Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường bằng việc tận dụng vật liệu phế thải sạch. Sáng tạo thành sản phẩm mĩ thuật cho học sinh

 2
 PHẦN I : MỞ ĐẦU
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Nghị quyết số 29 - NQ/TW của Hội nghị Trung ương 8 - Khóa XI về đổi 
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ 
phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, 
sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ 
áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến 
khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, 
phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học 
tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy 
mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”. 
 Việc thay đổi phương pháp dạy học truyền thụ kiến thức, kĩ năng một chiều 
sang phương pháp dạy học tích cực làm cho việc học là quá trình kiến tạo, tìm 
tòi, khám phá, sáng tạo của học sinh, giúp các em chủ động, năng động trong 
học tập và trong giao tiếp ở cuộc sống. Đồng thời qua mỗi bài học , giáo dục 
các em ý thức bảo vệ môi trường , biết sử dụng hợp lý các vật liệu tìm được từ 
cuộc sống hàng ngày để từ đó có thể áp dụng sáng tạo vào các bài thực hành của 
không chỉ môn học học mĩ thuật mà còn áp dụng cho đa dạng các môn học khác. 
Nắm bắt được đặc điểm lứa tuổi các em luôn tò mò và ưa khám phá, có thể 
nhanh chóng tìm tòi và sáng tạo nên bản thân đã vận dụng , kế thừa và phát triển 
những mặt tích cực của những phương pháp hiện có, đồng thời vận dụng một 
cách linh hoạt, không máy móc, không cứng nhắc trong việc đưa ra các bài tập 
thực hành phù hợp, phát huy được tính tích cực cũng như mong muốn góp phần 
bảo vệ môi trường của học sinh trong học tập, phù hợp với điều kiện dạy và học 
cụ thể.
 Từ thực tế giảng dạy của đồng nghiệp và cùng với quá trình giảng dạy của 
bản thân, đặc biệt là việc từng bước đổi mới phương pháp dạy học theo hướng 
giảm tải, mục tiêu cuối cùng đó chính là thực hiện yêu cầu làm thế nào để nâng 
cao chất lượng bài dạy của mình một cách hiệu quả và để giúp các em học sinh 
phát huy được tính tích cực cùng với trí tưởng tượng sáng tạo, hình thành tư duy 
 2 4
1.1 : Cơ sở lí luận:
 Mĩ thuật ở trường phổ thông chủ yếu là giáo dục thẩm mĩ, tạo điều kiện 
cho học sinh tiếp xúc, thực hành, làm quen và thưởng thức vẻ đẹp của tự nhiên, 
của các tác phẩm nghệ thuật từ đó phát huy tính tích cực học tập sáng tạo của 
học sinh để lĩnh hội kiến thức đầy đủ và có hệ thống thông qua những nội dung 
của bài vẽ.
 Nhằm hướng tới mục tiêu lấy học sinh làm trung tâm, kích thích sự tương 
tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, từ đó giúp các em hình thành và 
phát triển ba năng lực cốt lõi là: Sáng tạo mĩ thuật, qua đó biểu đạt bản thân (suy 
nghĩ, tình cảm, mong muốn,...; Hiểu, cảm nhận và trân trọng sản phẩm, tác 
phẩm mĩ thuật; Giao tiếp, trao đổi, tiếp nhận thông tin thông qua sản phẩm, tác 
phẩm mĩ thuật.
 Ngoài ra, học sinh còn được trực tiếp tham gia vào các hoạt động thực 
 hành sáng tạo để tăng thêm sự hứng thú và hiệu quả trong tiếp nhận kiến thức 
 mới từ môn học. 
 1. 2: Cơ sở thực tiễn:
 Một trong những nguyên nhân làm cho học sinh học môn mĩ thuật chưa 
tốt là do phương pháp dạy của giáo viên. Trên thực tế nếu giáo viên biết cách 
hướng dẫn học sinh quan sát thu thập tài liệu, vận dụng phù hợp phương pháp 
cho từng bài học từ đó giúp các em biết phát huy tính sáng tạo khuyến khích học 
sinh thì bài làm trở nên có cảm xúc và học sinh sẽ tích cực hơn.
