Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao năng lực số cho học sinh thông qua việc vận dụng linh hoạt các phần mềm trong quá trình dạy học chương trình Tin học 10, Kết nối tri thức

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN 
 TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 3 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: 
NÂNG CAO NĂNG LỰC SỐ CHO HỌC SINH THÔNG QUA 
VIỆC VẬN DỤNG LINH HOẠT CÁC PHẦN MỀM TRONG 
 QUÁ TRÌNH DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH TIN HỌC 10 
 LĨNH VỰC: TIN HỌC 
 Người thực hiện : VŨ VĂN TÂN - HỒ THỊ TÂM 
 Tổ : TOÁN – TIN 
 Địa chỉ gmail : vutanql4@gmail.com 
 Số điện thoại : 0989654880- 0386227658 
 NĂM HỌC 2022-2023 
 2.1.1. Cơ sở lý luận và nguyên tắc. ....................................................................... 12 
2.1.2. Lựa chọn phần mềm, công cụ số phù hợp với nội dung dạy học theo từng 
chủ đề trong chương trình Tin học 10. .................................................................. 29 
2.2. Vận dụng linh hoạt các phần mềm vào bài học cụ thể trong chương trình Tin 
học 10. ................................................................................................................. 31 
2.2.1 Vận dụng linh hoạt công cụ số vào Bài 21-Câu lệnh lặp while thuộc chủ đề 5 
trong Tin học 10 ................................................................................................... 32 
2.2.2. Đánh giá, nhận xét quá trình vận dụng công cụ số trong dạy học chương 
trình Tin học 10 và hướng phát triễn toàn ngành giáo dục. ................................... 41 
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM.......................................................... 43 
3.1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................... 43 
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .................................................................................. 43 
3.3. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ................................................................. 43 
3.4. Nội dung thực nghiệm ................................................................................... 43 
3.5. Phương pháp ................................................................................................. 44 
3.6. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp. ........................................ 44 
3.7. Kết quả thực nghiệm và xử lí kết quả thực nghiệm ........................................ 45 
3.7.1. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm ........................................................... 45 
3.7.2. Kết quả kiểm tra sau thực nghiệm ............................................................... 46 
3.8. Xử lý kết quả thực nghiệm và kết luận .......................................................... 46 
3.9. Hiệu quả mà sáng kiến mang lại như sau: ...................................................... 48 
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ .................................................................. 49 
3.1. Kết luận ......................................................................................................... 49 
3.2. Kiến nghị và hướng phát triển ....................................................................... 50 
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 1 
PHỤ LỤC 
 PHẦN I: MỞ ĐẦU 
 1. Lí do chọn đề tài. 
 Trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, sự bùng nổ của công nghệ 
thông tin (CNTT), mạng internet và thiết bị kỹ thuật số trong vài thập kỷ gần đây 
đã làm thay đổi cách giao tiếp, làm việc và chia sẻ thông tin của con người. Công 
nghệ kỹ thuật số đang nhanh chóng xâm nhập vào công cuộc đổi mới trong giáo 
dục nhằm đào tạo những con người khác biệt trong hội nhập Quốc tế. 
 Ở Việt Nam, Bộ chính trị đã ban hành Nghị quyết sô 52-NQ/TW ngày 
27/09/2017 về chủ trương, chính sách chủ động tham cuộc cách mạng công 
nghiệp lần thứ 4, trong đó nhấn mạnh yêu cầu cấp bách cần đẩy nhanh quá trình 
chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, ngày 03/06/2020 thủ tướng chính phủ ký quyết định 
số 749/QĐ-TT về việc phê duyệt “Chương trình chuyển đối số quốc gia đến năm 
2025, định hướng đến năm 2030”. Ngày 19/08/2022, Bộ giáo dục và đào tạo thực 
hiện chỉ thị số 1112/CT-BGDĐT về việc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của năm 
học 2022-2023, trong đó việc thực hiện nhiệm vụ ứng dụng CNTT, chuyển đổi số 
gắn với nhu cầu thực tiễn về triễn khai ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong 
giáo dục, chú trọng rèn luyện kỹ năng phù hợp giúp HS thực hiện hiệu quả chương 
trình GDPT 2018. 
 Chương trình GDPT 2018 theo định hướng phát triễn phẩm chất và năng 
lực người học thông qua nội dung giáo dục với những kiến thức và kỹ năng cơ 
bản, thiết thực mà hiện đại; chú trọng thực hành vận dụng kiến thức, kỹ năng đã 
học để giải quyết các vấn đề trong học tập và đời sống thông qua các phương 
pháp, hình thức tổ chức dạy học phát huy tính chủ động và sáng tạo của mỗi HS. 
