Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao thể lực cho học sinh Lớp 8 trong giảng dạy giáo dục thể chất

 PHẦN MỞ ĐẦU
 Giáo dục thể chất (GDTC) trong nhà trường là một bộ phận không thể thiếu 
của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa. GDTC có tác dụng tích cực đối với sự hoàn 
thiện nhân cách, nhằm đào tạo con người mới phát triển toàn diện, phục vụ đắc 
lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, giữ vững an ninh quốc 
phòng. Chính vì thế, trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018 thì môn GDTC 
là môn học bắt buộc.
 Nghị quyết Trung ương 08/NQ/TW ngày 1/12/2011 của Đảng đã khẳng 
định: “thực hiện các nhiệm vụ xây dựng con người và thế hệ trẻ thiết tha gắn bó 
với lý tưởng độc lập và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, có ý chí kiên 
cường, xây dựng và bảo vệ tổ quốc có trình độ làm chủ tri thức khoa học và công 
nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo và có sức khỏe” trong đó nhấn mạnh: “đối với 
giáo dục điều đáng quan tâm nhất là chất lượng, hiệu quả giáo dục và yêu cầu 
giáo dục phải nhằm vào mục tiêu thực hiện giáo dục toàn diện đức, trí, thể, mỹ 
trong tất cả các cấp học”.
 Công tác GDTC ngày nay trong các trường học đã được quan tâm về cơ 
sở hạ tầng và trang thiết bị phục vụ công tác đào tạo. Tuy nhiên, công tác giảng 
dạy GDTC trong các trường trung học cơ sở (THCS) còn nhiều khó khăn.
Cụ thể, giảng dạy GDTC trong trường học vẫn còn mang nặng hình thức, số lượng 
thực tế trang thiết bị phục vụ TDTT có hạn chế: Các thiết bị, dụng cụ tập luyện, 
nhà tập, sân bãi còn thiếu. Quy trình quản lý, chỉ đạo, tổ chức và nội dung để tạo 
ra các hình thức luyện tập ở trường THCS chưa được hợp lý, phương tiện GDTC 
còn đơn điệu thiếu sinh động chưa gây hứng thú học tập cho học sinh, hình thức 
lên lớp còn nghèo nàn. Hơn nữa có những biểu hiện phát triển không cân đối, học 
sinh rất thích chơi thể thao nhưng lại không thích học môn GDTC, coi giờ học 
GDTC như giờ vui chơi nên học sinh không chú tâm luyện tập. Sự quan tâm, đầu 
tư của lãnh đạo các trường không thống nhất, cán bộ làm công tác giảng dạy và 
hoạt động phong trào TDTT ở các trường còn thiếu và không thường xuyên được 
bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đã ảnh hưởng không nhỏ thực hành. Học sinh học theo chủ đề đôi lúc dẫn đến tình trạng chán học của học 
sinh.
 Qua đó, bản thân nhận thấy những vấn đề sau:
 - Đối với học sinh:
 + Tình trạng chung hiện nay là học sinh thụ động, không tập trung nghe 
giảng, ham chơi, không tư duy.
 + Lười nghiên cứu các thông tin của bài học nên chưa thật sự mang lại hiệu 
quả cao trong các giờ lên lớp.
 + Chưa có phương pháp học tập bộ môn phù hợp nên từ đó dẫn đến tình 
trạng chán học.
 - Đối với giáo viên:
 + Phân loại chưa rõ ràng các câu hỏi kết hợp bài tập hướng dẫn học sinh 
hoạt động.
 + Cách đặt vấn đề và sử dụng hệ thống câu hỏi kích thích tư duy học sinh 
chưa phù hợp.
 + Chưa nghiên cứu sâu vấn đề khai thác kiến thức như thế nào để học sinh 
tích cực hơn trong quá trình học tập nhằm nâng cao chất lượng bộ môn.
 + Chưa chú tâm nhiều đến việc dự giờ thăm lớp để cùng bàn luận, tháo gỡ 
những vướng mắc trong quá trình giảng dạy và rút kinh nghiệm cho các giờ dạy 
sau.
 + Chưa phân loại được rõ ràng các đối tượng học sinh để có phương pháp 
dạy học phù hợp.
 Kết quả thực nghiệm đầu năm như sau:
 + Trường THCS An Hải.
 Tổng số Đạt Chưa đạt
 Năm học
 học sinh SL % SL %
 2022-
 HK I 102 65 63,7 37 36,3
 2023
+ Trường THCS An Vĩnh. chưa đạt hiệu quả.