 Ngược lại giáo viên nếu hướng dẫn, bắt buộc học sinh làm theo khuôn 
mẫu nhất định không đúng với cảm xúc, các em sẽ thiếu tư duy sáng tạo vào 
trong cách làm các bài thực hành, từ đó các bài thực hành này sẽ trở nên khô 
khan, đơn điệu hoặc học sinh chỉ làm bài cho xong.
 Mĩ thuật là môn học năng khiếu. Giúp học sinh nâng cao khả năng sáng 
tạo, phát triển chức năng tâm lí nhận thức, trực tiếp có tác động hoàn thiện 
những kĩ năng, kĩ sảo, năng lực quan sát phát triển trí nhớ, trí tưởng tượng, sáng 
tạo hay phát triển khả năng tri giác về hình dáng, cấu trúc, màu sắc của đồ vật 
bằng mắt một cách có mục đích.từ đó hình thành cho học sinh khái niệm về 
cái đẹp. 
 4 6
- Nhà trường luôn quan tâm và hỗ chợ giáo viên trong quá trình giảng dạy.
-Học sinh khá ngoan và đồng đều về nhận thức, 100% học sinh hoàn thành môn 
học
b, Khó khăn
-Dạy học là một nghề khó, vì đó là dạy con người. Đặc biệt ở môn học này 
thuộc vào năng khiếu tự thân của mỗi người không ai giống ai, mỗi người sẽ có 
năng khiếu riêng, không cần học sinh phải hiểu biết một cách rập khuôn mà phụ 
thuộc vào khả năng sáng tạo, linh hoạt, cảm hứng từ cảm xúc và khả năng biết 
truyền tải sự hiểu biết của mình vào sản phẩm. 
-Điều kiện nhà trường còn hạn chế nên chưa có phòng học bộ môn vẫn còn 
nhiều bất tiện trong việc làm bài của các em học sinh
- Tôi nhận thấy học sinh còn một số bạn chưa có sự say mê, hứng thú với môn 
học, còn hoàn thành bài trong sự đối phó. Học sinh chưa thể hiện được hết khả 
năng sáng tạo,năng lực của bản thân.
 + Đa số các bài tập xây dựng mô hình phải làm theo nhóm mới đảm bảo 
thời gian hoàn thiện nên tiết học còn ồn ào
 + Vì phải cắt vật liệu phế thải ,chọn phần phù hợp để sáng tạo sản phẩm 
nên học sinh sử dụng kéo....., súng bắn keo cắm từ ổ điện. 
Qua khảo sát đầu năm học 2019-2020 ở học sinh thì số lượng học sinh hứng thú 
khi tham gia môn học mỹ thuật vẫn còn khá khiêm tốn ,chỉ chiếm khoảng 30%-
35%.Khảo sát đầu năm thông qua thăm dò ý kiến và bài vẽ cho kết quả như sau:
 +Học sinh rất hứng thú :10%
 +Học sinh hứng thú:25%
 +Học sinh bình thường:52,5%
 +Học sinh không hứng thú:12,5%
Trên cơ sở đó việc giúp học sinh chú ý, hứng thú học môn Mỹ thuật là một yêu 
cầu cấp thiết mà mỗi giáo viên cần phải nghiên cứu tìm tòi sáng tạo trong giảng 
dạy để đạt được hiệu quả cao . Bất cứ một phương pháp, hình thức tổ chức dạy 
học nào cũng có hai mặt: tích cực và tiêu cực. Cái chính là cách chúng ta làm thế 
nào để phát huy được thế mạnh của nó và loại bỏ dần những hạn chế nảy sinh 
trong quá trình thực hiện. Sau đây là một số giải pháp để thực hiện thành công 
việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường bằng việc tận dụng vật liệu phế thải 
sạch. Sáng tạo thành sản phẩm mĩ thuật cho học sinh.
 6 8
 + Tạo ngân hàng rác tái sử dụng trong lớp, trường.
- Hướng dẫn học sinh tổng hợp các vật liệu đã sưu tầm làm kho vật liệu chung 
cho các hoạt động của chủ đề.
