Sáng kiến kinh nghiệm Phát triển năng lực cho học sinh qua việc giao dự án về nhà

 1/2
 Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó người học thực hiện 
một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có 
tạo ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Nhiệm vụ này được người học thực hiện 
với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, 
lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình 
và kết quả thực hiện. Làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học theo dự 
án. 
 Dạy học theo hướng phát triển năng lực cho học sinh qua việc giao dự án về 
nhà tạo ra những giờ học thú vị, sôi động và cuốn hút học sinh vào các hoạt 
động tìm tòi, khám phá kiến thức.Từ đó phát triển các kỹ năng học tập của học 
sinh một cách toàn diện để giải quyết vấn đề, tự học và hợp tác cùng tư duy sáng 
tạo. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực giúp cách giờ giảng dạy trở 
nên hiệu quả hơn, giáo viên đáp ứng được nhu cầu học của từng học sinh và 
đảm bảo mọi học sinh đề tận dụng giờ học một cách tối đa.
 Là một giáo viên dạy môn Ngữ văn, tôi thấy việc dạy học phát triển năng 
lực cho học sinh thông qua môn Ngữ văn thực sự là một vấn đề quan trọng và 
cần thiết, cần phải có một số biện pháp để phát huy vai trò, chức năng của môn 
Ngữ văn trong việc giáo dục phát triển năng lực và phẩm chất chất nhân cách, 
đạo đức lối sống. Vì thế, tôi tập trung nghiên cứu cụ thể hóa vấn đề “Phát triển 
năng lực cho học sinh qua việc giao dự án về nhà”
 1. 2. Cơ sở thực tiễn:
- Cùng với quan điểm đổi mới của ngành giáo dục, trong những năm qua 
Trường THCS Tây Đằng cũng đã áp dụng phương pháp giáo dục mới, áp dụng 
nhiều kĩ thuật dạy học tích cực theo sách giáo khoa 2018 nhằm hướng tới phát 
triển toàn diện cho học sinh. 1/4
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1.Tên đề tài sáng kiến kinh nghiệm
“ Phát triển năng lực cho học sinh qua việc giao dự án về nhà”
2. Khảo sát thực tế
a) Thuận lợi
- Nhà trường luôn quan tâm và hỗ trợ giáo viên, trong quá trình giảng dạy cũng 
như việc học của các em.
- Học sinh đa số đồng đều về nhận thức, có ý thức nhận các nhiệm vụ học tập 
thầy cô giao một cách thích thú.
b) Khó khăn:
- Nhiều học sinh không chú ý trong các giờ học, còn có hiện tượng lười học bài 
cũ, lười chuẩn bị bài ở nhà, không chịu phát biểu xây dựng bài trong giờ học, 
tiếp thu bài chậm. Học sinh chưa thể hiện được hết năng lực của bản thân, nhất 
là trong môn Ngữ văn còn e ngại thiếu hăng say phát biểu. Ít đọc tư liệu ngoài 
nên vốn kiến thức bổ trợ hạn hẹp.
- Một số giáo viên lớn tuổi, ngại thay đổi, ngại đổi mới phương pháp giảng dạy, 
chưa tạo sự hứng thú cho HS trong học tập bộ môn, việc hướng dẫn học sinh 
nắm bắt những kiến thức mới còn hạn chế. Ngại sử dụng công nghệ thông tin 
làm mới các bài giảng, không chịu đổi mới bản thân thích an phận thủ thường.
- Lớp 7E, 7G Trường THCS Tây Đằng, huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội.
c, Số liệu điều tra trước khi thực hiện
- Theo điều tra đầu năm học 2022-2023 ở hai lớp 7E, 7G, số lượng học sinh yêu 
thích môn Ngữ văn cũng không nhiều.
- Bài khảo sát đầu năm cho kết quả như sau:
 Giỏi Khá Trung bình Yếu
 Lớp Sĩ số
 SL % SL % SL % SL %
 7E 41 3 7,3 12 29,3 20 48,8 6 14,6
 7G 44 2 4,5 10 22,7 28 63,6 4 9,0 1/6
3. Biện pháp cụ thể 
 Giao dự án về nhà các môn học khác đòi hỏi vật chất cụ thể thì khó khăn 
hơn trong công tác chuẩn bị nhưng với ngữ văn thì có dễ dàng hơn nhiều, chủ 
yếu ngữ liệu văn bản, dụng cụ có thể là tranh là truyện. Cái khó ở ngữ văn trong 
dạy học theo dự án là học sinh đóng vai, diễn kịch thì khó khăn hơn, cần có 
năng khiếu để diễn đạt thành công. Cũng giống như các môn học khác việc giao 
dự án đòi hỏi người học thực hiện với tính tự lực cao trong toàn bộ quá trình học 
tập, từ việc xác định mục đích, lập kế họach, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, 
điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện. Sau đây tôi xin trình bày 
một số dẫn chứng đã thực hiện trong môn học của mình.
