Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hứng thú học môn Tin học 6 (bộ sách Kết nối tri thức) cho học sinh thông qua hoạt động khởi động

 máy với các thiết bị máy tính có cấu hình tương đối cao, hệ thống mạng cáp quang 
tương đối mạnh để đảm bảo phục vụ tốt nhu cầu học tập và tra cứu bộ môn Tin 
học của học sinh trong nhà trường.
 Trong các khối lớp học thì Tin học lớp 6 là năm đầu tiên học chương trình 
giáo dục phổ thông 2018, môn học được vào là học chính thức.
 Như Khổng Tử đã từng nói “Biết mà học, không bằng thích mà học, thích 
mà học không bằng vui mà học”. Và định hướng cơ bản thiết thực đối với mỗi 
giáo viên, cũng là yếu tố quyết định hiệu quả của một giờ dạy, đó là: “Phương 
pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo 
của học sinh; phù hợp với đặc điểm từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương 
pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến 
tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” (Điều 24, Luật giáo 
dục). Từ nội dung của câu nói và thực tế giảng dạy, ta thấy niềm vui và sự ham 
thích sẽ là một động lực lớn giúp học sinh vượt qua khó khăn để vươn lên trong 
học tập.
 Thật vậy, tâm lý của học sinh là hào hứng với cái mới, thích sự sáng tạo 
và thi đua lẫn nhau. Để kích thích sự sáng tạo, trí tò mò của học sinh và giúp cho 
học sinh tham gia nhiệt tình vào lớp học thì hoạt động khởi động là một hoạt động 
cần thiết và mang lại hiệu quả dạy học. Như là mỗi bài văn đều kết cấu từ ba 
phần, nếu phần mở bài suôn sẻ, cuốn hút thì mức độ thành công đã đạt 40%. Khâu 
dẫn nhập chỉ là khâu nhỏ, không nằm trong trọng tâm bài dạy, nhưng lại ở vào vị 
trí mở đầu, có tác dụng đặt nền móng và gắn bó xuyên suốt với các hoạt động còn 
lại.
 Hoạt động khởi động chỉ diễn ra trong khoảng 5 phút trước khi vào bài mới 
nhưng nó có vai trò như trải nệm để dẫn dắt học sinh nhận thức nội dung bài học 
mới một cách hứng thú, say mê. Đồng thời cũng là quá trình then chốt thúc đẩy 
tính tích cực ở học sinh. Vậy nên, người dạy không thể bỏ qua hoạt động này.
 Nhưng trong thực tế khởi động vào bài học chưa được coi trọng, còn nhàm 
chán, qua loa, chưa có sự quan tâm đầu tư đúng mức trong mỗi tiết dạy, chưa đảm đó. Giáo viên cần dự kiến hoạt động của học sinh, tức là học sinh sẽ làm gì, trả 
lời câu hỏi như thế nào, sẽ có những thắc mắc gì?. Việc này đòi hỏi giáo viên cần 
có sự chuẩn bị bài giảng phần khởi động cụ thể, không được máy móc, khô khan 
mà phải linh động, kết hợp nhiều biện pháp sinh động, nhiều ý tưởng sáng tạo.
 III. Đóng góp của sáng kiến nhằm hỗ trợ nâng cao hứng thú học môn 
tin học 6 cho học sinh thông qua hoạt động khởi động .
