Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao hiệu quả Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh Lớp 2

 2
động của bản thân, của nhóm mình và của bạn bè... Từ đó, hình thành và phát 
triển cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
 2. Tính cấp thiết của vấn đề
 Học sinh phổ thông nói chung và học sinh tiểu học nói riêng, hiện nay kĩ 
năng sống của các em còn rất nhiều hạn chế. Trong quá trình giáo dục chúng ta 
thường mới chỉ quan tâm đến việc dạy chữ mà chưa quan tâm tới việc cho học 
sinh tự mình trải nghiệm thực tế. Vì vậy việc thích ứng với xã hội, với cuộc sống 
xung quanh là một vấn đề khó đối với các em. Trong các kĩ năng như tương trợ 
nhau, giao tiếp, diễn đạt trước đám đông được các thầy cô giáo tích cực hình 
thành nhưng chưa thể hiện được nhiều. Học sinh còn thụ động trong các hoạt 
động, ảnh hưởng đến quá trình hình thành, phát triển năng lực phẩm chất của các 
em. Vậy làm thế nào để tổ chức cho học sinh trải nghiệm học các kiến thức ở môi 
trường bên ngoài đạt hiệu quả? Đó là lí do tôi chọn sáng kiến “Một số biện pháp 
nâng cao hiệu quả Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh lớp 2” tại 
trường Tiểu học Số 2 Khe Sanh. Hi vọng có thể cùng chia sẻ với các đồng nghiệp 
một vài kinh nghiệm nhỏ để nâng cao chất lượng giảng dạy.
 II. NỘI DUNG
 1. Thực trạng của vấn đề
 1.1. Thuận lợi
 Năm học 2022- 2023, tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 2A, 
tổng số 30 em học sinh. Đa số các em đều có ý thức học tập, chăm ngoan. Đội 
ngũ cán sự lớp nhiệt tình, đoàn kết. Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, ban 
giám hiệu nhà trường và đặc biệt là hội phụ huynh của lớp.
 1.2. Khó khăn
 Hoàn cảnh gia đình học sinh không đồng đều, một số em có hoàn cảnh khó 
khăn như: (em Yến Nhi do bố mẹ li hôn, bố không quan tâm đến con cái, mẹ đi 
sang Lào buôn bán để kiếm tiền nên em phải ở nhờ nhà cậu). Nhiều em có hoàn 
cảnh khó khăn (hộ nghèo, cận nghèo) nên đầu năm đến lớp còn thiếu thốn sách 
vở và đồ dùng học tập. Việc quan tâm để giúp đỡ các em về học tập cũng như về 4
 2.1.1. Xây dựng các kĩ năng làm việc cho học sinh
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo coi trọng các hoạt động thực tiễn mang tính 
tự chủ của học sinh, về cơ bản là hoạt động mang tính tập thể trên tinh thần tự 
chủ cá nhân, với sự nỗ lực giáo dục giúp phát triển sáng tạo và cá tính riêng của 
mỗi cá nhân trong tập thể. Đây là những hoạt động giáo dục được tổ chức gắn 
liền với kinh nghiệm, cuộc sống để học sinh trải nghiệm và sáng tạo. Do vậy tôi 
đã hướng dẫn các em các kĩ năng như: kĩ năng làm việc nhóm (Người trưởng 
nhóm phải đóng vai trò là chất xúc tác kết nối các thành viên trong cùng một 
nhóm. Đặc biệt, trưởng nhóm cũng phải có khả năng quyết định, tiếp thu ý kiến 
và đặt ra những mục tiêu phù hợp cho năng lực chung của nhóm mình), kĩ năng 
lắng nghe và phản hồi tích cực, kĩ năng ghi chép, thu thập xử lí thông tin, kĩ năng 
ra quyết định.
 Học sinh hoạt động nhóm
 2.1.2. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về Hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Tôi giới thiệu, hướng dẫn cho học sinh ngay từ đầu năm học để các em hiểu 
về mục đích, các hình thức, cách tổ chức Hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Thông 
qua đó, học sinh cả lớp biết lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với nội dung, 
nắm được các bước cơ bản cần thực hiện, trách nhiệm của từng cá nhân khi tham 
gia các hoạt động.
