Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh Lớp một (bộ sách Kết nối tri thức)

 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
 A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Đi học là một bước ngoặt trong đời của bất cứ đứa trẻ nào. Nhưng đó là 
niềm hạnh phúc lớn nhất của trẻ vì được đến trường, được học đọc, học viết. Bên 
cạnh việc học đọc, làm toán thì chữ viết giữ một vai trò vô cùng quan trọng, đặc 
biệt là học sinh Tiểu học đặt nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học tập, rèn 
luyện cho học sinh những phẩm chất: kỉ luật, tính cẩn thận và óc thẩm mỹ.
 Tính đến nay, Bộ giáo dục đã nhiều lần ban hành những quy định về thay 
đổi chữ viết ở Tiểu học. Sau nhiều lần thay đổi, chúng ta lại quay trở về với mẫu 
chữ mềm mại, thanh gọn trước kia nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp và có thẩm mĩ 
hơn. Tuy nhiên, sau mỗi lần thay đổi như vậy lại có những điều làm được và chưa 
làm được. Thực trạng chữ viết của học sinh hiện nay còn xấu và thiếu chính xác. 
Các em còn viết sai, viết quá chậm hay có những học sinh viết tốt, nhanh, làm tính 
giỏi nhưng viết quá xấu, trình bày không sạch sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành 
một học sinh giỏi toàn diện được. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng 
học môn Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác nói chung. Là một giáo viên 
dạy lớp 1, tôi nhận thấy viết là một kĩ năng có tầm quan trọng đặc biệt. Việc rèn 
luyện kỹ năng viết chữ cho học sinh, nhất là học sinh lớp 1 lại càng quan trọng 
hơn. 
 Vậy nên, tôi rất muốn giảng dạy phần viết thật tốt để học sinh viết đẹp hơn, 
sạch hơn và cẩn thận hơn. Đó cũng là nhằm nâng cao chất lượng dạy - học ở Tiểu 
học nói chung và dạy - học chữ viết nói riêng. Chính vì thấy được tầm quan trọng 
của môn tập viết, tôi đã đi sâu tìm hiểu, học hỏi và nghiên cứu ra những yếu tố 
biện pháp giúp học sinh viết chữ đẹp, mong các em trở thành những con người 
phát triển toàn diện, có ích cho đất nước. Vì vậy tôi quyết định chọn đề tài: “Rèn 
kĩ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp một”.
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 2 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
B. PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
 - Chữ viết là công cụ dùng để giao tiếp và trao đổi thông tin, là phương tiện 
ghi chép những tri thức văn hóa. Do vậy, việc dạy chữ viết cho học sinh tiểu học là 
vô cùng quan trọng và phải dạy cho các em viết đúng, viết đẹp là điều cần thiết.
 - Vấn đề “Rèn chữ viết” cho học sinh được trường chúng tôi đặt lên hàng đầu, 
là phong trào được phát động rộng khắp trong trường. Việc duy trì xuyên suốt 
phong trào rèn chữ viết cho học sinh hiển nhiên là nhiệm vụ của giáo viên chủ 
nhiệm thực hiện theo quyết định số 31/2002/QĐ-BGD&ĐT ngày 14/06/2002 của 
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về Mẫu chữ viết trong trường tiểu 
học, thực hiện theo Chuẩn kiến thức kỹ năng các môn học ở tiểu học. 
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 
 Ngay từ đầu năm học, sau khi đã khảo sát và nắm tình hình lớp tôi đã lập 
danh sách những em chưa biết cầm bút, các em viết chậm, cầm bút chưa đúng cách 
(do thói quen cầm bút ở lứa tuổi mẫu giáo) để có những biện pháp rèn luyện, uốn 
nắn cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
 Việc rèn luyện kĩ năng viết đòi hỏi người học phải nắm vững các thao tác và 
kiên trì lặp đi lặp lại. Trong quá trình rèn luyện kĩ năng viết, học sinh tiểu học còn 
gặp một số khó khăn như sự khéo léo, tính cẩn thận khi viết từng nét chữ. 