 Để có một giờ học sôi nổi trên lớp, cũng như là để phát triển năng lực học 
sinh, trong tiết học trước giáo viên chuẩn bị các nội dung giao cho học sinh, các 
nhóm chuẩn trước ở nhà; đến lớp có thể trao đổi thống nhất trước nhóm và trình 
bày. 
 a. Khi dạy đọc hiểu văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ tiết 2:
 Gần đây nhất, tôi có tham gia dự thi giáo viên gỏi cấp huyện môn 
Ngữ văn 7, với tiết dạy đọc hiểu văn bản Đức tính giản dị của Bác Hồ (tiết 2), 
tôi có giao cho học sinh về nhà chuẩn bị phiếu học tập sau: 1/8
 Để luyện tập, vận dụng văn bản này, tôi giao cho học sinh về nhà xây dựng 
 nội dung 10 phút, tổ chức trao đổi về việc làm theo tấm gương của Bác. Nội 
 dung này nhằm mục đích kết nối từ văn bản với cuộc sống hằng ngày. Và khi 
 lên lớp , học sinh đã tổ chức dưới hình thức Tọa đàm với chủ đề: chúng em học 
 tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
 Dưới đây là nội dung cụ thể phần tọa đàm: 
 Tọa đàm
 Chúng em học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
 Chào mừng các bạn đến với buổi tọa đàm ngày hôm nay với chủ đề chúng 
em học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh .Bây giờ các bạn sẽ 
cùng xem một đoạn video về Bác ( xem vi deo)
 Bác Hồ là tấm gương sáng về lòng yêu nước, ở người hội tụ đủ đức và tài 
con người của bác cần kiệm liêm chính trí công vô tư đặc biệt là đức tính giản 
dị.
1.Vậy: Các bạn hiểu như thế nào về đức tính giản dị? 
Mời bạn 
 MC: Cảm ơn bạn !Rất chính xác! Những người có lối sống giản dị họ thường 
không sa hoa, lãng phí. Họ luôn chọn lối sống giản đơn phù hợp với điều kiện 
hoàn cảnh của bản thân! 
2.Vậy chúng ta ngồi đây đã học và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về 
lối sống giản dị thế nào? 
Xin mời bạn..
Mời các bạn tiếp tục cho ý kiến
Xin mời bạn..
.
Tiếp tục đi ạ!
..
(Tất cả 5 bạn trả lời)
MC: Các bạn đều có những chia sẻ rất hữu ích, còn bạn nào muốn chia sẻ nữa 
không? (Nhìn không thấy ai giơ tay thì hỏi tiếp) 1/10
b. Khi dạy đọc hiểu văn bản Mây và Sóng 
 Nhằm giúp học sinh hiểu về đặc điểm hình thức của bài thơ : thể thơ tự do, tôi 
đưa ra 2 phiếu học tập để học sinh chuẩn bị ở nhà.
 Phiếu số 1: Nhóm 1 và 2 (so sánh với các văn bản thơ mà em đã học ở bài 2, 
sách ngữ văn 7, tập 1để tìm hiểu sự khác nhau).
 Về hình thức, văn bản thơ Đặc điểm hình thức của văn 
 Mây và sóng có gì khác so bản thơ Mây và sóng
 với các văn bản thơ mà em 
 đã học ở bài 2, sách ngữ 
 văn 7, tập 1
 Số tiếng ở dòng thơ
 Số dòng ở mỗi khổ
 Cách hiệp vần
 Nhịp điệu
 Hình ảnh
Phiếu số 2: Nhóm 3 và 4 ( Tìm hiểu về chủ thể trữ tình, phương thức biểu đạt, 
chủ đề, bố cục của bài thơ).
 Lời bài thơ là lời Bài thơ có sự kết Bài thơ viết Bài thơ có thể 
 của ai, nói với ai? hợp những phương về điều gì? chia làm hai phần 
 thức biểu đạt nào? (phần 1: từ đầu 
 (tự sự, miêu tả, đến “bầu trời 
 biểu cảm, thuyết xanh thẳm”; phần 
 minh, nghị luận,...) 2: còn lại). Hãy 
 chỉ ra nét giống và 
 khác nhau giữa 
 hai phần đó về số 
 dòng, hình ảnh, 
 cách tổ chức mỗi 1/12
 Khi đến giờ học, một nhóm lên tái hiện lại câu chuyện trên bằng một đoạn 
kịch.