 Dựa trên chủ điểm từng tháng, điều kiện, khả năng của bản thân, của lớp, 
của nhà trường, của địa phương, tôi cho các em cùng thảo luận, tìm hiểu về các 
hoạt động có thể tổ chức được. Việc này sẽ tạo tâm thế sẵn sàng thực hiện cho 6
 2.1.4. Tổ chức dạy học trên lớp với nhiều hình thức, phương pháp
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo không gọi là môn học mà là hoạt động giáo 
dục. Môn học được tạo nên bởi một hoặc một vài lĩnh vực khoa học nên nội dung 
của nó được cấu trúc chặt chẽ còn hoạt động giáo dục sử dụng tích hợp kiến thức, 
kỹ năng của nhiều lĩnh vực để thực hiện mục tiêu hoạt động của mình.
 Vì thế khi dạy học trên lớp, tôi đã tổ chức đa dạng các hình thức, phương 
pháp dạy học khác nhau: cá nhân, nhóm, trò chơi, đố vui, các kĩ thuật dạy học 
tích cực, tham quan dã ngoại, ứng dụng công nghệ thông tin...
 Đặc biệt là phương pháp bàn tay nặn bột. Dạy học theo phương pháp bàn 
tay nặn bột chính là tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo ngay trong từng môn 
học
 Ví dụ: Bài Thực vật sống ở đâu? - Môn tự nhiên xã hội học lớp 2. Các em 
rất hứng thú khi tự mình tìm hiểu và chiếm lĩnh tri thức.
 2.1.5. Tạo cơ hội cho mọi đối tượng học sinh tham gia vào cả quá trình 
của hoạt động trải nghiệm sáng tạo
 Thông qua Hoạt động trải nghiệm sáng tạo, học sinh được phát triển khả 
năng sáng tạo và cá tính riêng của mỗi cá nhân trong tập thể, qua đó hình thành 
những năng lực, kỹ năng sống, phẩm chất tốt đẹp của học sinh.
 Chính vì thế, để tổ chức Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh, tôi đã 
hỗ trợ các em thực hiện đầy đủ các bước cơ bản sau:
 Bước 1. Xây dựng ý tưởng
 Bước 2. Xây dựng kế hoạch
 Bước 3. Công tác chuẩn bị thực hiện
 Bước 4. Tổ chức thực hiện
 Bước 5. Đánh giá kết quả thực hiện
 Khi các em tham gia đầy đủ vào từng bước sẽ giúp hình thành và rèn luyện 
các phẩm chất năng lực cần thiết: năng lực tổ chức, năng lực giao tiếp, tự giải 
quyết vấn đề vv... Vậy nên tôi luôn đồng hành, giúp đỡ các em thực hiện một 
cách tốt nhất các bước cơ bản trên. 8
 Học sinh trải nghiệm gói bánh chưng, bánh tét ngày 
 Tết
 2.1.6. Để việc thực hiện Hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh 
đạt kết quả tốt, tôi đã lập kế hoạch định hướng một số hoạt động trải nghiệm
 Hoạt động 1: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh thông qua 
việc giáo dục kĩ năng sống lồng ghép trong các môn học.
 Ví dụ: Khi dạy bài: “ Tìm hiểu cơ quan bài tiết nước tiểu môn Tự nhiên xã 
hội”, tôi cho các em mạnh dạn chia sẻ những hiểu biết, thắc mắc về các vấn đề 
cơ quan bài tiết. Tôi cho các em lên vẽ sơ đồ các bộ phận cơ quan bài tiết nước 
tiểu, nêu chức năng của từng bộ phận, đồng thời cũng tập luyện cho học sinh dưới 
tình huống giả thiết các em sẽ làm gì khi gặp kẻ xấu có ý định động chạm vào các 
bộ phận trên cơ thể mình, thay vì liệt kê, dọa dẫm về nguy cơ xâm hại, với tinh 
thần để học sinh vui vẻ tập luyện, tâm lý thoải mái. Tôi hướng dẫn cho các em 
khi có ai đó có hành động động chạm vào các bộ phận trên cơ thể thì hét lên, phản 
kháng lại, sau đó vùng bỏ chạy. Hướng dẫn các em ghi nhớ số điện thoại quốc 
gia Bảo vệ trẻ em 111...
