Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh Lớp 2 theo bộ sách Kết nối tri thức

 2
 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 I. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 2”.
 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn Tiếng Việt lớp 2
 3. Tác giả: 
 Họ và tên: Nguyễn Thị Thanh Vân
 Ngày, tháng, năm sinh: 02/ 4/ 1979 
 Chức vụ, đơn vị công tác: Giáo viên , Trường Tiểu học An Tiến
 Điện thoại: 0388826800
 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: 
 Tên đơn vị: Trường Tiểu học An Tiến
 Địa chỉ: Thôn An Luận – xã An Tiến - Huyện An Lão – Hải Phòng
 II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP ĐÃ BIẾT: 
 II. 1. Mô tả giải pháp đã biết:
 Ở bậc Tiểu học môn Tiếng Việt giúp học sinh rèn các kĩ năng nghe - nói- 
đọc - viết. Trong đó, kỹ năng đọc là kỹ năng rất quan trọng. Đọc là sự khởi đầu 
giúp cho học sinh chiếm lĩnh một công cụ mới để sử dụng trong học tập và trong 
giao tiếp. Kỹ năng đọc được rèn luyện tốt, hình thành tốt ở các em nó sẽ giúp các 
em phát triển năng lực ngôn ngữ, tự chủ, tự học, cảm nhận cái hay, cái đẹp trong 
mỗi bài học, hiểu được nghĩa của tiếng, từ mình vừa đọc, hiểu được các lệnh, các 
yêu cầu trong các môn học khác. Mặt khác khơi dậy cho các em lòng đam mê, sự 
ham học, tích cực hơn trong học tập. Thông qua việc dạy đọc đúng giúp các em 
hiểu được văn bản, tiếp thu và chiếm lĩnh kiến thức. 
 Đối với học sinh lớp 2 các em bắt đầu bước sang giai đoạn đọc nhanh, đọc 
đúng, đọc lưu loát. Mỗi chúng phải làm thế nào để thông qua việc dạy đọc giúp 
học sinh không những đạt được kĩ năng đọc mà phải hiểu nội dung của văn bản và 
các thể loại từ văn xuôi đến thơ ca. Giáo viên phải tìm phương pháp tiếp cận làm 
cho học sinh có cảm tình với bài đó, thúc đẩy học sinh biểu lộ tình cảm, thái độ tự 
nhiên thông qua giọng đọc. Hiện nay ở nhà trường tiểu học, việc rèn luyện kỹ năng 
đọc cho học sinh lớp 2 đạt kết quả chưa cao, nhiều em chưa hứng thú với việc rèn 
đọc, tốc độ đọc còn chậm, nhiều học sinh phát âm ngọng. Giáo viên còn chưa chú 
trọng đến việc rèn đọc cho học sinh, cách thức về phương pháp rèn đọc chưa được 
coi trọng. Tạo niềm hứng thú vui thích với môn học và muốn rèn cho học kĩ năng 4
 1.1. Biện pháp 1: Rèn kĩ năng đọc đúng cho học sinh
 + Rèn phát âm đúng từ chứa tiếng khó kết hợp giải nghĩa từ
 Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên là người đọc mẫu chuẩn 
mực, thể hiện đúng hệ thống chính âm, phải hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và 
sửa lỗi cho học sinh. Giáo viên cần nắm được cụ thể học sinh nào hay phát âm sai 
và sai ở chỗ nào để kịp thời sửa chữa. Rèn cho học sinh có ý thức nói và đọc thật 
đúng, chuẩn. Luôn luôn nhắc nhở các em rèn đọc đúng không chỉ trong các tiết rèn 
đọc mà cả trong các giao tiếp hàng ngày.
 Giáo viên tổ chức cho học sinh đọc thầm và thảo luận nhóm tìm từ khó phát 
âm, câu dài và từ cần giải nghĩa. Đồng thời giáo viên phải dự tính cụ thể lỗi của 
bài hôm đó mà học sinh hay mắc, câu dài khó đọc để tìm cách khắc phục cho các 
em trong giờ học. Học sinh chia sẻ trước lớp. 
