Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm tổ chức hình thức học tập theo nhóm Lớp 3

 2
 3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
 3.1 Thời gian
 - Thời gian thực hiện nghiên cứu và áp dụng sáng kiến, kinh nghiệm từ tháng 
9 năm 2023 đến tháng 3 năm 2024.
 3.2 Đối tượng nghiên cứu
 - Học sinh lớp 3 Trường Tiểu học Thụy An
 3.3 Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi nghiên cứu tập trung chủ yếu là:
 - Tìm hiểu quá trình dạy và học bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học.
 - Tìm hiểu những vấn đề cơ bản thường gặp, những tình huống, ưu điểm, 
hạn chế qua quá trình dạy và học bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học. 4
2. Giải pháp thực hiện sáng kiến
 Được sự phân công giảng dạy môn Mĩ thuật tại trường, tôi thấy hầu hết các 
em đều thích học vẽ, các em học tập với tinh thần hăng say, cảm nhận được cái 
đẹp, cái hay. Bên cạnh đó còn một số học sinh nhút nhát, rụt rè chưa mạnh dạn 
nói lên những suy nghĩ của mình, một số em còn chán nản không thích học vẽ.
 Do vậy tôi luôn suy nghĩ, nghiên cứu và tìm tòi một số “Một số kinh 
nghiệm tổ chức hình thức học tập theo nhóm lớp 3”
* Đề xuất giải pháp:
Tiếp cận với phương pháp dạy học mới tôi mạnh dạn đưa ra những giải pháp sau: 
Giải pháp 1: Đổi mới hình thức hoạt động nhóm.
* Mục đích: Với 3 nguyên tắc vàng trong dạy học ở Tiểu học là: Nhẹ nhàng, 
thoải mái, giờ học hiệu quả . Thì việc đổi mới hình thức học tập là quan trọng 
nhất, đặc biệt là sự kết hợp, sự đoàn kết của các thành viên trong nhóm.
* Biện pháp thực hiện: Trước khi áp dụng chương trình dạy - học Mĩ thuật 
truyền thống đa số các giờ học các em chỉ hoạt động cá nhân theo một khuôn mẫu 
gò bó, ít có cơ hội chia sẻ trong quá trình thực hành nên không phát huy hết khả 
năng sáng tạo của bản thân, các sản phẩm mĩ thuật còn chung chung chưa có gì 
đặc sắc. Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì 
yêu cầu làm việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Làm việc theo nhóm có 
thể tập trung năng lực tự học và giải quyết vấn đề được biểu hiện cụ thể như sau: 
khả năng tự thực hiện nhiệm vụ học cá nhân trên lớp, làm việc trong nhóm lớp, 
khả năng tự học có sự giúp đỡ hoặc không cần giúp đỡ, tự thực hiện đúng nhiệm 
vụ học tập được giao, chia sẻ kết quả học tập với bạn, với cả nhóm, tự đánh giá 
kết quả học tập và báo cáo kết quả trong nhóm hoặc với giáo viên.
* Kết quả sau khi áp dụng giải pháp: Tổ chức hoạt động nhóm là phương pháp 
học mới, tất cả các thành viên trong nhóm đều có cơ hội tham gia chia sẻ ý kiến 
và kinh nghiệm của mình với cả nhóm. Xây dựng ý thức làm việc theo nhóm. 
Nhược điểm Dạy học theo nhóm không tránh khỏi gây ồn ào trong lớp, đôi khi 6
Những học sinh có thẻ cùng màu sẽ thành một nhóm. Có thể thay thế thẻ màu 
bằng hình ảnh các con vật, tên các mùa, hay sử dụng các phần kiến thức nào đó 
(ví dụ các bộ phận của cây) để chia nhóm. Cách khác là có thể đếm số, và xếp 
nhóm với bạn có số đếm giống mình hay thay thế bằng trò chơi “Kết bạn” và kết 
đúng số người trong nhóm như yêu cầu. Đây là dạng tổ chức nhóm ngẫu nhiên, 
một hình thức chia nhóm công bằng cho tất cả học sinh.