 Hay khi dạy bài: “Chăm sóc, bảo vệ cơ quan hô hấp” môn Tự nhiên xã hội 
lớp 2, tôi hướng dẫn cho học sinh thực hành cách súc họng bằng nước muối, đánh 
răng, giặt khăn lau mặt,.. Tôi thấy các em rất thích thú khi tự mình làm. Qua đó, 
tôi nhắc các em về nhà phải tự vệ sinh cơ quan hô hấp hằng ngày. 10
các kĩ năng của học sinh như: kĩ năng trình bày suy nghĩ, ý tưởng, kĩ năng viết 
bài, kĩ năng hợp tác, kĩ năng giao tiếp, kĩ năng lắng nghe và biểu đạt ý kiến, làm 
việc nhóm, kĩ năng giải quyết vấn đề...
 Lớp tôi đã thành lập được các Câu lạc bộ: Câu lạc bộ Toán, Câu lạc bộ Mĩ 
thuật, Câu lạc bộ Thể dục thể thao. Các em đều chọn cho mình một Câu lạc bộ 
phù hợp với năng lực bản thân. Vào tiết hoạt động trải nghiệm( sinh hoạt lớp), 
các Câu lạc bộ sẽ luân phiên nhau tổ chức Đố vui để học, văn hóa văn nghệ, chăm 
sóc mô hình bức tường xanh và nhà vệ sinh thân thiện...
 Hoạt động 3: Tổ chức trải nghiệm cho học sinh thông qua tham qua dã ngoại 
vào tiết hoạt động trải nghiệm (tiết sinh hoạt lớp)
 Với điều kiện thực tế của lớp, tôi đã tổ chức cho các em tham quan mô hình 
bức tường xanh của trường ( Bài 11: Trường học hạnh phúc- môn hoạt động trải 
nghiệm). Tham quan khuôn viên trường và tiến hành nhặt rác, vệ sinh khuôn viên 
sạch đẹp (Bài 29: Bảo vệ cảnh quan quê em- Môn Hoạt động trải nghiệm).
 Học sinh trải nghiệm chăm sóc mô hình “Bức tường xanh” của lớp
 Hoạt động 4: Tổ chức trải nghiệm cho học sinh thông qua hoạt động nhân đạo
 Hoạt động nhân đạo là hoạt động tác động đến trái tim, tình cảm, sự đồng cảm 
 của học sinh trước những con người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Thông 
 qua hoạt động nhân đạo, học sinh biết thêm những hoàn cảnh khó khăn của 
 người nghèo, người nhiễm chất độc da cam, trẻ em mồ côi, người tàn tật, khuyết 
 tật, người già cô đơn không nơi nương tựa, người có hoàn cảnh đặc biệt khó 
 khăn, những đối tượng dễ bị tổn thương trong cuộc sống. để kịp thời giúp đỡ, 12
thi “ ngày hội thiếu nhi vui khoẻ’.
 2.2. Tính mới và sự khác biệt của giải pháp
 Sáng kiến của tôi là những biện pháp tôi đã làm cũng rất đổi bình 
thường. Nhưng kết quả đạt được lại rất khả quan. Thông qua các hoạt động 
thực hành, những việc làm cụ thể, học sinh sẽ phát huy vai trò cụ thể, tính 
tích cực, chủ động, tự giác và sáng tạo của bản thân. Các em được tham gia 
vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động từ thiết kế, chuẩn bị, thực hiện 
và đánh giá kết quả. Rõ ràng qua cách làm này, tôi thấy học sinh ngày càng 
mạnh dạn, tự tin, kĩ năng trình bày ý kiến trước đám đông tiến bộ rõ rệt. 
Cán bộ lớp có kĩ năng tự quản, chủ động đề xuất ý kiến, nhiều ý tưởng và 
làm việc sáng tạo. Bên cạnh đó, các em còn được bày tỏ quan điểm ý tưởng 
và lựa chọn ý tưởng của chính mình. Do vậy mà các em thật sự hào hứng 
và rất tích cực khi được học tập dưới dạng hoạt động trải nghiệm sáng tạo. 
Điều đó làm tôi rất vui mừng và vơi đi những vất vả, mệt nhọc. Học sinh 
hứng thú học tập hơn trong các tiết học, các em chăm chỉ hơn, có nhiều tiến 
bộ rõ rệt trong học tập cũng như về năng lực- phẩm chất. Các em thi đua 
nhau thực hiện tốt các hoạt động mà giáo viên đưa ra.