 Trong giờ tập đọc giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh kèm cặp nhau đọc, 
đọc trong nhóm, giáo viên yêu cầu học sinh đọc tốt kèm cho học sinh đọc chưa tốt. 
Nhắc nhở các em bảo nhau phát âm đúng trong mọi tình huống. Tập cho học sinh 
quan sát lời nói của giáo viên, của bản thân mình để đọc, nói cho đúng. Trong các 
giờ Tập đọc giáo viên gọi học sinh đọc khá, tốt đọc bài và yêu cầu các em đọc thầm 
theo, tìm những tiếng khó đọc, các phụ âm hay đọc sai. Gọi học sinh phát hiện và 
phát âm giáo viên kết luận và sửa lại cách phát âm cho các em.
 Ví dụ: Trong lớp có nhiều em khi đọc luôn phát âm sai âm “n” thành “l”. 
Trường hợp này giáo viên gọi học sinh khá phát âm chuẩn đọc trước, các em phát 
âm sai nghe, đọc lại, đọc nhiều lần cho đến khi đọc đúng.Trong những tiết học 
khác, giáo viên cho các em đó đọc nội dung hoặc yêu cầu của bài, chú ý xem các 
em đó có mắc lỗi nữa không để kịp thời uốn nắn hoặc sửa chữa.
 + Rèn đọc đúng câu, đoạn văn
 Để đọc đúng, đọc hay các câu văn dài, đoạn văn tiêu biểu,... giáo viên phải 
nói đến tiêu chí cường độ và tư thế khi đọc, tức là rèn đọc to, đọc rõ ràng. Cho học 
sinh biết khi mình đọc thành tiếng là người đọc có thể đọc cho mình hoặc cho 
người khác hoặc cho cả hai.
 Trong các giờ tập đọc giáo viên chú ý nhận xét sửa sai cho học sinh về cách 
đọc, thật chu đáo để làm cơ sở cho việc đọc bài mới được tốt hơn. 
 Khi đọc nối tiếp đoạn theo tôi nên cho các em một số câu hỏi gợi mở để các 
em thảo luận tìm ra cách đọc cho mỗi đoạn (hoặc giọng đọc của các nhân vật) sau 
đó giáo viên sẽ là người chốt lại cách đọc. Khi đọc đoạn gọi một học sinh đọc, gọi 
học sinh nhận xét bạn và đọc lại, chú ý đọc ngắt, nghỉ và nhấn giọng ở các từ ngữ 
gợi tả, gợi cảm cho phù hợp. 6
 - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua việc dẫn dắt gợi mở 
để học sinh thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh cảm xúc 
trong bài.
 - Giáo viên đưa đoạn văn lên màn hình để học sinh tìm ra cách đọc. Gọi 1, 
2 em đọc tốt đọc diễn cảm. Nếu học sinh chưa đọc được thì giáo viên đọc mẫu cho 
các em.
 Ví dụ: câu trong bài “Tạm biệt cánh cam” sách Tiếng Việt 2 - Tập 2 cần 
nhấn giọng các từ ngữ được gạch chân nhằm nêu bật được vẻ đẹp đôi cánh của 
cánh cam:
 “Cánh cam có đôi cánh xanh biếc, óng ánh dưới ánh nắng mặt trời.”
 + Đối với câu chuyện xuất hiện những nhân vật
 Những câu chuyện xuất hiện những nhân vật thì cần đọc sao cho giọng đọc 
phù hợp với tính cách nhân vật trong câu chuyện là không thể thiếu.
