Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm tổ chức trò chơi nhằm nâng cao hiệu quả và hứng thú học tập trong bộ môn Âm nhạc 6 ở Trường THCS theo bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống

 MỤC LỤC
PHẦN I. MỞ ĐẦU...............................................................................................1
 1. Lý do chọn đề tài ...........................................................................................1
 2. Mục đích nghiên cứu .....................................................................................3
 3. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................3
 4. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................4
PHẦN II. NỘI DUNG ..........................................................................................4
 1. Cơ sở lý luận..................................................................................................4
 2. Thực trạng của vấn đề ...................................................................................7
 Thuận lợi.........................................................................................................7
 Khó khăn: .......................................................................................................8
 3. Các giải pháp thực hiện. ................................................................................8
 Trò chơi “ Nghe nhạc đoán tên bài”...............................................................9
 Trò chơi “ Nghe giai điệu xướng lời ca”......................................................11
 Trò chơi “ Đọc ký hiệu nhanh ”. ..................................................................14
 Trò chơi “Chính tả tiếp sức”.........................................................................15
 Trò chơi “ Ai đố hay, ai giải hay” ................................................................15
 Trò chơi “Thể dục đồng diễn bằng âm nhạc”...............................................16
 4. Hiệu quả đạt được khi áp dụng SKKN........................................................17
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ................................................................19
 1. Kết luận : .....................................................................................................19
 2 Kiến nghị : ....................................................................................................21 tính cổ vũ động viên, tính liên tưởng, tăng khả năng hòa nhập cộng đồng và phát 
huy óc tưởng tượng của mỗi người.
 Chính vì những tác dụng to lớn mà âm nhạc mang lại, nên chưa bao giờ bộ 
môn âm nhạc lại được quan tâm đến thế trong các trường học phổ thông ngày 
nay. Tuy nhiên vì nhiều lý do, cả khách quan và chủ quan mà các em học sinh 
vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của âm nhạc đối với việc học tập cũng 
như những tác động của âm nhạc mang lại. Các em có thể thích xem ca nhạc, thần 
tượng các ca sĩ nhưng đối với môn âm nhạc trong trường học lại không mấy hứng 
thú và quan tâm. Phải chăng những giờ học âm nhạc còn mang tính hình thức, 
chủ yếu dạy lý thuyết mà không tạo ra môi trường học tập sôi nổi để các em tiếp 
cận một cách dễ dàng cũng như hào hứng hơn đối với bộ môn âm nhạc?
 Hiện nay vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về việc áp 
dụng các trò chơi vào môn Âm nhạc mà chỉ có một số ý kiến của các nhà chuyên 
môn về việc nên đưa các trò chơi vào dạy âm nhạc. Từ đó, đa số giáo viên tự tìm 
hiểu các trò chơi và áp dụng vào tiết học nên chưa có sự thống nhất chung về cách 
thức tổ chức các trò chơi. Bên cạnh đó một số giáo viên sử dụng trò chơi chưa 
phù hợp hoặc thời gian trò chơi kéo dài, cần phải tổ chức cầu kì. Học sinh thay vì 
sau khi được chơi trò chơi sẽ thêm hứng thú và khắc sâu kiến thức lại sa đà vào 
việc chơi để lấy thành tích, chơi chỉ để giải trí đơn thuần nên trò chơi âm nhạc lúc 
này chưa thật sự mang lại hiệu quả cho giờ học.
