Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp luyện đọc đúng cho học sinh Lớp 1 trong các tiết tập đọc (bộ sách Kết nối tri thức)

 luyện đọc. Làm tốt việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 1 sẽ góp phần vô cùng 
quan trọng để phát triển trí tuệ cho các em một cách tổng hợp. Từ đó các em sẽ 
có một nền tảng vững chắc để học các môn học khác và tiếp tục học lên các lớp 
trên
 2. Tóm tắt nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến:
 - Tính mới, tính sáng tạo:
 Sáng kiến: “Một số biện pháp luyện đọc đúng cho học sinh lớp 1 trong 
các tiết tập đọc” là một nội dung quen thuộc nhưng thực sự khó và hết sức mới 
mẻ đối với bộ sách giáo khoa mới này. Nó có tác dụng tốt trong việc rèn luyện kĩ 
năng phát âm chuẩn cho học sinh, góp phần hoàn thiện chuẩn Tiếng Việt cho các 
em lớp Một. Một tiền đề hết sức quan trọng để các em học tập các môn học khác 
cũng như làm ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày.
 Tổ chức linh hoạt các trò chơi kích thích sự hứng thú học tập của học sinh 
phát triển tư duy và rèn các kĩ năng đọc. Giờ học được thiết kế như một tiết học 
vui hay một trò chơi, giúp các em được đi từ thú vị này đến thú vị khác thông qua 
nội dung bài học. Bồi dưỡng khả năng giao tiếp, hợp tác, giúp các em phát triển 
nhân cách hài hòa và toàn diện.
 Qua các biện pháp trên, giáo viên đã truyền đạt đủ kiến thức cơ bản theo 
yêu cầu khung chương trình với việc phát huy tính tích cực của học sinh. Kết hợp 
nhiều phương pháp trong một tiết dạy như: giảng giải trực quan, vấn đáp, gợi mở 
để dẫn dắt học sinh tìm ra kiến thức. Giáo viên luôn có sự chuẩn bị đồ dùng trực 
quan và sử dụng triệt để CNTT trong giảng dạy
 - Khả năng áp dụng, nhân rộng: Có thể áp dụng rộng rãi ở các lớp tại đơn 
vị và có khả năng nhân rộng ra các trường học trên địa bàn huyện
 - Hiệu quả, lợi ích thu được áp dụng giải pháp:
 a. Hiệu quả kinh tế:
 Khi dạy phân môn Tập đọc lớp 1. Các đồ dùng trong quá trình học tập của 
học sinh, không phải chuẩn bị nhiều hầu hết kênh hình, kinh chữ phong phú, hình 
thức đẹp, thuận tiện cho việc ứng dụng công-2- nghệ thông tin vì vậy cả giáo viên ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN VĨNH BẢO
 TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆP HÒA
 BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
 Một số biện pháp luyện đọc đúng
 cho học sinh lớp 1 trong các tiết tập đọc
Tác giả: Nguyễn Thị Huyên
Trình độ chuyên môn: Cử nhân Sư phạm Tiểu học Chức 
vụ: Giáo viên
Nơi công tác: Trường Tiểu học Hiệp Hòa
 Ngày 15 tháng 1 năm 2023 
 -4- trình giáo dục tổng thể năm 2018 đã thể hiện rất rõ tầm quan trọng của môn học 
này. Bởi nó đánh dấu một giai đoạn chuyển tiếp quan trọng trong quá trình phát 
triển năng lực giao tiếp của học sinh, chuyển từ giao tiếp bằng ngôn ngữ nói vốn 
được hình thành và phát triển trong môi trường giao tiếp tự nhiên sang giao tiếp 
bằng cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết trong môi trường nhà trường có sự hướng 
dẫn của giáo viên. Theo mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy học và đánh giá 
kết quả học tập do chương trình quy định
 Nhận thức được vấn đề trên, cũng như nhiều giáo viên lớp 1 khác, tôi suy 
nghĩ rất nhiều về cách dạy tập đọc ở lớp 1 với bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc 
sống”. Đặc biệt là rèn cho học sinh không những chỉ đọc thông được văn bản, mà 
còn phải đọc đúng văn bản, hiểu được văn bản được đọc. Qua thời gian dạy một 
số tuần, tôi đã nắm được các phương pháp, hình thức cơ bản của dạy học môn 
Tiếng Việt. Với lòng ham thích và mong muốn được tìm hiểu, học hỏi thêm kinh 
nghiệm từ các đồng nghiệp. Từ thực tế nhà trường tôi đã chọn vấn đề “Một số 
biện pháp luyện đọc đúng cho học sinh lớp 1 trong các tiết tập đọc” để góp 
phần giáo dục nhỏ bé vào sự nghiệp giáo dục chung của huyện nhà.