 Giáo viên cần hướng dẫn học sinh cụ thể trong từng câu chuyện.Cần xác 
định được truyện có những nhân vật nào.Trước tiên cần biết đọc phân biệt lời dẫn 
chuyện với lời của các nhân vật trong truyện.Sau đó tìm hiểu tính cách của từng 
nhân vật ra sao để có giọng đọc thích hợp và thay đổi giọng đọc như thế nào trong 
từng văn cảnh cho phù hợp với diễn biến của câu chuyện.Bước đầu biết làm chủ 
được giọng đọc đối với ngữ điệu, tốc độ, đọc cao giọng hay thấp giọng, âm sắc 
nhằm diễn tả đúng nội dung bài.
 Ví dụ: Bài “Sự tích hoa tỉ muội” – SGK Tiếng Việt 2 – tập 1
 - Giáo viên chia lớp thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm có 4 em. Yêu cầu các 
em đọc theo hình thức phân vai lời nhân vật hai chị em Nết, Na và người dẫn 
chuyện. Chú ý giọng đọc từng nhân vật. Giáo viên mời một nhóm đọc trước lớp, 
cả lớp lắng nghe và nhận xét cách đọc, giọng đọc của từng nhân vật sau đó 2 đến 
3 nhóm thi đọc để chọn ra nhóm, cá nhân đọc hay nhất.
 - Giáo viên hướng dẫn học sinh cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu hỏi như 
nhấn giọng từ để hỏi, cao giọng ở cuối câu.
Ví dụ: Câu trong bài “Cầu thủ dự bị” sách Tiếng Việt 2 tập 1/34.
“Tớ nên vào đội nào đây?” cần đọc nhấn giọng từ ngữ đội nào đây và đọc cao 
giọng ở cuối câu.
- Đối với câu cảm, giáo viên cần hướng dẫn học sinh đọc giọng phù hợp để biểu lộ 
sắc thái tình cảm trong câu đó.
 Ví dụ: Câu trong bài “Tớ nhớ cậu” có lời của nhân vật kiến: “A, thư của 
sóc!!”. Cần nhấn giọng khi đọc các từ ngữ: “A” và thể hiện giọng vui mừng. 8
 Ví dụ: “nỗi buồn” chứ không phải “nổi buồn”.
 + Đối với học sinh ngắt nghỉ hơi chưa hợp lí
 - Giáo viên hướng dẫn cho học sinh đọc ngắt hơi sau dấu phẩy hoặc sau các 
cụm từ, nghỉ hơi sau dấu chấm. Giọng đọc rõ ràng, phát âm chuẩn.
 - Với các bài thơ giáo viên lưu ý các con cách ngắt hơi, nghỉ hơi theo nhịp 
thơ. Ví dụ: Trong bài thơ “Bận”- SGK Tiếng Việt lớp 3 tập 1 trang 59.
 Ngoài việc đọc đúng, chính xác, giáo viên cần chú ý hướng dẫn học sinh 
cách nhấn giọng và ngắt nhịp giữa các dòng thơ đúng chỗ và thể hiện giọng đọc 
đúng với nội dung.
 Những ngôi sao/ thức ngoài kia
 Chẳng bằng mẹ đã /thức vì chúng con
 Đêm nay/ con ngủ giấc tròn
 Mẹ là ngọn gió/ của con suốt đời.
 Với bài này đọc với giọng chậm rãi, thể hiện tình cảm.
 - Giáo viên sử dụng phương pháp luyện đọc theo mẫu. Giáo viên đọc mẫu, 
học sinh theo dõi, đọc lại hoặc cho một học sinh khá, giỏi đọc
 + Đối với học sinh đọc vẹt, chưa hiểu nội dung
 - Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị bài trước ở nhà, tìm hiệu nội dung của 
bài theo từng câu hỏi ở sách giáo khoa.
 - Giáo viên cần rèn cho học sinh kĩ năng đọc thầm. Đây là hình thức đọc 
hiểu mà đòi hỏi học sinh phải có tính tự giác. Trước khi cho học sinh đọc thầm, 
giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể cho học sinh nhằm định hướng rõ việc đọc - 
hiểu (đoạn văn hay khổ thơ nào, đọc để biết, hiểu, nhớ hay suy nghĩ để trao đổi về 
điều gì,...).
