Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào các hoạt động cho học sinh THCS

 ra được những sản phẩm trong cuộc sống hằng ngày. Học sinh THCS được học 
 lý thuyết , qua những bài giảng, giảng giải mà chúng học qua chính những trải 
 nghiệm - thực làm, thực học. Đặc điểm tư duy của Học sinh THCS là tư duy 
 trực quan. Vì thế khi cho học sinh quan sát và thực hiện một thí nghiệm khoa 
 học, hãy chỉ tập trung vào việc đặt câu hỏi để học sinh tự nói ra những thay đổi, 
 những hiện tượng mà học sinh nhìn thấy và nghe thấy. Tránh giải thích dài 
 dòng về nguyên lý khoa học, mà hãy tập trung vào giúp học sinh phát hiện 
 những thay đổi, những diễn biến của hiện tượng. Với các nguyên lý khoa học 
 phức tạp học sinh sẽ tiếp tục được tiếp cận ở các cấp học cao hơn. Giáo dục 
 STEM sẽ phá đi khoảng cách giữa hàn lâm và thực tiễn, tạo ra những con người 
 có năng lực làm việc một cách sáng tạo.
 Bên cạnh đó, với sự phát triển của công nghệ kỹ thuật trên thế giới, hiện nay 
thì nhu cầu việc làm liên quan đến STEM ngày càng lớn đòi hỏi ngành giáo dục 
cũng phải có những sự thay đổi để đáp ứng nhu cầu của xã hội. Giáo dục STEM 
có thể tạo ra những con người có thể đáp ứng được nhu cầu công việc của thế kỷ 
mới có tác động lớn đến sự thay đổi nên kinh tế đổi mới. Không phải là những 
cách đào tạo, những bí quyết học cao siêu để dạy học sinh thành tài, thành những 
nhà toán học, khoa học vĩ đại... mà phương pháp này sẽ phát triển các kỹ năng 
cho học sinh để chúng có thể sử dụng trong cuộc sống tương lai, đặc biệt với môi 
trường công nghệ hóa, hiện đại hóa như hiện nay.
 Là một giáo viên đứng lớp, hàng ngày được tiếp xúc gần gũi với học sinh, 
hiểu được mức độ nhận thức của học sinh, bản thân tôi luôn mong muốn được áp 
dụng phương pháp học tập này cho học sinh của mình giúp học sinh sáng tạo hơn, 
chủ động hơn để các con tìm ra nguyên lý khoa học ngay trong những hoạt động 
đơn giản. Với mong muốn trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp 
lồng ghép phương pháp STEM vào các hoạt động cho học sinh THCS
 2. Mục tiêu của đề tài, sáng kiến
 STEM không phải là phương pháp có thể áp dụng một cách dễ dàng, nhưng 
hiệu quả giáo dục mà nó mang lại cho trường học nói chung và học sinh THCS thể.
 Kỹ năng toán học:Học sinh hình thành kỹ năng toán học từ sớm sẽ có các 
 ý tưởng chính xác, áp dụng hiệu quả các khái niệm, kỹ năng toán học vào cuộc 
 sống hàng ngày. Giáo dục STEM giúp học sinh hình thành sớm các kỹ năng 
 giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, kỹ năng cộng tác, kỹ năng giao tiếp.
 Kỹ năng nghệ thuật: Nghệ thuật ở đây là sự khám phá và tạo ra những 
 cách giải quyết một vấn đề thực tế một cách khéo léo, khoa học.
 Ứng dụng phương pháp giáo dục STEM trong các hoạt động cho học sinh 
 THCS là mang khoa học, công nghệ, kĩ thuật, nghệ thuật, và toán học đến với 
 các conmột cách đơn giản, nhẹ nhàng, gần gũi với những bài học, đồ dùng, 
 mang đến cho học sinh những điều thú vị trong hoạt động.
 Các kiến thức và kỹ năng này không nặng tính lý thuyết mà được tích hợp 
 lồng ghép bổ trợ vào các hoạt động thực tiễn trong cuộc sống hàng ngày , giúp 
 cho học sinh bước ra đời sẽ rất năng động và dễ dàng hòa nhập với các môi 
 trường mang tính quốc tế.
 Phương pháp STEM kết hợp với Art mang đến một chiến lược giáo dục 
 cải tiến hiệu quả cao cho lĩnh vực giáo dụchọc sinh THCS .Thông qua hình 
 thức tích hợp vớinghệ thuật, học sinh sẽ dễ dàng khám phá ra các giai đoạn 
 khác nhau của vấn đề thông qua bài học.
