Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh Lớp 5

 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
Thêm nữa, hệ thống sách giáo khoa (SGK), bài tập chính tả chưa được xây dựng 
trên cơ sở khảo sát tình hình mắc lỗi chính tả của HS ở các vùng phương ngữ. 
Tình trạng này gây ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả dạy - học Chính tả ở 
Tiểu học hiện nay, đặc biệt là ở các trường tiểu học miền núi.
 Qua việc nhận thấy vai trò quan trọng của việc rèn kĩ năng viết đúng chính 
tả cho HS tiểu học trong giảng dạy cùng với yêu cầu đổi mới phương pháp dạy 
học Chính tả, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết 
đúng chính tả cho HS lớp 5”, với hi vọng đề tài sẽ là nguồn tài liệu tham khảo 
nhỏ cho các GV để có thể giảm bớt khó khăn trong việc rèn kĩ năng viết đúng 
chính tả cho HS, góp phần nâng cao chất lượng dạy học.
2. Mục đích nghiên cứu:
 Tôi viết Sáng kiến kinh nghiện này nhằm:
 - Giải quyết những khó khăn trong việc dạy chính tả, rèn cho học sinh ý thức, 
thói quen và hoàn thiện kĩ năng viết đúng chính tả, nhằm nâng cao chất lượng 
môn Tiếng Việt.
 - Làm cho tất cả các giáo viên Tiểu học thấy rõ tầm quan trọng của phân môn 
Chính tả, kiên trì rèn luyện cho các em viết đúng chính tả ngay từ các lớp dưới.
 - Nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, tích lũy thêm kinh nghiệm, giúp bản thân 
và các giáo viên trong khối 5 dạy tốt môn chính tả.
 - Đẩy mạnh phong trào thi đua viết đúng chính tả, rèn luyện chữ viết sạch đẹp 
cho học sinh.
 - Trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp về dạy chính tả cho học sinh Tiểu học. 
3. Đối tượng nghiên cứu:
 Kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5B, trường Tiểu học Khánh 
Thượng.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
 Trong điều kiện và năng lực có hạn, đề tài chỉ đi sâu vào nghiên cứu và áp 
dụng rèn viết đúng chữ viết tiếng Việt cho học sinh lớp 5 góp phần nâng cao 
chất lượng học tập ở các môn học.
 - Số lượng nghiên cứu: 38 học sinh.
 - 2 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
chính tả, người đọc khó nắm bắt nội dung và có thể hiểu sai hoặc không hiểu 
đầy đủ văn bản. Viết chính tả đúng còn giúp các em học sinh học tốt các phân 
môn khác, là cơ sở cho việc học bộ môn Tiếng Việt ở tiểu học. Chính tả còn 
bồi dưỡng cho học sinh một số đức tính và thái độ cần thiết trong cuộc sống 
như: cẩn thận, chính xác, óc thẩm mĩ, lòng tự trọng và tinh thần trách nhiệm. 
Vì vậy, để khắc phục tình trạng học sinh viết sai lỗi chính tả, tôi đang cố gắng 
sử dụng nhiều biện pháp nhiều hình thức dạy chính tả nhắm giúp các em hình 
thành, phát triển và hoàn thiện kĩ năng viết đúng Tiếng Việt văn hóa, Tiếng 
Việt chuẩn mực theo hướng “giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”.
2. Cơ sở thực tiễn:
 Trong quá trình giảng dạy, nhất là phân môn chính tả, tôi nhận thấy học 
sinh mắc khá nhiều lỗi chính tả thông qua một số tình hình thực tế sau:
 2.1. Về phía học sinh (thực tế trình độ chính tả của học sinh tiểu học):
 - Học sinh chưa có ý thức viết đúng chính tả. Cụ thể là những tiếng, từ có 
sẵn trong sách giáo khoa hoặc giáo viên đã ghi lên bảng và những từ thường 
xuyên sử dụng nhưng vẫn viết sai.
 - Vẫn còn một số em đọc còn yếu, đọc chưa lưu loát, trôi chảy, nhiều tiếng 
phải dừng lại đánh vần, tốc độ đọc chậm. Vì thế các em không nhớ chữ ghi 
âm, tiếng và từ, dẫn đến việc thông hiểu nội dung còn hạn chế.
 - Học sinh không nhớ các quy tắc chính tả đã học nên viết tùy tiện, có em 
còn sáng tạo thêm các vần mới lạ như: unh, âch, âi,.