 III. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến 
 III.1 Nội dung giải pháp đề nghị công nhận sáng kiến
 111.1.1. Về giáo viên
 - Vận dụng kênh hình còn hạn chế, chưa khai thác hết nội dung trong kênh 
hình nên chưa lôi cuốn được sự chú ý, tập trung của học sinh vào bài học.
 - Phần luyện đọc nhiều giáo viên cho là dễ, nhưng thực chất đây là phần 
khó nhất, phần trọng tâm của học sinh lớp 1. Ở khâu này, giáo viên ít mắc lỗi về 
thao tác kỹ thuật nhưng lại không biết dạy như thế nào để phát huy tính tích cực 
của học sinh, sáng tạo của học sinh, chưa chú ý đến tốc độ đọc của các em theo 
yêu cầu về kiến thức về kỹ năng cơ bản phù hợp với học sinh.
 - Phần hạn chế thường gặp nhất là giáo viên phân bố thời gian chưa hợp 
lý, đặc biệt phần luyện đọc. Nhiều giáo viên cho học sinh đọc đồng thanh nhiều 
mà chưa chú ý đến luyện đọc cá nhân. -6- - Bổ sung, điều chỉnh thời lượng sao cho đảm bảo chương trình, phù hợp 
với đối tượng học sinh lớp mình mục đích tạo hiệu quả cao nhất của giờ day,
 - Chú trọng sửa lỗi phát âm cho học mọi lúc, mọi nơi.
 - Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học thực sự nghiêm 
túc và hiệu quả.
 2. Các giải pháp cụ thể:
 * Giải pháp 1: Nghiên cứu chương trình SGK.
 - Về cấu trúc và các bài học. Sách Tiếng Việt chia làm 2 tập, tập I dành 
cho Học kì 1 (18 tuần, trung bình mỗi tuần có 12 tiết), Học kỳ II (17 tuần, trung 
bình mỗi tuần có 12 tiết).
 - Tập 1.
 - Cấu trúc sách.
 Ngoài các bài học ở Tuần mở đầu (giúp học sinh làm quen với môi trường 
và hoạt động học tập ở lớp 1) và Tuần ôn tập
 - 16 tuần còn lại có 80 bài, mỗi tuần có 5 bài, gồm cả bài ôn tập và kể 
chuyện ở cuối tuần. mỗi bài được dạy trong 2 tiết, trình bày trong 2 trang, 1 trang 
chẵn, 1 trang lẻ. Ngoài ra, mỗi tuần còn có 2 tiết tập viết tăng thêm ngoài thời 
gian tập viết trong các bài học; trước khi viết. Ngoài luyện viết và luyện đọc, thời 
gia còn lại của 2 tiết (nếu có) có thể dành để cho học sinh làm các bài tập nối, 
điền trong vở bài tập
 - Cấu trúc mỗi bài học
 + Tiết 1: Hoạt động 1: nhận biết
 Hoạt động 2: Đọc
 Hoạt động 3: Viết bảng
 + Tiết 2: Hoạt động 1: Viết vở
 Hoạt động 2: Đọc câu/ đoạn ngắn
 - Tập 2
- Cấu trúc sách.
