Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp dạy học môn Mĩ thuật thông qua hoạt động học tập cho HS Lớp 4 trường TH Cam Thượng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục môn học

 nào để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hay hình thức tổ chức lớp học ra 
sao, cách thực hiện các quy trình sáng tạo vẫn là những băn khoăn lớn của mỗi 
giáo viên chuyên trách khi giảng dạy. Chính từ những trăn trở này, tôi đã tiến 
hành nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số phương pháp dạy học môn mĩ 
thuật thông qua hoạt động học tập cho HS lớp 4 trường TH Cam Thượng 
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục môn học” nhằm tìm ra giải pháp: 
 - Giúp học sinh lớp 4 thêm yêu thích môn học thông qua các hoạt động 
học tập 
 - Giúp học sinh phát huy được trí tưởng tượng, sáng tạo, khả năng tư duy, 
rèn luyện cho các em có khả năng biểu đạt, phân tích và tăng cường kỹ năng 
giao tiếp. 
 - Rèn cho học sinh có thói quen học tập chủ động, thoải mái, nhẹ nhàng 
nhưng vẫn đảm bảo kỷ luật lớp học. 
 II. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ,SÁNG KIẾN 
 Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn của việc giảng dạy môn Mĩ 
thuật tại Trường Tiểu học để đưa ra một số biện pháp góp phần nâng cao chất 
lượng giảng dạy để tạo ra những sản phẩm mĩ thuật có chất lượng, giúp giáo 
viên phân chia lượng kiến thức hợp lý trong mỗi chủ đề của môn Mĩ thuật ở bậc 
Tiểu học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn này. 
 III.THỜI GIAN, ĐỐI TƯỢNG,PHẠM VI NGHIÊN CỨU 
 *Thời gian: 
 - Đề tài được thực hiện trong năm học trước cũng có được kết quả 
tốt.Nên tôi tiếp tục áp dụng thực hiện vào năm học 2023-2024 
 *Đối tượng : 
 - Chủ thể: “Một số phương pháp dạy học môn mĩ thuật thông qua hoạt 
động học tập cho HS lớp 4 trường TH Cam Thượng nhằm nâng cao chất lượng 
giáo dục môn học” 
 - Khách thể: Học sinh khối 4 trường Tiểu học Cam Thượng 
 - Sĩ số:121 học sinh e. Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phân tích nguyên nhân dẫn đến 
thực trạng và tổng hợp các kết quả thu được qua quá trình nghiên cứu nhằm 
đánh giá hiệu quả của giải pháp.
 PHẦN II: NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
 I. HIỆN TRẠNG VẤN ĐỀ 
 1.Về mặt lí luận 
 1.1. Những định hướng và mục tiêu giáo dục Mĩ thuật bậc Tiểu học: 
 Luật Giáo dục điều 24.2 đã ghi: "Phương pháp giáo dục phổ thông phải 
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc 
điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ 
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, 
hứng thú học tập cho học sinh". Đồng thời còn nêu rõ: “Mục tiêu giáo dục Tiểu 
học nhằm giúp cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng cho sự 
hình thành và phát triển nhân cách một con người, chuẩn bị tốt cho các em về 
các mặt đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và lao động để học sinh tiếp tục học 
lên trung học hoặc đi vào cuộc sống tùy theo nhu cầu và nguyện vọng bằng 
những hình thức thích hợp”. Điều này khẳng định giáo dục thẩm mĩ trong 
trường Tiểu học là một nội dung có ảnh hưởng mạnh mẽ đối với các mặt giáo 
dục khác, tạo nên sự hoàn thiện trong việc phát triển nhân cách của học sinh. 
Chính vì vậy việc giáo dục và bồi dưỡng cho học sinh có trình độ văn hoá thẩm 
mĩ phổ thông là hết sức cần thiết. 
 Năm học 2017 - 2018 Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo triển khai phương 
pháp dạy - học Mĩ thuật mới sử dụng những quy trình dạy - học Mĩ thuật theo 
phương pháp mới ở tất cả trường tiểu học trên toàn quốc. 