 - Học sinh không nắm nghĩa của từ, vốn từ ngữ tích lũy được còn rất hạn 
chế nên hay viết lẫn lộn các âm đầu: l-n, d-gi, ch-tr, s- x,, âm cuối, vần và 
dấu thanh.
 - Lỗi chính tả của học sinh còn do viết theo lối phát âm của địa phương.
 - Do các em không có thời gian đọc sách nhiều, vì thời gian còn dành 
cho các môn khác.
 - Phần chuẩn bị ở nhà của các em cũng chưa tốt như đọc bài và luyện 
viết trước bài ở nhà. (Vì các em chưa có ý thức trong việc học tập, còn ham 
chơi, hoặc ở nhà phụ giúp gia đình nên không có thời gian chuẩn bị bài).
 2.2. Về phía gia đình học sinh:
 - Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, cha mẹ bận rộn với cuộc sống (đi 
làm ăn ở xa, gửi con lại cho ông bà chăm nom hộ hoặc bận việc đồng áng nên 
ít quan tâm đến việc học của con em)
 - 4 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
được phổ cập đúng độ tuổi và đặc biệt sẽ góp phần quan trọng vào việc “ giữ gìn 
sự trong sáng của Tiếng Việt”, giúp học sinh vững vàng tự tin trên con đường 
học tập cũng như trong cuộc sống sau này.
4. Nguyên nhân học sinh viết sai chính tả
Muốn đề ra biện pháp thực hiện, trước hết ta phải tìm ra các nguyên nhân dẫn 
đến việc học sinh viết sai lỗi chính tả. Theo tôi, học sinh viết sai lỗi chính tả 
nhiều là do 5 nguyên nhân sau: 
 - Học sinh chưa có ý thức viết đúng chính tả. Cụ thể là những tiếng, từ có sẵn 
trong sách giáo khoa hoặc tôi đã ghi trên bảng và những từ thường xuyên sử 
dụng nhưng vẫn viết sai. Có khi tôi đã sửa nhiều lần nhưng nhiều em vẫn viết 
sai.
 - Học sinh còn đọc yếu, nhiều tiếng phải dừng lại đánh vần, tốc độ đọc 
 chỉ đạt 60- 70 tiếng / phút. Vì thế các em không nhớ chữ ghi âm, tiếng 
 và từ dẫn đến việc đọc hiểu nội dung còn hạn chế.
 - Một số em chưa nắm chắc các quy tắc chính tả đã học. Một phần lớn do 
 ảnh hưởng của cách phát âm địa phương, chẳng hạn như: ôi - đọc thành 
 ui ( trời tối- đọc thành- trời túi) oi – đọc thành oai( coi phim- coai 
 phim)... 
 - Học sinh không nắm được nghĩa của từ, vốn từ ngữ tích luỹ được còn 
 hạn chế nên hay viết lẫn lộn các âm đầu, âm cuối, vần và thanh.
 - Hiện nay với sự phát triển nhanh về kinh tế, văn hoá và xã hội; việc 
 nghe, nói, đọc, xem của học sinh thì rất nhiều nhưng viết thì ngày càng 
 giảm. Học sinh chịu sự tác động của kênh hình trong học tập nhiều hơn 
 kênh chữ và việc lạm dụng các vở bài tập, các câu hỏi trắc nghiệm trong 
 kiểm tra, trong thi cử làm cho học sinh rất ít có cơ hội được viết, được 
 rèn chính tả.
 5. Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5.
 Biện pháp 1: Phát huy tính có ý thức trong học chính tả:
 - 6 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
tả các em thường mắc các lỗi do không nắm vững chính tự và cấu trúc âm tiết 
Tiếng Việt. Vì vậy, đối với những học sinh này, trước hết tôi phải chú trọng 
khâu luyện đọc cho các em.
 Đầu năm học, lớp tôi có 4 em đọc có tiếng, từ còn đánh vần, đọc sai nhiều, 
đọc còn lặp lại tiếng vừa đọc đó là các em:
 - Phùng Xuân Đạt.
 - Nguyễn Thị Thu Huyền.
 - Phùng Văn Minh.
 - Đinh Thị Hương Lan.
 Hàng ngày học trực tuyến, tôi chú ý rèn đọc cho các em bằng cách: 
 - Gọi các em đọc bài nhiều lần không chỉ ở phân môn tập đọc mà cả ở các 
môn học khác, kiên trì sửa lỗi cho từng em.
 - Tổ chức cho các em đọc bài nhóm (2 lần/tuần).
 - Phân công học sinh giỏi đọc bài cùng các em khi luyện đọc trong nhóm.