 Ở tập hai có 8 bài lớn, mỗi bài được-8 dạy- trong 2 tuần (24 tiết). Trong 24 học sinh đọc theo ý thức, ... Việc phân loại học sinh như vậy mất khá nhiều thời 
gian nhưng dựa vào đó tôi có những yêu cầu khác nhau, vận dụng phương pháp 
khác nhau để đạt kết quả tốt nhất. Có thể sắp xếp chỗ ngồi hợp lí cho các em ở vị 
trí giáo viên dễ quan sát, cho ngồi kèm học sinh đọc chuẩn để các em học tập bạn. 
Giáo viên cần chuẩn bị chu đáo phần bài soạn đặc biệt thay đổi các phương pháp 
dạy học dặc biệt là hệ thống câu hỏi, câu hỏi gợi ý, câu hỏi nhằm khắc sâu kiến 
thức (từ khó đọc), cách giúp học sinh ghi nhớ các từ khó đọc để các em dễ hiểu, 
dễ nhớ. Đồng thời giáo viên nên gặp giáo viên chủ nhiệm năm trước (giáo viên 
mầm non) để nắm bắt và tìm hiểu về những thông tin cần thiết về khả năng và sở 
thích của từng em...để từ đó định hướng cho mình một phương pháp dạy học thích 
hợp và hiệu quả
 * Đối với học sinh đọc chậm, phát âm chưa đúng
 - Giáo viên xếp học sinh ngồi đầu bàn để tiện việc rèn đọc cho học sinh.
 - Giáo viên cần hướng dẫn các em đọc theo hình thức cá nhân; luyện đọc 
tiếng khó, từ khó nhiều lần để học sinh đọc đúng.
 - Giáo viên hướng dẫn rèn luyện đọc nhiều lần để các em làm quen với 
mặt chữ.
 - Ngoài việc đọc đúng giáo viên cần xây dựng nếp học, thói quen đọc tiếp 
sức câu, đoạn.
 - Giáo viên tổ chức cho học sinh đọc tốt kèm thêm học sinh đọc chậm 
chưa phát âm đúng trong giờ Tập đọc (hoặc trong khi đọc sách ở Tủ sách lớp 
học).
 - Giáo viên vận dụng phương pháp luyện đọc theo mẫu, yêu cầu học sinh 
nghe và nhìn; giáo viên đọc mẫu thật chuẩn, học sinh chú ý nghe và nhìn miệng 
giáo viên để đọc theo. Biện pháp này giáo viên cần giảng, phân tích một cách đơn 
giản khi học sinh phát âm để phát âm đúng: x/s; r/d/gi ; ch/tr ; l/n...để học sinh 
nhận diện nhằm khắc sâu trí nhớ cách đọc đúng.
 * Đối với học sinh đọc nhát gừng, ngắt nghỉ hơi chưa hợp lí
 - Giáo viên hướng dẫn cho học sinh-10 cụ- thể ở từng câu, đọc ngắt hơi sau em đã đọc được mà cần nâng từ mức độ đọc khá lên đọc tốt.
 - Ngoài việc đọc đúng, giáo viên cần phải xây dựng cho học sinh có thói 
quen đọc tiếp sức đoạn và tự giác học tập, phát huy tính tích cực trong học tập. 
Tạo mọi điều kiện để học sinh được tham gia vào tiết học (trả lời câu hỏi ...). Biết 
lắng nghe và nhận xét ý kiến của bạn, được rèn đọc đúng và diễn cảm, tham gia 
các trò chơi, luyện đọc và thể hiện tình huống.
 Giải pháp 3. Rèn cho học sinh phát âm theo mẫu kết hợp giải nghĩa 
từ.
