Sáng kiến kinh nghiệm Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3

 2 
 Chuyển từ kiến thức thông qua hoạt động trò chơi còn giúp các em phát 
triển được nhiều phẩm chất đạo đức như tình đoàn kết, thân ái, lòng trung thực, 
tinh thần cộng đồng trách nhiệm. Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ 
học toán ở Tiểu học. 
 3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu 
 - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu: Tháng 9 năm 2023 
 - Đối tượng áp dụng: Nghiên cứu và áp dụng cho học sinh lớp 3A, lớp tôi 
đang trực tiếp chủ nhiệm trong năm học 2023 - 2024. 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 4 
 TS HS Lớp Giỏi Khá TB Yếu 
 36 3A 7 9 17 3 
 2. Giải pháp thực hiện sáng kiến . (Nguyên tác thiết kế trò chơi ) 
 a. Giải pháp 1: nguyên tắc vừa sức, dễ thực hiện 
 - Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung toán học cụ thể trong 
chương trình (Có thể là kiến thức cần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, kiến 
thức thực hành, luyện tập) 
 - Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức : Số học và yếu 
tố đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, các dạng 
toán giải. Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc của các 
tiết học trong 5 mạch kiến thức trên, nhưng có thể mang những cái tên gợi cảm, 
gây hứng thú, góp phần hình thành, củng cố hoặc hệ thống kiến thức. 
 - Các trò chơi phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng toán học, phát huy trí 
tuệ, óc phân tích, tư duy sáng tạo. 
 - Trò chơi phải phù hợp với quỹ thời gian (Sử dụng trong giờ học từ 5 đến 
10 phút ), thích hợp với môi trường học tập. 
 -Trò chơi có sức hấp dẫn, thu hút được sự chú ý, tham gia của học sinh, 
tạo không khí vui vẻ, thoải mái. 
 - Trò chơi cần phải gần gũi, sát thực, phù hợp với tâm lý lứa tuổi học sinh 
lớp 3. Tổ chức trò chơi không quá cầu kỳ, phức tạp . 
 b. Giải pháp 2: Nguyên tắc khai thác và thực hành 
 - Sử dụng triệt để yêu cầu, nội dung kiến thức cơ bản, củng như đồ dùng, 
phương tiện có sẵn của môn học ( ở thư viện, đồ dùng của giáo viên, học 
sinh). 
 - Các đồ dùng tự làm của giáo viên khai thác từ những vật liệu gần gũi 
xung quanh ( Từ các phế liệu như : Vỏ hộp bánh kẹo, vỏ lon nước, vỏ lon bia, 
đầu gỗ, đầu nứa, nắp chai, giấy bìa) Sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa 
học, tính giáo dục, tính thẩm mỹ nhưng ít tốn kém. 
 c. Giải pháp 3:Quy trình tổ chức trò chơi : 
 Trò chơi toán học thông qua 5 bước : 
 - GV Giới thiệu tên trò chơi 
 - GV Phổ biến luật chơi 
 - Tiến hành chơi 
 - Thảo luận rút ra kiến thức 
 - GV Đánh giá kết luận . 
 MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TOÁN LỚP 3 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 6 
 - Phát triển năng lực phân tích, tổng hợp. 
 - Rèn tác phong nhanh nhẹn. 
 * Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy rô ki có 
nội dung ghi giống nhau. Một số mảnh giấy ghi kết quả tương ứng. 
 Ví dụ : Viết số thích hợp vào chỗ chấm. 
..= 1000 + 900 +50 +2 7550 = .++.. 
. =9000 + 900 +90 +9 7050 =.+.+ 
 ...= 9000 +100 + 50 +2 1095 =..++. 
 8001 = 8000 +  .. = 7000 + 500 
 8100 = 8000 +  9009 = 9000 +  
 1952 9152 7000 + 50 700 + 500 + 50 
 9999 9 100 7500 1000 + 90 + 5 1 
 - Học sinh chuẩn bị phấn (hoặc bút dạ) 
 * Thời gian chơi: 3 – 5 phút 
 * Cách chơi: Chơi theo kiểu đồng đội, chia lớp thành bốn nhóm, mỗi 
nhóm chọn đội chơi ( 6 em ), các em còn lại cỗ vũ cho đội mình. 
 Hai đội xếp thành hai hàng dọc. Đội trưởng lên nhận và phát cho mỗi bạn 
trong đội mình một mãnh giấy ghi kết quả tương ứng với nội dung ghi trên 
bảng. Các bạn đọc, quan sát, so sánh tìm vị trí của mình cần điền (1-2 phút ). 
 Khi quản trò có hiệu lệnh bắt đầu chơi, yêu cầu từng bạn trong đội lên 
điền kết quả của mình vào bảng phụ treo trên bảng lớp (phần bài của đội mình). 
Bạn thứ nhất điền xong quay xuống nhanh chóng và vỗ vào tay bạn thứ hai, bạn 
thứ hai lên điền, . Cứ thế tiếp tục cho đến hết. Học sinh dưới lớp và giáo viên 
đánh giá, thống kê kết quả đạt được của các nhóm. Mỗi kết quả đúng được 
thưởng 1 bông hoa. Đội nào nhiều bông hoa sẽ thắng. Trong trường hợp cả hai 
đội đều điền đúng kết quả thì đội nào nhanh hơn, trình bầy đẹp hơn sẽ thắng. 
 (Trò chơi được sử dụng ở tiết Các số trong phạm vi 10000 (tiếp theo) bài 
tập 5 trang 9, vận dụng ở tiết Ôn tập số và phép tính trong phạm vi 100 000 bài 
số 3 trang 105 sgk). 
 3 . TRÒ CHƠI : GIẢI ĐÁP NHANH 
 * Mục đích chơi : - Luyện kỹ năng tính nhẩm các phép tính cộng, trừ. 
(tròn chục, tròn trăm, tròn nghìn), nhân chia trong bảng. 
 - Rèn kỹ năng tính toán nhanh nhạy. 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 8 
 * Cách chơi : Chơi thi đua giữa các nhóm. Chia lớp thành hai nhóm ( mỗi 
nhóm 6 em ). Quản trò phát cho mỗi nhóm 6 miếng bìa như hình vẽ trên. Các 
nhóm thi đua ghép các phép tính với kết quả để tạo thành hình vuông lớn. 
Nhóm nào ghép xong trước và đúng sẽ thắng. 
 (Nếu 2 nhóm ghép xong cùng một lúc thì nhóm nào giữ trật tự trong khi 
làm sẽ thắng). 
 Trò chơi có thể sử dụng ở tiết ôn tập bảng nhân, nhân số có hai chữ số 
với số có một chữ số (không nhớ ). Tuỳ trình độ, đối tượng học sinh mà giáo 
viên có thể thay đổi nội dụng trong tấm bìa. 
 Trò chơi được sử dụng trong tiết Nhân vói số có một chữ số bài số 1 trang 
71, vân dung bài 2 trang 72 SGK. 
 5 . TRÒ CHƠI : BÁC MẶT NẠ THÔNG THÁI. 
 * Mục đích chơi : - Giúp học sinh củng cố lại thứ tự thực hiện phép tính 
trong biểu thức. 
 - Rèn luyện kỹ năng quan sát, khả năng diễn đạt thành thạo, tự tin. 
 - Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 4 biển hình mặt nạ, một bên có hình mặt 
cười một bên có hình mặt mếu, 4 bảng con. Chọn 3 đội chơi, mỗi đội chơi 
khoảng 3 em. Chọn ban thư ký, ban giám khảo, các em còn lại là cổ động viên. 
 * Cách chơi : Chơi thi đua giữa các đội 
 - Quản trò lần lượt xuất hiện từng bảng . Trên mỗi bảng con có ghi cách 
thực hiện 1 biểu thức. 
 96 : 4 x 2 96 : 4 x 2 12 + 38 : 2 12 + 38 : 2 
 = 96 : 8 = 24 x 2 = 50 : 2 = 12 + 19 
 = 12 = 48 = 25 = 31 
 Mỗi lần quản trò xuất hiện một bảng con, các đội quan sát nội dung. Khi 
quản trò có tiến hiệu nếu đội nào thấy thực hiện đúng thì giơ mặt cười nếu thấy 
là thực hiện sai thì giơ mặt mếu. Quản trò có thể nêu câu hỏi chấp vấn thêm để 
các bạn nhớ lại thứ tự thực hiện phép tính trong một biểu thức như vì sao đội 
bạn cho là đúng? Hoặc căn cứ vào đâu mà đội bạn cho là sai? 
 - Quanr trò cũng đưa ra đáp án bằng cách quay mặt nạ. 
 - Ban thư ký tổng hợp số bông hoa sau một cuộc chơi: Mỗi lần trả lời 
đúng, quay mặt nạ đúng thì được 2 bông hoa, nếu quay mặt nạ đúng xong chưa 
trả lời được câu hỏi phụ của quản trò thì bị trừ đi 1 bông hoa. Đội nào nhiều 
bông hoa nhất đội đó sẽ thắng cuộc được thưởng bút chì, vở viết, kẹo, .... 
 Trò chơi được sử dụng ở tiết tính giá trị của biểu thức ( tiếp theo ) bài số 2 
trang 90, có thể sử dụng ở tiết Tính giá trị biểu thức số bài số 2 trang 92. 
 6 . TRÒ CHƠI : TÌM NGỌC TRAI 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 10 
 Trong đó sẽ ghi sẵn giá vào giấy và dùng băng dính đính vào các đồ vật, 
bày tất cả vào hai bàn cho hai đội. Phát cho hai đội mỗi đội một giỏ mây để 
đựng hàng mua sắm. 
 * Luật chơi : Khi quản trò hô “bắt đầu ” và tính giờ thì 6 bạn của hai đội sẽ 
vào “quầy ” chọn mua các đồ thích hợp, mua tới đâu trả tiền cho người bán 
hàng. Nếu tiền chẵn cần cộng nhẩm cẩn thận, .... Sau 4 phút quản trò hô “ Đóng 
cửa ” thì hai nhóm phải lập tức rời quầy, đếm số mặt hàng mua của mỗi nhóm 
vừa hết số tiền là nhóm “ Khéo mua”, được thưởng một quyển truyện tranh, và 
ngược lại. . Nếu số tiền cộng lại ít hơn số tiền đã mua là người “ Chậm tính 
toán”, đều không được thưởng. 
 (Chú ý : 3 người trong đội đều được thưởng như nhau ) 
 Trò chơi được sử dụng trong tiết Tiền Việt Nam bài số 2 trang 52 
 2. TRÒ CHƠI : TÌM ĐƯỜNG ĐI ĐÚNG 
 * Mục đích : Củng cố biểu tượng về thời gian 
 * Chuẩu bị : Phiếu học tập có vẽ mô hình đồng hồ và thời gian tương ứng. 
 Ví dụ : Tiết Thực hành xem đồng hồ bài số 3 trang 39. 
Giáo viên chuẩn bị phiếu có nội dung như hình vẽ 
 Bảng phụ có nội dung giống phiếu học tập. 
 * Cách chơi: Chia lớp thành các nhóm nhỏ (nhóm bàn). Các nhóm tự bàn 
bạc, thảo luận và nối các hình với các đáp án có sẵn. Các nhóm thi đua nhóm 
nào nối đúng và nhanh nhất. 
 Sau 3 - 4 phút yêu cầu các nhóm dừng bút, quản trò tống kết bài đúng 
trên bảng phụ. 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 12 
 Đáp án : Bạn A nói đúng, bạn B nói sai. 5m 
 5 . Hình bên tên gọi là gì ? 8m 
 Chu vi, diện tích em thì tính mau? 
 Đáp án : hình bên là hình chữ nhật. 
 Chu vi = ( 9 + 5 ) x 2 = 28 ( m). 
 Diện tích = 9 x 5 = 45 ( m2) 
6 . Hãy nêu cách tính chu vi, diện tích của hình chữ nhật. 
 Đáp án : Chu vi = ( dài + rộng ) x 2 ; (chiều dài, chiều rộng cùng đơn vị đo). 