 Trong bối cảnh hiện nay, chúng ta cần những chương trình đào tạo kết hợp 
hài hòa giữa các bộ môn Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán học và Nghệ thuật 
để đào tạo ra những thế hệ học sinh toàn diện cả về học thuật, và thúc đẩy sự sáng 
tạo bên trong của mỗi người. Chúng ta cần những ý tưởng mới, những giải pháp 
mới cho các vấn đề hiện tại và sau này. Chúng ta cần khơi gợi những khả năng 
bên trong chính những thế hệ học sinh để các em có thể trở thành những công dân 
toàn cầu thực thụ
 3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
 - Thời gian nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 9/2023 đến tháng 5/2024
 - Đối tượng nghiên cứu: lồng ghép phương pháp STEM vào các hoạt động - Đa số học sinh đến lớp đều khoẻ mạnh, đúng độ tuổi có nề nếp học tập và 
đặc biệt học sinh rất ham tìm tòi và khám phá.
 - Bản thân được đi dự các tiết dạy STEM do nhà trường tổ chức, tôi đã nhận 
thức được sự quan trọng và tính cấp thiết về việc đổi mới phương pháp dạy học 
STEM nên tôi cũng mạnh dạn áp dụng phương pháp STEM vào quá trình soạn 
bài và lên lớp.
 b. Khó khăn
 - Chỉ một số giáo viên trong nhà trường được tham gia lớp học bồi dưỡng. 
Giáo viên chưa có tài liệu hướng dẫn cụ thể, tự nghiên cứu tài liệu về phương 
pháp giáo dục STEM qua mạng Internet.
 - Nhiều học sinh đi học còn xa , hoàn cảnh gia đình còn khó khăn,bố mẹ ít 
quan tâm động viên, học sinh vẫn còn thụ động chưa thật sự sáng tạo trong suy 
nghĩ.
 2. Giải pháp thực hiện sáng kiến để giải quyết vấn đề:
 2.1. Giải pháp 1: Nghiên cứu tài liệu về phương pháp STEM
 Năm học 2021 - 2022 nhà trường cử một số giáo viên đi tham gia lớp tập 
huấn “Dạy học theo phương pháp STEM” do Sở giáo dục và đào tạo tổ chức. 
Giáo viên sau khi đi tập huấn về đã kiến tập toàn bộ những kiến thức đã học cho 
100% giáo viên trong trường. Thông qua lớp học tôi nhận thấy việc dạy học ứng 
dụng phương pháp STEM là cực kỳ cần thiết cho giáo dục học sinh THCS. Sau 
đợt tập huấn tôi phần nào cũng đã hiểu rõ được những ưu việt của phương pháp 
này trong giáo dục THCS. Ngoài việc tham gia tập huấn tôi còn được chuyên gia 
cung cấp các tài liệu về các kênh thông tin. Từ đó tôi thông qua các kênh thông 
tin, báo mạng và các tài liệu để tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về phương pháp giáo 
dục này. Tham khảo lời khuyên từ các chuyên gia và giáo viên giảng dạy bằng 
cách vào nhóm zalo có cả chuyên gia giáo dục Singapo và các học viên của lớp. 
Nhóm thường xuyên có những trao đổi về những hoạt động ứng dụng phương 
pháp STEM trong giảng dạy ở những cơ sở THCS, những quốc gia khác nhau để 
tôi có thể cập nhật, mà còn hỗ trợ cho sự lưu loát, logic khi truyền tải kiến thức vật liệu đơn giản và gần gũi hơn như: Các đoạn gỗ, bìa cattong, ống hút, các loại 
giấy màu, lá cây, túi bóng, que kem, dây vải.... mà các nguyên vật liệu này có thể 
sưu tầm không mất tiền mua,
 Minh chứng 2: STEM của lớp ứng dụng vào các môn học
 2.3. Giải pháp 3: Ứng dụng công nghệ và tích hợp các yếu tố STEM vào 
giảng dạy.
 STEM giống như mô hình Venn nơi giáo viên quyết định lĩnh vực nào sẽ được thực hành áp dụng nhiều kĩ năng trong nhiều lĩnh vực để có thể giái quyết 
vấn đề theo tư duy của học sinh. Phương pháp dạy học dự án cũng chính là 
phương pháp cho học sinh nghiên cứu sâu một đề tài cụ thể. Trong quá trình khám 
phá.
