Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018

 Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học 
môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 2018”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
a. Mục tiêu:
 Hình thành và phát triển năng lực cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo cho các 
em có trình độ âm nhạc nhất định, góp phần giáo dục toàn diện và hài hòa nhân 
cách của các em.
 Tạo cho học sinh hứng thú, niềm vui khi học hát, nghe nhạc. Giáo dục năng 
lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần 
của các em thêm phong phú. Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm trong sáng, 
lành mạnh, hướng tới chân, thiện, mĩ góp phần làm thư giãn đầu óc, làm cân bằng 
các nội dung học tập khác ở tiểu học 
 Khích lệ học sinh hăng hái tham gia vào các hoạt động âm nhạc, làm cho đời 
sống tinh thần phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển 
năng khiếu.
b. Nhiệm vụ:
 Để đạt mục tiêu nêu trên, bản thân tôi đã xác định được những nhiệm vụ cần 
nghiên cứu sau:
 - Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài
 - Tìm hiểu, tham khảo các tài liệu, phương tiện truyền thông có liên quan đến 
bộ môn âm nhạc.
 - Tìm hiểu tâm lý của học sinh tiểu học
 - Tìm hiểu thực trạng học tập môn âm nhạc của học sinh, tình hình thực tế của 
các lớp trong trường.
 - Tìm ra các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn âm nhạc theo 
chương trình mới, giúp học sinh mạnh dạn hơn, biết cảm nhận những giai điệu, 
những hình ảnh đẹp trong bài hát để các em có hứng thú yêu thích khi học môn 
âm nhạc.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu: 
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
yêu thích học tập bộ môn Âm nhạc chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu, 
còn lại các em khác chỉ học cho có. Điều đó đã làm ảnh hưởng rất lớn đến việc 
dạy và học môn Âm nhạc. 
 Xuất phát từ thực trạng giảng dạy môn Âm nhạc tại trường tiểu học Trần phú. 
Để các em có thể học tốt và đạt kết quả cao, điều đó không chỉ phụ thuộc vào 
chương trình giảng dạy phù hợp mà còn phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy 
của người thầy. Hơn nữa còn phụ thuộc vào ý thức học tập của các em cùng với 
sự quan tâm và chăm sóc, tạo điều kiện của gia đình và xã hội. 
 Để nâng cao chất lượng giảng dạy môn âm nhạc theo chương trình mới và 
đặc biệt có những tiết học Âm nhạc hiệu quả, thì tôi đã đưa ra một số biện pháp 
để học sinh có thể học tốt môn Âm nhạc, tạo cho học sinh thấy hứng thú niềm vui 
khi học Âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của 
các em thêm phong phú. Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành 
mạnh, hướng tới cái tốt, cái đẹp. Góp phần làm thư giãn đầu óc giúp các em có 
tinh thần sảng khoái khi học các môn học khác. 
2. Thực trạng:
* Thuận lợi :
 + Bản thân luôn nhận được nhiều sự quan tâm từ phía Ban giám hiệu, các đoàn 
thể trong và ngoài nhà trường trong công tác giảng dạy bộ môn Âm nhạc.
 + Giáo viên chủ nhiệm nhiệt tình, thường xuyên động viên, nhắc nhở học sinh 
tích cực trong các tiết học Âm nhạc.
 + Một số phụ huynh đã tạo điều kiện mua sắm sách vở, các đồ dùng thiết yếu 
phục vụ cho việc học tập môn Âm nhạc..
 + Đa số các em học sinh đều ngoan, lễ phép, thật thà, năng động, tích cực trong 
học tập.
 + Nhà trường đã tạo điều kiện bố trí riêng 01 phòng dạy-học Âm nhạc cho học 
sinh có không gian học thoải mái đúng như đặc trưng của môn học. 
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
 Nội dung sáng kiến: 
*Biện pháp 1: Tạo không khí vui tươi, hứng thú khi bước vào phần khởi 
động:
 Hoạt động khởi động bài học thường chỉ chiếm một vài phút đầu giờ nhưng 
có ý nghĩa rất quan trọng trong việc kích hoạt sự tích cực của người học. Một tiết 
học sẽ tạo được sự yêu thích với học sinh nếu ngay từ những giây phút đầu tiên 
giáo viên biết khơi gợi ở các em hứng thú đối với bài học và hơn thế nữa còn khơi 
dậy niềm đam mê, gây dựng, bồi đắp tình yêu lâu bền đối với môn học đó. Có 
nhiều cách để khởi động một tiết học:
 *Khởi động bằng một trò chơi liên quan đến bài học:
 Hiện nay hầu hết các tiết học, giáo viên thường chọn cho mình hình thức 
khởi động bằng cách tổ chức các trò chơi nhanh như: Đuổi hình bắt chữ, giải ô 
chữ, ngôi sao may mắn, vòng quay kì diệuCác trò chơi khởi động thường được 
giáo viên tổ chức liên quan đến kiến thức của các tiết học trước như liên quan về 
tác giả, tác phẩm hay kiểm tra về nhận thức liên quan đến bài học mới, làm tiền 
đề để giáo viên dẫn vào bài một cách hấp dẫn.