 Việc đọc mẫu của giáo viên đòi hỏi phải chuẩn mực, chính xác có tác dụng 
làm cơ sở định hướng cho sinh. Giáo viên cần luyện kĩ năng phát âm chuẩn cho 
học sinh ngay từ chữ cái đầu tiên. Số lần đọc mẫu tùy theo từng đối tượng học 
sinh. Giáo viên phải biết cách lắng nghe và quan sát cách phát âm của từng học 
sinh để nhanh chóng nhận ra lỗi phát âm của các em là do đâu. Từ đó giáo viên 
lập kế hoạch hướng dẫn cho các em phát âm theo mẫu. Giáo viên phải tạo cho 
học sinh thói quen tự quan sát lắng nghe bạn đọc và lắng nghe lời đọc của bạn. 
Cho học sinh tự nêu lỗi phát âm của mình. Sau đó giáo viên hướng dẫn cách phát 
âm của chữ em phát âm chưa đúng và nghe cô đọc mẫu. Từ đó các em phát âm 
lại theo âm chuẩn thật chính xác. Với phần đọc từ, giáo viên lựa chọn từ để giải 
nghĩa cho các em dễ hiều. Giáo viên có thể giải nghĩa bằng hình ảnh hoặc bằng 
cách giải thích ngắn gọn để học sinh dễ hiểu từ đó giúp các em luyện đọc tốt hơn.
 Ví dụ: Khi dạy Bài 12 H h L l (sách Tiếng Việt 1 tập 1 - Bộ sách kết nối 
tri thức với cuộc sống, trang 36)
 Khi hướng dẫn đọc phần âm h l giáo viên đọc đúng mẫu và hướng dẫn học 
sinh cách đọc âm l (đọc cong lười, đầu lười đặt sát vòm họng, bật hơi mạnh cho 
luồng hơi đi ra).
 Đến phần quan sát tranh để đọc từ ngữ, giáo viên lần lượt đưa tranh minh 
hoạ cho từng từ ngữ: lá đỏ, le le. Sau khi đưa từ dưới tranh giáo viên đọc mẫu 
thật chuẩn và hướng dẫn học sinh đọc đúng âm l đề học sinh nhớ và có thể tạo 
thành thói quen. -12- sinh có thể tự sửa cho nhau rất tốt.
 Giải pháp 5: Giáo viên chữa lỗi phát âm chưa đúng thanh điệu cho 
học sinh:
 Do đặc điểm trẻ em mới lớn nên các em đọc còn chưa chuẩn (còn ngọng). 
Các em thường phát âm chưa đúng ở các tiếng chứa dấu thanh. Do có sự phân 
loại đối tượng học sinh nên giáo viên dễ dàng nắm bắt được nhóm học sinh nào 
sai ở những loại tiếng có chứa thanh nào để tùy từng bài mà giáo viên hướng dẫn 
cụ thể hơn.
 Với mỗi bài đặc biệt từ phần mô hình, giáo viên đánh vần chậm, cho nhiều 
học sinh đánh vần, phân tích. Từ đó các em đọc theo và giáo viên uốn nắn sửa 
chữa kịp thời. Với các em hay sai giáo viên có thể hướng dẫn cụ thể từ cách đưa 
lưỡi, khẩu hình miệng ....
 Ví dụ: bài 14 Ch ch Kh kh (sách Tiếng Việt 1 tập 1 - Bộ sách kết nối tri 
thức với cuộc sống, trang 40)
 Một số em thường đọc sai h/kh. Ví dụ chú khỉ học sinh đọc thành chú hỉ. 
Lúc đó giáo viên sẽ hướng dẫn cụ thể cho học sinh: khi đọc chú khỉ các em nhấn 
giọng cho luồng hơi đi ra mạnh, đưa hàm trên xuống và miệng mở rộng về hai 
bên. cho học sinh luyện đọc nhiều trong nhóm để các em nắm được cách đọc tốt 
hơn.
 - Ví dụ: Thanh ngã các em hay lẫn với thanh sắc như: khi học bài Ơ ơ. 
