Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy môn Tin học bậc THCS

 dụng công nghệ thông tin trong dạy học giúp tạo ra môi trường học tập linh hoạt 
và tiện lợi, cho phép học sinh có thể học ở bất kỳ đâu và bất kỳ lúc nào, từ việc 
truy cập vào các tài liệu trực tuyến, tham gia các hoạt động trực tuyến và tương 
tác với giáo viên và bạn bè qua internet.
 Đổi mới phương pháp giảng dạy: Sử dụng công nghệ thông tin trong 
dạy học không chỉ mang lại lợi ích cho học sinh mà còn giúp giáo viên đổi mới 
phương pháp giảng dạy, tạo ra các trải nghiệm học tập mới mẻ và thú vị, giúp tăng 
cường sự hấp dẫn và hiệu quả của quá trình giảng dạy.
3. Đối tượng nghiên cứu:
 SKKN của tôi tập trung vào nghiên cứu việc ứng dụng công nghệ thông 
tin và một số biện pháp áp dụng trong dạy học môn Tin học ở trường THCS nơi 
tôi công tác. Dưới đây là một số điểm cụ thể:
 Độ tuổi và đặc điểm phát triển: Đối tượng nghiên cứu là những học sinh 
ở độ tuổi từ khoảng 11 đến 14 tuổi, giai đoạn mà các em đang trải qua giai đoạn 
phát triển tư duy và kỹ năng xã hội đặc biệt quan trọng. Việc sử dụng công nghệ 
thông tin trong giảng dạy môn Tin học có thể đem lại những trải nghiệm học tập 
phù hợp với sự phát triển này.
 Đặc điểm học vấn: Học sinh cấp trung học cơ sở có đặc điểm chung là 
đang tiếp xúc với những kiến thức cơ bản về tin học và công nghệ thông tin. Đối 
tượng nghiên cứu này đa dạng về trình độ học vấn, từ những học sinh có kiến thức 
cơ bản đến những học sinh có kiến thức nâng cao, do đó việc áp dụng các ứng 
dụng công nghệ thông tin cần phải linh hoạt và đa dạng để phù hợp với nhu cầu 
và khả năng của từng học sinh.
 Tư duy và thái độ học tập: Học sinh cấp trung học cơ sở thường có tư 
duy linh hoạt và sự sẵn lòng để thử nghiệm và khám phá điều mới mẻ. Điều này 
tạo điều kiện thuận lợi để họ chấp nhận và sử dụng công nghệ thông tin trong quá 
trình học tập, đồng thời phản hồi và đóng góp vào việc phát triển các ứng dụng 
công nghệ trong giáo dục.
 Mức độ sử dụng công nghệ thông tin: Đối tượng nghiên cứu này thường 
đã có một mức độ tiếp xúc và sử dụng công nghệ thông tin khá cao trong cuộc 
sống hàng ngày. Được học môn Tin học từ cấp tiểu học, được sử dụng các thiết 
bị thông minh như điện thoại máy tính nhiều. Do đó, việc tích hợp công nghệ 
thông tin vào giảng dạy môn Tin học không chỉ giúp họ nắm vững kiến thức môn 
học mà còn phát triển kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin một cách tự tin và 
hiệu quả.
4. Đối tượng nghiên cứu:
- Phạm vi đối tượng:
 2/19 Thiết kế các bài giảng, hoạt động học tập và tài liệu học tập sử dụng các 
ứng dụng công nghệ thông tin như video, trang web, trò chơi giáo dục, và các ứng 
dụng di động.
 Xác định các nội dung cần kiểm soát trong quá áp dụng các giải pháp nhờ 
dựa vào hiệu quả học tập của học sinh, thái độ học tập của học sinh cũng như quan 
sát tâm lý, diễn biến thay đổi của học sinh trong quá trình học tập.
- Triển khai các giải pháp vào thực tế:
 Áp dụng các bài giảng và hoạt động học tập sử dụng các ứng dụng công 
nghệ thông tin trong các lớp học thực tế ở trường THCS Đình Xuyên.
 Quan sát và ghi nhận phản hồi từ học sinh và giáo viên trong quá trình 
triển khai, bao gồm cả sự tương tác của học sinh với các tài liệu và hoạt động sử 
dụng công nghệ thông tin.
- Thu thập dữ liệu phản hồi:
 Tiến hành cuộc khảo sát hoặc phỏng vấn với học sinh và các giáo viên sau 
khi triển khai thí nghiệm hoặc khảo sát để thu thập dữ liệu phản hồi.
 Phân tích dữ liệu từ các cuộc trò chuyện, cuộc phỏng vấn và bản khảo sát 
để đánh giá cảm nhận và hiệu quả của việc sử dụng công nghệ thông tin trong quá 
trình học tập.