 1.2. Đặc điểm tâm lý học sinh 
 Ở độ 9 tuổi là khởi đầu của giai đoạn phát triển tư duy. Theo các nhà tâm 
lí học, ở lứa tuổi này sự tri giác của các em còn mang tính đại thể, ít đi sâu vào * Về chất lượng giáo dục: 
 Ban giám hiệu nhà trường luôn làm tốt công tác tập trung mọi điều kiện 
để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Chú trọng xây dựng và 
bồi dưỡng đội ngũ, làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục, tham mưu xây dựng cơ 
sở vật chất cho nhà trường, đổi mới, sáng tạo trong công tác quản lí, chỉ đạo 
chuyên môn và nhà trường. Thực hiện tốt qui chế dân chủ cơ sở, đảm bảo dân 
chủ, kỉ cương, tình thương, trách nhiệm. Bên cạnh đó, nhà trường luôn chú 
trọng triển khai có hiệu quả các cuộc vận động, các phong trào thi đua của 
ngành, của công đoàn. Đặc biệt, trong những năm gần đây nhà trường đã thực 
hiện tốt cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí 
Minh”.Chỉ đạo tổ chức thực hiện tốt phong trào thi đua: “Xây dựng trường học 
sáng -xanh-sạch đẹp”. 
 Ngay từ đầu năm học khi được phân công giảng dạy phân môn mĩ 
thuật.Đặc biệt ở khối lớp 4 với tổng sĩ số 121 em. Cũng như năm học trước tôi 
thấy hiệu quả vẫn chưa được như mong muốn.Có em thì vẽ hình tốt nhưng màu 
thì chưa tốt, có em màu vẽ tốt thì cách sắp xếp hình ảnh chưa tốt,có em vẽ vẽ 
hình và màu tốt nhưng khi tạo hình sản phẩm các em lại lúng túng. Chính vì vậy 
tôi đã tiến hành khảo sát trước khi áp dụng phương pháp và đã có kết quả như 
sau:
 Tổng Bài vẽ hợp lí,vẽ Bài vẽ bố cục hợp Hoàn thành Hoàn thành các 
 số học màu hài hòa,sản lí, vẽ màu hài các bài vẽ bài vẽ,sản phẩm 
 sinh phẩm tạo hình hòa,sản phẩm tạo tạo hình chưa 
 khối 4 đẹp hình đẹp đẹp
 SL % SL % SL % SL %
 121
 45 37,2 49 40,5 15 12,4 12 9,9
 Hiện nay qua quá trình tập huấn và dạy thử nghiệm, chúng tôi nhận thấy 
tính ưu việt của dự án là lấy học sinh làm trung tâm, đồng thời xây dựng quy 
trình tương tác và tích hợp các phân môn cho từng nội dung học tập. Khi tiến Cũng chính vì vây qua quá trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật cho học sinh 
lớp 4 trường Tiểu học Cam Thượng , tôi đã nghiên cứu, thực hiện và rút ra một 
số giải pháp cơ bản giúp giáo viên phần nào thực hiện có hiệu quả việc đổi mới 
như sau: 
 II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN SÁNG KIẾN 
 * Biện pháp 1: Biện pháp đóng vai: GV tổ chức cho HS thực hành, “làm 
thử” một số sản phẩm 3D (Chủ đề :Thế giới tự nhiên.Bài 4:Mô hình khu bảo tồn 
thiên nhiên ) 
 * Mục tiêu: Lập kế hoạch dạy chi tiết từng hoạt động giúp giáo viên chủ 
động và ứng phó kịp thời, đúng đắn các tình huống sư phạm có thể xảy ra trên 
lớp. 
 * Cách thực hiện: Khi dạy học dưới bất cứ phương pháp nào đều yêu cầu 
giáo viên phải lập được kế hoạch dạy học hoàn chỉnh. Đó không chỉ là đơn 
thuần thực hiện cho đúng nhiệm vụ khi lên lớp mà nó còn thể hiện tinh thần 
trách nhiệm của mỗi giáo viên đối với học sinh. Có thể nói việc lập kế hoạch 
giảng dạy tốt là đã thành công một nửa của quá trình dạy học. Giáo viên là 
người điều khiển quá trình và tạo điều kiện cho học sinh phát triển tư duy bằng 
các câu hỏi mở và khuyến khích các em chia sẻ những kinh nghiệm sẵn có của 
mình. Khi lập kế hoạch giáo viên phải căn cứ vào tình hình thực tế của lớp để 
điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp và sát với khả năng tiếp thu của học sinh.Cụ 
thể khi xây dựng kế hoạch dạy học theo phương pháp mới, giáo viên cần phải 
chú ý tới: 
 - Mục tiêu bài học: Mỗi bài học, tiết học đều có mục tiêu chung là hướng 
tới hình thành cho học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng 
lực diễn đạt bằng lời nói, học sinh tưởng tượng và sáng tạo được một câu 
chuyện bằng ngôn ngữ mĩ thuật. Tuy nhiên, giáo viên vẫn cần xác định rõ mục 
tiêu cụ thể của bài học đó là học sinh hiểu được gì? Thực hiện như thế nào và 
làm được gì? Ví dụ nếu là chủ đề Quê hương-đất nước. +Em đã vẽ về chân dung của ai ? 