 Để giúp cho học sinh khắc phục được những điểm trên, người giáo viên cần 
có đức tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tình, chu đáo của giáo viên là một trong 
những yếu tố đảm bảo sự thành công của việc rèn kĩ năng viết cho học sinh.
 Nhận thức được tần quan trọng của kĩ năng viết, người giáo viên phát huy 
vai trò của mình trong việc hướng dẫn các em tập viết, từ đó tạo cho các em ý thức 
rèn luyện chữ viết cũng như tính kiên trì trong học tập.
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 4 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
 - Sự nhận thức của học sinh không đồng đều, chưa có sự tập trung. 
 - Đa số phụ huynh làm công nhân nên không có nhiều thời gian dạy con học 
bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận phụ huynh chưa ý thức được tầm quan trọng của 
chữ viết nên còn xem nhẹ việc rèn chữ viết, giao khoán cho nhà trường, chỉ chú 
trọng cho con làm tính, học bài thuộc lòng. Có tư tưởng cho rằng chữ viết không 
quan trọng, tới đây văn bản, đơn từ có mẫu, học sinh dùng máy vi tính đánh chữ là 
chủ yếu, chữ đẹp không còn là vấn đề khiến học sinh và phụ huynh phải suy nghĩ. 
IV. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Xác định được mục tiêu cần đạt khi rèn chữ 
 Truyền thụ cho học sinh những kiến thức cơ bản về chữ viết và kỹ thuật viết 
chữ. Học sinh nắm bắt được các tri thức cơ bản về bảng chữ cái La tinh ghi âm 
tiếng Việt, thể hiện bộ chữ cái này trên bảng và trong vở. Học sinh hiểu được 
những khái niệm cơ bản về đường kẻ, điểm xuất phát của con chữ, chữ, tên gọi các 
nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ và các liên kết nét chữ hoặc liên 
kết chữ cái. Từ đó học sinh nắm được những kiến thức cơ bản về hình dáng, độ 
cao, độ rộng, sự cân đối, tính thẩm mỹ và tính chính xác của chữ viết theo chương 
trình mới hiện nay. Học sinh nắm được các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức 
tạp, bao gồm kỹ năng viết liền nét, liên kết nét tạo chữ cái, tạo chữ ghi tiếng. Kỹ 
năng viết nâng dần từ thấp đến cao, viết đúng mẫu, rõ ràng và cao hơn là viết 
nhanh, viết đẹp, viết được nét thanh, nét đậm. 
2. Điều kiện về cơ sở vật chất và sự chuẩn bị của giáo viên
 + Ánh sáng phòng học: phòng học phải có đủ ánh sáng cho tất cả học sinh 
ngồi học đúng qui định học đường. Cụ thể: Trong quá trình học sinh viết chữ tôi 
bật sáu bóng đèn và mở hết các rèm cửa vào buổi sáng để phòng học có đủ ánh 
sáng cho các em viết bài đủ ánh sáng
 + Bảng lớp: bảng lớp được treo ở độ cao vừa phải. Trên bảng có dòng kẻ 
như ở vở Tập Viết. Bảng chống loá để không làm chói mắt số học sinh. 
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 6 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
 Hình 4: Nhóm các chữ có độ cao 1.25 đơn 
 vị 
 + Nhóm chữ có độ cao 1.5 đơn vị là t. 
 Hình 5: Nhóm các chữ có độ cao 1.5 đơn vị 
 + Nhóm chữ có độ cao 2 đơn vị là d, đ, q, p.
 Hình 6: Nhóm các chữ có độ cao 2 đơn vị 
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 8 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
hướng dẫn phụ huynh về cách viết chữ, về độ cao con chữ để phụ huynh nắm vững 
và hỗ trợ thêm khi các em học ở nhà và được sự đồng tình ủng hộ rất nhiệt tâm của 
phụ huynh nên chữ viết của các em ngày càng đẹp hơn
 - Bản thân giáo viên phải luôn chú ý rèn luyện chữ viết đẹp, đúng mẫu và 
cẩn thận khi viết vì chữ viết của mình khi viết, chấm, sửa bài trên bảng sẽ được 
học sinh quan sát và xem như chữ mẫu. 