3.GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
 3.1. Căn cứ thực hiện:
 Căn cứ vào định hướng đổi mới phương pháp dạy học môn GDTC trong 
giai đoạn hiện nay, đã được xác định là “Phương pháp dạy học Thể chất trong 
nhà trường các cấp phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học; 
hình thành và phát triển năng lực tự học, trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc 
lập, sáng tạo của tư duy”.
 Trước yêu cầu cấp bách đó, giáo viên Trường THCS An Hải nói riêng và 
đội ngũ giáo viên dạy giáo dục thể chất nói chung luôn học hỏi tìm ra các biện 
pháp giảng dạy tốt nhất giúp học sinh tham gia một cách tích cực, chủ động vào 
học tập, phát huy tính năng động, sáng tạo của mình. Kết quả học tập chỉ đạt được 
tối đa khi học sinh thực sự có hứng thú học môn học này, chủ động tham gia vào 
các hoạt động, tự lực giải quyết các nhiệm vụ học tập theo yêu cầu của giáo viên. 
Chính điều đó đã thôi thúc tôi nghiên cứu và viết sáng kiến này.
 3.2. Nội dung, giải pháp và cách thức thực hiện:
 3.2.1. Sức mạnh và tốc độ:
 Sức mạnh là khả năng khắc phục lực cản bên trong hoặc bên ngoài bằng 
sự nỗ lực cơ bắp và hệ vận động.
 Sức mạnh bền là sự kết hợp giữa sức mạnh và sức bền, là khả năng thực 
hiện động tác nhiều lần và khắc phục lực cản (trọng lượng phụ) cho trước trong 
thời gian dài. Trong các môn GDTC khác nhau đòi hỏi học sinh phải có sức mạnh 
bền trong thời gian dài hoặc ngắn khác nhau.
 ❖ Sức mạnh phụ thuộc vào các điều kiện sau:
 + Tiết diện ngang của cơ bắp.
 + Tính linh hoạt của hoạt động thần kinh
 + Tốc độ phản ứng của hóa học trong tế bào cơ
 + Tốc độ kỹ thuật của người tập. cứu đã chứng minh được yếu tố di truyền có vai trò quan trọng đối với việc phát 
triển của sức mạnh.
 Tố chất sức mạnh Hệ số di truyền Nhân tố môi trường
 Sức mạnh tương đối 0.35 0.56
 Sức mạnh tuyệt đối 0.643 0.357
 + Lựa chọn một số bài tập nâng cao sức mạnh và tốc độ:
 - Chạy đạp sau.
 - Chạy nâng cao đùi.
 - Chạy bước nhỏ.
 - Chạy lò cò.
 - Bật nhảy đổi chân.
 - Nhảy cóc.
 + Các giải pháp thực hiện:
 Ví dụ 1: CHỦ ĐỀ 1: CHẠY CỰ LI NGẮN (60 M)
 BÀI 1: PHỐI HỢP TRONG GIAI ĐOẠN XUẤT PHÁT CAO VÀ CHẠY 
LAO SAU XUẤT PHÁT
 - GV cho HS khởi động:
 + Khởi động chung: Chạy tại chỗ, xoay các khớp.
 + Khởi động chuyên môn: chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đạp 
sau cự li ngắn 7 - 10 m; chạy tăng tốc độ cự li 10m -15 m.
 - HS khởi động theo hướng dẫn của GV và trả lời câu hỏi.
 - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức
 Ví dụ 2: BAI 2: PHỐI HỢP TRONG GIAI ĐOẠN CHẠY LAO SAU 
XUẤT PHÁT VÀ CHẠY GIỮA QUÃNG.
 Hoạt động khởi động :
 a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen 
bài học.
 b. Nội dung: GV cho HS khởi động, nêu vấn đề; HS khởi động và trả lời 3.2.2. Sức nhanh:
 - Bên cạnh tố chất sức mạnh thì năng lực sức nhanh là một yếu tố rất quan 
trọng, đặc biệt thiên về các môn có tần số động tác.
 - Tốc độ là năng lực của cơ thể hoạt động với tốc độ nhanh. Tốc độ của 
VĐV là năng lực dùng tần số động tác nhanh nhất để kết thúc một động tác nhất 
định.
 - Tốc độ bao gồm: tốc độ phản ứng, tốc độ động tác và tốc độ di chuyển 
vị trí.