- Yêu cầu HS quan sát kho vật liệu, nêu câu hỏi gợi ý HS liên tưởng để hình 
thành ý tưởng sáng tạo các em có thể hình dung được sản phẩm mĩ thuật mới 
trên đồ vật cũ.
- Sưu tầm và có thể sử dụng hình ảnh hoặc clip giúp HS dễ tưởng tượng và hình 
thành ý tưởng.
3. Giải pháp 3: Tạo hứng thú cho học sinh sáng tạo sản phẩm mĩ thuật, lựa 
chọn vật liệu phế thải phù hợp khi tạo hình sản phẩm trong các chủ đề môn 
học.
- Giáo dục mĩ thuật hiện đại trong nhà trường hiện nay cũng giới thiệu cho học 
sinh làm quen và biết sử dụng những vật liệu, công cụ, cách thức tạo hình khác 
nhau phù hợp với nội dung chủ đề, ý nghĩa, với cách phát triển ngôn ngữ mĩ 
 8 10
 Các vật dụng để làm tranh chất liệu là vỏ trứng, sỏi, sợi len, hạt bí,
Hay như vỏ trứng vịt có màu trắng ngà, trứng gà có màu hồng phơn phớt, trứng 
 chim cút lại mang hai sắc trắng và đen độc đáo. 
 10 12
để học sinh dùng một chiếc bay nhỏ để phết hồ, sau đó dùng nhíp để gắp và gắn 
từng mảnh chất liệu nhỏ cho đến khi hoàn thành toàn bộ bức tranh.
 Tranh đề tài ngày tết được làm từ làm từ giấy nhún và giấy sợi của học sinh
 Tranh nhiều chất liệu là tranh không chỉ đơn thuần là tranh vẽ màu trên 
giấy, mà bức tranh sẽ được kết hợp với nhiều chất liệu khác nhau để tạo nên một 
bức tranh sinh động và đẹp mắt. Màu sắc và đường nét của bức tranh không chỉ 
là màu mà có thể là đất sét, xé giấy, đính cườm, vỏ trứng,...
 Học sinh làm bài theo nhóm chất liệu lựa chọn
 12 14
Ví dụ: Thể hiện tranh ĐT “ Cuộc sống quanh em” MT 7 ,hoặc làm bưu thiếp 
chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam trong CĐ thầy cô và mái trường-MT8
-Học sinh biết tận dụng kho vật dụng để lựa chọn vật liệu phù hợp với chủ đề
 + Quan sát theo sự hướng dẫn của giáo viên lựa chọn nội dung thể hiện
 + Quan sát kho vật liệu chọn vật liệu phù hợp
 + Ngoài vẽ tranh trên giấy học sinh có thể làm mô hình hoặc Sử sụng giấy báo, 
ni lông xé dán tạo thành bài vẽ rất đẹp và hài hòa phù hợp với chủ đề. 
 • Có thể điều chỉnh, cắt gọt, thay đổi hình dạng cho phù hợp với ý 
 tưởng sáng tạo
 • Có thể vẽ, cắt dán hoặc kết hợp các vật liệu khác nhau để trang trí 
 sản phẩm.
-Do đó là một giáo viên giảng dạy môn mĩ thuật tôi thấy cần truyền cho học sinh 
của mình sự thấy thoải mái, say mê, hứng thú với môn học. Kích thích sự tương 
tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, phát triển năng lực cho học sinh một 
cách toàn diện. Học sinh làm quen và biết sử dụng những vật liệu, công cụ, 
cách thức tạo hình khác nhau phù hợp với khả năng sự sáng tạo ,và thế mạnh 
riêng của bản thân mỗi học sinh vào sản phẩm cá nhân hay nhóm cho đúng nội 
dung chủ đề.
 4. Giải pháp 4: Tổ chức cuộc thi “ sáng tạo mĩ thuật từ vật liệu phế thải”. 
-Tổ chức thi làm các sản phẩm được làm từ vật liệu phế thải giữa các khối, các 
lớp trong toàn trường. Qua bàn tay khéo léo của các bạn học sinh, nhiều vật liệu 
phế thải đã trở thành đồ chơi và đồ dùng học tập. Những đồ chơi, đồ dùng từ 
những vật liệu này không chỉ tạo sự hứng thú cho học sinh, tiết kiệm chi phí 
trong học tập mà còn góp phần bảo vệ môi trường. 
