Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn năng lực đọc hiểu văn bản cho học sinh Lớp 3 qua tiết đọc mở rộng

 2
lớp 3 đọc hiểu tốt hơn, qua đó từng bước nâng cao năng lực đọc đúng, đọc hay, 
đọc diễn cảm của mỗi học sinh.
- Tìm hiểu yêu cầu nhiệm vụ và thực trạng dạy học của phân môn Tập đọc ở lớp 3.
 3. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp rèn năng lực đọc hiểu văn bản 
cho học sinh lớp 3 qua tiết đọc mở rộng
 4.Phạm vi nghiên cứu:
- Học sinh lớp 3I – Trường Tiểu học Ngũ Hiệp
- Thời gian: Từ tháng 9 năm 2023 đến tháng 5 năm 2024. 4
 2.1. Rèn kĩ năng đọc đúng: 
 Hướng dẫn cho học sinh làm chủ tốc độ bằng cách đọc mẫu để học sinh đọc 
thầm theo. Ngoài ra, dùng biện pháp đọc tiếp nối trên lớp, đọc nhẩm có sự kiểm 
tra của giáo viên, của bạn để điều chỉnh tốc độ. Muốn học sinh đọc nhanh, đúng 
tốc độ cần có sự chuẩn bị bài ở nhà tốt, học sinh phải được đọc trước nhiều. Em 
nào đọc chậm tôi phải giúp các em luyện thêm sau giờ học.
 Khi học sinh đọc cá nhân toàn bài hoặc đọc một khổ thơ, một đoạn văn tôi 
đều nhắc cả lớp đọc thầm theo. Tôi còn gây hứng thú cho học sinh bằng những 
trò chơi cuối giờ như: Thi đọc tiếp sức, đọc thơ truyền điện... Kết thúc trò chơi 
bao giờ tôi cũng cho học sinh chọn và tuyên dương nhóm đọc nhanh nhất, giỏi 
nhất và gợi ý rút kinh nghiệm cho lần chơi sau.
 Đọc thầm (đọc lướt) để nắm nội dung, tóm tắt nội dung, ý chính, chọn ý cho 
phù hợp Giáo viên cần từng bước đề ra nhiệm vụ hay yêu cầu từ dễ đến khó 
cho học sinh làm quen dần với cách đọc thầm nhanh (để phát hiện những từ ngữ 
được lặp lại, gợi tả, nhân hoá,). Đọc thầm để tìm hiểu nội dung của từng đoạn, 
để biết cảm xúc của tác giả hay tình cảm mà tác giả muốn gửi gắm trong bài văn, 
bài thơ, kịch bản, Đọc lướt toàn bài để tìm ra hành động hay tính cách của nhân 
vật Giáo viên cần luyện đọc cho học sinh đọc thầm nhanh có hiệu quả cao nhất 
để học sinh nắm được nội dung bài.
 Ở Tiểu học, khi nói đến đọc diễn cảm, người ta thường nói về một số kỹ 
thuật như ngắt giọng biểu cảm, sử dụng tốc độ và ngữ điệu. Tốc độ đọc ảnh hưởng 
đến sự diễn cảm, đặc biệt là chỗ có thay đổi tốc độ gây sự chú ý, có giá trị biểu 
cảm tốt khi đọc một bài tập đọc tạo ra một hiệu quả nghệ thuật cao.
 `Ở lớp 3, học sinh thực hành đọc diễn cảm nhiều hơn.Trước hết học sinh tìm 
giọng đọc, giọng điệu, ngữ điệu phù hợp với tình huống, thể hiện tình cảm, thái 
độ của tác giả đối với nhận vật... và nội dung miêu tả trong văn bản. Hướng dẫn 
học sinh luyện tập để từng bước đạt yêu cầu theo các mức độ từ thấp đến cao như 
sau:
 - Biết nhấn giọng ở các từ ngữ quan trọng (từ ngữ gợi tả , gợi cảm, từ làm 
nổi bật ý chính,...)
