Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp để tăng hiệu quả quá trình tự học của học sinh khối 10 đáp ứng chương trình GDPT mới trong bối cảnh chuyển đổi số, theo sách Kết nối tri thức

 MỤC LỤC 
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ Trang 1 
1. Lý do chọn đề tài Trang 1 
2. Tính cấp thiết của đề tài Trang 2 
3. Tính mới của đề tài Trang 2 
4. Khả năng ứng dụng và triển khai đề tài Trang 2 
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Trang 2 
6. Phương pháp và nhiệm vụ nghiên cứu Trang 3 
Phần II. NỘI DUNG Trang 3 
1. Cơ sở khoa học Trang 3 
 1.1. Cơ sở lý luận Trang 3 
 1.2. Cơ sở thực tiễn Trang 5 
2. Thực trạng về quá trình tự học của các em học sinh Trang 6 
3. Giải pháp Trang 7 
 3.1. Ứng dụng trang wed padlet.com để giao, kiểm tra, điều chỉnh Trang 7 
việc thực hiện nhiệm vụ được giao 
 3.1.1. Giới thiệu và hướng dẫn sử dụng trang wed padlet.com Trang 8 
 3.1.2. Ứng dụng thực tiễn Trang 12 
 3.1.3. Kết luận Trang 15 
 3.2. Ứng dụng công cụ taodethi.xyz để hỗ trợ, định hướng, điều 
 Trang 15 
chỉnh quá trình tự học thông qua hệ thống bài tập trắc nghiệm 
 3.2.1. Giới thiệu và hướng dẫn sử dụng công cụ taodethi.xyz Trang 15 
 Trang 17 
 3.2.2. Ứng dụng thực tiễn 
 3.2.3. Kết luận Trang 22 
 3.3. Hướng dẫn học sinh sử dụng ứng dụng hỗ trợ giải toán Trang 22 
 3.3.1. Giới thiệu một số ứng dụng hỗ trợ giải toán Trang 22 
 3.3.2. Ứng dụng thực tiễn Trang 23 
 3.3.3. Kết luận Trang 24 
 3.4. Giới thiệu học sinh tìm tài liệu tự học, trao đổi học tập qua các Trang 25 
 Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ 
1. Lí do chọn đề tài 
 Bác Hồ đã từng nói: “Nếu không chịu khó học thì không tiến bộ được. 
Không tiến bộ là thoái bộ. Xã hội càng đi tới, công việc càng nhiều, máy móc càng 
tinh xảo. Mình mà không chịu khó học thì lạc hậu, mà lạc hậu thì bị đào thải, mình 
tự đào thải mình” cho ta thấy được tầm quan trọng của việc học và tự học. 
 Biết bao những con người nhờ tự học mà tên tuổi của họ được tạc vào lịch 
sử. Bác Hồ với đôi bàn tay trắng ra đi từ bến cảng nhà Rồng, nhờ tự học, Người 
biết nhiều ngoại ngữ và đã tìm được đường đi cho cả dân tộc Việt Nam đến bến bờ 
hạnh phúc. Macxim Gorki với cả một thời thơ ấu gian khổ, không được đi học, 
bằng tinh thần tự học ông đã trở thành đại văn hào Nga. Và còn rất nhiều những 
tấm gương khác nữa: Lê Quý Đôn, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Hiền Nhờ tự học họ 
đã trở thành những bậc hiền tài, làm rạng danh cho gia đình, quê hương, xứ sở. 
 Không khó để nhận ra rằng bạn có thể đứng nhất lớp từ lớp 1 đến lớp 12 
hoặc thậm chí là thủ khoa những năm học Đại học, học lên thạc sĩ, tiến sĩ rồi nghĩ 
mình không cần học nữa thì đến năm 35 đến 38 tuổi sẽ cảm thấy mình thua kém 
đứa bạn ngày xưa học thua xa mình mà có tinh thần tự học hay không ở đâu xa, 
nếu không tự học, tìm hiểu, học hỏi thêm về ứng dụng CNTT thì các thầy cô chúng 
ta sẽ dần thua xa học trò. 
 Tự học là một công việc gian khổ, đòi hỏi lòng quyết tâm và sự kiên trì. 
Càng cố gắng tự học con người càng trau dồi được nhân cách và tri thức của mình. 