 - Các phương pháp thường sử dụng trong giờ dạy tập viết là: phương pháp 
trực quan, phương pháp đàm thoại, phương pháp gợi mở, phương pháp luyện tập 
thực hành, phương pháp trò chơi,.... 
 - Trong quá trình lên lớp, cần thiết chuẩn bị một số trò chơi: thi viết đúng, 
đẹp, nhanh, dùng hộp quay ghép chữ, để tạo không khí vui tươi, thoải mái trong 
tiết học, tạo sự ham thích viết chữ và để học sinh không nhàm chán trong giờ học. 
 - Việc rèn luyện kỹ năng viết cho học sinh phải được tiến hành đồng bộ ở 
lớp, ở nhà (giáo viên hướng dẫn, trao đổi những vấn đề cốt yếu để có thể vận động 
phụ huynh hỗ trợ học sinh rèn chữ viết thêm ở nhà, xây dựng góc học tập cho học 
sinh thích hợp, đúng cách). 
3. Hướng dẫn học sinh ngồi viết đúng tư thế và cách cầm bút đúng cách
 3.1 Hướng dẫn học sinh ngồi viết đúng tư thế
 * Giai đoạn chuẩn bị: 
 - Ngay từ những ngày đầu vào học, giáo viên giới thiệu và làm mẫu tư thế 
ngồi viết đúng: ngồi viết với tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào 
cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30 cm, khuỷu tay tiếp xúc 
với mặt bàn, tay trái đè giữ vở, tay phải cầm bút. Giáo viên hướng dẫn xong sẽ cho 
các em thực hành tư thế ngồi theo yêu cầu của giáo viên, các nhóm đôi tự kiểm tra 
tư thế ngồi của nhau, góp ý nhắc nhở cùng nhau thực hiện. 
 - Dựa vào tâm lí lứa tuổi học sinh lớp 1 thường sợ xấu, sợ sai nên tôi thường 
nhắc cho các em về tác hại của việc ngồi viết không đúng tư thế sẽ làm cho nét chữ 
xấu, ảnh hưởng đến sức khỏe (cong vẹo cột sống, cận thị) Sau này, trước mỗi 
giờ viết bài, tôi thường yêu cầu các em thực hiện ngồi cho đúng tư thế, dần dần các 
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 10 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
 Hình 10: Các bước cầm bút đúng 
 cách
 Hình 11: Học sinh cầm bút đúng 
 cách 
4. Các biện pháp cụ thể giúp học sinh viết đúng từng nhóm chữ
 4.1. Biện pháp 1: Thực hiện các giai đoạn rèn chữ: 
 - Rèn học sinh viết đúng, viết đẹp các nét cơ bản: 
 - Rèn học sinh viết đúng, viết đẹp các con chữ: Để thuận tiện cho công việc 
giảng dạy và cho học sinh dễ dàng hơn trong Tập viết, tôi đã phân loại chữ cái 
đồng dạng thành các nhóm giúp học sinh dễ dàng tập luyện. Khi hướng dẫn học 
sinh viết, tôi tiến hành như sau: 
 + Đưa chữ mẫu và tập cho học sinh có thói quen đọc thầm, phân tích hình 
dáng cấu tạo, độ cao chữ sắp viết. 
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 12 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
 - Ngoài việc giảng dạy theo phương pháp đặc trưng phân môn, trong quá 
trình rèn luyện tôi đặc biệt chú ý uốn nắn học sinh những điểm sau: 
 + Về tâm lí học sinh tiểu học, nhất là học sinh đầu cấp, thường hiếu động, 
thiếu kiên trì nên nhiều em không tự giác khi viết bài. Các em muốn viết thật 
nhanh chóng cho hết bài để chơi. Để khắc phục điều này, tôi có quy định với học 
sinh: viết từng dòng theo hiệu lệnh của cô. Nhờ vậy, tránh được tình trạng viết 
nhanh, viết ẩu trong quá trình viết của học sinh. Đặc biệt, với những em viết đẹp, 
có nhiều cố gắng thì tôi sẽ cho điểm động viên, tuyên dương trước lớp để các em 
khác nhìn vào noi theo. 
