Sáng kiến kinh nghiệm Những kinh nghiệm tạo hứng thú học môn GDCD cho học sinh trường THCS Lê Lợi

 2
 PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
 “Nếu trong lớp có một học sinh ngủ gật, thì lỗi đó hoàn toàn thuộc về 
giáo viên. Người giáo viên đó đã thua trong việc cạnh tranh sự chú ý với học 
sinh.” Đây là câu nói của giáo sư Peck Cho- Chuyên gia giáo dục Hàn Quốc, 
ông đã chia sẻ quan điểm trên trong chương trình “Thầy cô chúng ta đã thay 
đổi” của VTV7. Điều này khẳng định trong một giờ học, một người giáo viên 
giảng dạy rất nhiều không nhận được sự chú ý của học sinh có nghĩa là họ đã 
thua cuộc. Vậy đòi hỏi giáo viên phải có biện pháp để lôi kéo sự chú ý của học 
sinh, nhằm khơi dậy niềm đam mê, hứng thú trong học tập có như vậy mới đạt 
được kết quả cao nhất trong quá trình học tập của mình.
 Trước hết từ thực tế hiện nay ở các nhà trường việc giảng dạy và học tập 
môn giáo dục công dân chưa thực sự được coi trọng. Tư tưởng coi môn Giáo 
dục công dân là môn “ phụ ” nên không đầu tư thời gian để nghiên cứu giảng 
dạy, chậm đổi mới về phương pháp giảng dạy, chưa phát huy tính tích cực, tự 
giác, sáng tạo của học sinh .Các tiết học giáo dục công dân còn mang nặng tính 
“giáo huấn”, khô khan và thường sử dụng phương pháp diễn giải đọc chép là chính.
 Trước đây Trong các giờ học giáo viên thường là người tổ chức, là trung 
tâm hướng dẫn các hoạt động của học sinh nên chủ yếu người giáo viên sử dụng 
các phương pháp như: Thuyết trình, đàm thoại,vấn đáp, nêu gương, Thảo luận 
nhóm, đóng vai xử lý tình huống.. các số liệu, tư liệu sử dụng chủ yếu theo 
sách giáo khoa. Vận dụng các yếu tố trực quan để kích thích người học chưa thật 
sự sinh động. Học sinh lĩnh hội kiến thức còn nhàm chán.
 Học sinh hoàn toàn không được trải nghiệm thực tế để rèn các kĩ năng kĩ 
năng sống cần thiết cho bản thân: Như kĩ năng giao tiếp ứng xử, kĩ năng trình 
bày ý tưởng, kĩ năng hợp tác và làm việc nhóm, kĩ năng xử lí ứng phó và phòng 
ngừa với những tình huống nguy hiểm.
 Các giải pháp cũ đã mang lại những nhược điểm và hạn chế như:
 - Nhiều học sinh học tập một cách thụ động, chỉ đơn thuần nhớ kiến
 thức một cách máy móc chưa rèn luyện kỹ năng tư duy. 4
 PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I. Thực trạng công tác dạy và học môn GDCD ở trường THCS Lê Lợi
 1. Ưu điểm
 1.1. Nhà trường
 Trường THCS Lê Lợi là trường nằm trong khu vực nội thị của thành phố 
Bắc Giang, trường được công nhân là trường chuẩn quốc gia mức độ 2, kiểm 
định chất lượng mức độ 3 vào tháng 12 năm 2020. 
 Trường có 3 khu với tổng số 12 lớp, huy động được 453 học sinh.
 Tổng số cán bộ giáo viên nhân viên toàn trường là 28 đồng chí. Cán bộ 
quản lí trẻ, năng động; giáo viên đoàn kết, nhiệt tình trong công việc.
 Cơ sở vật chất khang trang, phòng học rộng rãi, các thiết bị phục vụ cho 
lớp học thông minh, hiện đại được chú trọng đầu tư đảm bảo phục vụ đầy đủ cho 
công tác giảng dạy.