 2.3. Tính thực tiễn của sáng kiến
 Các biện pháp được đưa ra dựa trên tình hình thực tế của lớp học, thuận 
lợi và khó khăn về đối tượng học sinh cũng như các điều kiện tác động bên 
ngoài. Từ những kết quả đạt được, tôi tin chắc rằng giáo viên có thể lựa 
chọn linh hoạt, phù hợp các biện pháp để áp dụng vào lớp học của mình, 
góp phần nâng cao chất lượng dạy học của mỗi lớp.
 2.4. Tính hiệu quả của sáng kiến
 Qua một thời gian áp dụng sáng kiến (từ tháng 8/2022 đến tháng 
4/2023) vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Học sinh lớp tôi đã có nhiều 
chuyển biến rõ rệt. Thông qua các hoạt động, học sinh đã được nâng cao về 
các tố chất, tiềm năng của bản thân, nuôi dưỡng ý thức tự lập, có trách nhiệm 
cao trong công việc được giao, tham gia tích cực các hoạt động, đồng thời 14
kĩ năng và tích luỹ kinh nghiệm riêng của cá nhân.
 Trải nghiệm sáng tạo là hoạt động được coi trọng trong từng môn học; đồng 
thời trong kế hoạch giáo dục cũng bố trí các hoạt động trải nghiệm sáng tạo riêng, 
mỗi hoạt động này mang tính tổng hợp của nhiều lĩnh vực giáo dục, kiến thức, kỹ 
năng khác nhau.
 Bằng hoạt động trải nghiệm của bản thân, mỗi học sinh vừa là người tham 
gia, vừa là người kiến thiết và tổ chức các hoạt động cho chính mình nên học sinh 
không những biết cách tích cực hoá bản thân, khám phá bản thân, điều chỉnh bản 
thân mà còn biết cách tổ chức hoạt động, kĩ năng sống và biết làm việc có kế 
hoạch có trách nhiệm và hiệu quả.
 Đây là một hoạt động có sự phối hợp của nhiều tổ chức như: nhà trường, 
đoàn thanh niên, đội thiếu niên, ban đại diện cha mẹ học sinh... Muốn tổ chức 
hoạt động trải nghiệm sáng tạo được hiệu quả thì giáo viên là người trực tiếp dìu 
dắt, hướng dẫn cho học sinh, đồng thời tôn trọng học sinh, sẵn sàng chia sẻ và là 
người bạn đồng hành của học sinh, nhằm giúp các em vận dụng hiểu biết của bản 
thân vào thực tế cuộc sống một cách dễ dàng, thuận lợi.
 Tùy theo tính chất và mục đích của từng hoạt động cụ thể cũng như điều 
kiện, khả năng của các em mà giáo viên có thể lựa chọn một hay nhiều phương 
pháp phù hợp. Điều quan trọng là phương pháp được lựa chọn cần phát huy cao 
độ vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh và khai thác tối đa kinh 
nghiệm các em đã có, đồng thời phải động viên và khen thưởng học sinh kịp thời.
 2. Kiến nghị, đề xuất
 2.1. Đối với giáo viên
 Mỗi giáo viên cần thường xuyên tổ chức các tiết dạy học cho học sinh được 
trải nghiệm, thông qua các hoạt động thực hành, những việc làm cụ thể học sinh 
được nâng cao các tố chất và tiềm năng của bản thân, nuôi dưỡng ý thức tự lập.
 Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh, vận động phụ huynh tích cực 
tham gia vào công tác này.
 Luôn khích lệ biểu dương các em kịp thời, khen ngợi những ưu điểm, sở TÀI LIỆU THAM KHẢO
 1. Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể 2018.
 2. Đinh Thị Kim Thoa (chủ biên), Hướng dẫn tổ chức hoạt động trải nghiệm, 
NXBĐHSP.
 3. Nguyễn Thị Hương Liên, Giáo trình hoạt động trải nghiệm.
 4. Lê Phương Liên, Nguyễn Yến Oanh, Tổ chức Hoạt động trải nghiệm cho 
học sinh Tiểu học, NXBĐHSP.
 5. Nghị quyết 29 NQ/TW “về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và đạo 
tạo”