 KỊCH BẢN : ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
- Người dẫn chuyện : Ngày xửa ngày xưa, ở một cái giếng nọ, có một chú ếch 
rất huyên hoang, chủ quan, luôn coi thường mọi người và tự cho mình là to nhất, 
khỏe nhất vì những con vật xunng quanh rất bé nhỏ.
- Ếch ( nghênh ngang đi ra): Ha! Ha! Ha! Ta là chúa tể của vùng giếng này. Ai 
cũng phải sợ khi nghe thấy tiêng kêu ồm ộp, ồm ộp của ta.
- Người dẫn chuyện : Các bạn thấy không, đó chính là chú ếch mà tôi vừa giới 
thiệu đấy.
- Ếch : Bay đâu ra đây tao biểu.
- Cua và nhái ( đi ra , đồng thanh): Dạ bẩm ngài cho gọi chúng con ạ !!!!
- Ếch: Vậy các ngươi nghĩ ta ta gọi ai ?
- Cua và Nhái : Dạ! Chúng con biết lỗi rồi ạ !
- Ếch : Thôi cho các ngươi lui ( Đi tham quan cái giếng một vòng)
- Người dẫn chuyện : Ếch đi dến đâu mọi người cũng phải quỳ xuồng lạy nó. 
Ếch ta lại càng nghênh ngang, kiêu ngạo hơn. Ếch đi một vòng rồi cũng về lại 
chỗ cũ, nó bỗng ngước mắt nhìn lên bầu trời qua miêng giếng.
- Ếch : Ta cứ nghĩ bầu trời thế nào, hóa ra chỉ bằng cái vung thôi. Thật đáng thất 
vọng .
- Người dẫn chuyện : Ngày này qua ngày khác, ếch ta cứ sống như vậy. Đến một 
ngày nọ, mây đen kéo đến ùn ùn. Bầu trời bỗng trở nên tối sầm lại . Giông gió 
nổi lên cuồn cuộn. Cây cối ngả nghiêng. Những giọt mưa bắt đầu rơi xuống 
đường, xuống mái nhà tí tách, tí tách. Mưa càng ngày càng lớn, ngập con đường 
làng. Mưa xối xả, ào ào đưa ếch ta ra ngoài.
- Cua và nhái : A! A! Mưa rồi! Mưa rồi!
- Người dẫn chuyện : Cơn mưa vừa rồi đã làm nước trong giếng dềnh lên. Từ đó 
ếch được ra ngoài. Quen thói cũ, ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi. Đi đến đâu 
cũng cất tiếng kêu ồm ộp.
- Ếch: Ồm ộp! Ồm ộp 1/14
- Người nói: Dựa vào dàn ý, thực hiện việc trình bày bằng lời ý kiến về vấn đề 
đã lựa chọn trước nhóm.
- Người nghe: Tập trung theo dõi, ghi chép nội dung chính và quan sát cách 
trình bảy của người nói, trao đổi, tranh luận với các ý kiến còn khác biệt.
- Nhóm trưởng tổng kết lại các điểm đã thống nhất và điểm còn khác biệt (nếu 
có). 
 Đến giờ học, Nhóm trưởng điều hành việc thảo luận
 Kính thưa: Cô (thầy).................. cùng các bạn với sự chuẩn bị của các nhóm 
thảo luận về một vấn đề : “Thế nào là lối sống giản dị” tôi xin mời đại diện 
nhóm 1 lên trình bày .
- Đại nhóm 1 trình bài 
 *Phần mở đầu:
 Kính thưa: Cô (thầy).................. cùng các bạn. Thay mặt cho nhóm học 
tập của mình chúng em xin chia sẻ quan điểm của nhóm chúng về vấn đề “Thế 
nào là lối sống giản dị”.
*Nội dung chính của bài nói:
 Thưa cô (thầy) và các bạn:
 Nguyễn Trãi, người anh hùng dân tộc sống ở thế kỉ 15 từng khẳng định
 “Ta dại tìm về nơi vắng vẻ
 Người khôn tìm đến chốn lao xao” 
 Sống trong cuộc đời, mỗi chúng ta đều chọn cho mình lối sống, cách sống 
khác nhau. Có người hướng tới cuộc sống cao sang có người lại tìm về với lối 
sống giản dị. Và giản dị là lối sống đẹp được nhiều người yêu mến, lựa chọn. 