 - Biết thể hiện ngữ điệu (sự thay đổi về tốc độ, cao độ, trường độ, cường 
độ,...) phù hợp với từng loại câu: câu kể, câu hỏi, câu cầu khiến, câu cảm.
 - Biết đọc phân biệt lời kể của tác giả với lời nhân vật.
 - Biết đọc phân biệt lời nhân vật phù hợp với lứa tuổi, tính cách (già, trẻ, 
người tốt, người xấu,...)
 - Biết sử dụng ngữ điệu phù hợp với từ ngữ miêu tả trong văn bản hay thái 
độ cảm xúc cuả tác giả (vui, buồn, giận dữ,....)
 Tôi thường hướng dẫn học sinh luyện đọc qua các biện pháp: đọc mẫu- phát 
hiện cách đọc - thực hành luyện đọc- thi đua đọc diễn cảm. 6
Mẫu phiếu đọc sách: 
 2.3. Thiết kế các tiết đọc mở rộng với các hoạt động phong phú nhằm 
kích thích học sinh ham tìm hiểu:
 Hứng thú là một động lực rất lớn để người học có thể say mê, tự giác nghiên 
cứu và đạt hiệu quả cao trong quá trình học. Vì vậy, trong tiết cần khơi dậy hứng 
thú cho học sinh bằng nhiều cách:
 2.3.1. Đổi mới hoạt động khởi động cho mỗi tiết học. 
 +Mục tiêu: Tạo không khí lớp học vui tươi, thoải mái giúp học sinh sẵn sàng 
tâm thế vui vẻ, hào hứng.
 + Cách thực hiện: Giáo viên sẽ chuẩn bị tranh ảnh và sưu tầm các câu thơ, 
ca dao, tục ngữ, hò vè, bài hát, vật thật để gợi mở, dẫn dắt vào bài một cách tự 
nhiên, gần gũi..
 Cách khác, giáo viên giao nhiệm vụ và gợi ý cho học sinh về nhà tìm, sưu 
tầm tranh ảnh hoặc vật thật, thậm chí tự vẽ bức tranh có liên quan đến bài học để 
hôm sau mang lên chia sẻ trước lớp. 8
 + Kết quả: Qua việc học sinh được trực tiếp tham gia chuẩn bị đồ dùng 
trực quan, học sinh sẽ có sự háo hức mong chờ đến tiết học sau để được chia sẻ 
về câu chuyện của mình và được nghe các bạn chia sẻ. Để có thể chuẩn bị những 
tranh ảnh hoặc vật thật mang đến lớp đòi hỏi các em phải ở nhà đọc bài trước và 
tìm hiểu bài trước. Như vậy sẽ góp phần rèn kỹ năng đọc và hình thành cho em 
sự tự giác, phát triển năng lực tự chủ, tự học và giải quyết vấn đề sáng tạo. Đây 
cũng là một số hình thức để tổ chức cho hoạt động Chia sẻ về chủ điểm, hoạt 
động khởi động thêm hấp dẫn mới lạ, thu hút, gây hứng thú hơn cho học sinh và 
tăng sự yêu thích của học sinh với môn học. 
 2.3.2. Vận dụng linh hoạt các hình thức dạy học để kích thích hứng thú 
học tập trong giờ học:
 - Tổ chức làm việc theo cặp, theo nhóm: 
 + Mục tiêu: Nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, tạo cơ hội 
cho từng cá nhân được luyện tập.
 + Cách thực hiện: Giáo viên có thể chọn nhiều phương án khác nhau và 
có thể chọn phương án 2 học sinh trong một nhóm hoặc 4 học sinh trong một 
nhóm sao cho phù hợp với điều kiện của lớp học; sắp xếp các thành viên vào 
một nhóm, sao cho các thành viên nhóm càng đa dạng càng tốt. Mỗi nhóm đều 
có 1 nhóm trưởng có năng lực điều hành (sau này sẽ luân phiên thay đổi), có đôi 
bạn cùng bàn có thể giúp nhau tiến bộ.
