tôi phần lớn có tác động 
tích cực tới tinh thần học tập của các em, giúp các em tập trung và ghi nhớ kiến 
thức sâu hơn. Rất nhiều học sinh cảm thấy thích thú khi được tìm hiểu về kiến 
thức trước bài học sau đó tự hệ thống thành sơ đồ để buổi sau trình bày trước 
lớp. Với các bài thi trực tuyến, việc thi dưới áp lực thời gian tạo cho các em cảm 
giác cạnh tranh khi thi.
 C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
I. Kết luận 
Với những hình thức kết hợp cả online và trực tiếp, tôi thấy học sinh trở nên chủ 
động hơn, có tính tự giác học khi cô giao bài về nhà. Tôi đang thực hiện các 
biện pháp mà tôi đang áp dụng cho các lớp khác tôi dạy và hy vọng các bạn học 
sinh sẽ có những thành công hơn nữa trong môn tiếng Anh để đưa chất lượng 
trường tôi cao hơn. 
II. Khuyến nghị 
Để nâng cao chất lượng giáo dục ở môn tiếng Anh nói chung, tôi rất mong các 
cấp, ngành giáo dục: 
 ✓ Thường xuyên tổ chức cho giáo viên được tham gia các lớp tập huẩn, 
 nâng cao phương pháp dạy học mới cấp huyện, cấp thành phố để giáo 
 viên có thể kịp thời nắm bắt và áp dụng hiệu quả. 
 ✓ Tạo điều kiện cho giáo viên tiếng Anh có nhiều cơ hội làm việc, trao đổi 
 với giáo viên nước ngoài và đi thực tế tại nước ngoài như đợt Sở Giáo 
 dục chọn cử 199 giáo viên toàn thành phố đạt IELTS 6.5 trở lên tham gia 
 lớp bồi dưỡng về phương pháp tại Sydney (Úc) từ 7/12-23/12/2022. 
 ✓ Trang bị cho trường THCS Vạn Phúc phòng chức năng riêng để có thể 
 dạy tiếng Anh tốt hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. https://owlcation.com/academia/5-Easy-Strategies-to-Help-English-
Language-Learners-Succeed-in-Your-
Classroom?utm_source=zalo&utm_medium=zalo&utm_campaign=zalo 
2. Kỹ thuật dạy tiếng Anh- Nguyễn Quốc Hùng-Nhà xuất bản Đại học quốc gia 
Hà Nội 
3. Five- minute activities- Penny Ur & Andrew Wright- Nhà xuất bản 
Cambridge 
4. Cẩm nang phương pháp sư phạm- Ths. Nguyễn Thị Minh Phượng - Ths. 
Phạm Thị Thúy – Nhà xuất bản tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh.