Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp rèn luyện kỹ năng ca hát cho học sinh THCS

 - Tư thế hát
 - Tổ chức âm thanh
 - Hơi thở
 - Hát chính xác
 - Hát đồng đều
 - Hát rõ lời
3. Thời gian nghiên cứu:
 Tôi thực hiện trong năm học 2019 đến tháng 5 năm 2020 nhằm tìm ra 
những giải pháp mới, hiệu quả. Đó cũng là những kinh nghiệm và những tìm tòi 
của bản thân tôi sau mỗi năm giảng dạy.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: 
Rèn luyện các kỹ năng hát cho học sinh THCS. 
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp phân tích tổng hợp
 PHẦN II:NỘI DUNG
 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
 Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh, được học hát 
bản thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người. Khi các em hát chính xác 
nhạc, hát rõ lời ca, hơi thở tốt... không chỉ nâng cao hiệu quả trong việc học hát 
mà còn làm cho các em vui tươi, phấn khởi và thoải mái về tinh thần. Nhiều nhà 
nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục đã khẳng định vị trí, vai trò của âm nhạc 
trong đời sống xã hội. Học hát ngoài khả năng đem đến nguồn vui, sự sảng 
khoái cho con người trong cuộc sống. Học hát còn có tác dụng thức tỉnh tình 
cảm của họ qua những cung bậc hết sức tinh tế. chính vì vậy mà việc học hát 
làm sao cho hát chính xác, hơi thở đều đặn, hát rõ lời...góp phần quan trọng 
trong dạy học âm nhạc.
 2/10 8 97 31 32 37 38,1 29 29,9
 9 71 20 28,2 34 47,9 17 23,9
 Tổng 482 137 28,4 171 35,5 174 36,1
 Theo bảng thống kê trên ta thấy số lượng học sinh trung bình và khá còn 
nhiều, học sinh giỏi còn ít. Để giúp các em hát đúng hát hay thì người giáo viên 
âm nhạc phải là người đầu tiên hướng dẫn dạy bảo các em, tìm ra giải pháp để 
khắc phục hiện tượng trên.
 CHƯƠNG III: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP RÈN LUYỆN KỸ NĂNG CA 
 HÁT CHO HỌC SINH THCS
1. Tư thế hát
 Tôi luôn nhắc nhở học sinh tư thế hát tốt nhất, đúng nhất, đẹp nhất là 
đứng thẳng hoặc ngồi thẳng và hơi thở của các tư thế đó là tốt hơn cả. Luyện tập 
tư thế hát còn giúp cho bản thân có vóc dáng đẹp, uyển chuyển tao nhã.
 Khi ngồi tập hát, học sinh ngồi thẳng lưng, tay đặt lên mặt bàn. Đầu giữ 
ngay ngắn, không căng cứng, không vẹo cổ, miệng cần phải mở tròn, không mở 
quá to. 
 Sau khi thuộc lòng bài hát tôi thường yêu cầu các em học sinh nên đứng 
dậy hát khi đó hơi thở sâu hơn, âm thanh cũng vang lên tốt hơn rõ rệt. Khi đứng 
hát, cần giữ đầu cho thẳng, tay buông xuôi theo người một cách tự nhiên.
 Thường thì mọi người hay hát vì cảm xúc, vui thì hát, đôi khi buồn cũng 
hát. Hát vì sở thích, đơn giản vậy thôi. Trong giờ học hát, thanh quản phải làm 
việc rất nhiều, các em phải biết kiểm soát hơi thở của mình để đủ hơi hát một 
câu hát dài, biết thể hiện cảm xúc của mình trong mỗi bài hát khác nhau. Việc 
luyện tập hơi thở thường phải đi đôi với việc luyện thanh, nghĩa là tập hơi thở 
 4/10 Ví dụ 2
 Ví dụ 3
 3. Hơi thở 
 Cách thở đúng trong ca hát là biết hít vào một lượng hơi vừa đủ để hát hết 
một câu nhạc ( hoặc một tiết nhạc) và hát một cách nhẹ nhàng. Hơi thở tốt nhất 
là được củng cố ngay trong lúc hát. Giáo viên phải theo dõi, điều khiển, chỉ huy 
khéo léo để học sinh dễ dàng lấy hơi vào đầu các câu nhạc ( hoặc tiết nhạc) chứ 
không lấy hơi vào giữa các từ
 Khi hít hơi vào, không nên tham nhiều hơi, sẽ bị căng cứng, lên gân, 
không điều tiết được hơi. Nhắc học sinh lấy hơi bằng mũi, không hít bằng 
miệng. Lấy hơi bằng miệng, yết hầu chóng bị khô, gây rát và viêm họng, gây 
khản cổ và ho.
 6/10 Hát chính xác phụ thuộc vào mức độ phát triển tai nhạc và khả năng của 
các cơ quan phát thanh. Nếu học sinh chú ý, phân biệt rõ được độ cao, thấp, to, 
nhỏ, nhanh chậm của âm thanh, ghi nhớ được giai điệu, âm hình tiết tấu thì sẽ 
dễ dàng hát được chính xác. Nếu học sinh phải hát cao hơn, hoặc thấp hơn khả 
năng giọng của mình, thì sẽ ảnh hưởng ngay đến khả năng hát chính xác. Để 
phát triển ở học sinh kĩ năng hát chính xác, cần phải lựa chọn giọng của bài hát 
phù hợp với âm vực giọng, hơi thở, vừa sức với các em
 Tôi thường áp dụng một số biện pháp hỗ trợ học sinh hát chính xác:
 - Tôi thường hát mẫu chính xác, diễn cảm bài hát cho học sinh nghe, hoặc 
tôi cho học sinh nghe giai điệu bài hát qua phần diễn tấu của nhạc cụ.
 - Tôi cũng gọi những học sinh có năng khiếu hát tốt trình bày bài hát 
chính xác cho các bạn trong lớp nghe, hoặc tôi bật cho học sinh nghe trực tiếp 
qua băng hình.
 - Các em được ôn tập có hệ thống các bài đã học 
 - Tạo điều kiện cho học sinh hát theo từng nhóm nhỏ, hát đơn. Như vậy, 
các em sẽ nghe thấy mình hát rõ hơn, biết được mức độ hát của bản thân.
 - Có những học sinh hát sai, có thể do tính rụt rè, nhút nhát. Tôi cũng đã 
động viên những học sinh này giúp các em tự tin hơn.
 - Có những học sinh hát sai do thiếu chú ý, chỉ nghe đại khái hoặc nôn 
nóng, hấp tấp. Đối với những em này, tôi thường yêu cầu các em tập trung chú 
ý( thậm trí nhắm mắt lại) lắng ghe cô giáo hát hoặc đàn lại vài lần, không hát 
theo, chỉ lắng ghe để ghi nhớ và nhắc lại được chính xác.
 Ngoài những em có dị tật bẩm sinh như: Cấu tạo cơ quan phát thanh 
không hoàn thiện (hở thanh đới, viêm thanh quản) thính lực yếu... Tất cả mọi trẻ 
đều có khả năng hát chính xác, nếu được tiếp xúc thường xuyên với âm nhạc, 
được luyện tập có phương pháp và chế độ phù hợp.