- Phân tích dữ liệu và đánh giá kết quả:
 Sử dụng các phương pháp thống kê để phân tích dữ liệu thu thập được và 
đánh giá hiệu quả của việc sử dụng công nghệ thông tin trong học tập.
 So sánh kết quả giữa nhóm học sinh (có sử dụng các giải pháp của SKKN) 
và nhóm kiểm soát (chưa sử dụng các giải pháp của SKKN) để xác định ảnh hưởng 
của công nghệ thông tin đối với hiệu quả học tập của học sinh.
- Rút ra kết luận và đề xuất:
 Dựa trên kết quả phân tích, rút ra những kết luận về hiệu quả của việc có 
sử dụng các giải pháp của SKKN trong giảng dạy môn Tin học ở trường THCS.
 Đề xuất các phương hướng cải thiện và khuyến nghị để tối ưu hóa việc áp 
dụng công nghệ thông tin trong giáo dục ở các trường THCS.
6. Phạm vi, kế hoạch nghiên cứu:
6.1.Phạm vi nghiên cứu:
 Nghiên cứu sẽ tập trung vào việc áp dụng các ứng dụng công nghệ thông 
tin trong quá trình giảng dạy môn Tin học ở trường THCS.
 Đối tượng nghiên cứu là học sinh từ lớp 6 đến lớp 8 tại trường THCS nơi 
tôi công tác.
6.2.Kế hoạch nghiên cứu: 
a. Bước 1: Thu thập dữ liệu ban đầu thông qua phiếu khảo sát
 4/19 Mô hình học tập theo nhu cầu (learner-centered learning) nhấn mạnh vào 
việc đặt học sinh vào trung tâm của quá trình học tập, tạo điều kiện cho họ tự điều 
chỉnh quá trình học tập sao cho phù hợp với nhu cầu và sở thích của mình.
 Áp dụng lý luận này, việc sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin trong 
giảng dạy môn Tin học giúp tạo ra môi trường học tập linh hoạt và linh động, đáp 
ứng được nhu cầu học tập đa dạng của các học sinh.
- Lý luận về học tập tích hợp công nghệ:
 Học tập tích hợp công nghệ (technology-integrated learning) nhấn mạnh 
vào việc sử dụng công nghệ thông tin như một công cụ hỗ trợ trong quá trình 
giảng dạy và học tập, từ việc trình bày thông tin, tương tác đa chiều đến việc phân 
tích và giải quyết vấn đề.
 Dựa trên lý luận này, việc áp dụng các ứng dụng công nghệ thông tin như 
video, trang web, trò chơi giáo dục trong giảng dạy môn Tin học giúp tăng cường 
sự hấp dẫn và tính tương tác trong quá trình học tập.
- Lý luận về học tập linh hoạt:
 Học tập linh hoạt (flexible learning) nhấn mạnh vào việc tạo ra các điều 
kiện học tập linh hoạt, cho phép học sinh truy cập vào tài liệu học tập và tham gia 
vào các hoạt động học tập mọi lúc, mọi nơi, từ các thiết bị di động.
 Dựa trên lý luận này, việc sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin như 
ứng dụng di động và các trang web giáo dục trong giảng dạy môn Tin học tạo ra 
sự linh hoạt và tiện lợi cho việc học tập, đồng thời khuyến khích sự tự chủ và tự 
học của học sinh.
- Lý luận về học tập cộng đồng:
 Học tập cộng đồng (community-based learning) nhấn mạnh vào việc học 
tập thông qua việc tương tác và hợp tác với cộng đồng xã hội và môi trường xung 
quanh.
 Dựa trên lý luận này, việc sử dụng các ứng dụng công nghệ thông tin như 
diễn đàn trực tuyến và các công cụ tương tác trực tuyến trong giảng dạy môn Tin 
học tạo ra cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động học tập cộng đồng, từ 
đó phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác xã hội.
- Lý luận về phát triển kỹ năng sống:
 Phát triển kỹ năng sống (life skills development) là một phần quan trọng 
của quá trình giáo dục, nhằm mục đích chuẩn bị học sinh cho cuộc sống và công 
việc sau này.
 Sự kết hợp giữa giảng dạy môn Tin học và việc sử dụng công nghệ thông 
tin trong học tập không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết 
 6/19 phần mềm chuyên ngành làm giảm khả năng tiếp cận và ứng dụng các công nghệ 
mới trong quá trình giảng dạy và học tập.
 Trong mỗi lớp học, có sự chênh lệch lớn về kiến thức và kỹ năng về công 
nghệ thông tin giữa các học sinh gây khó khăn cho giáo viên trong việc thiết kế 
và triển khai các hoạt động học tập phù hợp với nhu cầu và trình độ của từng học 
sinh.