Chính vì vậy tự học là một việc làm độc lập, gian khổ mà không ai có thể học hộ, 
học giúp. Bù lại, phần thưởng của tự học thật xứng đáng: đó là niềm vui, niềm 
hạnh phúc khi ta chiếm lĩnh được tri thức từ đó thành công trong học tập và công 
việc. 
 Chính vì thế, trong học tập cần kết hợp cả học tập ở trường, ở lớp và tự học 
đặc biệt là nguy cơ không được đến trường học do dịch bệnh, thiên tai. Đặc biệt, 
theo chương chương giáo dục phổ thông mới, sách giáo khoa cũng thay đổi, yêu 
cầu các em phải có ý thức tự học cao. 
 Ngày nay, các em học sinh được gọi là thế hệ Gen Z, ý chỉ các em được 
được sinh ra trong thời đại Internet phát triển, được tiếp xúc và sử dụng công nghệ 
từ nhỏ, dễ đón nhận các phương tiện truyền thông xã hội, từ Facebook, Google, 
Youtube, Instagram, tiktok hay mới nổi nhất là công cụ Chat GPT các em đều có 
thể sử dụng và tìm kiếm thông tin nhanh chóng, không tốn nhiều công sức. Đó là 
lợi thế rất mạnh cho việc tự học. Tuy nhiên, thì qua khảo sát và thực tế tôi nhận 
thấy rằng: Các em sử dụng phần lớn thời gian cho việc giải trí: Chơi game, xem 
phim, dành thời gian lên mạng xã hội,ít khi tự tìm tòi, học hỏi, tìm kiếm tài liệu 
phục vụ việc học. Số ít các em học sinh có tìm kiếm tài liệu học tập nhưng việc tài 
 1 - Các phần mềm, ứng dụng giúp hỗ trợ học tập, giảng dạy. 
5.2. Phạm vi nghiên cứu. 
- Đơn vị cơ sở và các đơn vị tại địa phương. 
- Không gian mạng. 
6. Phương pháp và nhiệm vụ nghiên cứu 
6.1. Phương pháp nghiên cứu 
- Phương pháp điều tra, phân tích: Tập hợp và phân tích các phần mềm, ứng dụng 
hỗ trợ quản lý, điều chỉnh quá trình tự học của học sinh. 
- Phương pháp thực nghiệm: Sử dụng các ứng dụng, phần mềm thực nghiệm cho 
các lớp giảng dạy và phổ biến cho đồng nghiệm sử dụng để khảo nghiệm đề tài, rút 
ra kết luận, bổ sung vào đề tài. 
- Phương pháp phân loại và hệ thống hóa tri thức: Từ việc yêu cầu của quá trình tự 
học, đề tài nghiên cứu giải pháp giải quyết và đưa ra được hệ thống giải pháp toàn 
vẹn. 
6.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 
- Xây dựng giải pháp hỗ trợ, điều chỉnh quá trình tự học của học sinh áp dụng các 
phần mềm, ứng dụng CNTT trong bối cảnh chuyển đổi số. 
- Đưa ra một số nhận xét, phân tích giải pháp đó. 
Phần II. NỘI DUNG 
1. Cơ sở khoa học 
1. 1. Cơ sở lí luận 
a. Tự học là gì? 
 Khái niệm tự học có thể mang lại rất nhiều quan điểm từ các góc nhìn của các 
chuyên gia khác nhau. Nhưng suy cho cùng, những định nghĩa về sự tự học luôn có 
điểm chung trong đặc trưng, đó là tính chủ động và linh hoạt. Đó chính là quá trình 
tự làm việc, tự tiếp thu kiến thức mà không có sự hướng dẫn của người khác, hoặc 
chỉ được hướng dẫn ở những bước sơ khai ban đầu. Tự học đề cao đến phương 
pháp tự tìm kiếm và chủ động học hỏi, trau dồi các kiến thức mà không cần đến 
người hướng dẫn và không cần một sự thúc giục nào. 
 b. Bản chất của tự học 
 Tự học là học với sự tự giác cao độ, là quá trình người học tự tìm ra ý nghĩa 
của việc học và làm chủ hoạt động học tập của mình. Bản chất của tự học là quá 
trình người học cá nhân hoá việc học nhằm thoả mãn nhu cầu học tập, tự giác tiến 
hành các hoạt động để thực hiện có hiệu quả mục đích và nhiệm vụ học tập đề ra. 