 14 16
- Thông qua cuộc thi học sinh thấy việc sáng tạo mĩ thuật từ vật liệu phế thải 
này rất ý nghĩa, vì các đồ dùng này không làm ô nhiễm môi trường mà lại tiết 
kiệm. Khi học tập, vui chơi và sử dụng các vật dụng như thế này các em thấy rất 
hứng thú.
 5 . Giải pháp 5 : Tổ chức học trên lớp, học ngoài lớp:
 Bên cạnh việc tổ chức hoạt động dạy học theo nhóm, giáo viên cần biết 
linh hoạt các hình thức dạy học ở trong lớp học và ngoài lớp tùy vào nội dung 
bài học sao cho phù hợp, để học sinh sẽ hứng thú với từng nội dung bài học 
khác nhau, các em học sinh cũng sẽ không cảm thấy bị nhàm chán bởi một nội 
dung thực hành cụ thể.
 Các em được trải nghiệm các hình thức học khác nhau, và học ngoài lớp 
học sinh cũng hứng thú nhiều hơn, chất lượng bài vẽ cũng có hiệu quả cao hơn.
 Giúp học sinh phát huy được tính tập thể phối hợp cùng suy nghĩ cùng làm 
việc thảo luận để cùng có hướng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, cụ thể là 
hoàn thành yêu cầu bài thực hành. Việc thay đổi không gian học ở trên lớp và 
ngoài lớp cũng chính là một trong những nội dung đổi mới phương pháp dạy 
học.
 Tổ chức tiết học ngoài lớp cho học sinh với chủ đề khám phá thiên nhiên
 16 18
 Ngoài ra , biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục thẩm mĩ bằng môn học 
mĩ thuật trong hoạt động nghệ thuật ở trường THCS theo hướng phát huy tính 
tích cực, thẩm mĩ quan tâm đến việc cung cấp điều kiện và tạo cơ hội để học 
sinh có hứng thú và chủ động tham gia vào hoạt động này, do đó việc cải tiến 
các tác động dạy học nhằm phát huy vai trò của đặc thù của môn học, đặc điểm 
tâm sinh lý lứa tuổi, hoạt động học tập trên lớp kết hợp với các hoạt động tổng 
kết và trưng bày sản phẩm, tranh vẽ của học sinh ở cuối tiết học, cuối kì học và 
cuối năm học.
 18 20
 Trưng bày kết quả học tập của học sinh ở trên lớp 
 Thông qua hoạt động này giúp học sinh rèn luyện và phát triển khả năng 
hiểu và cảm nhận sản phẩm mĩ thuật về bố cục, màu sắc và sắc thái biểu cảm. 
Từ đó hình thành và phát triển khả năng phân tích sản phẩm thông qua các yếu 
tố tạo hình như nhận xét về: bố cục, đường nét, màu sắc,
 Trong mỗi tiết trưng bày và giới thiệu sản phẩm , giáo viên hướng cho các 
em phát huy tính chủ động trong việc giới thiệu về sản phẩm của nhóm mình 
đặc biệt là giới thiệu về các chất liệu mà các em đã làm , qui trình làm ra sao , 
sự sáng tạo nằm ở yếu tố nào..
 Bên cạnh đó còn giúp học sinh phát triển khả năng sử dụng ngôn ngữ để 
biểu đạt ý tưởng, khắc sâu các kiến thức kĩ năng vừa được thực hành sáng tạo. 
Ở hoạt động này giáo viên gợi ý cho học sinh thảo luận, suy nghĩ và trình bày ý 
kiến cá nhân.
PHẦN IV : KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÓ SO SÁNH ĐỐI CHỨNG
 PHƯƠNG PHÁP CŨ PHƯƠNG PHÁP MỚI
-Có ý thức bảo vệ môi trường nhưng -Ứng dụng ý thức bảo vệ môi trường vào 
Chưa ứng dụng vào môn học Các sản phẩm tìm được từ rác thải sạch
 Tái chế.
 20