 + Tốc độ phản ứng: Chỉ sự phản ứng nhanh chậm của cơ thể đối với một 
kích thích.
 + Tốc độ động tác: Chỉ mức độ hoàn thành động tác nhanh, chậm trong 
một đơn vị thời gian của một bộ phận cơ thể.
 + Tốc độ di chuyển: Là sự di chuyển của cơ thể trên một cự ly trong một 
đơn vị thời gian.
 Sức nhanh là tố chất cụ thể của con người thể hiện khả năng thực hiện một 
hoạt động vận động nhất định nào đó trong thời gian ngắn nhất. Người ta phân 
biệt ba hình thức đơn giản biểu hiện sức nhanh như sau:
 + Thời gian tiềm tàng của phản ứng vận động.
 + Tốc độ động tác đơn (với lượng vận động đối kháng bên ngoài nhỏ)
 + Tần số động tác.
 - Các hình thức đơn giản của sức nhanh tương đối độc lập với nhau. Đặc 
biệt, những chỉ số về thời gian phản ứng vận động hầu như không tương quan với 
tốc độ động tác. Những hình thức kể trên là thể hiện các năng lực tốc độ khác 
nhau.
 - Huấn luyện sức nhanh luôn cần phải đặt người tập tập luyện trong điều 
kiện sử dụng tốc độ gần tối đa. Trước hết, việc nắm vững và củng cố kỹ thuật 
phải được sự chú ý bồi dưỡng rồi phải thực hiện kỹ thuật với các yêu cầu dùng 
sức lớn nhất đối với biên độ và tần số tối đa.
 - Việc tập luyện tố chất sức nhanh đòi hỏi sự căng thẳng cao ở hệ thần Trò chơi “Đuổi bắt theo khẩu lệnh”
 - HS luyện tập cá nhân:
 + Tự hô khẩu lệnh:
 ♦ Xuất phát cao và chạy lao sau xuất phát cự li 7 - 10 m.
 ♦ Đứng vai và lưng hướng chạy, quay người xuất phát và chạy ra trước 3 - 
5 bước.
 + Xuất phát cao và chạy theo quán tính.
 - HS luyện tập nhóm: Xuất phát từ các tư thế khác nhau và phối hợp chạy 
cự li 7 - 10 m.
 HS luân phiên chỉ huy nhóm luyện tập, quan sát và đánh giá kết quả luyện 
tập của các bạn nhóm trong nhóm:.
 - GV mời HS quan sát, nhận xét động tác luyện tập. Trò chơi “Chạy nâng cao đùi theo vạch”
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:
 - HS luyện tập cá nhân:
 + Phối hợp xuất phát và chạy lao sau xuất phát cự li 7- 10 m.
 + Chạy tăng tốc độ và duy trì tốc độ cao cự li 15 - 20 m, sau đó chạy theo 
quán tính.
 + Xuất phát cao chạy 30 m, sau đó chạy theo quán tính.
 - HS luyện tập nhóm:
 HS luân phiên chỉ huy nhóm luyện tập, quan sát và đánh giá kết quả luyện 
tập của các bạn nhóm trong nhóm:
 + Xuất phát cao và chạy nhanh cự li 30m.
 + Xuất phát cao theo tín hiệu khác nhau và chạy nhanh cự li 10-15m.
 + Chạy tăng tốc độ và duy trì tốc độ cao cự ki 15-20m (hoặc 20-25m) luân 
phiên với chạy chậm cự li 15-20m (20-25m).
 - HS luyện tập chung cả lớp:
 HS chơi trò chơi phát triển sức nhanh.
 Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận:
 - GV mời cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp luyện tập. Trò chơi “Bạc nhảy tiếp sức theo vạch”
 3.2.3. Sức bền:
 Sức bền chuyên môn là chỉ năng lực của cơ thể duy trì cường độ vận động 
lớn trong một thời gian nhất định. Thông thường lấy thành tích vận động, đặc 
biệt là lấy thành tích của cả giải đấu làm chỉ tiêu đánh giá sức bền chuyên môn. 
Trình độ sức bền càng cao, mệt mỏi càng xuất hiện chậm, thời gian duy trì năng 
lực làm việc ở mức độ cao càng dài. Tố chất sức bền có thể chia làm 4 loại sau:
 - Sức bền chung.
 - Sức bền tốc độ.
 - Sức bền mạnh.