Giúp em các hình thành và phát triễn những năng lực tổng hợp như: ngôn ngữ, 
tính toán, khoa học, công nghệ, thẩm mĩ, thể chất và đặc biệt là năng lực tin học 
(hay năng lực số). 
 Trong bối cảnh hiện nay, ngành giáo dục đã và đang từng bước thực hiện 
chương trình giáo dục phổ thông mới. Từng cá nhân GV đang từng bước đưa thế 
hệ học trò hội nhập môi trường công nghệ 4.0 bằng cách vận dụng công nghệ số 
vào quá trình dạy học. Tuy nhiên, việc không linh hoạt chúng có thể dẫn đến nhàm 
chán hoặc lựa chọn công cụ chưa phù hợp cũng không mang lại hiệu quả cao. 
 Về hệ thống phần mềm thay đổi đến chóng mặt, học sinh ít được có cơ hội để 
vận dụng linh hoạt các phần mềm vào để thực hiện nhiệm vụ học tập làm cho các 
em bị tụt hậu so với nước bạn. Vậy làm thế nào để đào tạo thế hệ học trò của chúng 
ta bắt nhịp với thế giới khi đang là học sinh THPT? 
 Mặt nữa, việc ứng dụng công nghệ số linh hoạt, phù hợp trong dạy học không 
những giúp người học hứng thú, phấn khích hơn mà còn tạo ra những tiền đề thuận 
lợi để tổ chức một môi trường dạy học mới thể hiện: 
 1 - Thiết kế và vận dụng linh hoạt công nghệ số vào dạy học chương trình Tin 
học 10 trường THPT 
 4.2. Kế hoạch nghiên cứu. 
 STT Thời gian Nội dung công việc Sản phẩm 
 - Đọc tài liệu và nghiên cứu về - Tuyển tập các dạng 
 kỹ năng số và công nghệ số tài liệu về công nghệ 
 trong dạy học. số 
 Từ 01/06 đến - Tìm hiểu chương sách giáo - Hệ thống các công 
 1 
 01/07/2022 khoa Tin học 10 cụ số cần vận dụng 
 - Khảo sát tình hình thực tiễn trong quá trình dạy 
 tại các trường THPT học 
 - Kết quả khảo sát 
 - Trao đổi với đồng nghiệp về - Nắm được ý kiến 
 đề tài của mình. của đồng nghiệp 
 Từ 02/07/2022 
 2 - Thảo luận thống nhất đặt tên - Tên đề tài SKKN 
 đến 02/10/2022 
 đề tài, đăng kí đề tài - Viết phần mở đầu 
 - Xây dựng đề cương của đề tài - Viết cơ sở lý luận 
 -Thực nghiệm tại lớp ở trường - Video bài dạy và các 
 – nơi tôi công tác. hình ảnh thực nghiệm 
 Từ 03/10/2022 
 3 
 đến 30/12/2022 - Mở rộng ở một số trường - Viết phần trọng tâm 
 THPT khác lân cận của đề tài: Giải pháp 
 và hiệu quả đề tài 
 Từ 01/01/2023 - Khảo sát thực tiễn và kết quả - Viết phần kết luận 
 4 
 đến 20/04/2023 thực nghiệm - Hoàn thiện đề tài 
 5. Phương pháp nghiên cứu 
 - Nghiên cứu lý thuyết: 
 + Tài liệu lý luận về công nghệ số, dịch vụ số trên đám mây và vấn đề chuyển 
đổi công nghệ số trong dạy học. 
 + Tài liệu về xây dựng kế hoạch bài dạy; tài liệu các công cụ số có thể vận 
dụng trong quá trình dạy học; 
 + Tài liệu chương trình sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập của 
chương trình Tin học 10 thuộc bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống; 
 + Các công văn hướng dẫn tực hiện nhiệm vụ năm học; chương trình giáo dục 
phổ thông 2018; Kế hoạch dạy học môn tin học 10; 
 3 PHẦN II. NỘI DUNG 
 CHƯƠNG 1 
 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC SỬ DỤNG CÁC PHẦN MỀM 
 TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH TIN HỌC 10 NHẰM NÂNG CAO 
 NĂNG LỰC SỐ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 
 1.1. Cơ sở lý luận 
 1.1.1. Về hệ thống chương trình Tin hoc 10 thuộc bộ sách kết nối tri thức 
với cuộc sống. 