+ Giáo viên là người chọn nhóm : Đây là nhóm phục vụ cho các môn học tập 
trung vào phát triển các kĩ năng. Giáo viên sẽ phân chia để trong nhóm có cả học 
sinh khá lẫn học sinh yếu nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong khi thực hiện các công việc 
của nhóm. Nhóm dựa trên năng lực: Khi giáo viên muốn làm việc với các nhóm 
học sinh có trình độ tương đương trong mỗi nhóm thì giáo viên sẽ gộp các học 
sinh khá, giỏi lại cùng nhau; học sinh hạn chế sẽ được chia thành nhóm đồng nhất 
trình độ với nhau. Bằng cách này, một mặt, giáo viên có thể giao thêm việc cho 
các nhóm nổi trội hoặc có năng khiếu về lĩnh vực nào đó nhằm tăng cường thử 
thách, khơi gợi hứng thú và đam mê khám phá sáng tạo của các em, mặt khác 
giáo viên sẽ tập trung hướng dẫn, củng cố những vấn đề cơ bản cho các nhóm 
học yếu và đảm bảo có thời gian đầu tư vào việc thiết kế nhiệm vụ phù hợp với 
năng lực nhóm này.
*Kết quả sau khi áp dụng: Chia nhóm dựa trên năng lực tương đương sẽ tránh 
được tình trạng nhóm bị thống trị bởi những học sinh nổi trội hoặc quá mạnh mẽ. 
Tuy nhiên, nguyên tắc là không sử dụng một phương pháp chia nhóm nhiều lần. 
Việc thay đổi nhóm thường xuyên cũng là cách rất tốt để học sinh học hỏi kinh 
nghiệm học tập và kĩ năng làm việc nhóm trong mỗi nhóm khác nhau của các bạn 
khác nhau. Các nhóm nên thường xuyên được thay đổi và dù chọn chia nhóm 
theo cách nào thì giáo viên cũng cần phải xem xét chuẩn bị kĩ càng. Nhóm phải 
phù hợp với hoạt động được giao và hướng tới mục tiêu mà giáo viên mong muốn 
đạt được của hoạt động đó. 8
nhờ giáo viên hỗ trợ. Ví dụ: Ở chủ đề Trường em-bài 2 những người bạn thân 
thiện” - Mỹ thuật 3. Các em chủ yếu hoạt động cá nhân theo quy trình Vẽ biểu 
cảm. Trong quá trình thực hành nếu nhận thấy mình có chỗ chưa hiểu có thể hỏi 
ngay bạn và bạn cùng trao đổi để giải quyết ngay vấn đề đang gặp phải.
+ Làm việc theo cặp đôi (2 học sinh): Tuỳ theo hoạt động học tập, có lúc học sinh 
sẽ làm việc theo cặp trong nhóm. Làm việc theo cặp rất phù hợp với những công 
việc như: kiểm tra dữ liệu, giải thích, chia sẻ thông tin, thực hành kĩ năng giao 
tiếp cơ bản. Đây là quy mô nhóm đặc biệt phù hợp cho việc hợp tác. Làm việc 
theo cặp sẽ giúp các em tự tin, mạnh dạn và tập trung tốt cho công việc nhóm. 
Quy mô nhỏ này cũng là nền tảng cho sự chia sẻ và hợp tác trong nhóm lớn hơn 
sau này. Ví dụ: Chủ đề “Mái ấm gia đình” - Mỹ thuật 3. Sử dụng quy trình vẽ 
cùng nhau _ sáng tạo câu chuyện. HS làm việc cá nhân sau đó hợp tác nhóm đôi 
để tạo thành sản phẩm chung.
+ Làm việc theo nhóm (từ 4 đến 6 học sinh): - Trong các giờ học của mô hình 
trường học mới luôn có các hoạt động cả nhóm cùng hợp tác. Nhóm là hình thức 
học tập phát huy rất tốt khả năng sáng tạo nên hình thức này dễ phù hợp với các 
hoạt động cần thu thập ý kiến và phát huy tính sáng tạo. Điều quan trọng là học 
sinh cần phải biết mình làm gì và làm như thế nào khi tham gia làm việc nhóm. 
Ví dụ: Chủ đề “ Góc học tập của em” - Mỹ thuật 3. Sử dụng quy trình Tạo hình 
3D, từ vật liệu tìm được - Tiếp cận chủ đề. 10
viên trong nhóm, đặc biệt nói lên tầm quan trọng của nhóm trưởng, nhóm trưởng 
sẽ là người thay cô giáo điều hành các thành viên trong nhóm và là người giao 
nhiệm vụ cho các thành viên.