 Vì lý do này nên tôi đã tìm hiểu dựa trên một số ý kiến của các nhà chuyên 
môn, nhà nghiên cứu âm nhạc và mạnh dạn áp dụng một số trò chơi âm nhạc vào 
một số phân môn, từ đó giúp các em học sinh thêm yêu thích và có nhiều hứng 
thú hơn trong các giờ học âm nhạc qua đề tài:“Một số kinh nghiệm tổ chức trò 
chơi nhằm nâng cao hiệu quả và hứng thú học tập trong bộ môn Âm nhạc 6 ở 
Trường THCS ” theo bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
 2. Mục đích nghiên cứu
 Đối với việc học tập ở trường phổ thông đặc biệt là ở lứa tuổi Trung học 
cơ sở (THCS), âm nhạc vừa có tác dụng kích thích sự ham muốn tìm tòi học hỏi 
 2 và tóm tắt tài liệu có liên quan đến ý tưởng, đề tài như tạp chí khoa hoc, tài liệu 
 hội thảo chuyên đề, và một số sách tham khảo khác.
Phương pháp quan sát, phân tích, tổng hợp.
Phương pháp thống kế.
 Từ thực tiễn giảng dạy cũng như việc học của học sinh, trong gần một năm 
qua, bản thân tôi nhận thấy việc dạy học môn âm nhạc góp phần không nhỏ giúp 
cho học sinh có khả năng vận dụng vào thực tiễn cuộc sống sinh hoạt văn hóa văn 
nghệ trong và ngoài nhà trường giải quyết những vấn đề trong cuộc sống, đồng 
thời góp phần thúc đẩy việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên. Vì vậy 
, đó là nguồn động lực thôi thúc tôi đi sâu nghiên cứu đề tài “Một số kinh nghiệm 
tổ chức trò chơi nhằm nâng cao hiệu quả và hứng thú học tập trong bộ môn 
Âm nhạc 6 ở Trường THCS ... ’’ theo bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
 PHẦN II. NỘI DUNG
 1. Cơ sở lý luận
 * Khái niệm trò chơi âm nhạc
 Cũng giống như các bộ môn khác, khi giảng dạy âm nhạc trong trường 
THCS , giáo viên (GV) phải biết tận dụng các phương pháp dạy khác nhau như 
thuyết giảng, trình bày, phát vấn  bên cạnh các hình thức học tập của học sinh 
(HS) như tự nghiên cứu, thảo luận nhóm, thuyết tŕnh, biểu diễn. Riêng âm nhạc 
là bộ môn có thể phát huy được nhiều nhất thế mạnh về hướng dẫn trò chơi trong 
giờ học. Vậy trò chơi âm nhạc là gì?
 Trò chơi âm nhạc là một hoạt động học tập được diễn ra theo trình tự hoạt 
động của một trò chơi trong một tiết học âm nhạc. Tham gia trò chơi , học sinh 
được tìm hiểu về vấn đề , thực hiện một nhiệm vụ học tập hay thể hiện những 
hành động , những thái độ và tăng thêm hứng thú học tập thông qua một số trò 
chơi nào đó. Từ đó tạo ra được hiệu ứng lớn trong việc giúp các em khắc sâu kiến 
thức, phát triển kỹ năng và đặc biệt là phát huy tính tích cực của HS theo mục 
tiêu đổi mới.
 Trò chơi âm nhạc có những đặc điểm sau :
 4 phương pháp giáo dục phù hợp với trẻ em, qua đó các em sẽ bộc lộ, thể hiện mình 
một cách tự nhiên, Với không khí tiết học vui vẻ, các em sẽ thấy giờ học trở nên 
hấp dẫn hơn, từ đó tiếp thu bài học một cách tích cực và hiệu quả. Các trò chơi 
cũng góp phần củng cố kiến thức cho học sinh và rèn luyện kỹ năng sống cho các 
em: có trách nhiệm, tôn trọng kỉ luật, ý chí, tinh thần đồng đội khi tham gia nhóm, 
đội và tôn trọng luật chơi.
 Âm nhạc là một bộ môn đặc thù nên không thể có một tiết dạy nào thuần 
túy và lý thuyết. Trong các giờ học hát không khí lớp học cũng sẽ kém sinh động 
và thu hút nếu giáo viên không biết lồng ghép các trò chơi hấp dẫn vào trong tiết 
dạy của mình. Bằng việc chơi trò chơi, việc học Âm nhạc sẽ được tiến hành một 
cách sinh động, không khô khan, nhàm chán. Học sinh được lôi cuốn vào quá 
trình luyện tập một cách tự nhiên đồng thời giải tỏa những mệt mỏi, căng thẳng 
trong học tập.