 Những năm gần đây, chúng ta đã thực hiện thành công bước đầu việc đổi 
mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá. Tuy nhiên, từ thực tế giảng dạy của 
bản thân cũng như các đồng nghiệp trên địa bàn, tôi nhận thấy rằng sự sáng tạo 
trong việc đổi mới phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động tiếp 
cận và phát triển các năng lực của học sinh còn nhiều chuyện tiếp tục phải suy 
nghĩ, trăn trở...Vì thế để có giờ dạy Tin học tốt theo tinh thần đổi mới phương 
pháp dạy học, người GV phải vất vả hơn nhiều trong việc thiết kế và tổ chức giờ 
dạy. Mỗi GV chúng ta không ai muốn mình chỉ có một giờ dạy tốt, mà ai cũng 
muốn rằng tất cả các giờ lên lớp của mình đều thành công và đó là một sự cố gắng 
rất lớn. Chính GV phải thực sự chủ động, sáng tạo thì mới có thể khơi dậy được 
sự hoạt động tích cực, sáng tạo của mọi HS trong lớp. Bởi vì mỗi bài học được 
lựa chọn đưa vào chương trình học đều thể hiện mục tiêu chung của bộ môn, thể 
hiện được ý đồ người biên soạn. Mỗi cá nhân HS lại là một chủ thể tiếp nhận cá 
biệt, nên sự áp đặt cách hiểu, cách cảm nhận của GV với HS là chưa đúng với 
bản chất dạy và học theo tinh thần phát triển năng lực và phẩm chất người học 
mà phải hướng đến sự phát triển toàn diện của HS. Hoạt động dạy-học T không 
chỉ là hoạt động lĩnh hội kiến thức mà còn rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức 
vào thực tế sinh động; phát triển 3 năng lực chung và 2 năng lực đặc thù của bộ 
môn. Những năng lực này được hình thành và phát triển không chỉ thông qua nội 
dung dạy học mà còn thông qua phương pháp và hình thức tổ chức dạy học mới 
theo 5 bước: Khởi động, Hình thành kiến thức, Luyện tập, Vận dụng, Tìm tòi mở 
rộng. Trong đó hoạt động khởi động đóng vai trò quan trọng trong giờ học. Nó là 
hoạt động khởi đầu nên có tác động đến cảm xúc, trí tuệ của người học trong toàn Phần 2: NỘI DUNG
 Chương 1: KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG CỦA VIỆC NÂNG CAO
 HỨNG THÚ HỌC MÔN TIN HỌC CHO HỌC SINH THÔNG QUA 
 HOẠT
 ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
 I. Cơ sở lí luận của sáng kiến.
 Trong Báo cáo chính trị Đại Hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định : 
“Đổi mới chương trình nội dung, phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; 
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo 
dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng 
thực hành, ý thức trách nhiệm xã hội” Nghị quyết 29 của Ban chấp hành Trung 
ương Đảng lần thứ 8( Khóa XI) cũng đã nêu yêu cầu “ Đổi mới căn bản , toàn 
diện nền giáo dục Việt Nam. Trong đó việc đổi mới giáo dục phổ thông được xem 
là khâu đột phá. Nội dung trọng tâm của việc đổi mới căn bản toàn diện giáo dục 
phổ thông là sự phát triển năng lực người học, từ đó nâng cao chất lượng của 
nguồn nhân lực trong chiến lược phát triển đất nước”. Thứ trưởng Bộ giáo dục 
đào tạo Nguyễn Vinh Hiển từng khẳng định “Dạy học phát triển năng lực là đổi 
mới căn bản cốt lõi nhất của đổi mới giáo dục hiện nay”. Hay Tiến sĩ Nguyễn Thị 
Kim Dung (Học viện quản lý giáo dục) cho rằng: “Đổi mới giáo dục là chúng ta 
không quá chú trọng vào mục tiêu kiến thức, phải đặc biệt chú trong mục tiêu 
hình thành năng lực cho người học”; PGS, TS Hà Thế Truyền cũng khẳng định 
việc xác định năng lực người học là khâu tiên quyết là chìa khóa đổi mới giáo 
dục hiện nay.
 Vì thế mục tiêu, yêu cầu của phương pháp giáo dục phổ thông là phải phát 
huy được tính tích cực, chủ động của người học, phù hợp với đặc điểm của từng 
lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng 
vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học 
sinh. Đây là định hướng cơ bản, thiết thực đối với mỗi giáo viên, cũng là yếu tố 
quyết định hiệu quả của một giờ dạy môn Tin học trong nhà trường trung học cơ sinh ở giai đoạn lứa tuổi này có thể thấy rằng nhu cầu tìm hiểu, phát triển tư duy 
kiến thức, kỹ năng, cảm xúc thẩm mỹ là rất lớn.
 III.Mục tiêu, định hướng việc nâng cao hứng thú học môn tin học cho 
học sinh thông qua hoạt động khởi động.
 1. về phía giáo viên
 Rất nhiều giáo viên trong quá trình dạy học thường không tổ chức hoạt 
động khởi động vì nhiều lí do: Lo lắng vì thời gian không đủ cho kiến thức bài 
dạy, không biết tổ chức như thế nào, sợ hoạt động gây ồn ảnh hưởng lớp học 
khác...Vì vậy, trong quá trình dạy, dù rất cố gắng, nhiều giáo viên cũng không 
thể lôi kéo sự tập trung của học sinh, hiệu quả giờ học bị giảm sút.