 + Đối với học sinh đọc lưu loát, trôi chảy
 - Bên cạnh việc rèn học sinh đọc chưa tốt, giáo viên không thể quên các em 
đã đọc được mà cần nâng từ mức độ đọc khá lên đọc tốt.
 - Ngoài việc đọc đúng, giáo viên cần phải xây dựng cho học sinh có thói 
quen đọc tiếp sức đoạn và tự giác học tập, phát huy tính tích cực trong học tập. Tạo 
mọi điều kiện để học sinh được tham gia vào tiết học (trả lời câu hỏi, phát biểu về 
nghĩa của từ, mở rộng từ, tìm từ cùng nghĩa, trái nghĩa, đặt câu,..). Đề xuất cách 
đọc diễn cảm sau khi hiểu từ, hiểu nghĩa; biết lắng nghe và nhận xét ý kiến của 
bạn, được rèn đọc đúng và diễn cảm, tham gia các trò chơi, luyện đọc, đọc theo 
cách phân vai. 10
 Sử dụng kĩ thuật tia chớp trong rèn đọc cho học sinh tôi thấy rất hiệu quả 
thông qua việc các thành viên lần lượt nêu ngắn gọn và nhanh chóng (nhanh như 
tia chớp) ý kiến của mình. Mặt khác kĩ thuật dạy học này còn cải thiện tình trạng 
giao tiếp của các em.
 Ví dụ: Bài “Chơi chong chóng”- SGK Tiếng Việt lớp 2 tập 1, trang 133.
 Khi luyện đọc câu: “Mỗi chiếc chong chóng chỉ có một cái cán nhỏ và dài, 
một đầu. gắn bốn cánh giấy mỏng, xinh như một bông hoa.” Bằng kĩ thuật tia chớp 
giáo viên tung ra câu hỏi: Để đọc được tốt các câu văn trên con cần ngắt nghỉ hơi 
ở đâu?
 Nhanh như tia chớp nhiều học sinh nêu được ý kiến của mình để có thể đưa 
ra cách đọc đúng như sau: “Mỗi chiếc chong chóng/ chỉ có một cái cán nhỏ và dài, 
/ một đầu. gắn bốn cánh giấy mỏng, / xinh như một bông hoa. //”
 + Tạo hứng thú cho học sinh khi rèn đọc bằng hình thức chơi trò chơi: 
 Mục đích của việc tổ chức chơi trò chơi trong tiết tập đọc là tạo hứng thú 
học tập cho học sinh, không khí học tập sôi nổi, vui vẻ, nhưng phải rèn đọc có 
hiệu quả.
 Để thực hiện được hoạt động đọc thành tiếng một cách hấp dẫn, tránh sự 
nhàm chán ở học sinh, giáo viên cần tổ chức các trò chơi xen vào các hoat động tự 
học. Trò chơi luyện đọc thành tiếng có thể là các trò chơi sau:
 a) Đọc truyền điện: Đầu tiên, một học sinh đọc đúng một từ, sau đó em này 
chỉ định một bạn đọc từ tiếp theo. Cứ như vậy, có bao nhiêu từ thì có bấy nhiêu em 
đọc. Các em có thể chơi nhiều vòng để mỗi em có cơ hội đọc nhiều từ. Cách chơi 
tương tự khi giáo viên tổ chức cho học sinh đọc câu.
 b) Bắt thăm đọc bài: Trò chơi này thường được tổ chức ở các bài ôn tập. 
Tôi sử dụng ứng dụng Wheel of Names (vòng quay chọn tên ngẫu nhiên) có lồng 
hiệu ứng âm thanh và tiếng vỗ tay rất vui tạo cảm giác hồi hộp và thích thú cho 
HS. GV đưa ra nội dung câu hỏi, rồi bấm vòng quay chọn tên ngẫu nhiên. Trong 
một thời gian quy định vòng qua dừng lại, mũi tên chỉ vào tên học sinh nào thì học 
sinh đó đọc theo yêu cầu.
