Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hứng thú học tiết “Luyện tập củng cố” môn Tiếng Việt cho học sinh Lớp 1 thông qua các trò chơi học tập

 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Nâng cao hứng thú học tiết “Luyện tập củng cố” môn 
Tiếng Việt cho học sinh lớp 1 thông qua các trò chơi học tập.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn Tiếng Việt lớp 1
3. Tác giả:
 Họ và tên: Nguyễn Thị Hồng
 Ngày, tháng, năm sinh: 11/10/1979
 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên - Trường Tiểu học An Tiến.
 Điện thoại : 0368 047 896
4. Đơn vị áp dụng sáng kiến:
 Tên đơn vị: Trường Tiểu học An Tiến
 Địa chỉ: An Tiến – An Lão – Hải Phòng
 Điện thoại :
I. Mô tả giải pháp đã biết.
 Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, trẻ em không những được chăm sóc sức 
khỏe, được học tập mà phải cần được thỏa mãn nhu cầu vui chơi. Vui chơi 
là hoạt động chủ đạo thông qua hoạt động trò chơi, trẻ em được phát triển 
trí tuệ, thể chất, tình cảm, quan hệ xã hội nhằm phát triển toàn diện nhân 
cách cho trẻ.
 Qua quá trình trực tiếp giảng dạy lớp 1, tôi đã tìm ra một số giải pháp để 
không ngừng nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Việt nói chung.
 Như chúng ta đã biết, trò chơi rất phong phú, đa dạng nhưng không phải trò 
chơi nào cũng phù hợp với học sinh. Vì thế, giáo viên nên có sự cân nhắc lựa chọn 
cho phù hợp nếu không sẽ không đạt hiệu quả mà còn phản tác dụng giáo dục. 
 * Một số ưu điểm của giải pháp đã biết: 
 - Các trò chơi mà chúng tôi đã thực hiện rất phù hợp với đặc điểm tâm 
sinh lí của học sinh tiểu học là ham thích sự vui nhộn, thích khám phá những 
 - 1 - Trò chơi không chỉ là một phương tiện giáo dục mà còn được nâng lên 
vị trí của mỗi phương pháp giáo dục đó là: “Phương pháp vui mà học, học 
mà vui” như Bác Hồ đã căn dặn chúng ta. “Trong lúc học, cũng cần cho 
chúng vui, trong lúc vui cũng làm cho chúng học”. Vì vậy. trò chơi đã cuốn 
hút tất cả các em từ bậc Tiểu học đến THPT kể cả một số thanh niên tuổi 
đời còn trẻ cũng rất thích vui chơi, đòi hỏi được vui chơi, giải trí mà đã chơi 
thì rất đam mê. Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học là ham thích sự 
vui nhộn, thích khám phá những điều mới lạ, đặc biệt là các trò chơi. Các 
em muốn hòa mình vào các trò chơi để tìm sự thoải mái thư giãn trong tiết 
học căng thẳng. Nhưng cũng mau nhàm chán nếu các trò chơi đơn điệu, 
không hấp dẫn lôi cuốn.
 David Moursund, giáo sư về giáo dục tại Đại học Oregon, khẳng định rằng: 
“trò chơi tạo ra môi trường học tập thuận lợi giúp khuyến khích việc học nói 
chung áp dụng trong các tình huống thực tế đa dạng”. Người giáo viên cần biết 
liên hệ các trò chơi với bài học cụ thể của mình và để làm được điều này, một điều 
tối quan trọng là giáo viên phải hiểu về trò chơi trước khi áp dụng trong lớp học. 
 Phân môn Tiếng Việt lớp 1 chiếm một vị trí rất quan trọng. Đó là một 
môn cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản về Tiếng Việt bằng con 
đường quy nạp và rèn luyện kĩ năng dùng từ đặt câu, kĩ năng diễn đạt cho 
HS. Môn học này sẽ giúp các em biết đọc, viết, nói. Bước đầu biết giải 
nghĩa các từ ngữ trong bài, nhận ra các biện pháp tu từ, so sánh, nhân hoá; 
củng cố hiểu biết về từ chỉ sự vật, hoạt động, đặc điểm của sự vật, hiện 
tượng, cách dùng một số từ nối, một số dấu câu. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng 
vốn từ ngữ giúp các em biết vận dụng để hành văn đúng với từng ngữ cảnh 
trong học tập, sinh hoạt và giao tiếp. Học tốt môn học này sẽ tạo tiền đề cho 
các em học tốt những môn học khác. Vì vậy, việc nghiên cứu, tìm tòi để dạy 
tốt môn môn Tiếng Việt là việc làm không thể thiếu được đối với mỗi GV, 
góp phần nâng cao chất lượng học tập cho HS. Sau đây tôi xin trình bày một 
 - 3 - - Trước khi chơi phải phổ biến luật chơi, cách chơi và thử chơi cho HS để 
nắm được những vấn đề cơ bản và trọng tâm của trò chơi và qua chơi các em 
học được những gì. 