 2. về phía học sinh
 Trong một lớp học khả năng tiếp thu của mỗi em học sinh là khác nhau 
cho nên hứng thú của mỗi em trong mỗi giờ học cũng sẽ khác. Có học sinh hào 
hứng đón nhận giờ Tin học. Các em tìm thấy ở đây những cảm xúc thẩm mỹ, 
những bài học cuộc sống giúp các em trưởng thành, hoặc các em cảm thấy nhẹ 
nhõm, thoải mái hơn so với những tiết học tự nhiên khác. Bên cạnh đó vẫn còn 
rất nhiều học sinh có thói quen thụ động trong học tập. Các em không thích học, 
không đọc sách, không quan tâm nhiều đến hành trình tự khám phá mà cơ bản là 
ghi chép và dựa vào các tài liệu có sẵn để làm bài kiểm tra. Nhiều học sinh còn 
có biểu hiện uể oải, mệt mỏi trong giờ học. Thói quen lười vận động, lười tư duy, 
học tập hời hợt, không hứng thú đã ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả học tập.
 Nguyên nhân của vấn đề này không chỉ bởi chủ quan các em mà phần lớn 
do GV chưa chú tâm trong việc tổ chức hoạt động khởi động tạo tâm thế, đặt ra 
những tình huống có vấn đề để đưa học sinh vào thế chủ động tiếp nhận bài học, 
hứng thú tham gia các hoạt động học tập.
Khi tiến hành khảo sát sự say mê, hứng thú của học sinh trong giờ Tin học ở lớp 
6A, 6B đã cho ra kết quả sau: động sẽ bao quát được nội dung bài học, qua đó giúp GV biết được học sinh đã 
có kiến thức gì trong bài mới và chưa biết gì để khai thác sâu vào những nội dung 
học sinh chưa biết (điều này có thể sẽ khác nhau ở từng lớp nên giáo viên cần có 
sự điều chỉnh kịp thời để phù hợp với đối tượng học sinh ở các lớp).
 Hoạt động khởi động là bước “ thực hiện các động tác nhẹ trước khi thực 
hiện công việc” nên việc khởi động cũng cần nhẹ và sinh động để tạo sự hấp dẫn 
cho học sinh. Việc đặt câu hỏi hay tình huống khởi động cần chú ý tạo được hứng 
thú cho học sinh để học sinh được thực hiện nhiệm vụ, được tham gia trả lời câu 
hỏi hoặc tham gia vào các tình huống khởi động. Câu hỏi/tình huống đưa ra ở 
phần này cũng cần có nhiều mức độ trong đó nhất thiết phải có câu dễ học sinh 
nào cũng có thể trả lời được. Khi các em trả lời được sẽ phần nào sẽ cảm thấy vui 
vẻ, thích thú để tạo tâm lý tốt khi vào bài học. Ở mỗi hoạt động khởi động đều 
xuất phát từ nội dung bài học, nhưng nếu tình huống nào đưa ra học sinh cũng 
giải quyết được thì các em sẽ không có hứng thú tìm hiểu kiến thức mới, không 
kích thích được trí tò mò và nhu cầu học tập một cách chủ động và tích cực của 
các em.
 Khi áp dụng tổ chức hoạt động Khởi động cho tất cả các tiết học ở các lớp 
thì người GV nên lưu ý: Kế hoạch hoạt động đã xây dựng cần có sự điều chỉnh 
cho phù hợp với đặc điểm học sinh của từng lớp, tránh việc xây dựng một tình 
huống cố định dùng chung cho tất cả các lớp trong cùng một khối. Phương án xây 
dựng tình huống khởi động giữa các tiết, các bài học nên có sự đổi mới về hình 
thức, phương pháp; tránh sự nhàm chán cho học sinh khi tiết học nào cũng tổ 
chức hoạt động khởi động theo kiểu “đến hẹn lại lên” với các bước tuần tự như 
nhau.
 1.3. Hoạt động Khởi động để tạo tâm thế cho HS trước mỗi giờ học
 Trong tiến trình lên lớp của phương pháp dạy học truyền thống: trước khi 
bắt đầu một bài giảng, GV sẽ làm một việc quen thuộc là hỏi bài cũ để từ đó xâu 
nối kiến thức bài trước với bài sau hoặc để tạo không khí thân thiện, cởi mở đơn 
giản là việc hỏi thăm sức khỏe một cách dí dỏm, kể một câu chuyện hài hước Ôn tập lại kiến thức đã học đồng thời giới thiệu bài mới.
 Luyện phản ứng nhanh, khả năng quan sát, nhận xét, đánh giá chính xác, 
tiết kiệm thời gian.
 Rèn tính tự giác, thi đua giữa học sinh.
 Chuẩn bị:
 Giáo viên: chuẩn bị hệ thống câu hỏi và đáp án.