 Trong những năm gần đây bộ môn GDCD được Nhà nước, xã hội quan 
tâm, được chọn là một trong những môn thi tốt nghiệp THPT. Đối với tỉnh Bắc 
Giang môn GDCD là một trong những môn thi vào lớp 10 riêng năm 2020-2021 
môn GDCD được chọn làm môn thứ 4 thi vào lớp 10 năm đó. Bởi vậy vị thế của 
môn GDCD ở trường THCS được nâng cao. Trường THCS Lê Lợi luôn chú 
trọng môn GDCD phân công đúng giáo viên có chuyên ngành vào giảng dạy 
môn GDCD, tạo điều kiện giáo viên GDCD tham gia tập huấn, dự giờ để nâng 
cao chuyên môn, tay nghề.
 1.2. Giáo viên
 Giáo viên giảng dạy môn GDCD được đào tạo đúng chuyên ngành, đạt 
trình độ chuẩn nghề nghiệp. Giáo viên được phân công đúng chuyên môn giảng 
dạy. Được tham gia các khóa bồi dưỡng thường xuyên, các lớp tập huấn để nâng 
cao trình độ chuyên môn.
 GV có tâm huyết với nghề, luôn yêu nghề , luôn trau dồi học hỏi, linh 
hoạt sáng tạo trong phương pháp dạy học được được học sinh đón nhận, ủng hộ 
được phụ huynh, học sinh và đồng nghiệp tin yêu. 6
học sinh giỏi môn GDCD học sinh tham gia rất ít, việc lựa chọn học sinh tham 
gia vào đội tuyển học sinh giỏi rất khó khăn.
 Kết quả khảo sát đối với học sinh về sự hứng thú, tích cực đối với môn 
học GDCD, và khảo sát các kĩ năng sống cho học sinh kết quả còn thấp cụ thể 
như sau:
 Bảng 1: Bảng khảo sát khả năng hứng thú, tích cực tham gia các hoạt 
động giáo dục của học sinh trước thực nghiệm
 Mức độ hứng thú, tích cực của học sinh đối 
 với hoạt động giáo dục môn GDCD
 Tổng 
 Rất Bình 
 số HS Hứng thú Thờ ơ
 Nội dung khảo hứng thú thường
 Tỉ Tỉ Tỉ Tỉ 
 sát Số Số Số Số 
 lệ lệ lệ lệ
 trẻ HS HS HS
 % % % %
 Khả năng hứng 
 thú, tích cực tham 453 50 11,1 140 30.8 155 34.2 108 23.9
 gia của học sinh
 Khả năng tập 453
 trung chú ý cuả 35 7.7 105 23.2 175 38.6 138 30.5
 học sinh
 Bảng 2: Bảng khảo sát kĩ năng sống, kĩ năng thoát hiểm, kĩ năng sinh 
tồn của học sinh trước thực nghiệm
 Mức độ thực hiện các kĩ năng của học sinh
 Tổng số 
 Tốt khá Đạt Chưa đạt
 lượng HS 
 Tỉ lệ Tỉ lệ Tỉ lệ HS
 khảo sát Số trẻ Số HS Số HS Số HS
 % % % %
 453 50 11.1 139 30.7 157 34.6 107 23.6
 Qua bảng khảo sát trên, tôi thấy các mặt tích cực của học sinh còn khá 
thấp,học sinh chưa hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động học tập môn 
GDCD. Các kĩ năng sống, kĩ năng ứng phó với tình huống nguy hiểm còn thấp, 8
dạy học GDCD là hành động phù hợp với các các chuẩn mực đạo đức, pháp 
luật, yêu thích và hứng thú học tập bộ môn. Nếu học sinh không có chuyển biến 
trong hành động thì việc dạy học không đạt hiệu quả.
 Do đó để nâng cao vai trò vị trí, chất lượng dạy học và sự hứng thú yêu 
thích môn GDCD, thì cán bộ quản lí và giáo viên dạy GDCD cần phải nghiên 
cứu quán triệt đầy đủ tinh thần của chương trình, thường xuyên học tập và 
nghiên cứu để nâng cao kiến thức chuyên môn.
 2. Giải pháp thứ hai: Đổi mới phương pháp dạy học
 Đổi mới phương pháp dạy học môn GDCD theo hướng phát huy tính tích 
cực và tương tác là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao vai trò, 
vị trí, chất lượng dạy và tạo hứng thú học môn GDCD ở trường THCS.