 Khi đã thi xong học sinh bình chọn bạn đọc hay nhất, cả lớp cùng tuyên 
dương. Cô cùng các bạn động viên, khuyến khích những bạn đọc chưa được tốt sẽ 
cố gắng hơn. 
 c) Thi đọc: Các cuộc thi đọc thường được tổ chức thành hoạt động tương tác 
toàn lớp. Hình thức thi có thể là bắt thăm để thi đọc giữa các cá nhân, từng nhóm 
đọc một đoạn của bài khóa nêu trong từng tờ thăm. Cũng có thể là thi đọc tiếp sức: 
mỗi nhóm đọc một đoạn của bài khóa, các nhóm nối tiếp đọc đến hết bài. Sau khi 12
Đồng thời xây dựng “thư viện 50k” của lớp: Các em sẽ tự sắp xếp các loại sách do 
các em mang vào, giáo viên chọn lựa nội dung phù hợp, truyện rèn thói quen tốt 
cho bé, truyện cổ tích... với màu sắc đẹp và hấp dẫn để thu hút các em. Các em có 
thể đọc vào đầu giờ học, giờ ra chơi, hoặc có thể mượn về nhà. Bên cạnh đó tôi kết 
hợp với Phụ huynh trang bị vài loại sách phù hợp với các em để các em đọc và giải 
trí ở nhà. Đồng thời thường xuyên kiểm tra việc đọc của các em. Các em vừa học, 
vừa chơi từ đó sẽ dần dần khơi gợi được lòng say mê đọc sách.
 - Kết hợp với phụ huynh thường xuyên động viên, khuyến khích các em để 
các em ham thích đọc nhất là đọc sách, từ đó dần dần nâng cao khả năng đọc, khả 
năng cảm thụ văn học.
 Trên đây là một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 2, giúp học sinh nâng 
cao chất lượng đọc nói riêng và chất lượng môn Tiếng Việt nói chung.
 III.2. Tính mới tính sáng tạo của đề tài.
 2.1. Tính mới:
 Vận dụng phương pháp kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy đọc cho học sinh: 
Kĩ thuật tia chớp, chuyển đổi số trong hoạt động chơi trò chơi: ứng dụng Wheel of 
Names (vòng quay chọn tên ngẫu nhiên) có lồng hiệu ứng âm thanh và tiếng vỗ 
tay. Học sinh được tham gia các hoạt động, có ham muốn tìm tòi, hứng thú khám 
phá kiến thức, hứng thú luyện đọc, đọc to rõ ràng, tích cực sửa và rèn luyện cách 
phát âm. Việc xây dựng “Đôi bạn cùng tiến” giúp học sinh tạo sự đoàn kết, cùng 
nhau cố gắng luyện đọc tốt. Rèn cho các em có lòng say mê yêu thích đọc sách từ 
đó các em tích cực rèn đọc và ngày càng đọc tốt hơn. Ngoài ra còn giúp các em có 
mở rộng vốn từ Tiếng Việt.
 Học sinh phát triển đầy đủ các năng lực chung, năng lực đặc thù và các phẩm 
chất. Tạo thói quen đọc đúng, đọc trôi chảy và thành thạo tiếng, từ, câu, đoạn văn, 
đoạn thơ.
 2.2. Tính sáng tạo:
 Các em tự tin, thoả sức sáng tạo, không áp đặt. Giáo viên lựa chọn, vận 
dụng linh hoạt các biện pháp theo từng bài học cho phù hợp giúp học sinh hứng 
thú, hăng say học tập, phát triển các phẩm chất, năng lực một cách hiệu quả. 
 3. Khả năng áp dụng, nhân rộng:
 “Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 2” góp phần không nhỏ vào 
việc nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng môn Tiếng Việt nói 
riêng. Các biện pháp này ngoài việc áp dụng trên phạm vi lớp học của tôi còn có