 Diện tích = dài x rộng ; (dài , rộng cùng đơn vị đo) 
7. Một hình vuông có cạnh bằng 4 m. Bạn Lan tính ra chu vi hình vuông bằng 
16m. Bạn Hoa bảo rằng diện tích hình vuông này bằng 16m. Vậy ai nói đúng? ai 
nói sai? 
 Đáp án : Bạn Lan nói đúng, bạn Hoa nói sai. 
* Cách chơi : Chơi thi đua giữa cá nhân. 
* Quản trò điều khiển 
 Học sinh xung phong lên hái hoa phải đọc to, rõ ràng nội dung câu hỏi cho 
cả lớp cùng nghe sau đó mới trả lời kết quả. Nếu bạn hái hoa trả lời chính xác, 
diễn đạt trôi chảy, gọn gàng, các bạn ở dưới lớp vỗ tay thật to để cổ vũ cho bạn. 
 Nếu bạn trả lời đúng kết quả nhưng diễn đạt chưa mạch lạc, thì lớp vẫn vỗ 
tay khuyến khích bạn song nhỏ và ngắn hơn. Nếu bạn trả lời sai các bạn ở dươí 
lớp gợi ý vẫn không trả lời được thì phải lặc cò cò về chỗ. 
 Giáo viên đánh giá, nhận xét có phần thưởng cho những bạn xuất sắc trong 
cuộc chơi. 
 2. TRÒ CHƠI : AI NHANH, AI ĐÚNG 
 * Mục đích chơi : 
 - Củng cố cách xác định trung điểm đoạn thẳng cho trước. 
 - Rèn luyện kỹ năng ước lượng, tính cẩn thận 
 * Chuẩn bị : - Mỗi học sinh chuẩn bị 1 đoạn dây dài 20 cm. 
 - Một tờ giấy hình chữ nhật. 
 * Cách chơi: 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 " 14 
 3. Kết quả sau khi áp dụng đề tài 
 a. Kết quả KTĐK cuối năm 
 TS HS Lớp Giỏi Khá TB Yếu 
 36 3A 11 10 15 0 
 b. Giáo viên: Năm học 2023 – 2024, đạt giải ba môn Toán, Giáo viên giỏi cấp 
Huyện. 
 ( Minh chứng ảnh phần phụ lục ) 
 c. Bài dạy minh họa 
 TOÁN 
 Tiết 62 Bài 41: LÀM QUEN VỚI BIỂU THỨC SỐ 
 Trang 87 
 I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT: 
 1. Năng lực đặc thù: 
 - Làm quen với biểu thức số; đọc, viết các số. Bước đầu nhận biết ý nghĩa 
của các biểu thức số. 
 - Phát triển năng lực lập luận, tư duy toán học, NL mô hình hóa toán học, NL 
giải quyết vấn đề toán học và năng lực giao tiếp toán học. 
 2. Năng lực chung. 
 - Năng lực tự chủ, tự học: Chủ động học tập, tìm hiểu nội dung bài học. Biết 
lắng nghe và trả lời nội dung trong bài học. 
 - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: tham gia tích cực trò chơi, vận 
dụng. 
 - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thực hiện tốt nhiệm vụ trong hoạt động 
nhóm. 
 3. Phẩm chất. 
 - Phẩm chất nhân ái: Có ý thức giúp đỡ lẫn nhau trong hoạt động nhóm để 
hoàn thành nhiệm vụ. 
 - Phẩm chất chăm chỉ: Chăm chỉ suy nghĩ, trả lời câu hỏi; làm tốt các bài tập. 
 - Phẩm chất trách nhiệm: Giữ trật tự, biết lắng nghe, học tập nghiêm túc. 
 II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC 
 - Kế hoạch bài dạy, bài giảng Power point. 
 - SGK và các thiết bị, học liệu phục vụ cho tiết dạy.(thẻ số ,cánh hoa ,phiếu 
học tập ) 
 III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 
 “Một số trò chơi góp phần đổi mới phương pháp dạy học Toán Lớp 3 "