Tự học chỉ thực sự tồn tại nếu: 
 3 f. Phương pháp tự học hiệu quả 
 Xác định mục tiêu học tập chi tiết: Để tự học có hiệu quả, trước tiên người 
học cần xác định rõ mục tiêu của quá trình này. Đặt ra mục tiêu cụ thể sẽ giúp 
người học đi đúng hướng, từ đó học được những kiến thức và kỹ năng mà bản thân 
mong muốn. 
 Mỗi cá nhân khác nhau thường có những mục tiêu tự học khác nhau. Đối với 
các bạn học sinh, sinh viên thì mục tiêu của viện tự học là để phục vụ cho thành 
tích học tập trong trường. Với mục tiêu này, người học cần vạch ra một kế hoạch 
rõ ràng, định hướng các nội dung cần học và ôn lý thuyết kèm với bài tập hoặc 
thực hành. Đối với người đi làm, mục tiêu tự học hoàn toàn khác, nó mang tính 
ứng dụng thực tế cao hơn. Ví dụ: do môi trường làm việc tiếp xúc với người nước 
ngoài nên nhân viên công ty bắt buộc phải tự trau dồi việc giao tiếp ngoại ngữ để 
quá trình trao đổi công việc thuận lợi hơn. 
 Chia nhỏ mục tiêu và lên kế hoạch tự học: Sau khi đã xác đinh được mục 
tiêu, người học cần lên kế hoạch để tự học hiệu quả. Để không bị mơ hồ, người học 
cần chia nhỏ mục tiêu, phân tích vấn đề và lên kế hoạch từng bước thực hiện. 
Người học cần tìm hiểu về những thành phần tạo nên kiến thức, kỹ năng mình cần 
học tập, sau đó lên kế hoạch tiếp cận, tìm hiểu sâu và học được kiến thức một cách 
toàn diện nhất. 
 Lựa chọn phương thức tự học phù hợp. Tự học không nhất thiết là tự mình 
học tập từ đầu đến cuối. Trong quá trình tự học, người học có thể tìm đến người 
hướng dẫn để cùng tạo ra một hướng đi cụ thể, từ đó việc tự học sẽ diễn ra dễ dàng 
hơn. Đồng thời, tự học không có nghĩa là người học ngồi một chỗ để tự nhồi nhét 
các kiến thức vào đầu. Có rất nhiều phương pháp khiến quá trình tự học trở nên thú 
vị. Theo đó, người học có thể tìm kiếm nội dung học tại Youtube, tham dự các hội 
thảo chia sẻ kiến thức và tự học theo hình thức nhóm. Tuỳ vào khả năng và thói 
quen mà người học tự tìm cho mình phương pháp hiệu quả nhất. 
 Tối đa hoá sự tập trung: Khác với hình thức học tập ở trường lớp là tuân 
theo lịch trình sẵn có và có sự hướng dẫn chi tiết của giáo viên, tự học đề cao sự 
chủ động từ ý thức của bản thân. Vì vậy, để việc tự học đạt hiệu quả thì tập trung là 
yếu tố vô cùng quan trọng. Để tối đa hoá sự tập trung, người học cần tự loại bỏ 
những yếu tố gây xao nhãng để tập trung 100% cho thời gian tự học của mình. 
1.2. Cơ sở thực tiễn 
a. Phía giáo viên 
 Trong quá trình dạy học, chúng tôi nhận thấy nhiều giáo viên chưa nhận thấy 
được việc tự học có vai trò rất quan trọng, chưa có giải pháp để kiểm tra việc tự 
học của học sinh một cách thường xuyên, mới dừng lại ở việc kiểm tra vở ghi, vở 
bài tập vài lần trong năm học, công việc này gây mất thời gian và không phù hợp 
cho việc kiểm tra, đánh giá học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 
 5 thói quen này được, có 7,69% nêu nguyên nhân là học thêm ở ngoài xong thì mệt 
mỏi không thể dành thêm nhiều thời gian cho việc học; có 7.69% nêu nguyên nhân 
không yêu thích môn học, có 15,38% nêu nguyên nhân không có động lực học tập 
vì mục tiêu em đầu tốt nghiệp hoặc xuất khẩu lao động, còn lại 11,55% còn lại nêu 
nguyên nhân là lý do khác. 