 +Hình vẽ các hình nối tiếp đã cân đối với tờ giấy chưa? 
 +Em đã vẽ hình ảnh trường em giống các hình ảnh trong bài hát chưa? 
 +Em có thích hình ảnh không gian trong thư viện không? 
 (ảnh sản phẩm vẽ chân dung,không gian trong thư viện) 
 - Giáo viên cùng học sinh nhận xét hình vẽ và giới thiệu chủ đề: 
 b. Dự kiến cách giới thiệu bài phong phú, đa dạng để lôi cuốn học 
sinh tham gia tích cực vào tiết học. 
 Nhiều giáo viên quan niệm: Giới thiệu chỉ cần ngắn gọn, cứ nêu ngay tên 
bài là xong mà chưa chú ý nhiều đến tác dụng giáo dục của việc này. Nếu làm 
phép thử nghiệm để so sánh giữa hai hình thức giới thiệu bài trực tiếp và giới 
thiệu bài gián tiếp sẽ thấy rõ ngay hiệu quả như thế nào. 
 Ví dụ khi giới thiệu chủ đề “Đồ dùng hữu ích” 
 + Cách 1: 
 - Giới thiệu trực tiếp: Hôm này cô và các em cùng tìm hiểu về chủ đề “ 
Đồ dùng hữu ích ”. 
 - Hiệu quả: Học sinh nắm được tên bài học. Không khí lớp học không 
thay đổi, học sinh chăm chú nghe nhưng chưa nắm được thêm bất cứ kiến thức 
gì ngoài tên bài.
 + Cách 2: 
 - Giới thiệu gián tiếp: Giáo viên tổ chức trò chơi ô chữ đoán tên đồ vật 
trong gia đình , gợi ý học sinh tìm chữ. Khi học sinh đoán đúng thì hình đồ vật 
được lật ra. Kết thúc trò chơi, giáo viên giới thiệu: Đây là những đồ vật trong 
gia đình (tủ lạnh,ti vi,nồi cơm,bình nước). Để giúp các em có thể tạo hình được 
những đồ gia dụng , hôm nay cô và các con cùng tìm hiểu qua chủ đề “Đồ dùng 
hữu ích”. 
 - Hiệu quả: học sinh nắm được chủ đề , biết phân biệt được những đồ vật 
, không khí lớp học sinh động, học sinh thích thú khi được tham gia trò chơi. 
Vậy nên giáo viên cần chú ý giới thiệu bài thông qua nhiều hình thức như: Mặc dù không có bất cứ một hướng dẫn cụ thể nào về việc xây dựng kế 
hoạch dạy học, nhưng theo tôi mỗi chủ đề cần được thực hiện các tiết theo thứ 
tự như sau: 
 - Tiết 1: Học sinh tìm hiểu về chủ đề thông qua các hoạt động trải 
nghiệm, tham quan, quan sát thực tếđể hình thành ý tưởng cho tác phẩm của 
mình. 
 - Tiết 2: Học sinh thể hiện ý tưởng thông qua việc tạo hình 2D (vẽ biểu 
đạt, tạo ngân hàng hình ảnh) 
 - Tiết 3: Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm (vẽ cùng nhau, vẽ theo 
nhạc, tạo hình 3D) 
 - Tiết 4: Giới thiệu,chia sẻ về sản phẩm của nhóm mình,nhóm bạn. 
 Ví dụ: Chủ đề : Gia đình vui vẻ. Trong đó: 
 Tiết 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chủ đề. Giáo viên gợi ý học sinh tìm 
hiểu về các hoạt động đáng nhớ của gia đình thông qua các câu hỏi gợi ý để các 
em thảo luận. Tổ chức trò chơi Thi vẽ nhanh một chân dung mà em yêu quý. 
Học sinh biết cách vẽ được chân dung người thân,hoặc xé dán được chân dung 
sau khi trải nghiệm trò chơi. Học sinh nhớ lại đặc điểm,hình dáng hoạt động 
trong công việc thường ngày của người thân để tạo hình nhân vật bằng giấy 
màu. 
 Tiết 2: Vẽ cùng nhau. Học sinh thực hiện theo nhóm, kết hợp xé dán hình 
ảnh chân dung,các hoạt động trong gia đình (được lựa chọn từ kho hình ảnh tiết 
1). Và cùng nhau tạo thêm bối cảnh cho sản phẩm của nhóm bằng cách vẽ, cắt 
hoặc xé dán cho thêm phần sinh động. 