 Trong khi tổ chức trò chơi cần phải lưu ý một số điểm sau:
 Mục đích của trò chơi phải rõ ràng, thông qua trò chơi các em sẽ tiếp thu 
được những kiến thức gì; Nội dung của trò chơi phải gắn liền với kiến thức môn 
học, bài học, lớp học. Trò chơi phải đơn giản, dễ hiểu, dễ tổ chức và thực hiện; 
phải phù hợp với chủ đề của bài học, với quỹ thời gian, không gian lớp học và 
đặc biệt là không gây nguy hiểm cho học sinh.
 Trước khi tổ chức trò chơi giáo viên phải có sự chuẩn bị tốt, mọi học sinh 
đều hiểu và tham gia trò cho dễ dàng, hiệu quả. Khi chơi các em phải nắm được 
quy tắc chơi và tôn trọng luật chơi cũng như quy định của nhóm, tổ
 Trong quá trình chơi không được lạm dụng quá nhiều thời gian, gây ảnh 
hưởng đến các nội dung khác của bài học. Trò chơi phải phát huy được tính tích 
cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Giáo viên có thể tạo điều kiện để học sinh 
tham gia tổ chức, tự điều khiển cả quá trình chơi trò chơi: Từ chuẩn bị, tiến hành 
chơi và đánh giá kết quả sau khi chơi. Các trò chơi phải được thay đổi một cách 
hợp lý, tránh gây nhàm chán cho học sinh.
 6 hướng tích cực, tìm cách truyền đạt cho học sinh cảm hứng trong giờ học hay nói 
cách khác là thổi hồn vào trong giờ học cho học sinh.
 Khó khăn:
 Ngoài những điều kiện thuận lợi ra vẫn còn một số mặt hạn chế nhất định. 
Do quan điểm sai lệch về “ môn chính” và “môn Phụ”, coi trọng các môn tự nhiên, 
xem nhẹ các môn không chấm điểm. Đồng thời tình trạng “ Thực dụng” trong 
học sinh còn tồn tại khá nặng nề, thể hiện ở quan niệm rằng “ thi gì học nấy”.
 Mặt khác tuy nhiên trường THCS ... nhưng cơ sở vật chất phục vụ cho 
công việc giảng dạy dù tương đối đầy đủ nhưng còn thiếu và chưa đồng bộ. Nhà 
trường chưa có phòng học chức năng dành cho bộ môn âm nhạc, các phương tiện 
nghe nhìn còn thiếu ảnh hưởng không nhỏ tới việc học bộ môn này.
 - Đối với học sinh khối 6 ở Trường THCS ..., do đặc thù tâm sinh lý lứa 
tuổi nên hầu hết các em chưa tự tin, ngại thể hiện mình trước đám đông, đứng 
trước lớp biểu diễn còn sợ bạn bè chê cười, hoặc do mặc cảm về giọng nói đang 
trong thời kỳ thay đổi ở các em nam nên các em không mấy hào hứng khi học âm 
nhạc
 Vì vậy để giờ học âm nhạc được hiệu quả, tôi đã áp dụng một số trò chơi 
trong vào các tiết học qua những phương pháp được trình bày cụ thể trong phần 
tiếp theo.
 3. Các giải pháp thực hiện.
 Xác định rõ mục đích, yêu cầu học sinh cần đạt được thông qua việc chơi các trò 
chơi âm nhạc:
- Tăng hứng thú và niềm vui khi học môn Âm nhạc
- Nắm vững và nhớ rõ giai điệu, tiết tấu của các bài hát
- Nhớ được các tên bài hát gắn liền với tên tác giả
- Ghi nhớ các kí hiệu âm nhạc và cách sử dụng các kí hiệu đó trong từng trường 
hợp cụ thể
- Biết thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau, và tự tin khi biểu diễn trên 
sân khấu
 8 Giáo viên cũng chia lớp thành các đội chơi tương ứng, rồi đàn giai điệu ô 
nhịp 3 và 4, đội nào trả lời nhanh đó là bài TĐN sẽ thắng. Các bài TĐN cách chơi 
cũng tương tự.