 Từ những sự đổi mới của chương trình SGK thì việc giảng dạy môn 
GDCD ở nhà trường đòi hỏi phải thực sự đổi mới về phương pháp, quá trình dạy 
học phải là quá trình tổ chức cho học sinh hoạt động. Với sự hướng dẫn của giáo 
viên, học sinh tự khám phá và chiếm lĩnh nội dung bài học, tránh lối dạy thiên 
về lý thuyết trừu tượng, khô khan áp đặt.
 Căn cứ vào đặc điểm của học sinh và điều kiện của trường học tôi thường 
áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học hiện đại để phát huy năng lực học 
sinh, hình thành cho các em những phẩm chất và các kĩ năng cần có trong mỗi 
bài học.
 Căn cứ vào từng nội dung của những bài học khác nhau tôi áp dụng các 
phương pháp, kĩ thuật khác nhau cho phù hợp với nội dụng của từng bài. Trong 
đề tài này tôi trình bày các phương pháp mà tôi vẫn thường sử dụng trong giờ 
dạy của mình.
 2.1. Kĩ thuật tư duy đặt câu hỏi 5W1H
 5W1H là cụm từ viết tắt chữ cái đầu của 6 từ dùng để hỏi, trong số đó 5 từ 
bắt đầu bằng chữ W, 1 từ bắt đầu bằng chữ H: What (cái gì?), Where (ở đâu?), 
When (khi nào?), Why (tại sao), How (như thế nào?), Who (ai?). Có thể nói kĩ 
thuật tư duy đặt câu hỏi 5W1H là một dạng sơ dồ tư duy đặc biệt có khả năng 
ứng dụng cao đối với môn học GDCD. 10 12
Một số hình ảnh minh hoạ cho phương pháp trò chơi 14
 Học sinh trong giờ học sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
 2.4. Phương pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo là hoạt động giáo dục trong đó từng học 
sinh được trực tiếp hoạt động thực tiễn trong nhà trường hoặc trong xã hội dưới 
sự hướng dẫn và tổ chức của nhà giáo dục, qua đó phát triển tình cảm, đạo đức, 
các kỹ năng và tích luỹ kinh nghiệm riêng của cá nhân
 Hoạt động trải nghiệm là giúp hình thành, phát triển ở học sinh năng lực 
thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động, năng lực định 
hướng nghề nghiệp; đồng thời góp phần hình thành, phát triển các phẩm chất 16
 Học sinh trải nghiệm băng bó vết thương
 Hoặc khi dạy bài: Bảo vệ di sản văn hoá hay bài Kế thừa phát huy truyền 
thống tốt đẹp của dân tộc tôi cho học sinh đóng vai làm hướng dẫn viên du lịch 
để thiệu các danh lam thắng cảnh, các di sản văn hoá ở Việt Nam. 18
 Em G 13 tuổi, vội đi học nên quên không rút ấm điện khiến nguồn điện bị 
chập và cháy khu chung cư. Khi xảy ra đám cháy, cư dân rất hoảng loạn đã xô 
đẩy, giẫm đạp lên nhau để thoát thân, nhưng cửa thoát hiểm đã bị chủ đầu tư 
xây kín làm phòng chứa đồ. Trước tình hình đó, anh L nhân viên bảo vệ đã phá 
cửa một căn hộ có ban công, lấy đệm quăng xuống đất, dùng dây bắc thang để 
mọi người trèo xuống. Thấy vậy, anh T trưởng ban quản lí khu chung cư đã bắt 
giam ngay chủ đầu tư để điều tra, xác minh sự việc. Trong trường hợp này, 
những ai phải chịu trách nhiệm pháp lí?
 Song song với việc tổ chức trò chơi tôi còn cho học sinh sắm vai đóng 
tiểu phẩm liên quan đến tình huống trong thực tiễn cuộc sống để làm được điều 
đó tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ nhóm và cá nhân hướng dẫn các em xây 
dựng kịch bản phân vai và thể hiện.
 2.5. Sử dụng phương pháp tích hợp liên môn
 Môn giáo dục công dân có liên hệ mật thiết với các môn học trong chương 
trình giáo dục phổ thông. Đặc biệt là các môn Văn-Sử- Địa. Trong mỗi bài dạy 
tôi thường tích hợp kiến thức liên môn vào bài dạy để tạo sự hứng thú cho các 
em. Tuỳ từng bài khác nhau mà liên hệ với từng môn học có liên quan. 