Vậy thế nào là giản dị từng là băn khoăn của nhiều người.
 Như cô (thầy) và các bạn đã biết: Hiểu ngắn gọn giản dị là sống đơn giản, 
bỏ qua những sự cầu kì và không chạy đua theo xu hướng xã hội, sống phù hợp 
với hoàn cảnh của mình, không sống xa rời thực tại. Lối sống giản dị được biểu 
hiện qua muôn mặt đời sống trên các phương diện như lời ăn tiếng nói, lối sống, 
ăn mặc, hành động, bằng lòng với thực tại, không đòi hỏi cao từ phía người 
khác Giản dị trong cách ăn mặc đó là mặc đơn giản, không lòe loẹt cầu kì và 
đặc biệt là phù hợp với từng hoàn cảnh khác nhau. Đơn cử khi tham gia một 
đám hiếu không nên mặc váy mà nên mặc quần áo trơn, ít họa tiết nhất có thể, 
tối màu; còn khi tham gia đám hỉ có thể mặc váy sáng màu nhạt, không nên quá 
cầu kì kiểu cách, miễn sao tạo được sử thoải mái trong hoạt động và giao tiếp. 
Còn trong lời ăn tiếng nói, giản dị được biểu hiện ở chỗ nói với âm thanh vừa đủ 
nghe, lời lẽ ngắn gọn đơn giản, dễ hiểu tránh lời thô lỗ dung tục và nói đúng, 
trúng vấn đề giao tiếp. Giản dị trong hành động, sinh hoạt được biểu hiện ăn đủ 
chất, đủ lượng, không làm thừa và đổ bỏ lãng phí, sống hòa đồng với mọi người 
xung quanh, tự nhiên và gần gũi trong cách cư xử. Ví như Bác Hồ lãnh tụ vĩ 
đại của dân tộc nhưng trang phục của Người vô cùng bình dị: Bộ quần áo bà ba 
nâu, chiếc áo trấn thủ, bộ ka ki bạc mầu, đôi dép cao su... Nơi ở làm việc của 1/16
Bản thân em cũng cố gắng học tập và tu dưỡng, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp 
với mọi người.
 Giản dị là phẩm chất cao đẹp mỗi người cần rèn luyện trau dồi. Đó là cách 
để người gần người hơn, là cách để tâm hồn, cuộc sống của ta thêm ý nghĩa. Hãy 
rèn lối sống cao đẹp đó từ cách sống, cách nghĩ, lời nói việc làm ngay từ khi còn 
ngồi trên ghế nhà trường.
 *Kết thúc bài nói và chào kết thúc.
 Bài nói của em về lối sống giản dị đến đây xin kết thúc. Xin cảm ơn thầy 
cô và các bạn đã lắng nghe. Rất mong nhận được sự góp ý từ thầy cô và các bạn 
về bài nói của nhóm chúng em.
 Khi học xong bài nói và nghe : Thảo luận nhóm về một vấn đề trong đời 
sống “Thế nào là lối sống giản dị” các em đã tự tin , mạnh dạn hơn trước mọi 
người , biết bảo vệ ý kiến của mình trước sự phản bác của người nghe, biết tóm 
tắt được các ý chính do người khác trình bày ,biết trao đổi một cách xây dựng, 
tôn trọng các ý kiến khác biệt, biết thảo luận trong nhóm về một vấn đề gây 
tranh cãi; xác định được những điểm thống nhất và khác biệt giữa các thành viên 
trong nhóm để tìm cách giải quyết, có ý thức phối hợp cùng bạn bè trong việc 
thực hiện các nhiệm vụ học tập, phản hồi tích cực các vấn đề liên quan đến bài 
học. Qua bài các em có trách nhiệm hơn và biết ơn thế hệ cha anh đi trước đã 
hi sinh vì Tổ quốc.
4. Kết quả có so sánh đối chiếu
 Kết quả thu được như sau:
 Lớp 7E+7G (85 HS) Lớp 7E,+7G ( 85 HS)
 Trước khi áp dụng giải pháp Sau khi áp dụng giải pháp
 HS 
 HS HS HS HS rất HS HS HS rất 
 không 
 không bình hứng hứng bình hứng hứng 
 hứng 
 hứng thú thường thú thú thường thú thú
 thú
 60% 23% 17% 0% 9% 14,2% 54,8% 22%