Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thông qua Hoạt động trải nghiệm. Học thông qua chơi ở trường Tiểu học
Tiểu học là cấp học nền tảng đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện của con người, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục phổ thông và cho toàn hệ thống giáo dục quốc dân.
Nghị quyết Trung ương IV đã khẳng định: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, giáo dục là động lực thúc đẩy sự phát triển là hạ tầng cơ sở xã hội; đầu tư cho giáo dục là một hướng đầu tư cho ưu tiên cho phát triển”. Quan điểm đó của Đảng đã thổi luồng sinh khí mới cho giáo dục. Đặc biệt các cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba và lần thứ tư nối tiếp nhau ra đời, kinh tế tri thức phát triển mạnh đem lại cơ hội phát triển vượt bậc, đồng thời cũng đặt ra những thách thức không nhỏ đối với mỗi quốc gia, nhất là các quốc gia đang phát triển và chậm phát triển. Mặt khác, những biến đổi về khí hậu, tình trạng cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái và những biến động về chính trị, xã hội cũng đặt ra những thách thức có tính toàn cầu. Để bảo đảm phát triển bền vững, nhiều quốc gia đã không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho các thế hệ tương lai nền tảng văn hoá vững chắc và năng lực thích ứng cao trước mọi biến động của thiên nhiên và xã hội. Đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết và xu thế mang tính toàn cầu.
Trong bối cảnh đó, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khoá XI) đã thông qua Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, góp phần đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Ngày 27 tháng 3 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 404/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Mục tiêu đổi mới được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.”
Để giáo dục các em phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ, chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống và phát huy tốt nhất tiềm năng của mình để sau này phục vụ cho đất nước thì việc dạy học ở bậc Tiểu học là rất quan trọng. Việc dạy học ở Tiểu học nói chung ở trường Tiểu học Trà Bình nói riêng trước đây hầu hết là quan tâm đến việc dạy cho các em đạt được chuẩn kiến thức kĩ năng của từng môn học, từng lớp học mà ít chú trọng đến việc dạy cho các em phát triển phẩm chất năng lực cho người học ở Tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em tham gia các hoạt động trải nghiệm, tham gia các môn học thông qua “Học thông qua chơi” thì các em còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia, bày tỏ ý kiến,… dẫn đến kết quả hình thành phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ, vận dụng những vấn đề mình học được vào cuộc sống chưa cao.
Việc khắc phục tồn tại trên, không phải trách nhiệm của riêng ai mà chính là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng trong việc hình thành phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ để học sinh có đủ năng lực ngang tầm với các trường bạn ; đánh giá đúng thực chất chất lượng giáo dục được đào tạo để đưa ra những biện pháp hữu hiệu khắc phục tồn tại, nhằm đào tạo những chủ nhân tương lai của đất nước đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế tri thức hiện nay.
Vì lẽ đó, với nhiệm vụ của một Phó Hiệu trưởng và với kinh nghiệm của người giáo viên đứng lớp nhiều năm, những ý tưởng về biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục tại đơn vị đã dần được manh nha. Sau khi tham mưu với Hiệu trưởng những giải pháp đã được vận dụng tại đơn vị, những ý tưởng đã trở thành những biện pháp hữu hiệu trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại Trường Tiểu học Trà Bình.