 Việc đào tạo và nâng cao trình độ cho nguồn nhân lực giáo viên chuyên 
môn trong lĩnh vực công nghệ thông tin vẫn còn hạn chế làm giảm khả năng áp 
dụng các công nghệ mới và phương pháp giảng dạy hiện đại trong môn Tin học.
 Một số học sinh thường cảm thấy môn Tin học là khô khan và khó hiểu 
do phương pháp giảng dạy truyền thống. Thiếu sự hứng thú và đam mê từ phía 
học sinh gây khó khăn cho giáo viên trong việc truyền đạt kiến thức và tạo động 
lực cho học sinh tiếp cận và nắm bắt nội dung môn học.
 Phần lớn các giáo viên vẫn giữ nguyên các phương pháp giảng dạy truyền 
thống, như giảng bài trên bảng, làm mẫu và học sinh thực hành trên máy tính. 
Thiếu sự đổi mới và sáng tạo trong phương pháp giảng dạy khiến cho việc thu hút 
sự chú ý và tương tác từ phía học sinh gặp nhiều khó khăn.
 Về việc kiểm tra đánh giá, có nhiều trường do không có đủ cơ sở vật chất 
phòng máy tính nên vẫn còn sử dụng đề kiểm tra viết trên giấy hoặc câu hỏi trắc 
nghiệm khoanh đáp án trên giấy một cách thủ công.
 Do đó, việc đổi mới phương pháp giảng dạy và áp dụng công nghệ thông 
tin trong dạy học môn Tin học vẫn gặp nhiều thách thức, từ việc thiếu nguồn lực 
đến sự chậm trễ trong quá trình thay đổi văn hóa giảng dạy mà mỗi giáo viên cần 
được vượt qua để tạo ra một môi trường học tập phù hợp và hiệu quả, gây hứng 
thú với học sinh.
3. Các giải pháp đã tiến hành:
3.1. Giải pháp 1: Xây dựng kênh youtube để đăng tải các video dạy học, ôn 
tập:
 - Mục tiêu: Tạo ra một kênh YouTube chất lượng và hấp dẫn để cung cấp 
tài liệu học tập, bài giảng và ôn tập cho học sinh môn Tin học, nhằm hỗ trợ việc 
học tập đa chiều và linh hoạt.
 - Tên kênh: Giáo dục và Tin học; đường link, mã qr và một số hình ảnh 
của kênh được mô tả ở Phụ lục 1.
 - Quy trình thực hiện:
 + Lập kế hoạch và nội dung: Xác định các chủ đề và nội dung cần thiết 
cho các video, dựa trên giáo trình môn Tin học và nhu cầu học tập của học sinh 
 8/19 3.2. Giải pháp 2: Xây dựng kho tư liệu học tập môn Tin học đăng tải lên 
website nhà trường
 - Mục tiêu: Tạo ra một kho tư liệu đăng tải nội dung của môn Tin học của 
các khối học từ lớp 6 đến lớp 9 để học sinh và phụ huynh có thể đọc hoặc tải 
xuống từ website của nhà trường.
 Kho học liệu và tư liệu trên website nhà trường không chỉ là một nguồn 
tài nguyên tĩnh mà còn là một môi trường học tập động, linh hoạt và liên tục. 
Thông qua việc cập nhật và phát triển các tài liệu mới, nhà trường có thể tạo ra 
một môi trường học tập luôn đổi mới và phát triển, từ đó giữ cho học sinh và giáo 
viên luôn luôn hứng thú và tiếp tục phát triển.
 Việc đăng tải tài liệu và tư liệu giáo dục trên website nhà trường giúp tăng 
cường tính minh bạch và công khai của quá trình giáo dục. Gia đình và cộng đồng 
có thể dễ dàng tiếp cận và theo dõi các hoạt động giáo dục của nhà trường, từ đó 
tạo ra sự tin tưởng và ủng hộ từ phía cộng đồng. Kho học liệu và tư liệu trên 
website nhà trường không chỉ là một nguồn tài nguyên cho học sinh và giáo viên 
mà còn là một nền tảng để thúc đẩy sự phát triển và chia sẻ kiến thức trong cộng 
đồng giáo dục. Các giáo viên có thể chia sẻ kinh nghiệm và tài liệu giảng dạy của 
mình, từ đó tạo ra một môi trường học tập chia sẻ và hợp tác.