 Khi chơi trò chơi Nghe nhạc đoán tên bài, các em học sinh đều tham gia 
nhiệt tình, sau khi kết thúc trò chơi hầu hết các em đều nhớ chính xác tên các bài 
hát.
 Trò chơi “ Nghe giai điệu xướng lời ca”
 Trò chơi này có tác dụng các em ghi nhớ và hát chính xác lời ca ứng với 
giai điệu của bài hát, kể cả các bài hát có nội dung dài và khó nhớ.
 - Ví dụ: Bài hát Thầy cô là tất cả – (nhạc Bùi Anh Tú) (trang 25 Âm nhạc 
6 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống)
 Để thực hiện trò chơi này, giáo viên chia lớp học thành 4 tổ, mỗi tổ cử một 
học sinh làm nhiệm vụ phất cờ. Giáo viên đàn và yêu cầu học sinh lắng nghe thật 
kĩ giai điệu hai ô nhịp bất kỳ trong bài hát ( Ví dụ ô nhịp 2 và 3 trong câu 2; hoặc 
ô nhịp 3 và 4 trong câu 4).
 10 hơn, ngồi không yên nhất là những em hay nghịch phá. Vì thế tôi nhận thấy bản 
thân người GV phải biết khai thác ưu thế bộ môn qua các trò chơi khắc sâu kiến 
thức thì mới có hiệu quả. Dù trong lớp có HS hiếu động hay nghịch phá thì tất 
cả cũng sẽ đi theo quỹ đạo chung của tiết học. Có như vậy giờ học mới thực sự 
thành công.
 Có thể thấy rằng, Âm nhạc là một trong những phương tiện giáo dục tích 
cực góp phần hình thành ở HS một tâm hồn trong sáng, thị hiếu lành mạnh. Âm 
nhạc giúp các em hoàn thiện, luôn tự tin vào bản thân, tư duy thêm sắc sảo, sáng 
tạo và có cái nhìn cuộc sống tích cực hơn. Đặc biệt môn Âm nhạc trong chương 
trình phổ thông còn giúp các em giảm bớt căng thẳng sau những tiết học. Thông 
qua việc học âm nhạc ở trường THCS nói chung, môn Âm nhạc là một trong 
những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ giáo dục đạo đức, thẩm 
mĩ cho học sinh nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh theo mục tiêu 
đào tạo, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người mới.
 Từ thực tế giảng dạy của bản thân, tôi thấy việc sử dụng trò chơi trong môn 
Âm nhạc mang lại kết quả rất tích cực. Học sinh yêu thích và say mê môn học 
hơn,số học sinh đạt yêu cầu tăng cao rõ rệt. Từ việc áp dụng sáng kiến, tôi đã rút 
ra một số kinh nghiệm như sau :
 Các trò chơi khi áp dụng phải dễ thực hiện, không mất nhiều thời gian, 
phù hợp với nội dung bài học và đặc điểm tâm lí của học sinh.
 Trò chơi phải được thay đổi luân phiên, tránh sử dụng nhiều lần một cách 
máy móc gây nhàm chán cho học sinh.
 Trong một giờ học không nên áp dụng quá nhiều trò chơi.
 Trò chơi cần phải được tổ chức vào thời gian thích hợp của bài học để 
không ảnh hưởng đến nội dung khác trong bài.
 Khi tổ chức trò chơi, giáo viên phải chủ động bao quát lớp, không để học 
sinh ồn ào gây ảnh hưởng đến việc học tập của lớp khác.
 12