 + Kết quả: Việc thành lập nhóm giúp học sinh phải tự lực học tập, hình 
thành thói quen làm việc hợp tác, khả năng giao tiếp. Giúp các em phát huy tinh 
thần đoàn kết sự giúp đỡ, tương trợ nhau trong học tập, người khá giỏi giúp đỡ 
người yếu kém để người yếu kém cố gắng vươn lên.
 - Việc tăng cường năng lực đọc hiểu văn bản cho HS không chỉ bó hẹp trong 
phạm vi bài học chính khoá mà cần kết hợp tổ chức hoạt động ngoại khoá theo 
kế hoạch, có chủ đề gắn với từng thời điểm trong năm học nhằm bổ trợ hoạt động 
học tập của HS với một không gian trải nghiệm thoải mái và đầy hứng thú. 
 - Hoạt động tăng cường năng lực đọc hiểu văn bản của HS có thể diễn ra 
qua hình thức các phần thi như: thi giao lưu tiếng Việt; kể chuyện; đọc thơ, viết 
thư. Để tham gia các phần thi này, HS phải vận dụng khả năng đọc và tìm hiểu 
kiến thức - đây là một cách khuyến khích các em tích cực đọc hiểu văn bản trong 
và ngoài chương trình, là biện pháp củng cố kiến thức và phát triển năng lực đọc 
hiểu một cách hiệu quả cho HS. Từ các chủ đề trong các bài đọc lớp 3. Đây 
không chỉ là những trải nghiệm thú vị mà còn là hỗ trợ một cách hiệu quả cho 
hoạt động đọc hiểu của HS.
 2.3.3. Tăng cường thiết kế các hoạt động trò chơi có những nội dung 
kiến thức từ các nội dung bài đọc theo từng chủ điểm : 10
 Là cái gì ?( quyển vở)
 4. Vừa bằng cuốn sổ xinh xinh
 Tính toán chính xác, thông minh tuyệt vời.
 Là cái gì ?( máy tính)
 *Kết quả:
 - Thông qua trò chơi:
 + Học sinh biết cách đọc- tìm các từ ngữ chủ chốt trong câu và học được 
cách hiểu văn bản/ thơ/ câu đố.
 + Giúp hấp dẫn HS do đó duy trì tốt hơn sự chú ý của các em với bài học.
 + Giảm tính chất căng thẳng của giờ học.
 + Có nhiều học sinh tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kỹ năng học tập hợp 
tác cho HS.
 2.3.4. Tổ chức thành các nhóm nhỏ, câu lạc bộ yêu văn thơ:
 Tổ chức làm việc theo cặp, theo nhóm: nhằm tích cực hoá hoạt động học tập 
của học sinh, tạo cơ hội cho từng cá nhân được luyện tập. Giáo viên cần thực hiện 
tốt các yêu cầu sau:
 *Mục tiêu : Tăng sự tương tác của học sinh, tạo môi trường thuận lợi để các 
em phát huy năng lực đọc hiểu, tạo cơ hội cho từng cá nhân được luyện tập.
 * Cách thực hiện :
 - Chia học sinh ra thành các nhóm nhỏ trong mỗi tiết học để học sinh :
 + Viết lại những đoạn văn, câu thơ đọc được trong các tiết ĐMR vào cuốn 
sổ nhỏ.
 + Nêu ý nghĩa bài đọc. Rút ra bài học cho bản thân.
 + Viết Phiếu đọc sách.
 - Giới thiệu về cuốn sách, bài thơ mình vừa đọc: Thực hiện khi học sinh được 
lên thư viện.
 - Xây dựng “Không gian đọc” tại lớp, sắp xếp sách phù hợp, tạo khung cảnh 
đẹp cho các em đọc sách: GV thành lập câu lạc bộ yêu văn thơ vào các giờ ra 
chơi, giờ sinh hoạt lớp. Các em tìm những bạn có cùng sở thích để trao đổi với 
nhau. 12
 *Kết quả:
 Các em có thể hỗ trợ, giúp đỡ nhau chuẩn bị và hoàn thành sản phẩm trong 
tiết học.