 - Giao bài cho các em luyện đọc và viết bài ở nhà; ngày sau, tôi kiểm tra và 
nhận xét. 
 - Khuyến khích các em học thuộc lòng một đoạn văn hay một vài khổ thơ, rồi 
nhớ - viết đoạn văn hay khổ thơ đã thuộc.
 Biện pháp 3: Dạy chính tả theo khu vực.
 Cách phát âm theo phương ngữ có ảnh hưởng trực tiếp đến việc viết đúng 
chính tả của học sinh Tiểu học. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc học sinh 
viết sai lỗi chính tả nhiều. Nhưng chúng ta không thể bắt buộc, không thể luyện 
cho các em đọc đúng chính âm được. Chúng ta chỉ có thể khắc phục lỗi chính tả 
cho học sinh ở mỗi vùng miền khác nhau bằng cách Dạy chính tả theo khu 
vực. Nghĩa là, chúng ta phải xác định được “trọng điểm chính tả” cần dạy cho 
học sinh, nội dung về giảng dạy chính tả phải sát hợp với tình hình thức tế mắc 
lỗi chính tả của học sinh ở địa phương đó. Hiện nay, SGK Tiếng Việt đã có 
những bài tập chính tả cho giáo viên lựa chọn hoặc giáo viên có thể tự soạn nội 
dung bài tập sao cho phù hợp với học sinh thuộc vùng miền mình đang dạy. Đó 
là điều kiện thuận lợi cho giáo viên, nhưng cũng là những khó khăn đòi hỏi sự 
sáng tạo, sự đầu tư nhiều cho bài dạy ở mỗi giáo viên.
 Để dạy chính tả theo khu vực, tôi tiến hành như sau:
 a) Điều tra, phát hiện và tổng hợp những lỗi chính tả cơ bản của học sinh: 
 * Lỗi mà đa số học sinh lớp tôi mắc phải chủ yếu là lỗi do ảnh hưởng của 
cách phát âm theo phương ngữ. Cụ thể:
 - 8 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
 4. Lẫn lộn các âm cuối: 
 - n/ng - buôn làng, mong muốn -buông làng, mong muống
 - t/c - đôi mắt, ăn mặc - đôi mắc, ăn mặt
 - y/ i - may vá, ngày đêm - mai vá, ngài đêm
 - u/o - màu xanh, trước sau - mào xanh, trước sao
 5. Lẫn lộn thanh hỏi, - vĩ đại/ vỉ thuốc, mãnh - vỉ đại, vĩ thuốc, mảnh 
thanh ngã liệt/ mảnh vải, nỗi buồn/ liệt, mãnh vải,nổi buồn, 
 nổi trôi, cái mũi/ mủi nỗi trôi, cái mủi, mũi 
 lòng, lòng,
 6. Lỗi riêng biệt
 Ở hàng ngang thứ sáu, em nào mắc lỗi, tôi mới ghi vào. Mặt sau của bảng tổng 
hợp này, tôi lập bảng theo dõi việc sửa lỗi của học sinh trong nửa học kì I (một 
năm 4 lần).
 BẢNG THEO DÕI VIỆC SỬA LỖI
 Số Tên bài Tổng Các lỗi cụ thể Sửa lỗi
 TT chính tả số lỗi
 .. ..
 1 Việt Nam ..  ..
 thân yêu . 
  ..
 2 Lương . . 
 Ngọc 
 Quyến
  ..
 3 Thư gửi các . . .
 học sinh
 . ..
 4 Anh bộ đội . . ...
 Cụ Hồ gốc . .
 Bỉ
 . .
 - 10 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
 - Hiểu nghĩa của từ, phân biệt từ này với từ khác để các em ghi nhớ cách 
viết của mỗi từ. 
 Ví dụ: Nếu tôi đọc một từ có hình thức ngữ âm là “ dành “ thì học sinh sẽ 
lúng túng trong việc xác định hình thức chữ viết của từ này. Nhưng nếu tôi đặt 
nó vào một ngữ cảnh hay gắn cho nó một nghĩa xác định như : Em để dành tiền 
mua sách truyện Thiếu nhi./ Trong trận đấu bóng đá ngày mai, các em phải 
giành lấy chiến thắng./ Các em đọc rõ ràng, rành mạch để cả lớp cùng nghe. 
Như vậy học sinh sẽ dễ dàng viết đúng chính tả.