 Đối với học sinh lớp 6, 7 tôi thường liên hệ với môn Văn, liên hệ các em 
tới các câu chuyện cổ tích. 
 Khi dạy bài: Biết ơn trong chương trình GDCD 6, tôi liên hệ tới câu 
chuyện ăn khế, trả vàng trong chuyện cổ tích Cây Khế, hay cho học sinh tìm các 
nhân vật tiêu biểu cho sự biết ơn và vô ơn trong câu chuyện Thạch Sanh.
 Khi dạy bài Yêu thương con người, Đoàn kết tương trợ tôi liên hệ cho học 
sinh tới câu chuyện Cô bé lọ lem và câu chuyện về nguồn gốc Quả táo của mối 
bất hoà trong thần thoại Hi Lạp. Tôi đã đặt câu hỏi cho học sinh: 
 - Tại sao bà dì ghẻ lại luôn tìm cách hãm hại cô bé lọ lem ?
 Vì lọ lem không phải là con gái ruột của bà, bà muốn cho con gái của 
mình làm hoàng hậu.
 - Khi đọc câu chuyện, cảm xúc của em như thế nào khi thấy cô bé lọ lem 
bị hành hạ?
 Thương, xót xa cho cô bé lọ lem => Đồng cảm trước những số phận bất hạnh
 -> Biểu hiện của lòng yêu thương con người 20
 Hoặc khi dạy phần pháp luật tôi sưu tầm những vụ án đã sảy ra để làm 
minh chứng rõ ràng nhất trong bài dạy. Ví dụ khi dạy bài Vi phạm pháp luật và 
trách nhiệm pháp lí để minh chứng cho hành vi cướp giật tài sản dù là nhỏ nhất 
cũng phải chịu trách nhiệm hình sự: Đó là vụ Ngày 20/7, TAND quận Thủ Đức 
(TP HCM) tuyên phạt Nguyễn Hoàng Tuấn (ngụ huyện Củ Chi) 10 tháng tù, Ôn 
Thành Tân (cùng 18 tuổi) 8 tháng 20 ngày tù về tội Cướp giật tài sản. Tài sản 
mà Tuấn và Tân cướp là cái ổ bánh mì trị giá 45.000
 2.7. Đổi mới kiểm tra, đánh giá môn GDCD là biện pháp góp phần 
nâng cao chất lượng giáo dục và tạo hứng thú học tập bộ môn cho học sinh.
 Yêu cầu khi kiểm tra đánh giá phải coi trọng đánh giá cả nhận thức và 
đánh giá thái độ hành vi của học sinh trước những vấn đề liên quan đến nội dung 
bài học.
 Kiểm tra đánh giá phải chú trọng đến kiểm tra thái độ, tình cảm, các kỹ 
năng nhận xét đánh giá, phân biệt đúng sai, khả năng vận dụng và thực hành 
trong cuộc sống.
 Qua việc kiểm tra đánh giá phải giúp đỡ học sinh thấy rõ được năng lực 
học tập môn học của bản thân, động viên khuyến khích học sinh học tập môn 22
Học sinh trường THCS Lê Lợi trải nghiệm gói bánh chưng, làm đa nem 24
 Khối 6: 
 Tốt Khá Đạt CĐ
 Khối 6 Sĩ số
 Sl % Sl % Sl % Sl %
 121 40 33,06 61 50,41 20 16,53 0 0
 Khối 7, 8, 9:
 Giỏi Khá Trung bình Yếu
 Khối Sĩ số
 Sl % Sl % Sl % Sl %
 7 116 35 30.17 73 62,93 8 6,9 0 0
 8 107 29 27,1 45 42,06 33 30,84 0 0
 9 121 42 34,71 66 54,55 13 10,74 0 0
 Tổng 344 106 30,81 184 53,49 54 15,7 0 0
 Về học sinh giỏi: Có 2 giải: 1 giải ba, 1 giải khuyến khích học sinh giỏi 
cấp thành phố.
 Về thi vào lớp 10: Điểm trung bình đạt 8,82 điểm đứng thứ 3/17 toàn 
thành phố