 Cũng theo khảo sát đó, cho thấy các em chủ yếu tự học trên các kênh 
youtobe, tìm kiếm tài liệu trên google, trên một số trang cá nhân trên 
facebook,và cảm thấy việc học chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Cụ thể có 
69,23% họ sinh cho rằng việc tự học của mình đạt hiệu quả thấp, 23,7% học sinh 
cho rằng việc tự học của mình có hiệu quả và 6.97% học sinh còn lại cho thấy việc 
tự học rất hiệu quả. 
 Theo khảo sát đối với giáo viên cho thấy: 100% thầy cô đều kiểm tra ý thức 
tự học của học sinh, trong đó có 75% giáo viên cho rằng việc tự học của học sinh 
là quan trọng và 25% giáo viên còn lại cho rằng việc tự học của học sinh là rất 
quan trọng. Cũng theo khảo sát, có 75,5% giáo viên không kiểm tra được thường 
xuyên việc tự học của học sinh, còn 24,5% giáo viên còn lại kiểm tra thường xuyên 
việc tự học của các em học sinh. Nguyên nhân chưa kiểm tra thường xuyên được 
theo khảo sát cho rằng không đủ thời gian để kiểm tra, khung chương trình giáo 
dục phổ thông mới nhều chủ để chỉ dạy được hết phần lý thuyết, không đủ thời 
gian luyện tập. Cũng theo khảo sát đó, các hình thức kiểm tra việc tự học của học 
sinh đó chủ yếu là những hình thức cũ: Như kiểm tra vở ghi, vở bài tập, kiểm tra 
miệng, hoàn thành dự án, 
 Qua các kết quả khảo sát, có thể thấy rằng thực trạng về hoạt động tự học của 
HS vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Theo kết quả trên, tỉ lệ học sinh tự học dưới một giờ 
đồng hồ chiếm khá cao. Bên cạnh đó, nhiều học sinh vẫn còn lúng túng khi chưa 
tìm được giải pháp tự học hiệu quả. Nguyên nhân một phần là do các em chưa có ý 
thức tự giác trong quá trình học tập, một phần khác là do các em chưa được định 
hướng một cách cụ thể trong hoạt động tự học của bản thân. Do vậy, vai trò của 
người giáo viên trong việc phát triển kỹ năng, hình thành các giải pháp tự học của 
học sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học là hết sức quan trọng. 
Link khảo sát học sinh: 
https://docs.google.com/forms/d/1WlixNBKX4ioE1W8XFWg0ZHDCFq9kGmwN
bym75YVh7Wo/edit. 
Link khảo sát giáo viên: 
https://docs.google.com/forms/d/1WlixNBKX4ioE1W8XFWg0ZHDCFq9kGmwN
bym75YVh7Wo/edit. 
3. Giải pháp 
3.1. Ứng dụng trang wed padlet.com để giao, kiểm tra, điều chỉnh việc thực 
hiện nhiệm vụ được giao 
 7 Tạo định dạng Padlet 
Bản chọn loại định dạng hiện ra trong này có 8 loại định dạng cho bạn lựa chọn. Các 
loại định dạng chỉ khác nhau về bố cục nội dung. 
Định dạng Bức Tường thường được sử dụng như một bản tin chia sẻ tài liệu đa 
phương tiện. Nêu vấn đề tranh luận, thu thập ý tưởng, 
Định dạng Lưới và dạng Kệ tủ cũng có thể sử dụng cho các mục đích trên. Nhưng 
nó còn cho phép các nội dung được sắp xếp và phân chia theo hàng theo cột. Nên nó 
phù hợp với mục đích chia nhóm, phân chia nội dung học, 
Định dạng Khung Nền Canvas thường được sử dụng với mục đích lập Mindmap-
bản đồ tư duy, tạo các hệ thống sơ đồ, 
Định dạng Timeline thì phù hợp tạo các bản tin theo dòng thời gian, mô tả quá trình 
phát triển của động thực vật, 
Định dạng Map phù hợp với việc lập lịch trình, tìm hiểu các vị trí địa lý, 
Định dạng Backchannel phù hợp tạo bản tin hội thoại tư vấn hỏi đáp, 
 9