Trong giới hạn của Sáng kiến, tôi mạnh dạn trình bày những biện pháp đã vận dụng hiệu quả tại đơn vị nhằm chia sẻ cùng quý đồng nghiệp qua Sáng kiến “Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thông qua Hoạt động trải nghiệm ; Học thông qua chơi ở trường tiểu học”.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học thông qua Hoạt động trải nghiệm. Học thông qua chơi ở trường Tiểu học

Trang 2 trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Mục tiêu đổi mới được Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.” Để giáo dục các em phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ, chú trọng thực hành, vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề trong học tập và đời sống và phát huy tốt nhất tiềm năng của mình để sau này phục vụ cho đất nước thì việc dạy học ở bậc Tiểu học là rất quan trọng. Việc dạy học ở Tiểu học nói chung ở trường Tiểu học Trà Bình nói riêng trước đây hầu hết là quan tâm đến việc dạy cho các em đạt được chuẩn kiến thức kĩ năng của từng môn học, từng lớp học mà ít chú trọng đến việc dạy cho các em phát triển phẩm chất năng lực cho người học ở Tiểu học. Vì vậy, khi tổ chức cho các em tham gia các hoạt động trải nghiệm, tham gia các môn học thông qua “Học thông qua chơi” thì các em còn nhút nhát, chưa mạnh dạn tham gia, bày tỏ ý kiến, dẫn đến kết quả hình thành phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ, vận dụng những vấn đề mình học được vào cuộc sống chưa cao. Việc khắc phục tồn tại trên, không phải trách nhiệm của riêng ai mà chính là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt có vai trò quan trọng trong việc hình thành phẩm chất và năng lực, hài hoà đức, trí, thể, mĩ để học sinh có đủ năng lực ngang tầm với các trường bạn ; đánh giá đúng thực chất chất lượng giáo dục được đào tạo để đưa ra những biện pháp hữu hiệu khắc phục tồn tại, nhằm đào tạo những chủ nhân tương lai của đất nước đáp ứng Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 4 II. NỘI DUNG 1. THỜI GIAN THỰC HIỆN: Năm học : 2022 – 2023 2. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG Trong những năm qua do tình tình dịch Covid19, do việc áp dụng các biện pháp dạy học chưa linh hoạt nên chất lượng giáo dục ở trường có phần giảm sút. 2.1. Kết quả đạt được: Đa số học sinh ngoan, chăm học, tự chủ trong học tập. Một số học sinh có khả năng giao tiếp và hợp tác tốt, có khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo. Trong năm học 2022 – 2023 chất lượng giáo dục về Năng lực và phẩm chất (khối 1,2,3) giữa kỳ I tại trường khi chưa áp dụng giải pháp như sau: Lớp 1 Lớp 2 Lớp 3 Tron g Trong tổng số Trong tổng số Tổng tổng Sĩ số Tổn Tổng Tổng số số g số số số Nữ Dân Khuyết Nữ dân Nữ Nữ tộc tật tộc 1. Năng lực chung - Tự chủ và tự học 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 150 51 32 51 30 48 31 Đạt 86 20 10 1 1 26 8 40 12 1 Cần cố gắng 14 7 2 4 2 3 1 - Giao tiếp và hợp tác 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 145 50 29 41 24 54 33 Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 6 nghệ Tốt 43 43 29 Đạt 48 48 15 1 Cần cố gắng - Khoa học 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 149 53 33 1 1 44 24 52 33 Đạt 99 23 10 37 16 39 11 1 Cần cố gắng 2 2 1 - Thẩm mĩ 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 145 52 35 1 1 44 22 49 29 Đạt 103 24 8 37 18 42 15 1 Cần cố gắng 2 2 1 - Thể chất 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 171 56 34 1 1 56 28 59 34 Đạt 78 21 9 25 12 32 10 1 Cần cố gắng 1 1 1 2. Phẩm chất chủ yếu - Yêu nước 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Tốt 216 66 40 1 1 62 34 88 44 1 Đạt 34 12 4 19 6 3 Cần cố gắng - Nhân ái 250 250 78 44 1 1 81 40 91 44 1 Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 8 2.3. Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế: 2.3.1. Nguyên nhân đạt được: Trường tiểu học Trà Bình, luôn được sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng ủy và chính quyền địa phương, sự quan tâm của các Ban ngành đoàn thể ở địa phương, của Hội cha mẹ học sinh và Phòng Giáo dục và Đào tạo Trà Bồng ; đội ngũ CBQL đã qua đào tạo, đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn đạt trên chuẩn 100%. Các tổ chức Đảng, Công đoàn, Đội TNTP Hồ Chí Minh năng nỗ nhiệt tình, có kế hoạch hoạt động thường xuyên và đạt hiệu quả. Học sinh: Đa số học sinh đều chăm, ngoan, có nhiều nỗ lực trong học tập. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học tập của con em mình. 2.3.2. Nguyên nhân hạn chế: 1.3.2.1. Về phía lãnh đạo nhà trường: Công tác tổ chức bồi dưỡng, tập huấn chưa được phong phú để giáo viên khắc sâu nội dung cần nắm. Công tác kiểm tra đánh giá hoạt động dạy của giáo viên và chất lượng học tập của học sinh chưa sâu sát, nặng về thành tích và còn mang tính cào bằng. 2.3.2.2. Về phía giáo viên: - Một số giáo viên còn tổ chức dạy và học theo kiểu truyền thống, chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học. - Công tác tự học, tự bồi dưỡng của một số giáo viên còn hạn chế. - Một số giáo viên chủ nhiệm chưa quan tâm đúng mức đến những em có hoàn cảnh khó khăn; chưa tạo được hứng thú cho mỗi tiết học và chưa xây dựng được phong trào thi đua học tập ở tổ, nhóm và đôi bạn học tốt có hiệu Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 10 III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN 1. CĂN CỨ THỰC HIỆN - Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28 tháng 11 năm 2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. - Căn cứ vào thông tư 32/2018/ TT-BGDĐT Ban hành Chương trình giáo dục phổ thông 2018. - Căn cứ thông tư 27/2020/TT-BGDĐT về Quy định đánh giá học sinh Tiểu học. - Căn cứ Kế hoạch giáo dục số 111/KH-TH ngày 30/8/2021của Trường Tiểu học Trà Bình. - Căn cứ thực trạng dạy – học tại Trường Tiểu học Trà Bình. 2. NỘI DUNG, GIẢI PHÁP VÀ CÁCH THỨC THỰC HIỆN 2.1. Nội dung, phương pháp: Chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Trà Bình là tập trung hướng các em khối 1, 2, 3 đạt được các phẩm chất và năng lực theo thông tư 32 ; khối 4,5 đạt được chuẩn kiến thức và kĩ năng. Ngoài ra còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm, tổ chức dạy học thông qua chơi để đạt được các phẩm chất, năng lực, chuẩn kiến thức và kĩ năng trên. Quản lý hoạt động dạy và học là làm cho các thành tố của quá trình dạy học vận hành và liên kết chặt chẽ với nhau mang lại chất lượng giáo dục hiệu quả cao. Vậy để chất lượng giáo dục của trường ngày một đi lên, tôi mạnh dạng đưa ra một số giải pháp sau: 2.2. Giải pháp thực hiện: 2.2.1. Đối với nhà trường: 2.2.1.1. Công tác tổ chức, triển khai thực hiện: Phân công giáo viên giảng dạy phải khoa học, hợp lý, đúng năng lực, đúng sở trường mới phát huy được tính tích cực của thầy và trò. Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 12 Hình 2: Tổ chức hoạt động trải nghiệm theo chủ đề: “Xuân yêu thương” Hình 3: Học sinh lớp 1 tham gia trình Hình 4: Học sinh đạt giải Nhất tham gia diễn thời trang tự tạo chủ đề “Xuân yêu trình diễn thời trang tự tạo chủ đề “Xuân thương” yêu thương” Tổ chức tập huấn các phương pháp dạy học, tập huấn học thông qua chơi cho giáo viên và phụ huynh: - Tập huấn cho giáo viên: + Để giáo viên nắm bắt được việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm, tổ chức dạy “Học thông qua chơi” thì việc tập huấn không chỉ đơn thuần là phát tài liệu cho giáo đọc, ra