 - Tất cả các bước lên lớp phải được tiến hành nhẹ nhàng, đảm bảo phân bố 
về thời gian, tính tích cực, phát huy được tinh thần sáng tạo của các em, đánh 
thức được khả năng tư duy. Từ đó, HS mới mạnh dạn, từng bước các em tiến 
đến tổ chức trò chơi, tự học. Trên cơ sở trò chơi các em đã biết, GV thay đổi 
hình thức làm bài, đưa câu hỏi để HS thực hiện giải quyết bài tập một cách 
thoải mái, tự tin và có hiệu quả. Đặc biệt, để tiết học sôi động, GV có thể lồng 
một số bài hát và động tác phù hợp với chủ đề bài học để các em thấy thoải mái, 
vui vẻ hơn trong giờ học.
 Ví dụ: Trò chơi “Rung chuông vàng”: 
a) Mục tiêu: Giúp HS giải quyết các bài tập để củng cố, hệ thống kiến thức cần 
ghi nhớ của tiết học một cách tự nhiên, có thể dùng khi học kiến thức mới hoặc 
ôn tập.
b) Chuẩn bị hệ thống câu hỏi từ dễ đến khó có nội dung tuỳ từng bài học. 
c) Cách tiến hành: 
 + Khâu chuẩn bị: GV nghiên cứu kĩ bài nội dung bài dạy, thực hiện dạy 
bằng phiếu bài tập lớn. Lựa chọn một vài bài hát có liên quan đến chủ đề tiết 
học hoặc nội dung bài tập.
 + GV cho HS quyền lựa chọn câu hỏi đọc từng câu hỏi hoặc hình ảnh có 
nội dung tương ứng với câu hỏi trong sách giáo khoa cho HS trả lời bằng bảng 
con. GV sử dụng bài giảng điện tử để đưa ra các ô chữ bí mật và câu hỏi gợi ý, 
hình ảnh minh họa thay câu hỏi và yêu cầu học sinh viết từ, chọn chữ cái trước 
đáp án đúng.
 + GV thay đổi hình thức bài tập để HS lựa chọn phương án đúng nhất.
 + Thực hiện lồng ghép cho HS biểu diễn bài hát sau khi hoàn thành một số 
câu trả lời.
 - 5 - Nhờ vậy, luôn kích thích được tính tích cực phấn đấu của học sinh vì 
thành tích bản thân, vì thành tích lớp mà mình là thành viên. Qua đó, vun đắp 
cho các em ý thức tập thể, tình bạn thân ái, tinh thần hợp tác.
 Trong quá trình tổ chức trò chơi cho học sinh tôi luôn tiến hành theo quy 
trình sau:
* Chuẩn bị tổ chức trò chơi:
 + Tên trò chơi.
 + Mục đích giáo dục của trò chơi: Qua trò chơi cần đạt những yêu cầu 
giáo dục về tri thức, thái độ và hành vi.
 + Các phương tiện phục vụ cho việc tổ chức trò chơi (tùy thuộc vào trò 
chơi) nêu lên những phương tiện vật chất.
 + Các giải thưởng (nếu có).
 + Nội dung trò chơi, các hoạt động cụ thể với cách tiến hành cụ thể.
* Tổ chức trò chơi:
 - Nêu tên trò chơi và giải thích ngắn gọn ý nghĩa của trò chơi.
 - Phổ biến luật chơi, hiệu lệnh, phân việc, cách thức làm việc.
 - Công bố trọng tài (có thể là giáo viên cùng với học sinh trong lớp).
 - Tiến hành trò chơi: Đưa lệnh rõ ràng, giọng nói truyền cảm, hấp dẫn cho 
các em đồng loạt tiến hành. GV chú ý quan sát, điều chỉnh, giúp đỡ các thành 
viên về cách chơi, kịp thời uốn nắn những lệch lạc.
* Kết thúc trò chơi:
 - GV tập hợp học sinh để nhận xét, đánh giá chung (cá nhân và nhóm 
hoặc tổ), cho học sinh tham gia đánh giá.
 - Tính tổng số câu trả lời đúng của từng HS và công bố kết quả.
 - Tuyên dương học sinh, đặc biệt là cá nhân có cố gắng. Trao quà thưởng 
tùy từng mức độ bài HS hoàn thành ( viên phấn, hoa, cờ, ngôi sao,)
* Giải pháp thứ tư: Hãy hòa mình với thế giới trẻ thơ:
 - Để tạo hứng thú cho học sinh, giáo viên nên chủ động thay đổi hình 
thức đưa bài tập một cách hợp lý để không gây nhàm chán. Phải thay đổi tùy 
 - 7 - - Dấy lên phong trào thi đua sôi nổi giữa các cá nhân với cá nhân, các 
nhóm, các tổ học tập với nhau.