 Ví dụ: Tổ chức trò chơi đuổi hình bắt chữ, ngôi sao may mắn
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
* Biện pháp 2. Đổi mới phương pháp dạy học:
 Để nâng cao chất lượng giảng dạy môn âm nhạc theo chương trình giáo dục 
phổ thông mới tôi đã tiến hành nghiên cứu đổi mới một số phương pháp dạy học 
âm nhạc đó là:
2.1. Đổi mới phương pháp dạy hát:
 Nay tôi thay đổi quy trình dạy hát gồm 6 bước sẽ mang lại hiệu quả và chất 
lượng tốt hơn:
Bước 1: Giới thiệu, tìm hiểu tác giả, tác phẩm
 + Cách thứ 1: Giáo viên thuyết trình, giáo viên cho học sinh nghe một bản 
nhạc về vùng miền của bài hát đó, hoặc có thể cho các em nghe chính bài hát mà 
các em sẽ được học vào tiết học hôm đó.
 + Cách thứ 2: Giáo viên đặt câu hỏi để giới thiệu bài hát.
 + Cách thứ 3: Giáo viên sử dụng tranh ảnh minh họa cho bài hát để học sinh 
nhận xét về nội dung của chúng, từ đó dẫn dắt và giới thiệu bài hát.
Bước 2: Giới thiệu lời ca
 Dạy hát ở tiểu học, đọc lời ca giải quyết 3 nhiệm vụ: học sinh biết bài hát có 
mấy câu, tập đọc lời ca cho trôi chảy và hiểu ý nghĩa của một số từ khó.
 + Cách 1: Đọc lời ca kết hợp với gõ đệm theo phách
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
Có rất nhiều cách để củng cố, sửa sai cho các em, chúng tôi đưa ra 5 cách:
 + Cách 1: Giáo viên lắng nghe, chữa từng lỗi nhỏ của các em.
 + Cách 2: Dùng đàn đánh lại 2 – 3 lần các câu mà các em hát chưa đúng để 
các em nghe giai điệu.
 + Cách 3: Mời 1 em học hát tốt nhất sửa lỗi cho bạn mình, điều này tạo nên 
tính tích cực trong các em, cũng như củng cố trí nhớ cho các em.
 + Cách 4: Hát đuổi. Giáo viên cho một nửa lớp hát trước và một nửa lớp hát 
đuổi theo sau.
 + Cách 5: Hát cộng đánh nhịp. Giáo viên cho một em hát tốt nhất lớp vừa hát 
vừa đánh nhịp, sau đó cho cả lớp đứng đạy vừa hát vừa đánh nhịp.
 2.2. Đổi mới phương pháp dạy TĐN:
 Để đạt được mục tiêu, đồng thời căn cứ vào thực trạng dạy phân môn TĐN 
ở trường tiểu học Trần Phú, chúng tôi mạnh dạn thay đổi quy trình dạy TĐN gồm 
6 bước sẽ mang lại hiệu quả và chất lượng tốt hơn:
 - Bước 1: Giới thiệu bài TĐN, tên nốt, hình nốt trên khuông nhạc khóa 
son
 Giáo viên treo bảng phụ bài TĐN lên bảng và giới thiều về bài tập đọc nhạc 
cho học sinh một cách ngắn ngọn rồi vào bài TĐN.
 - Bước 2: Đọc cao độ của bài TĐN
 Giáo viên dịch giọng sao cho phù hợp với giọng của học sinh. Giáo viên cho 
học sinh đọc cao độ từ nốt thấp lên nốt cao rồi theo hiều ngược lại.
 Giáo viên cho học sinh nhận biết cao độ của các nốt nhạc trong bài TĐN.
 Giáo viên cho học sinh đọc từng nốt nhạc trong bài TĐN.
Bước 3: Đọc tiết tấu và lời ca
 Thường có 3 cách để các em thực hiện tiết tấu.
 + Cách thứ nhất: Giáo viên đọc tên nốt nhạc theo tiết tấu
 + Cách thứ hai: Chỉ gõ tiết tấu mà không đọc tên nốt nhạc theo tiết tấu.
 + Cách thứ ba: Giáo viên vừa đọc tên nốt nhạc theo tiết tấu vừa gõ tiết tấu.
 + Cách thứ tư: Đọc tên nốt nhạc theo tiết tấu kết hợp với gõ theo nhịp.