 Tiết 3: Tạo hình 3D. Học sinh tạo hình ba chiều bằng bìa cứng theo 
nhóm tạo kho hình ảnh. Học sinh phối hợp nhóm lựa chon hình ảnh sắp xếp 
thành sản phẩm tập thể và tạo thêm bối cảnh phụ cho sản phẩm. 
 Tiết 4: Giới thiệu, chia sẻ cảm nhận sản phẩm của nhóm mình, nhóm 
bạn. * Biện pháp 3 : Xây dựng bầu không khí lớp học thân thiện, tạo hứng thú 
học tập cho học sinh thông qua các hoạt động thi đua, trò chơi.
 * Mục tiêu: Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh 
trong các hoạt động giáo dục với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. 
Học sinh cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến 
thức trong sách vở, vừa thông qua sự trải nghiệm của chính bản thân trong các 
hoạt động tập thể.
 * Cách thực hiện:
 a. Xây dựng bầu không khí học tập thân thiện:
 Để các em học sinh tự tin hơn khi thực hiện các sản phẩm của mình thì 
rất cần một môi trường học tập thân thiện. Phong trào này cũng đã được Bộ 
Giáo dục-Đào tạo triển khai trong toàn ngành từ rất nhiều năm gần đây, được 
xác định gồm 5 nội dung. Đó là:
 - Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.
 - Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở 
mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập.
 - Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
 - Tổ chức các hoạt động tập thể, vui tươi, lành mạnh.
 - Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch 
sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương. 
 Do đó muốn xây dựng môi trường học tập thân thiện thì cũng phải thực 
hiện tốt các nội dung trên. 
 b. Tăng cường tổ chức các trò chơi lồng ghép vào quá trình học tập: 
 Bên cạnh hoạt động học là chủ đạo thì nhu cầu chơi, giao tiếp với bạn bè 
của các em học sinh lớp 4 cũng không thể thiếu. Nếu giáo viên biết phối hợp 
nhịp nhàng giữa nhiệm vụ của hoạt động học với sự thỏa mãn nhu cầu chơi, 
giao tiếp của các em "Học mà chơi, chơi mà học" thì các em sẽ hăng hái, say mê 
học tập và một điều tất yếu là kết qủa học tập của các em sẽ được nâng lên. Đây vẫn cần sự đánh giá nhẹ nhàng mang tính chất động viên, khích lệ là chính, 
tránh tình trạng đánh giá để các em buồn và xấu hổ với bạn bè khi không thắng 
trò chơi. 
 * Kết quả sau khi áp dụng: Nhiều học sinh hăng hái phát biểu và thích 
được phát biểu, thích tham gia nhận xét, đánh giá, hứng thú tham gia trò chơi 
học tập. Đặc biệt các em tập trung trong học tập hơn, không còn hiện tượng nói 
chuyện riêng, làm việc riêng trong giờ học. 
 (Hình ảnh các em HS rất hứng thú khi được tham gia chơi trò chơi ) 
 * Biện pháp 4 : Tăng cường nhận xét, đánh giá học sinh 
 * Mục tiêu: Nhận biết được điểm mạnh,điểm yếu của học sinh để có biện 
pháp cải thiện, hoàn thiện phương thức dạy và học để phát triển năng lực của 
học sinh. 
 * Cách thực hiện: Việc đánh giá quá trình và kết quả học tập của học 
sinh là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên được thực hiện ở các tiết cuối 
của mỗi chủ đề (hoạt động Trưng bày sản phẩm). Giáo viên không được đưa ra 
bất cứ một nhận xét nào về sản phẩm của các em. Mà tùy theo từng sản phẩm, 
giáo viên gợi ý các em có nên thêm vào, hay bỏ bớt các hình ảnh, nên chỉnh sửa 
hay thay đổi gì để tác phẩm đẹp hơn, từ đó các em tự rút ra được kiến thức và 
kinh nghiệm cho bản thân ở lần sau. Mặt khác cần theo dõi, đánh giá học sinh 
trong suốt quá trình tham gia các hoạt động chứ không chỉ là dựa trên đánh giá 
sản phẩm chung của nhóm. Mỗi học sinh có năng lực, sở trường riêng (em thì 
vẽ đẹp nhưng tạo hình bằng đất thì chưa đạt và ngược lại) nên giáo viên cần 
quan tâm theo dõi để có những nhận xét, đánh giá cho hợp lý và đảm bảo khách 
quan. 
 Khi đánh giá hoạt động của một nhóm, giáo viên cũng cần lưu ý tới 
những tiến bộ của các em. Bởi vì sự tiến bộ đó thể hiện tinh thần, thái độ tiếp 
thu bài học có hiệu quả mà các em đạt được.