* Giải pháp thứ năm: Xây dựng nề nếp lớp, hình thành một số thói quen tốt 
trong giờ học, xây dựng tinh thần tự quản, rèn tính tự giác cho HS: Đây là việc 
làm không nhỏ góp phần tạo nên tiết học sinh động, hiệu quả. Bởi thực tế cho 
thấy, dù GV có chuẩn bị các ĐDDH và nội dung công phu đến mấy chăng nữa 
mà lớp học không có nề nếp thì các hoạt động giữa thầy và trò sẽ không đồng 
bộ, tiết học sẽ không thành công như dụng ý của người thiết kế. Tóm lại, trò 
chơi học tập nói chung và trò chơi đối với phân môn Luyện từ và câu nói riêng 
nhằm giúp các em chơi mà học để tiếp thu, chiếm lĩnh kiến thức một cách tự tin, 
mạnh dạn và tiến đến tự giác hơn, giúp các em được thực hành các bài tập thoải 
mái hơn, đạt hiệu quả cao hơn, nhớ lâu kiến thức được học hơn.
 Từ các giải pháp trên, tôi đã thấy được vai trò và ý nghĩa của việc tổ chức trò 
chơi học tập cho HS.
II.1. Tính mới, tính sáng tạo.
II.1.1. Tính mới: 
 - Toàn bộ tiết dạy của GV được tổ chức dưới hình thức trò chơi học tập để 
lần lượt giải quyết các bài tập, tạo nên một “ tiết học vui” làm cho HS thực sự 
vui vẻ, tự nhiên. 
- Các bài tập trong SGK được GV đưa ra dưới hình thức trắc nghiệm, HS được 
suy nghĩ, phản ứng nhanh để tìm ra đáp án đúng nhất. Giảm bớt được việc ghi 
chép cho 
II.1.2. Tính sáng tạo: 
- Hoạt động nghệ thuật cũng được đưa vào bài học một cách tự nhiên phục vụ 
cho việc khắc sâu và mở rộng vốn từ cho HS: HS được hát và biểu diễn các 
động tác phù hợp một cách tự nhiên.Ví dụ dạy bài về chủ đề Trường học thì các 
em sẽ hát bài Vui đến trường, bài Em yêu trường em,
- GV có thể ứng dụng dạy bằng CNTT khá triệt để và lâu dài.
 - 9 - Đặc biệt là không gây áp lực trong giờ dạy cho GV cũng như việc học tập của 
HS.
 - Các em được tự mình quyết định kết quả học tập, nhiều khi rất vui nhờ 
những bài hát và kĩ năng biểu diễn ngộ nghĩnh do những diễn viên, nghệ sĩ bất 
đắc dĩ tạo nên. Học sinh được quan sát trực tiếp hoạt động nói với sự kết hợp 
sinh động của các yếu tố phi ngôn ngữ.
III. Kết luận
 Đối với trẻ thơ, những trò chơi học tập là một trong những yếu tố hình 
thành nhân cách, kĩ năng sống, là nguồn sữa nuôi dưỡng thế giới tinh thần, là 
nhịp cầu nối tâm thức các em với mọi bài học về cuộc sống xã hội. Bởi vì nó có 
sức hấp dẫn, lôi cuốn mạnh mẽ nhất đối với các em. Tổ chức cho các em chơi 
các trò chơi học tập là phương tiện giúp các em phát triển ngôn ngữ, phát triển 
tình cảm, đạo đức, tình đoàn kết, mở rộng nhận thức, tình yêu thiên nhiên, yêu 
quê hương đất nước. Bằng những biện pháp tích cực có đầu tư nghiên cứu, khắc 
phục những hạn chế nhất định, những phương pháp và hình thức dạy - học cứng 
nhắc. Tôi đã giúp các em thỏa mãn nhu cầu vui chơi, kích thích học sinh học tập 
tốt, góp phần thắng lợi trong cuộc vận động “Xây dựng trường học thân thiện - 
học sinh tích cực”.
 Trên đây là sáng kiến trong việc “Nâng cao hứng thú học tiết “Luyện 
tập củng cố” môn Tiếng Việt cho học sinh lớp 1 thông qua các trò chơi học 
tập”. Rất mong sự đóng góp nhiệt tình của Hội đồng khoa học để sáng 
kiến của tôi được hoàn hảo hơn. 
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Hải Phòng, ngày 18 tháng 02 năm 2023
 Tác giả sáng kiến
 - 11 -