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
 + Cách 2: Giáo viên cho các em nghe qua âm sắc đàn phím điện tử hoặc qua 
băng đĩa nhạc.
 - Bước 3: Củng cố
 + Cách 1: Giáo viên yêu cầu học sinh giới thiệu từng nhạc cụ theo tranh ảnh.
 + Cách 2: Giáo viên củng cố kiến thức thông qua tổ chức trò chơi, như cho 
các em nghe âm sắc rồi đoán tên nhạc cụ.
 + Cách 3: Nghe hoặc xem dàn nhạc biểu diễn có sự tham gia của nhạc cụ.
* Các bước trong quy trình học kể chuyện âm nhạc:
 Thời lượng thực hiện nội dung kể chuyện âm nhạc khoảng 15 phút. Theo 
chúng tôi, quy trình dạy kể chuyện âm nhạc gồm 6 bước là hợp lý và mang lại 
hiệu quả tốt.
 - Bước 1: Giới thiệu về câu chuyện
Giáo viên giới thiệu tên, xuất xứ hoặc khái quát về câu chuyện,có thể đưa ra các 
bức tranh khi bắt đầu câu chuyện, nhằm kích thích trí tưởng tượng của học sinh.
 - Bước 2: Giáo viên kể chuyện
 + Cách thứ 1: Giáo viên kể chuyện thông qua sự hiểu biết của mình
 + Cách thứ 2: Giáo viên kể chuyện thông qua các bức tranh
 + Cách thứ 3: Sử dụng hình thức phát vấn
 + Cách thứ 4: Giáo viên cho 1 học sinh đứng dậy đọc câu chuyện
 - Bước 3: Học sinh tập kể chuyện
 Học sinh có thể đứng tại chỗ hoặc lên trước lớp, dựa vào tranh minh họa, kể 
từng đoạn (phần đầu, phần giữa, phần cuối) hay toàn bộ câu chuyện, các em có 
thể dựa vào những chi tiết đã sắp xếp theo thứ tự để tập kể chuyện.
 - Bước 4: Giáo dục thái độ.
 + Cách 1: Giáo dục thái độ thông qua các câu chuyện mà giáo viên đang dạy.
 + Cách 2: Giáo viên hướng dẫn các em liên hệ với thực tế, kể một vài tấm 
gương mà các em biết, thông qua đó, giáo viên động viên các em cố gắng học 
tập.
 - Bước 5: Nghe nhạc.
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
 + Sử dụng bộ gõ cơ thể trong tiết ôn tập bài hát “Bài ca đi học” lớp 3, hay ôn 
tập bài hát “Ước mơ” lớp 5 
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
 -Khi dạy bài “Em yêu trường em” lớp 3, tôi sẽ đưa hình ảnh mái trường để 
 học sinh quan sát
* Biện pháp 5: Tổ chức một số trò chơi nhỏ trong tiết học: 
 Trò chơi âm nhạc là một hoạt động thực hiện yêu cầu đổi mới phương pháp 
dạy Âm nhạc theo chương trình bậc Tiểu học. Trò chơi âm nhạc nhằm giúp giáo 
viên thay đổi các hình thức hoạt động trong tiết dạy và giúp Học sinh thư giãn, hứng 
thú theo tinh thần chơi mà học Âm nhạc. Trong thực tế dạy học, giờ học nào tổ chức 
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
+ Bài hát “Bàn tay mẹ” âm nhạc lớp 4
 - Trò chơi ghép tranh đoán bài hát:
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc theo chương trình giáo dục phổ thông 
 2018
 *Biện pháp 6: Thay đổi vị trí, địa điểm học tập:
 Bàn ghế của học sinh được sắp xếp lại, nhằm hỗ trợ cho hoạt động học tập 
của các em, tạo nên không gian mới trên nền của không gian lớp học có sẵn, giáo 
viên xếp bàn ghế học sinh thành các cặp, các nhóm hoặc hình chữ U để tạo không 
gian cho các em hoạt động, biểu diễn với các bài hát hoặc chơi các trò chơi âm 
nhạc. Cách xắp xếp bàn ghế trong phòng học đòi hỏi mỗi giáo viên phải có sự 
sáng tạo, linh hoạt phù hợp với nội dung học tập, hoạt động của học sinh và mục 
tiêu của tiết học.
 Các giờ học âm nhạc thường diễn ra ở trong lớp, tuy nhiên giáo viên có thể 
thay đổi môi trường, không gian học âm nhạc như ở sân trường, sân khấu, tạo 
hứng thú cho các em ở địa điểm mới.
 Ví dụ: Giáo viên cho học sinh sắp xếp bàn ghế theo nhóm:
 Trường TH Trần Phú GV: Nguyễn Thị My Ly