Ngay từ phần đọc mô hình, rất nhiều em đọc dỡ thành dớ.
 Lúc đó giáo viên cho học sinh đánh vần lại thật chậm, hướng dẫn cách đọc 
cụ thể: khi đọc dỡ, em đọc thẳng lưỡi, bật hơi mạnh để đưa hàm trên xuống.
 Vơi mỗi bài, giáo viên đưa ra một số tiếng từ chứa dấu thanh học sinh 
thường đọc không đúng và nêu tác hại khi phát âm không đúng người nghe sẽ 
hiểu nghĩa khác đi rồi yêu cầu học sinh luyện đọc đúng theo nhiều hình thức cá 
nhân, nhóm, đôi bạn cùng đọc cho nhau nghe.
 Giải pháp 6: Chữa lỗi phát âm bằng cách luyện tập, thực hành trong 
các môn học: -14- nơ màu đỏ cho các em quan sát, cho một em đeo thử rồi nêu câu hỏi cả lớp đánh 
giá bạn đeo có đẹp không. Sau đó gọi một số em đánh vần và đọc trơn tiêng nơ 
đo,...
 Hoặc Khi dạy bài Khi dạy bài 31 an ăn ân (sách Tiếng Việt 1 tập 1 - Bộ 
sách kết nối tri thức với cuộc sống, trang 74). Ở phần đọc các từ ngữ, từ quả mận 
Trong sách giáo khoa chụp hình ảnh quả mận thật sự rất khó phân biệt. Giáo viên 
có thể dùng quả mận thật cho các em quan sát. Sau đó gọi một số em đánh vần 
và đọc trơn tiếng quả mận.
 Giải pháp 8: Luyện phát âm chuẩn bằng các trò chơi.
 Việc sử dụng trò chơi học tập vào dạy học tiếng Việt làm thay đổi hình 
thức học tập, tạo bầu không khí trong lớp học trở nên sôi nổi, thoải mái hơn. HS 
tiếp thu kiến thức tự giác hơn, tích cực hơn. HS thấy vui hơn, dễ chịu và khỏe 
mạnh hơn. Trò chơi học tập được sử dụng nhằm vận dụng, củng cố các nội dung 
kiến thức vừa được hình thành, hình thành kĩ năng cho học sinh, đồng thời phát 
triển vốn kinh nghiệm mà các em tích lũy được thông qua hoạt động chơi. Rèn 
luyện kĩ năng kĩ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ. Tạo khả năng phát triển trí tưởng 
tượng, khả năng linh hoạt, độc lập, sáng tạo cho học sinh. Nhờ sử dụng trò chơi 
học tập mà quá trình học tập của HS trở thành hoạt động vui và hấp dẫn hơn. Đối 
với HS Tiểu học, không có phương tiện nào giúp các em phát triển một cách tự 
nhiên, có hiệu quả, rèn luyện tính tự chủ cao bằng trò chơi học tập vì qua đó các 
em biết tự kiềm chế, tích cực trong từng hoạt động.
 Tóm lại: Trò chơi học tập Tiếng Việt giúp HS phát triển toàn diện cả về 
thể chất lẫn tinh thần. Loại trò chơi này làm cho HS được phát triển năng lực một 
cách tự nhiên, giúp các em trao đổi kinh nghiệm, tương tác lẫn nhau từ đó các em 
tiếp thu kiến thức được dễ dàng.
 Ví dụ: sau mỗi bài học chuyển từ tiết 1 sang tiết 2 tôi thường sử dụng cho 
học sinh trò chơi “Chèo thuyền” để giúp học sinh củng cố lại phần đọc tiếng, từ 
của bài. Luật chơi như sau: Khi quản trò hô mời các bạn chèo thuyền, học sinh 
dưới lớp sẽ hô thuyền gì, thuyền gì. Quản-16 trò- hô: thuyền có chứa các tiếng có