Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp học sinh Lớp 3 học tốt Mĩ thuật tạo hình theo yêu cầu cần đạt của môn học (bộ sách Kết nối tri thức)

 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TW : Trung ương
HS : Học sinh
GV : Giáo viên
GVBM : Giáo viên bộ môn
GVCN : Giáo viên chủ nhiệm
 2 và điều kiện dạy học. Và các nội dung, hình thức tổ chức dạy học đảm bảo các 
yêu cầu cần đạt, phù hợp với các nhóm đối tượng học sinh, địa phương và yêu 
cầu của thực tiễn. Do vậy, bản thân đặc biệt chú trọng đến các yêu cầu cần đạt đó 
là quan sát và nhận thức thẩm mĩ; Sáng tạo và ứng dụng thẩm mĩ; Phân tích và 
đánh giá thẩm mĩ. Trong năm học 2022-2023, học sinh lớp 3 tiếp cận năng lực 
thẩm mĩ được hình thành thông qua mĩ thuật tạo hình dựa trên các ngôn ngữ: 
chấm, nét, hình, màu và khối ở mức độ cao hơn so với lớp 1, lớp 2. Đó là thị hiếu 
thẩm mỹ, giúp các em quan sát, cảm thụ nghệ thuật, khả năng đọc, hiểu thông tin, 
thị giác biết cảm nhận giá trị thẩm mĩ của mỗi tác phẩm và từng bước giúp học 
sinh hòa nhập vào thế giới xung quanh, cũng như biết suy xét và mong muốn làm 
theo cái đẹp chính là giúp học sinh tự hoàn thiện mình. Xuất phát từ những vấn 
đề nêu trên, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu “Một số giải pháp giúp học 
sinh lớp 3 học tốt mĩ thuật tạo hình theo yêu cầu cần đạt của môn học” với 
mong muốn giúp các em học tốt mĩ thuật, có cơ hội được trải nghiệm, hình thành 
năng lực thẩm mĩ vốn có. Biết yêu cái đẹp và biết vận dụng cái đẹp vào cuộc 
sống.
 2. Mục đích nghiên cứu:
 Hình thành và phát triển mĩ thuật tạo hình cho học sinh lớp 3, giúp các em 
học sinh có cơ sở phát triển tốt năng lực mĩ thuật cũng như vận dụng mĩ thuật vào 
cuộc sống.
 3. Đối tượng nghiên cứu:
 Học sinh lớp 3, trường Tiểu học Nghĩa Dũng, thành phố Quảng Ngãi, tỉnh 
Quảng Ngãi.
 II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
 1. Thời gian thực hiện:
 Xuất phát từ mong muốn của một người giáo viên dạy môn học Mĩ thuật là 
phải làm thế nào đó để giúp các em học sinh lớp 3 Trường Tiểu học Nghĩa Dũng 
học tốt mĩ thuật tạo hình, nên tôi đã mạnh dạn triển khai, áp dụng sáng kiến vào 
công tác giảng dạy tại đơn vị từ tháng 9 năm 2022 đến nay.
 4 Ngành giáo dục luôn có sự chỉ đạo cụ thể, kịp thời, tổ chức các buổi tham 
gia tập huấn các chương trình nhằm đảm bảo, nâng cao năng lực chuyên môn cho 
giáo viên.
 Cơ quan địa phương quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ kịp thời.
 Nhà trường, đồng nghiệp luôn động viên, khích lệ, tạo điều kiện để giáo 
viên thực hiện đổi mới phương pháp dạy học.
 Ngoài ra, môi trường xung quanh trong lành, trường học khang trang, xanh 
- sạch - đẹp. Địa phương có nhiều vị trí, danh lam thắng cảnh đẹp, có địa chỉ đỏ 
mang dấu ấn lịch sử. Cơ bản đáp ứng được yêu cầu đổi mới, giúp cho việc dạy 
học đạt hiệu quả cao.
 2.3.2 Nguyên nhân hạn chế:
 Học sinh chưa ý thức được tầm quan trọng của việc học môn Mĩ thuật.
 Dụng cụ học tập của học sinh chưa đầy đủ, tự quản còn hạn chế.
 Gia đình học sinh còn khó khăn, đi làm ăn xa, gửi con cho ông bà nên 
chưa quan tâm đúng mức với giáo viên về việc học của con em.
 III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 1. Căn cứ thực hiện:
 Dựa trên Nghị quyết số 29-NQ/TW, ngày 4/11/2013 có nhắc đến vấn đề về 
giáo dục đó là: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ bản của giáo 
dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học.
 Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT, quy định rõ yêu cầu cần đạt của mĩ thuật 
tạo hình và mĩ thuật ứng dụng từng khối lớp.
 Thông tư 27/2020/TT-BGDĐT chú ý đánh giá học sinh phát triển phẩm 
chất năng lực, đánh giá học sinh có cơ hội được trải nghiệm, đánh giá hình thành 
năng lực thẩm mĩ cho học sinh.
 Qua thực tế giảng dạy, tôi thấy rằng để học tốt môn Mĩ thuật đòi hỏi các 
em phải nắm vững yêu cầu cần đạt của mĩ thuật tạo hình theo từng lớp học. Do 
đó người giáo viên phải tạo ra các tình huống trong quá trình học của các em, 
giáo dục các em nắm rõ chấm, nét, hình, màu, khối để khi quan sát và nhìn đồ 
 6 Học mĩ thuật thông qua hình thức trải nghiệm sẽ giúp các em hình thành 
được kĩ năng nhận biết, nâng cao ngôn ngữ mĩ thuật tạo hình không chỉ là những 
chấm nét, hình, màu, khối bằng các nét vẽ thông thương mà chấm nét, hình, màu, 
khối được thể hiện từ các chất liệu khác nhau, từ những sự vật, hiện tượng xung 
quanh trường, lớp học như: chấm, nét là những lá cây rơi rớt trong sân trường, 
hình tròn là bánh xe đạp..., các màu đỏ của lá cờ, ngói, khối là những đồ vật được 
sử dụng hàng ngày như chai, lọ, hộp
 Giáo viên bộ môn xây dựng kế hoạch cùng giáo viên chủ nhiệm và thông 
qua BGH Nhà trường thời gian học tiết đôi và không gian học.
 Phương pháp dạy học tích cực đó là hoạt động nhóm phù hợp với từng chủ 
đề để các em được cùng nhau học tập, trải nghiệm với nhiều chất liệu với từng 
nội dung, yêu cầu cần đạt của bài học.
 Cùng trải nghiệm vẽ trên bảng
 Cùng nhau vẽ, xé dán
 8 - GV cùng học sinh nhận xét.
- GV giới thiệu bài.
1. Kiến tạo kiến thức kĩ năng:
- GV phát phiếu bài tập.
- GV mời 1 nhóm trình bày, 1 nhóm nhận xét.
- Giáo viên nhận xét, tuyên dương.
+ Bước 1: Chọn lá cây có hình, màu phù hợp với ý tưởng sản phẩm.
+ Bước 2: Sắp xếp và dán lá cây tạo hình ảnh chính.
+ Bước 3: Chọn và dán lá cây tạo thêm hình ảnh hoàn thiện sản phẩm.
2. Luyện tập, sáng tạo:
- GV yêu cầu HS phân loại lá cây đã tìm được theo các màu riêng biệt.
- Hướng dẫn HS xác định hình ảnh phong cảnh sẽ thể hiện.
- Khuyến khích HS lựa chọn và phối màu linh hoạt theo ý thích.
Lưu ý: Có thể cắt tỉa lá phù hợp với ý tưởng khi thể hiện.
3. Phân tích, đánh giá:
- GV hướng dẫn HS trưng bày tranh trên giá théo nhóm.
 - Đại diện nhóm lên chia sẻ sản phẩm.
 - Các nhóm còn lại cùng nhận xét, chia sẻ.
 - Các em hãy nêu lên lợi ích của những chiếc lá?
 - Em muốn gửi thông điệp gì đến các bạn?
 - GV khen ngợi, động viên HS.
 4. Vận dụng, phát triển:
 - Tổ chức cho HS quan sát tranh Mùa thu vàng (1985) của họa sĩ Lê-vi- 
 10 Giáo viên nghiên cứu Thông tư 32/2018/TT-BGDĐT về yêu cầu cần đạt của 
tất cả các môn học và hoạt động trải nghiệm để tìm ra điểm chung, điểm tương 
đồng, điểm chung giữa các chủ đề, các bài học, từ đó xây dựng kế hoạch tích hợp 
liên môn cùng GVCN và GVBM khác. Giáo viên dẫn dắt quá trình dạy học thành 
quá trình tự học, tự khám phá và xây dựng kiến thức của mỗi học sinh để giờ học 
trở thành sự trao đổi kiến thức giữa giáo viên và học sinh theo chủ đề của bài học. 