* Biện pháp thực hiện: Nêu cao được sự tự chủ của mỗi thành viên trong nhóm, 
tính đoàn kết, sự tìm tòi để giải quyết công việc của mỗi thành viên theo sự chỉ 
đạo của người cầm đầu như:
 +. Nhiệm vụ của nhóm trưởng là người tổ chức các hoạt động, công việc cho 
nhóm, sắp xếp vai trò các thành viên, đảm bảo rằng mọi thành viên đều có cơ hội 
để đóng góp. Ngay cả khi các thành viên đang làm việc cá nhân hoặc cặp đôi, 
nhóm trưởng vẫn là người tổ chức và giám sát hoạt động của cả nhóm. Ngoài ra, 
nhóm trưởng là người kết nối giữa nhóm mình với nhóm khác hoặc với thầy cô 
giáo. Khi nhóm cần sự trợ giúp từ phía giáo viên hoặc khi báo cáo tiến độ với 
giáo viên, nhóm trưởng sẽ là người quyết định và giơ các kí hiệu cho giáo viên 
biết. Không nhất thiết nhóm trưởng phải là những em học sinh học giỏi, học khá, 
ở đây nhóm trưởng có khả năng điều khiển các bạn. Mọi thành viên trong nhóm 
đều nên được trao cơ hội làm trưởng nhóm. Sự rèn luyện thường xuyên trong vai 
trò này còn giúp rèn luyện khả năng lãnh đạo của các em.
+ Thư kí của nhóm là người ghi chép hoặc vẽ lại nội dung trao đổi hoặc kết quả 
công việc của nhóm. Việc ghi chép này giúp nhóm tổng hợp công việc mình đã 
thực hiện, trao đổi với các nhóm khác hoặc chia sẻ trước cả lớp.
+ Các thành viên khác trong nhóm có nhiệm vụ phải tham gia hoạt động chung 
của nhóm. Các công việc của nhóm khi cần chia sẻ với nhóm khác hoặc trình bày 
trước cả lớp sẽ được thực hiện bởi người thuyết trình. Đây là cá nhân sẽ đại diện 
nhóm để trình bày công việc đã hoàn thành của nhóm. Cách này vừa giúp giáo 
viên kiểm soát được được kết quả công việc, đông thời giúp học sinh có thể học 
hỏi lẫn nhau; tạo hứng thú, thi đua và học cạnh tranh giữa các nhóm. 12
cho bản thân như kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tư duy, kĩ năng hợp tác qua học hỏi 
chia sẻ lẫn nhau. Đó là hoạt động giao tiếp nhằm trao đổi, chia sẻ kiến thức, kinh 
nghiệm của những người bạn với nhau thông qua cách làm việc chung như trang 
trí góc học tập.. .Một điều không thể không nhắc tới đó là học sinh yêu thích môn 
học hơn, vẽ một cách say sưa hơn, hứng thú với nhiều sáng tạo, khiến cho tiết 
học trở nên thoải mái, nhẹ nhàng. Tính tới thời điểm hiện tại, học sinh đã quen 
và thực hiện tương đối tốt mô hình học tập mới này, áp lực học tập không còn là 
vấn đề với các em. Đây chính là hình thức dạy học theo phương pháp mới , mới 
về cách làm việc, mới về cách chia nhóm, tăng cường dạy học hợp tác nhưng vẫn 
coi trọng cá thể hóa học sinh. Tạo cơ hội cho học sinh thực hành các bài tập ứng 
dụng thiết thực, phục vụ cho học tập và cuộc sống. Vì vậy học sinh sẽ có được 
những hình ảnh và động lực mang tính tinh thần. Hạn chế được cảm giác lo sợ vì 
không biết vẽ của các em. Học sinh biết bảo vệ ý thức chủ quan của bản thân khi 
vẽ tranh, Quan trọng hơn cả là các em đã thấy tự tin khi vẽ, tự tin khi thuyết trình 
trước lớp. Điều quan trọng là giáo viên đã tạo được không khí hào hứng, say mê 
trong việc học nhóm cho học sinh.
 Kết quả giữa kỳ II năm học 2023 - 2024
 (sau khi áp dụng)
 Tổng số học Hoàn thành tốt Hoàn thành
Lớp
 sinh SL % SL %
3A1 35 29 83 6 17
3A2 33 25 76 8 24
3A3 33 27 82 6 18
3A4 34 28 82 6 18
3A5 35 29 83 6 17
3A6 33 25 76 8 24
Tổng số 203 163 80,3 40 19,7 14
trong một nhóm.
 Tạo cơ hội kết bạn: Qua việc làm việc cùng nhau trong nhóm, học sinh có 
cơ hội tạo ra mối quan hệ xã hội mới và phát triển kỹ năng giao tiếp xã hội. Điều 
này giúp họ cảm thấy thuận tiện hơn trong việc tạo và duy trì mối quan hệ bạn 
bè.