câu hỏi thảo luận mà phải đổi mới cả trong công tác tổ chức tập huấn để sau buổi tập huấn giáo viên sẽ khắc sâu được “Học thông qua chơi” là gì ? ; mục tiêu, loại hình, nguyên tắc, đặc điểm của học thông qua chơi. Để giáo viên khắc sâu nội dung kiến thức vừa tập huấn được ngoài việc tổ chức linh hoạt các phương pháp, hình thức trong buổi tập huấn như: cuối buổi tập huấn tôi tổ chức cho giáo viên khái quát hóa nội dung đã tiếp thu được qua các hình thức sân khấu hóa qua các bài hò - vè, viết – vẽ theo sơ đồ tư duy, cụ thể như: nhóm thì dựa trên bài hò, vè sáng tác lại nội dung đã Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 14 Chỉ với một bài hò giáo viên có thể khái quát hóa hết nội dung vừa tập huấn một cách chắc chắn, nhớ lâu và vận dụng hiệu quả trong các tiết dạy. + Ngoài ra việc bố trí, sắp xếp chỗ ngồi trong tập huấn, thảo luận cũng rất quan trọng, góp phần ảnh hưởng đến thông đạt, đến sự tác động qua lại giữa các thành viên. Khi thảo luận thì trưởng nhóm và các thành viên phải thấy nhau và nghe nhau. Ví dụ: Một số cách sắp xếp chỗ ngồi khi thảo luận như sau: TN quá cách biệt các thành TN (1) có thể không thấy TN không thấy thành viên viên không thấy nhau A, B, C, D A và B Được nhưng vị trí cách biệt Được nếu ít người (tốt) Tốt nhất không cần thiết Qua phan tích các cách sắp xếp chỗ ngồi như trên thì khi tổ chức thảo luận ta nên sắp xếp theo hình 5 (nếu ít người) và hình 6 (nếu số lượng người đông hơn) thì việc thảo luận sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. - Đối với phụ huynh nhà trường giao cho giáo viên chủ nhiệm tổ chức tập huấn, tuyên truyền triển khai việc tổ chức dạy “Học thông qua chơi” đến tất cả phụ huynh vào đầu năm học và cuối kỳ I. Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình Trang 16 Tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh: - Giúp học sinh học tập có phương pháp bằng hình thức báo cáo điển hình về phương pháp học tập hiệu quả trong buổi sơ kết thi đua đợt I nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, sơ kết học kỳ; các lớp đăng ký việc xây dựng đôi bạn cùng tiến. Trên cơ sở đó, BGH kiểm tra đánh giá sự tiến bộ từng đôi bạn và tổ chức đánh giá khen thưởng những đôi bạn, cá nhân có kết quả học tập tiến bộ trước tập thể. - Duy trì dạy 9 buổi/ tuần. Triển khai thực hiện đổi mới phương pháp dạy học: Trong đổi mới PPDH, giáo viên và học sinh là những chủ thể có vai trò trực tiếp đến chất lượng dạy học cũng như sự thành công của việc đổi mới PPDH. Vì vậy, trọng tâm của quản lý đổi mơi PPDH là quản lý hoạt động dạy học của giáo viên, quản lý hoạt động học tập của học sinh. 2.2.1.2. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá: Việc kiểm tra - đánh giá là một biện pháp quan trọng trong hoạt động quản lý trường học. Vì có kiểm tra mới thu nhận thông tin về tình hình chất lượng, về nội dung, về tổ chức các hoạt động trong giáo dục để đối chiếu, so sánh rà soát lại các mục tiêu, kế hoạch, chỉ tiêu, tiêu chuẩn đề ra và nhằm đánh giá những việc đã làm được, chưa làm được. Từ đó, khích lệ đội ngũ giáo viên phát huy những mặt mạnh, đề ra biện pháp khắc phục những tồn tại kịp thời. Với quan điểm trên, công tác kiểm tra - đánh giá tại trường Tiểu học Trà Bình luôn được chú trọng và thực hiện thường xuyên. Kế hoạch kiểm tra hội đồng sư phạm được thông qua ở đầu mỗi năm học (có sự tham gia của đội ngũ giáo viên). Thường xuyên tổ chức kiểm tra hồ sơ, tiết dạy, kiểm tra việc chấm bài của giáo viên kiểm tra chất lượng học tập của học sinh sau mỗi tiết dự giờ Người viết: Đào Thị Tâm – Phó hiệu trưởng trường Tiểu học Trà Bình
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_giai_phap_nang_cao_chat_luong_d.doc