Học sinh không chỉ được nắm bắt, ghi nhận kiến thức ở một môn như dạy học 
bình thường mà dạy theo chủ đề tích hợp.
 Ví dụ: Chủ đề liên môn giữa môn Đạo đức bài: “Xử lí bất hòa với bạn bè” 
với môn Mĩ thuật bài: “Những người bạn thân thiện”. Từ những tình huống bất 
hòa được đưa ra các em sẽ dần có kĩ năng giải quyết và sẵn sàng giúp bạn bè, xử 
lý bất hòa với nhau. Từ đó, giáo viên kết hợp giáo dục, trải nghiệm qua môn mĩ 
thuật, đưa ra các tình huống tình bạn đẹp thông qua tranh ảnh và sản phẩm tạo 
hình. Những chấm, nét, hình ảnh, màu sắc đã vẽ nên tình bạn và các em sẽ dẫn 
hình thành cho mình những nội dung trong tranh vẽ phong phú và đa dạng hơn.
 Hay: Chủ đề tích hợp liên môn Hoạt động trải nghiệm bài: “Tự sắp xếp đồ 
 dùng ngăn nắp” và Mĩ thuật bài: “Đồ vật thân quen” ở lớp 3 mà tôi và đồng 
 nghiệp xây được Ban giám hiệu phê duyệt cụ thể như sau:
 Hoạt động trải nghiệm:
 TỰ SẮP XẾP ĐỒ DÙNG NGĂN NẮP
 1. Khởi động:
 - GVCN tổ chức cho HS khởi động bằng trò chơi “Đồ nào ở đâu?”.
 - GV nhận xét, tuyên dương.
 - GV chốt ý : Mỗi đồ dùng, vật dụng đều có “chỗ ở” - ngôi nhà của riêng 
 12 - GV nhận xét chung, tuyên dương.
 PHẦN MĨ THUẬT
 1. Khởi động - Khám phá:
 - GV Mĩ thuật tiếp nhận lớp và giới thiệu tiết học Mĩ thuật.
 - GV gọi ngẫu nhiên ba bạn vừa tham gia trò chơi “Đồ nào ở đâu?” ở 
phần khởi động và mình đã đóng vai đồ vật nào?.
 - Hs giới thiệu đồ vật mình đã đóng vai và gợi ý cho các bạn trả lời:
 - Đồ vật mình đóng vai có những bộ phận nào?
 - Các bộ phận của đồ vật gần giống khối gì?
 - Đồ vật đó thường được tạo ra từ vật liệu gì?
 Lưu ý: Các đồ vật quen thuộc trong gia đình thường có dạng gần giống với 
các hình khối cơ bản.
 - GV khen ngợi, động viên HS và giới thiệu hoạt động tiếp theo.
 2. Kiến tạo kiến thức kĩ năng:
 - Hoạt động nhóm (04 hoặc 06 em), GV phát phiếu học tập để HS thực 
hiện và gọi HS đọc yêu cầu (Tìm các bước tạo mô hình đồ vật bằng đất nặn).
 - GV mời 1 nhóm trình bày, các nhóm nhận xét.
 - Giáo viên kết luận:
 + Bước 1: Nặn hình khối cơ bản để tạo các bộ phận của đồ vật.
 + Bước 2: Điều chỉnh khối thành các bộ phận và lắp ghép tạo mô hình đồ 
vật.
 + Bước 3: Trang trí tạo đặc điểm riêng cho mô hình đồ vật.
 - GV tóm tắt để HS ghi nhớ: Kết hợp các hình khối dạng cơ bản có thể 
tạo được mô hình đồ vật trong gia đình.
 - Khen ngợi, động viên HS.
 - Khuyến khích HS tham khảo sản phẩm mẫu để có ý tưởng sáng tạo.
 3. Luyện tập sáng tạo: Tạo mô hình đồ vật trong gia đình từ đất nặn.
 - Giáo nhiệm vụ cho HS thực hành nhóm
 - Hỗ trợ HS trang trí để sản phẩm sinh động hơn với kĩ thuật khắc, ấn lõm 
 14 Học sinh hình thành kĩ năng sử dụng, sắp xếp, bảo quản các vật dụng hàng 
ngày. Vận dụng được sự tương phản của hình khối cơ bản để mô phỏng đối tượng 
, tạo hình mĩ thuật với kĩ thuật khắc, ấn lõm, đắp nổi tạo các chấm, nét để có sản 
phẩm các đồ vật đạ dạng.
 Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn có cơ hội cùng nhau theo giỏi việc 
học cũng như sự tiến bộ của học sinh để nâng cao chất lượng giáo dục.
 2.2.3 Giải pháp 3: Học mĩ thuật thông qua hoạt động ngoại khóa:
 Có thể nói, hoạt động ngoại khóa là một hình thức đánh giá toàn diện học 
sinh. Đồng thời, cũng có tác động giúp học sinh có thêm hứng thú, niềm vui trong 
học tập và rèn luyện đạo đức. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học 
trong nhà trường. Để tránh được sự chồng chéo trong việc tổ chức các hoạt động 
ngoài giờ cũng như sự trùng lặp thì bản thân đã tiến hành như sau:
 Bản thân đã cùng Tổng phụ trách Đội thảo luận, xây dựng kế hoạch hoạt 
động ngoại khóa phù hợp với đặc trưng môn Mĩ thuật, phù hợp với đối tượng học 
sinh và đa dạng về hình thức tổ chức. Tham mưu với BGH nhà trường kết hợp 
với Bí thư Đoàn xã tại địa phương, Hội phụ huynh và cha mẹ học sinh để có 
những buổi hoạt động ngoại khóa, những chuyến hướng “Về nguồn” cho các em 
học sinh.
 Ví dụ minh họa: Để chào mừng các ngày lễ lớn trong năm, bản thân đã kết 
hợp tổ chức vẽ tranh theo chủ điểm trong năm học như: Ngày thành lập Quân đội 
nhân dân Việt Nam 22/12. Ngày thành lập Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí 
Minh 26/3, chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Buổi trải nghiệm vẽ tranh 
ngoại khóa diễn ra trong toàn trường để cho tất các em có cơ hội vẽ thể hiện tình 
cảm, sự biết ơn và với mục tiêu là hướng các em biết vận dụng những kiến thức 
đã học vào các hoạt động thực tiễn. Cuộc thi vẽ tranh được chuẩn bị khá chu đáo 
từ khâu kịch bản cho đến cách thức tổ chức.
 16 Cụ thể hơn, địa phương là nơi có nhiều cảnh đẹp, có địa chỉ đỏ mang dấu 
ấn lịch sử, các anh hùng chiến sĩ đã vì dân quên mình, các hình ảnh, tượng,.. 
được lưu giữ để mọi người cùng tưởng nhớ. Hàng năm, đến ngày thành lập
Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12, tôi thường cho các em hết lớp này đến lớp 
khác được đến thăm các mẹ anh hùng, viếng hương di tích 4 dũng sĩ diệt Mỹ, 
các anh hùng chiến sĩ, để khơi dậy cho các em lòng biết ơn, lòng yêu con người, 
yêu đất nước sâu sắc hơn, và đặc biệt hơn là các em được gặp ông, bà của chiến 
trường ngày xưa còn sống và kể lại những câu chuyện ý nghĩa, được nghe được 
thấy người chiến sĩ qua lời kể, qua ánh mắt thân thiện của ông bà.
 (Chuyến về nguồn vào ngày 22-12 hàng năm ngày thành lập quân đội Nhân
 dân Việt Nam của học sinh trường Tiểu học Nghĩa Dũng)
 Hành động tốt, việc làm thiết thực sẽ tạo ra con người đẹp, nhân cách đẹp. 
Sự hứng thú, niềm vui trong học tập và rèn luyện đạo đức. Học sinh yêu thích 
hơn về môn học mĩ thuật. Rèn luyện khả năng quan sát,cảm thụ, khả năng đọc, 
hiểu thông tin thị giác biết cảm nhận giá trị thẩm mĩ và từng bước giúp học sinh 
hòa nhập thế giới xung quanh. Các em ứng dụng những điều mình được nghe, 
được thấy để ứng dụng vào thực tiễn. Từ đó, việc hình thành các ngôn ngữ của 
Mĩ thuật tạo hình càng nâng cao.
 Bồi dưỡng tình yêu thương, quý trọng, biết ơn thầy cô, ông bà, cha mẹ, nhớ 
ơn các anh hùng liệt sĩ, yêu và kính trọng với các “Mẹ Việt Nam anh hùng”.
 Thông qua đó, học sinh đã hình thành được cảm quan thẩm mĩ, một suy 
nghĩ đẹp, tạo hành động đẹp tạo nên phẩm chất con người đẹp. Và đó cũng là tiền 
đề để nâng cao năng lực phẩm chất người học một cách toàn diện.
 18