 Tăng cường tinh thần đồng đội: Khi làm việc theo nhóm, học sinh học 
cách đặt mục tiêu chung và làm việc hướng tới mục tiêu đó. Họ học cách tôn 
trọng ý kiến của đồng đội, giúp tăng cường tinh thần đồng đội và sự kết nối trong 
lớp học.
 Khuyến khích sự đa dạng và đồng thuận: Học tập theo nhóm khuyến khích 
sự đa dạng trong ý kiến và quan điểm, từ đó giúp học sinh học cách chấp nhận và 
đồng thuận với những ý kiến khác nhau. Điều này rất quan trọng trong việc phát 
triển kỹ năng giao tiếp và xã hội của học sinh.
 4.3 Hiệu quả về xã hội
 Phát triển kỹ năng hợp táơ. Hình thức học tập nhóm tạo cơ hội cho học 
sinh phát triển kỹ năng làm việc nhóm, bao gồm việc chia sẻ ý tưởng, phối hợp 
công việc và giải quyết xung đột. Điều này giúp họ học cách làm việc hiệu quả 
trong một nhóm và tạo ra sản phẩm chung.
 Khuyến khích tư duy đa chiều: Trong quá trình làm việc nhóm, học sinh 
có cơ hội tiếp xúc với các ý kiến và quan điểm khác nhau từ các thành viên trong 
nhóm. Điều này khuyến khích họ suy nghĩ đa chiều và học hỏi từ các góc độ khác 
nhau.
 Tạo ra sản phẩm đa dạng và sáng tạo: Sự đa dạng ý kiến và kỹ năng của 
các thành viên trong nhóm thường dẫn đến việc tạo ra các sản phẩm mỹ thuật đa 
dạng và phong phú. Học sinh có thể tận dụng sức mạnh từ sự đa dạng này để phát 
triển những ý tưởng mới và sáng tạo.
 Xây dựng kỹ năng xã hội: Học tập theo nhóm không chỉ giúp học sinh phát 
triển kỹ năng làm việc nhóm mà còn xây dựng kỹ năng xã hội quan trọng, tôn 
trọng ý kiến của người khác và hỗ trợ đồng đội. 16
 III. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
 1. Đối với lãnh đạo cấp trên:
 Kính mong nhà trường và các cấp có liên quan tạo điều kiện cho học 
sinh có đồ dùng hỗ trợ dạy học phù hợp để thuận tiện trong việc dạy - học và 
trưng bày sản phẩm.
 Đầu tư vào cơ sở vật chất cung cấp các trang thiết bị và vật liệu phù hợp 
với yêu cầu của môn học
 2. Đối với giáo viên:
 Để thực hiện được nhiệm vụ này người giáo viên phải tâm huyết với 
nghề, thực sự yêu nghề, mến trẻ, có tinh thần rèn luyện, có trách nhiệm cao, 
có ý thức tu dưỡng, rèn luyện nâng cao chuyên môn nghiệp vụ qua việc tìm 
tòi, nghiên cứu những phương pháp dạy học tích cực phù hợp với từng đối 
tượng học sinh. Chú trọng phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới, 
giáo viên là người tổ chức hướng dẫn học sinh hoạt động, phát huy kinh 
nghiệm và thói quen tự học, tự khám phá và chiếm lĩnh tri thức mới.
 Đồ dùng trực quan phải đẹp gây được sự chú ý từ học sinh, lối dẫn dắt 
hấp dẫn kích thích sự hứng thú từ các em và phải phù hợp với bài học, bên 
cạnh đó giáo viên cần động viên khen ngợi kịp thời để làm cho giờ học trở 
nên thoải mái.
 Sau mỗi bài dạy, giáo viên cần rút kinh nghiệm những hạn chế tìm 
nguyên nhân và đề ra biện pháp khắc phục - Thường xuyên dự giờ học hỏi 
kinh nghiệm đồng nghiệp
 3. Đối với cha mẹ học sinh:
 Cần quan tâm mua đủ đồ dùng học tập cho con em trước khi đến lớp. 
Khám phá sở thích nghệ thuật của con và khuyến khích họ tham gia các lớp 
học nghệ thuật bổ ích, như vẽ, nặn đất sét, điêu khắc, hoặc sơn màu. Việc này 
giúp con phát triển kỹ năng và đam mê trong lĩnh vực mỹ thuật.
 Qua việc nghiên cứu đề tài còn không tránh khỏi những thiếu sót, tôi 
rất mong sự giúp đỡ, góp ý, bổ sung của ban giám hiệu nhà trường, các cấp