 Tham gia câu lạc bộ sẽ mang lại nhiều niềm vui và sự thú vị hơn thay vì chỉ 
có một mình. Học sinh được học hỏi những điều thú vị từ các bạn, có thói quen 
nói, viết các câu văn đúng, câu văn hay.
 2.4. Kết nối với phụ huynh học sinh tạo môi trường đọc cho học sinh tại 
gia đình :
 * Mục tiêu :
 Giúp học sinh có môi trường đọc , xây dựng văn hoá đọc
 * Cách thực hiện
 -Trong buổi họp phụ huynh đầu năm, GV gợi ý và trao đổi với PHHS có thể 
hỗ trợ con đọc tại nhà là tạo KHÔNG GIAN VÀ THỜI GIAN ĐỌC cho con. 
 - Tạo một môi trường đọc tại nhà như bàn học, góc nhà, hay bất cứ vị trí nào 
trong nhà đảm bảo đủ ánh sáng và an toàn. 
 - Dành một khoảng thời gian nhất định trong ngày cho con tập trung vào việc 
đọc, ví dụ như sau khi ăn cơm, sau khi học bài, trước khi đi ngủ Việc có một 
môi trường an toàn và có một thời gian đọc nhất định trong ngày là những việc 
đơn giản cha mẹ có thể làm để giúp con phát triển thói quen đọc bởi việc đọc được 
lặp đi, lặp lại trong một môi trường quen thuộc.
 *Kết quả:
 Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ, thường xuyên trao đổi với giáo viên về việc 
đọc sách, chuẩn bị bài ở nhà của con.
 Phụ huynh tích cực đóng góp cho tủ sách tại lớp học.
 3. Kết quả các biện pháp:
 Trên đây là một số biện pháp đã áp dụng cho học sinh lớp 3I tại trường Tiểu 
học tôi đang công tác. Hiện nay dạy học theo các phương pháp dạy học tích cực, 
tôi thực hiện tốt vai trò của mình, lấy học sinh làm trung tâm, hướng tới phát triển 
năng lực, phẩm chất của người học, nâng cao chất lượng học tập của các em. Qua 
khoảng thời gian áp dụng, tôi thấy chất lượng đọc của học sinh có sự tiến bộ rõ 
rệt và thu được kết quả rất khả quan.
GHK 1 vừa qua tôi thực hiện khảo sát và đã thu được những kết quả như sau :
 Tổng Rất tốt Khá Đạt yêu cầu Không đạt yêu cầu
 Tốt
 số HS
 SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL
 37 8 22% 27% 8 22% 9 24.3% 2 5,5%
 10 14
pháp phù hợp khơi dạy tính tò mò, phát huy tính tích cực sáng tạo, sử dụng những 
kiến thức về vốn sống của học sinh trong quá trình dạy học. Khi hướng dẫn học 
sinh đọc giáo viên cần nêu câu hỏi định hướng cho học sinh suy nghĩ, tìm hiểu.
 2. Đối với học sinh:
 - Có ý thức rèn kĩ năng đọc hiểu hiểu theo hướng dẫn của thầy cô trong học 
tập cũng như trong sinh hoạt, vui chơi.
 - Phải chú ý theo dõi sự hướng dẫn của giáo viên ,chăm chỉ tự tin trong học 
tập, phải hoà đồng cùng bạn bè, điều gì không hiểu mạnh dạn hỏi thầy cô hoặc 
bạn bè. Hằng ngày dành thời gian hợp lý cho việc luyện đọc hiểu tại nhà và trên 
lớp. 
 Trên đây là báo cáo về kinh nghiệm “ Một số biện pháp rèn năng lực đọc 
hiểu văn bản cho học sinh lớp 3 qua tiết đọc mở rộng”. Rất mong nhận được sự 
quan tâm, góp ý của các cấp lãnh đạo để biện pháp của tôi được hoàn thiện hơn. 
Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 18 tháng 04 năm 2024
 Người thực hiện
 Nguyễn Thùy Trang