 Học sinh: thẻ đúng , sai.
 Cách tổ chức:
 Chia lớp làm 4 đội chơi tương ứng với 4 tổ , cử 4 tổ trưởng làm trọng tài 
và theo dõi chéo, 1 thư ký ghi kết quả.
 Thời gian: 4 phút
 Luật chơi: Giáo viên lần lượt giới thiệu từng câu hỏi, yêu cầu để giáo viên 
đọc từng câu hỏi hoàn chỉnh thì học sinh mới được sử dụng thẻ (đúng hoặc sai) 
để trả lời. Em nào vi phạm luật là loại kết quả. Sau khi học sinh trả lời câu hỏi, 
giáo viên đưa đáp án cho câu hỏi luôn để các em đối chiếu kết quả.
 Cách tính điểm: mỗi câu trả lời đúng được tính 10 điểm/học sinh, trả lời 
sai trừ 5 điểm/học sinh. Tổng điểm mỗi đội được ghi lên bảng luôn sau mỗi câu 
trả lời.
 Câu hỏi có thể liên quan đến bài học trước đó, nhằm ôn lại bài cũ trước khi 
vào bài mới
 Trò chơi khởi động đầu tiết học: Trò chơi " Tôi cần"
 Mục đích: tạo không khí vui vẻ, thoải mái, rèn luyện phản xạ nhanh nhẹ, 
hoạt bát, giáo dục tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau.
 Chuẩn bị:
 Giáo viên: chuẩn bị hệ thống câu hỏi và đáp án.
 Học sinh: bút.
 Cách chơi:
 Lấy những vật theo yêu cầu của quản trò
 Quản trò chia tập thể thành các đội tuỳ theo số lượng người chơi người giáo viên có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau như kể chuyện, xây 
dựng tình huống có vấn đề, nêu câu hỏi có vấn đề, hoạt động trải nghiệm, quan 
sát,. Tuy nhiên thời gian lên lớp chỉ gói gọn trong vòng 45 phút nên giáo viên chỉ 
giành khoảng 5 phút để dẫn vào bài mới. Vậy nên, yêu cầu của hoạt động khởi 
động là cần ngắn gọn, khái quát cao, lấy ít dẫn nhiều chứ không dài dòng, vòng 
vo. Từ đó tạo cho học sinh cảm giác dễ hiểu, hứng thú, hứa hẹn một tiết dạy hấp 
dẫn, hiệu quả. Dù có dưới bất kì hình thức nào thì giáo viên vẫn phải dùng câu 
hỏi để kết nối học sinh tham gia vào hoạt động học.
 Bằng các câu hỏi liên quan đến bài học, giáo viên giúp học sinh tự thể hiện 
những thắc mắc, nhu cầu cần tìm hiểu về một vấn đề/nhiệm vụ chuẩn bị được học 
hay muốn đào sâu hoặc tìm cách lí giải cho mình một vấn đề chưa thấu đáo nào 
đó... Giáo viên cần dự kiến hoạt động của học sinh, tức là học sinh sẽ làm gì, trả 
lời câu hỏi như thế nào, sẽ có những thắc mắc gì?. Việc này đòi hỏi giáo viên cần 
có sự chuẩn bị bài giảng phần khởi động cụ thể, không được máy móc, khô khan 
mà phải linh động, kết hợp nhiều biện pháp sinh động, nhiều ý tưởng sáng tạo.
 2.1. Chuẩn bị của giáo viên
 Giáo viên cần nghiên cứu mục tiêu bài học, nội dung bài học trong sách 
giáo khoa và sách giáo viên, hình dung ra kịch bản bài học trên lớp và cụ thể hoá 
mục tiêu bài học thành những yêu cầu cụ thể (đầu ra) của hoạt động học.
 2.2. Hoạt động khởi động trước khi vào bài học mới được tiến hành 
như sau:
 Bước 1: Giáo viên yêu cầu một học sinh đọc to, rõ câu hỏi nêu nhiệm vụ 
khởi động trong sách giáo khoa (hoặc giáo viên có thể đưa ra các câu hỏi khác đã 
được chuẩn bị), cả lớp chú ý theo dõi, lắng nghe.
 Bước 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh cách thức thực hiện nhiệm vụ. Học 
sinh trình bày những ý kiến, đánh giá, nhận xét của cá nhân:
 Giáo viên hướng dẫn học sinh ý thức rõ vấn đề, tình huống, nhiệm vụ học 
tập cần phải thực hiện thông qua các câu hỏi trong phần khởi động trong sách 
giáo khoa.