 - Khi đọc chính tả cho học sinh viết, tôi đọc từng cụm từ ( diễn đạt một ý 
nhỏ); tôi luôn nhắc nhở các em chú ý lắng nghe , hiểu nghĩa từ để viết đúng 
chính tả
 - Khi học sinh sửa lỗi trong bài chính tả, tôi yêu cầu các em ghi từ chứa 
tiếng sai rồi sửa lại cho đúng; không nên chỉ ghi một tiếng sai rồi sửa lại, sửa 
như vậy các em sẽ không ghi nhớ các từ đã viết sai.
 - Trong các tiết Tập đọc, tôi tập cho các em tìm cách ngắt giọng ở những 
câu dài, ngắt nghỉ đúng các dấu câu, giải nghĩa các từ khó.
 - Khi học sinh làm bài tập chính tả, tôi chọn các bài theo phương ngữ Bắc 
Bộ, tập trung vào các “ trọng điểm chính tả” để khắc phục các lỗi chính tả do 
cách phát âm của địa phương. Ngoài việc hướng dẫn các học sinh làm các bài 
tập trong SGK, tôi còn thay đổi hình thức và nội dung bài tập bằng cách vận 
dụng nguyên tắc phối hợp giữa phương pháp tích cực với phương pháp tiêu 
cực. Nghĩa là tôi hướng dẫn học sinh làm các bài tập chính tả theo hướng loại bỏ 
cái sai, xác định cái đúng. Theo cách này, tôi đã điều chỉnh và thay đổi nội dung 
và hình thức một số bài tập trong SGK nhưng vẫn bám sát yêu cầu cần đạt của 
bài học.
 Ví dụ: Bài tập chính tả tuần 16 ( SGK trang 115 ) yêu cầu tìm các từ ngữ 
chứa các tiếng vàng- dàng; vào-dào, vỗ- dỗ. Thay vì cho các em tìm từ chứa 
các tiếng đã cho, tôi cho sẵn các từ và yêu cầu các em tìm các từ viết sai chính 
tả, rồi sửa lại cho đúng.
 Chẳng hạn: Tìm các từ viết sai chính tả trong bảng dưới đây
 vàng - dàng vào - dào vỗ - dỗ
 - 12 -/28 - Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp 5 -
 một mình thì viết là i đối ỉ ôi, í ới,
 với từ thuần Việt ; viết là y tá, y hệt, y phục, y tế, 
 y đối với từ gốc Hán. lương y, y dược,
 3 Qui tắc ghi dấu - Có âm cuối thì đặt dấu - mượn , trườn, cuồn 
 thanh các tiếng có thanh ở chữ cái thứ hai cuộn, chuối, muỗi 
 nguyên âm đôi của nguyên âm đôi.
 - Không có âm cuối thì đặt - múa, mía, lửa, cứa, 
 dấu thanh ở chữ cái đầu đĩa, chĩa, 
 của nguyên âm đôi.
 4 Qui tắc viết tên 
 riêng Việt Nam
 a) Tên người và -Viết hoa tất cả các chữ - Võ Thị Sáu, Trần 
 tên địa danh Việt cái đầu của mỗi tiếng tạo Quốc Toản, Nông Văn 
 nam thành tên riêng đó. Dền,
 b) Tên các cơ - Viết hoa chữ cái đầu của 
 quan , tổ chức, mỗi bộ phận tạo thành tên - Trường Tiểu học Sông 
 danh hiệu, riêng đó. Nhạn, Nhà Xuất bản 
 Giáo dục,..
 5 Qui tắc viết tên 
 riêng nước ngoài:
 a) Trường hợp - Viết hoa theo qui tắc viết - Mao Trạch Đông, Thái 
 phiên âm qua âm hoa tên người, tên địa lí Lan, Hàn Quốc, 
 Hán Việt. Việt Nam.
 b) Trường hợp - Lu-i Pa- xtơ, Pi- e Đơ 
 không phiên âm - Viết hoa chữ cái đầu mỗi -gây- tê,
 qua âm Hán Việt. bộ phận tạo thành tên 
 riêng và có gạch nối giữa 
 các tiếng.
 MỘT SỐ MẸO CHÍNH TẢ DỄ NHỚ
1. Mẹo tương ứng thanh điệu trong từ láy:
 - Trong các từ láy đôi, các dấu thanh bao giờ cũng cùng một nhóm huyền- 
ngã- nặng hoặc không- sắc- hỏi. Học sinh dễ dàng nhớ mẹo này qua câu lục bát 
sau: 
 Chị Huyền mang nặng, ngã đau
 Hỏi không sắc thuốc lấy đâu mà lành.
 - 14 -/28