 - Quy trình thực hiện:
 + Xây dựng menu quản lý Tài liệu môn học trên website của nhà trường
 + Đăng tải bài tập hoặc sưu tầm từ đồng nghiệp những tài liệu của bộ môn 
Tin học theo các chủ đề: Theo khối, theo chủ đề tương ứng trong sách giáo khoa, 
bài tập tham khảo, đề cương ôn tập, chữa đề cương ôn tập..v.v..
 - Nội dung đã thực hiện: 
 Thực hiện theo đúng quy trình đã đề ra, tôi đã liên lạc với ban quản trị 
website nhà trường để xây dựng thêm giúp cho tôi các menu chuyên đề trong phần 
chuyên môn. Đồng thời tôi chia sẻ với đồng nghiệp trong tổ Tin học để cùng nhau 
đăng tải các tài liệu của các khối lớp. (Minh họa ở phần phụ lục giải pháp 2).
3.3. Giải pháp 3: Thành lập câu lạc bộ yêu thích Tin học
 - Mục tiêu: Thành lập câu lạc bộ yêu thích Tin học nhằm tạo ra một môi 
trường học tập và trải nghiệm thú vị cho học sinh. Đây là nơi mà những người yêu 
thích Tin học có thể tìm hiểu, chia sẻ và phát triển kỹ năng trong lĩnh vực này. 
Câu lạc bộ cũng giúp kích thích sự quan tâm và đam mê của học sinh đối với môn 
Tin học nói riêng và ngành công nghệ thông tin nói chung, từ đó khuyến khích 
các em theo đuổi đam mê và phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực CNTT trong 
tương lai.
 - Quy trình thực hiện:
 10/19 Tạo nội dung mở:
 Chat GPT có thể được sử dụng để tạo ra nội dung mở cho các bài giảng 
hoặc bài báo, giúp người đọc hiểu được vấn đề cụ thể được đề cập và tạo ra sự tò 
mò để tiếp tục đọc. Việc này có thể bao gồm việc tạo ra câu hỏi, ví dụ, hoặc các 
tóm tắt ngắn về nội dung chính.
 Tạo tài nguyên tham khảo:
 Chat GPT có thể được sử dụng để tạo ra các tài nguyên tham khảo như 
bảng điểm, biểu đồ, và các tài liệu hướng dẫn. Bằng cách yêu cầu thông tin cụ thể 
hoặc mẫu tài liệu, chat GPT có thể tạo ra các tài nguyên hữu ích và thông tin đáng 
tin cậy.
 Tạo bài kiểm tra và bài tập:
 Chat GPT có thể được sử dụng để tạo ra các bài kiểm tra và bài tập cho 
học sinh. Bằng cách yêu cầu chat GPT tạo ra các câu hỏi và bài tập với các độ khó 
và kiểu dáng khác nhau, giáo viên có thể tạo ra các tài liệu kiểm tra chất lượng và 
đa dạng.
 Tạo mô phỏng và kịch bản (Scenarios):
 Chat GPT cũng có thể được sử dụng để tạo ra các kịch bản mô phỏng và 
các tình huống thực tế cho học sinh thảo luận hoặc giải quyết. Bằng cách yêu cầu 
chat GPT tạo ra các kịch bản với các yếu tố khác nhau, giáo viên có thể tạo ra các 
tài liệu thú vị và giáo dục.
 Tổ Chức Phản Hồi và Đánh Giá:
 Chat GPT có thể được sử dụng để tổ chức các phản hồi và đánh giá từ học 
sinh về nội dung giáo án, bài giảng và tài liệu học tập. Bằng cách yêu cầu học sinh 
tạo câu hỏi, ý kiến phản hồi hoặc đánh giá về nội dung đã được tạo ra, giáo viên 
có thể thu thập thông tin phản hồi quan trọng để cải thiện chất lượng và hiệu quả 
của tài liệu.
 Chat GPT có thể được tích hợp vào các công cụ học trực tuyến hiện có, 
như các nền tảng học trực tuyến, hệ thống quản lý học tập (LMS) hoặc các ứng 
dụng di động. Bằng cách này, nội dung tạo ra bằng chat GPT có thể dễ dàng truy 
cập và sử dụng trong quá trình học tập trực tuyến.
 Chat GPT cung cấp một phương tiện để tạo ra nội dung đa dạng và linh 
hoạt, từ các bài giảng truyền thống đến các hoạt động tương tác và trò chơi giáo 
dục. Bằng cách yêu cầu chat GPT tạo ra nội dung với các định dạng và kiểu dáng 
khác nhau, giáo viên có thể tạo ra các tài liệu học tập phong phú và thú vị cho học 
sinh.
 Sử dụng chat GPT giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong việc tạo ra 
nội dung giáo án và tài liệu học tập. Thay vì phải viết và biên soạn từng đoạn văn 
 12/19