 Hát chính xác còn phụ thuộc vào môi trường quanh học sinh. Nếu như ở 
giai đình bố mẹ, anh chị cũng chơi đàn, hát, nghe đài, xem ti vi thì các em cũng 
 8/10 - Có thể để một vài em đọc lời bài hát cho cả lớp nghe
 Tất cả các biện pháp giúp học sinh hát rõ lời, tăng cường độ xúc cảm với 
bài hát, làm sâu sắc thêm hình tượng âm nhạc chứ không phải là cuộc luyện tập 
có tính chất hình thứ, khô khan
 PHẦN KẾT QUẢ
 Sau quá trình nghiên cứu thực hiện đề tài này tôi thấy bộ môn âm nhạc 
được các em đón nhận nhiều hơn. Đặc biệt các em đã mạnh dạn hơn khi đứng 
trước đám đông, phong trào ca hát ở trường tôi sôi nổi hẳn lên. Trong các tiết 
học học sinh chăm chú nghe giảng hơn, tích cực trả lời các câu hỏi, đa số các 
em không còn e ngại khi hát trước tập thể. Không những phong trào văn hóa 
văn nghệ trong trường được đẩy mạnh các em nhiệt tình, mạnh dạn hơn khi 
tham gia các hoạt động mà không khí học tập các bộ môn văn hóa khác cũng sôi 
nổi không kém. kết quả học tập của bộ môn âm nhạc đã có những biến đổi rõ 
rệt, đã cao hơn nhiều so với trước khi tôi thực hiện đề tài này. 
 Kết quả học tập sau khi thực hiện đề tài rèn kỹ năng hát cho học sinh
 Xếp loại Đạt ở mức Đạt ở mức 
 Đạt ở mức độ:TB
 Số lượng độ:Giỏi độ:Khá
 Khối S.lượn S.lượn
 T.số HS % % S.lượng %
 lớp g g
 6 198 120 60,6 50 25,3 28 14,1
 7 116 74 63,8 24 20,7 18 15,5
 8 97 65 67 24 24,7 8 8,3
 9 71 42 59,2 21 29,6 8 11,3
 Tổng 482 301 62,2 119 25,1 62 12,7
 Và kết quả xếp loại chung
 10/10 Qua bộ môn âm nhạc giúp giáo viên tìm kiếm, phát hiện, nuôi dưỡng và 
 giúp đỡ các em học sinh có năng khiếu hát. Những nhân tố ấy sẽ góp phần đem 
 lại lời ca, tiếng hát giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, đưa con người đến gần 
 với nhau hơn. Thúc đẩy hoạt động học tập trong nhà trường ngày thêm sôi nổi 
 và tích cực hơn.
 2. Khuyến nghị
 Môn âm nhạc ở trường phổ thông so với các môn học khác là một bộ 
 môn còn rất non trẻ. Hầu hết ở các trường chỉ có duy nhất một giáo viên đảm 
 nhận bộ môn này. Chính vì vậy mà giáo viên nhạc rất ít có cơ hội để dự giờ 
 đồng nghiệp, thiếu sự góp ý, xây dựng tiết dạy về chuyên môn. Nên vào những 
 năm học tiếp theo kính đề nghị Bộ giáo dục, Phòng giáo dục và các cấp lãnh 
 đạo mở các lớp chuyên đề âm nhạc các cấp để giáo viên chúng tôi được giao 
 lưu, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm, trau dồi chuyên môn nghiệp vụ để công 
 tác giảng dạy bộ môn được tốt hơn.
 Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân về một số phương pháp rèn 
 luyện kỹ năng ca hát cho học sinh THCS thông qua bộ môn âm nhạc mà tôi đã 
 thực hiện thành công ở đơn vị tôi. Giáo viên Âm nhạc trong trường chỉ có mình 
 tôi nên trong quá trình thực hiện đề tài chắc chắn không thể không tránh khỏi 
 những thiếu sót khi thực hiện. Tôi rất mong nhận được sự góp ý, trao đổi kinh 
 nghiệm về chuyên môn, nghiệp vụ của các bạn đồng nghiệp để tôi được hoàn 
 thiện hơn trong việc giáo dục nhận thức thẩm mĩ cho học sinh THCS thông qua 
 bộ môn âm nhạc. 
 Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2020
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình 
 viết, không sao chép nội dung của người khác.
 12/10