 Tiếp cận chương trình giáo dục Tin học phổ thông 2018 với mục tiêu hình 
thành năng lực cho HS bao gồm: năng lực chung (tự chủ và tự học; giao tiếp và 
hợp tác;giải quyết vấn đề và sáng tạo) và năng lực đặc thù môn Tin học. Năm năng 
lực đặc thù môn Tin học như là năm thành phần được hòa quyện với ba mạch kiến 
thức và bảy chủ đề thể hiện trong sơ đồ sau: 
 Hình 1. Sơ đồ tổng quát chương trình Tin học GDPT 2018 
 Còn chương trình Tin học 10 thuộc bộ sách kết nối tri thức sẽ định hướng 
theo hai mạch kiến thức cơ bản: Tin học ứng dụng (ICT) và khoa học máy tính 
(CS) bao gồm sáu chủ đề:A,B,D,E,F,G. Cụ thể: 
 Chủ đề 1(A): Máy tính và xã hội tri thức gồm 7 bài(từ bài 1 đến bài 7) tìm 
hiểu về thông tin và dữ liệu, thực hành thiết bị số thông dụng. 
 Chủ đề 2(B): Mạng máy tính và internet gồm 3 bài(từ bài 8 đến bài 10) tìm 
hiểu sơ lược về không gian mạng và khai thác tài nguyên trên internet. 
 Chủ đề 3(D): Đạo đức, pháp luật và văn hóa trong môi trường số gồm một bài 
11 ứng xử trên môi trường số, nghĩa vụ tôn trọng bản quyền. 
 5 - Phần mềm dịch đa ngữ Google Translate hay còn gọi là google dịch, có địa 
chỉ là: https://translate.google.com; 
 - Phần mềm thiết kế đồ họa vectơ Inkscape, các link tải phù hợp cho từng loại 
hệ điều hành Windows: 
 + Windows XP Inkscape0.92.3: https://inkscape.org/release/inkscape-0.92.3/ 
 + Windows 7 Inkscape 0.92.4: https://inkscape.org/release/inkscape-0.92.4/ 
 + Windows 8 trở lên Inkscape 1.x: 
https://inkscape.org/release/1.2.1/windows/ 
 - Phần mềm Python cốt lõi soạn thảo chương trình giải bài toán trên máy tính 
điện tử theo ngôn ngữ lập trình python, các link tải phù hợp cho từng loại Hệ điều 
hành Window như: 
 + WinXP Python 3.4.4: https://www.python.org/downloads/release/python-344/ 
 + Win7 Python 3.8.5: https://www.python.org/downloads/release/python-385/ 
 + Win8 trở lên Python 3.10: https://www.python.org/downloads/windows/ 
 1.1.2.2. Phần mềm tương tác thông minh trong quá trình dạy học 
 Trên thực tế có rất nhiều công cụ tương tác thông minh khác nhau như 
Kahoot, quizizz... Trong đó, Quizizz là công cụ tạo trắc nghiệm tạo nên tính thách 
đấu giữa các đội chơi được ưu tiên. Ngoài ra có phần mềm cắt, ghép các đoạn 
phim, ảnh thành video để tương tác tích cực như: Camtasia. 
 1.1.2.3. Phần mềm thiết kế, trình bày, hệ thống kiến thức bài giảng. 
 Công cụ hỗ trợ tạo bài trình giảng như: MS powerpoint, google slide, canvar 
giúp chúng ta tạo các bài giảng sinh động và đa dạng sắc màu. 
 Công cụ hệ thống kiến thức: Mindmaster giúp chúng ta tạo sơ đồ tư duy để 
hệ thống và ghi nhớ kiến thức sau mỗi kiến thức bài học. 
 Công cụ hỗ trợ tạo video bài giảng để học sinh tham khảo sau giờ học trên lớp 
như phần mềm quay màn hình FlashBack 
 1.1.2.4. Phần mềm luyện tập, kiểm tra đánh giá kết nối trực tuyến. 
 Công cụ kiểm tra đánh giá học sinh trực tuyến như: ngoài công cụ quizizz còn 
có công cụ Azota và google form... 
 1.2. Cơ sở thực tiễn 
 1.2.1. Thực trạng về việc sử dụng phần mềm trong dạy học tại trường trung 
học phổ thông 
 1.2.1.1. Về giáo viên: 
 Từ quan tâm việc HS tiếp thu được gì sang HS tự tìm kiến thức, vận dụng 
công nghệ số để tạo ra được sản phẩm số. Qua việc tiến hành khảo sát tình hình 
thực tế một số trường THPT trong huyện, chúng tôi thấy rõ thực trạng: 
 7