 + Không chỉ vậy, muốn học sinh viết đẹp thì với những chữ khó viết, tôi 
thường cho các em luyện viết lên bảng nhiều, đến khi nào học sinh viết tương đối 
đồng đều thì lúc đó mới viết vào vở. Những học sinh nào viết bảng xấu, chậm, tôi 
thường xuống tận nơi cầm tay uốn nắn các em viết cho đúng. 
 + Sau khi học sinh viết xong bài, tôi nhận xét ngay một số vở, sửa lỗi sai cho 
học sinh: tuyên dương những bài viết tốt. Với những bài viết chưa đẹp, viết ẩu thì 
ngoài việc kèm thêm ở lớp, tôi còn thường xuyên động viên học sinh về viết lại 
bài, khắc phục các lỗi sai nhằm giúp học sinh tiến bộ hơn. Học sinh có một chút 
tiến bộ thì giáo viên cần tuyên dương, khen thưởng ngay thì học sinh sẽ cảm thấy 
thích thú và cố gắng rèn luyện hơn. 
 - Với giáo viên, việc củng cố bài của giáo viên cũng góp phần rất quan trọng 
để tạo hứng thú cho học sinh, tôi tiến hành theo một số cách sau để thu hút học 
sinh trong các giờ học Tập viết: 
 + Khi nhận xét chữ viết của học sinh, tôi cho học sinh quan sát lại chữ mẫu, 
gợi ý để học sinh tự nhận xét chữ viết của mình và của bạn, biết tự tham gia chữa 
lại những chỗ đã viết sai. 
 + Cho học sinh luyện viết lại những chữ chưa đạt yêu cầu. 
 + Tổ chức một số trò chơi để tránh căng thẳng, mệt mỏi cho học sinh 
 - Cuối mỗi tuần tôi quy định cho học sinh viết 1 bài thi viết chữ đẹp và chọn 
những em có bài vở trong tuần sạch sẽ và chữ đẹp để trao phần thưởng, có khi là 
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 14 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
Một số hình ảnh vở của các e lớp 1/3
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 16 Sáng kiến:“RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG, VIẾT ĐẸP CHO HỌC SINH LỚP MỘT”
bộ và thường xuyên.Việc làm này đòi hỏi người giáo viên ngoài những hiểu biết về 
chuyên môn còn cần có sự kiên trì, tận tụy với nghề, chu đáo, cẩn thận và giàu 
lòng yêu mến trẻ. 
III. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG, TRIỂN KHAI 
 Tôi thiết nghĩ quá trình này giúp tôi rút ra nhiều bài học có thể coi là kinh 
nghiệm của bản thân nhưng đem lại hiệu quả cao, xin giới thiệu với đồng nghiệp 
tham khảo trao đổi thêm và được nhân rộng ra ở các lớp trong tổ, các trường trong 
huyện nhà để việc rèn chữ viết cho tất cả học sinh đạt dần đến độ chuẩn hơn trước. 
IV. NHỮNG KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
 Để nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, tôi xin có một vài đề xuất 
sau: Nên trang bị cho mỗi giáo viên bộ chữ hoa mẫu theo kiểu lật từng trang hiện 
ra từng nét chữ để giúp học sinh có hình ảnh cụ thể, sinh động về chữ mẫu cần 
viết.
 Tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn để học hỏi kinh nghiệm của các 
đồng nghiệp. Đây là một vài ý kiến tôi mạnh dạn đưa ra. 
 Trên đây là sáng kiến: “Rèn kĩ năng viết đúng, viết đẹp cho học sinh lớp 
một” tôi đã thực hiện tại lớp 1.3. Trong quá trình thực hiện đề tài còn nhiều thiếu 
sót. Tôi sẽ tiếp tục điều chỉnh trong những năm học tiếp theo./.
 Minh Hòa, ngày 20 tháng 1 năm 2024
 Người viết
 Đinh Thị Hà
Người thực hiện: ĐINH THỊ HÀ
 18