 - Sức bền tĩnh lực.
 Sức bền chung là nền móng của sức bền tốc độ và sức bền chuyên môn. 
Căn cứ vào đặc điểm của môn GDTC, việc phát triển sức bền chung chủ yếu dùng 
các phương pháp sau:
 + Sử dụng biện pháp phát triển sức mạnh, chú ý sức bền mạnh và sức bền 
tốc độ, có nghĩa là trọng lượng nhẹ, số lần lặp lại nhiều, tốc độ nhanh. Ngoài ra 
cần chú ý các nhóm cơ và phương thức tiến hành động tác.
 Để đạt được thành tích cao trong hoạt động thể thao thì không thể bỏ qua 
sức bền- một yếu tố đặc biệt quan trọng trong thể thao và trong đời sống xã hội. + Các giải pháp thực hiện:
 VÍ DỤ 1: BÀI 3: PHỐI HỢP CÁC GIAI ĐOẠN CHẠY CỰ LI NGẮN (60m)
 Hoạt động khởi động:
 a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen 
bài học.
 b. Tổ chức thực hiện:
 Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
 - GV cho HS khởi động:
 + Khởi động chung: chạy tại chỗ, xoay các khớp. + Khởi động chuyên 
môn: chạy bước nhỏ, chạy nâng cao đùi, chạy đáp sau cự li ngắn 7 - 10 m; chạy 
tăng tốc độ cự li 10 -15 m.
 - GV tổ chức cho HS chơi trò chơi hỗ trợ khởi động: Trò chơi Phối hợp lăn 
bóng theo vạch
 + GV chuẩn bị: các bạn tham gia trò chơi được chia thành nhiều độ có số 
người bằng nhau, mỗi đội đứng thành hai hàng dọc sau vạc xuất phát
 + GV hướng dẫn HS cách chơi:
 ♦ Khi có hiệu lệnh, lần lượt hai bạn của mỗi đội di chuyển ngang từ vạch 
xuất phát đến đích, phối hợp lăn bóng cho bạn và đón bóng của bạn lăn đển bằng 
1 tay theo vạch kẻ trên sân, sau khi vượt qua vạch đích đi về cuối hàng.
 ♦ Hai bạn tiếp theo chỉ xuất phả khi hai bạn phía trước đã lăn bóng đến 
đích
 ♦ Đội hoàn thành đầu tiên là đội thắng cuộc. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:
 - HS luyện tập cá nhân:
 + Chạy 5-7 bước xác định chân giậm nhảy.
 + Đặt chân giậm nhảy: Đứng chân trước, chân sau, tập đặc chân giậm nhảy 
thực hiện 5-7 lần.
 +Vịn tay cùng với bên giậm vào vật cố định(Cây, tường...) tập đặt chân 
giậm nhảy, giậm nhảy đá lăng, thực hiện 5-7 lần.
 + Tại chỗ tập đặt chân giậm nhảy đá lăng và tay từ chậm đến nhanh, thực 
hiện 3-5 lần.
 + Đi, chạy 1- 3 bước thực hiện phối hợp giậm nhảy đá lăng, rơi xuống bằng 
chân giậm nhảy, thực hiện 5-7 lần. - HS luyện tập chung cả lớp:
 HS chơi trò chơi phát triển sức mạnh
 Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận:
 - GV mời cá nhân, cặp đôi, nhóm, cả lớp luyện tập.
 - GV mời HS quan sát, nhận xét động tác luyện tập.
 Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
 GV đánh giá, nhận xét, sửa sai cho HS (nếu có).
 VÍ DỤ 3: PHỐI HỢP CÁC KĨ THUẬT NHẢY CAO KIỂU BƯỚC QUA
 Tổ chức trò chơi phát triển sức mạnh:
 - GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Vượt rào.
 - GV hướng dẫn HS:
 + GV chuẩn bị: HS tham gia trò chơi được chia thành nhiều đội có số người 
bằng nhau, mỗi đội đứng thành một hàng dọc sau vạch xuất phát.
 + Thực hiện: Khi có hiệu lệnh, lần lượt từng HS của mỗi đội lò cò bật nhảy 
qua rào, sau khi vượt qua rào cuối, chạy quay về và đứng vào cuối hàng. HS tiếp 
theo chỉ xuất phát khi HS thực hiện trước đã vượt qua vạch xuất phát. Đội hoàn 
thành đầu tiên là đội thắng cuộc.
 Trò chơi “Vượt rào”