 Học sinh được tự lên kế hoạch, tự thực hiện và điều hành các hoạt động trải 
nghiệm của chính mình, giáo viên chỉ có vai trò định hướng, hỗ trợ học sinh trong 
các hoạt động. Dạy học Dự án là một hình thức dạy học trong đó học sinh đóng 
vai trò trung tâm, dưới sự giúp đỡ của cô giáo, học sinh tự giải quyết một nhiệm 
vụ học tập mang tính phức hợp nào đó cả về lý thuyết lẫn thực hành. Qua đó học 
sinh tạo ra được các sản phẩm của mình và có thể giới thiệu chúng với mọi người. 
Với phương pháp dạy học Dự án, giáo viên không còn giữ vai trò chủ đạo mà là 
người hướng dẫn, giúp đỡ, tạo môi trường, tạo vai trò cho học sinh trong dựán, 
học sinh tự thực hiện các hoạt động, tự làm bài tập nhóm, thảo luận lựa chọn đề 
tài để làm báo cáo. Học sinh phải tự xử lí thông tin, tự phục vụ đảm bảo an toàn.
 2.4. Giải pháp 4: Lồng ghép các dự án STEM trong hoạt động học
 Từ những thực tiễn trên, bản thân tôi luôn suy nghĩ tìm tòi, nghiên cứu, tham 
khảo tài liệu để tìm ra những nội dung hoạt động có ứng dụng phương pháp giáo 
dục STEM cho học sinh. Trước tiên tôi phải nghiên cứu chương trình, cập nhật 
thông tin từ chuyên đề, trên mạng Internet, tự bồi dưỡng chuyên môn, tìm hiểu 
một số kiến thức về STEM, về các hoạt động cho học sinh có thể áp dụng được 
phương pháp STEM. Tôi đã có thể xây dựng kế hoạch giáo dục cụ thể nhằm thực 
hiện được yêu cầu có ứng dụng phương pháp STEM trong hoạt động ngoài trời. Ngoài những tiết dạy STEM riêng thì tôi mạnh dạn lồng ghép Phương pháp 
dạy học tiên tiến này vào các môn học khác một cách linh hoạt và cụ thể.
 + Hoạt động khám phá:
 Bản chất của STEM đã bao gồm có phần khám phá nên tích hợp STEM 
trong khám phá không có gì khó. Tất cả các tiết học khám phá đều có phần khám 
khá, tuy nhiên với những tiết học khám phá thông thường chỉ có phần khám phá 
đơn điệu, học sinh chỉ được thực hành thụ động qua phần hướng dẫn của cô, trả 
lời các câu hỏi một cách vu vơ, không có cơ sở, hoặc chỉ là chút hiểu biết ít ỏi 
của mình. Nhưng nếu cho ta thêm phần tạo ra tình huống để học sinh tìm cách 
giải quyết, cho học sinh thời gian tự suy nghĩ tìm ra các cách giải quyết thì bài 
học sẽ ý nghĩa hơn, sâu lắng hơn. Trong quá trình thực hiện những ý tưởng của 
mình, học sinh tự rút ra kinh nghiệm, kiến thức tăng chồng lên nhau, hoạt động 
càng nhiều, kiến thức càng cao. Hiệu quảcủa việc tiếp thu kiến thức tốt hơn.
 + Hoạt động tạo hình :
 Chúng ta có thể thấy rõ trong STEM có phần nghệ thuật và chính môn tạo 
hình cũng là một phần của tiết học STEM, tuy nhiên nếu ta lồng ghép STEM vào 
tạo hình thì nên thay đổi chút trong quá trình dạy thì hiệu quả sẽ tốt hơn rất nhiều.
 Ví dụ “Vẽ ngôi nhà xanh” cô giao nhiệm vụ cho từng nhóm học sinh bằng 
cách cho học sinh được xem những video về các ngôi nhà trong thành phố, dày 
đặc, nóng bức bởi hiệu ứng nhà kính. Song nếu các em ở trong những ngôi nhà 
như này các em cảm thấy như nào, các em sẽ mong muốn điều gì khi ở trong ngôi 
nhà đó?
 Những câu hỏi đặt ra khích thích trí tò mò và tưởng tượng của học sinh, học 
sinh sẽ đặt mình vào địa vị của những người khi đang ở trong nhà đó, vậy học 
sinh sẽ có rất nhiều ý tưởng khi vẽ lên các ngôi nhà trong tương lai mà không lo 
nghĩ nó bị sai hoặc không theo ý của cô giáo dạy. Vậy những tác phẩm của học 
sinh sẽ phong phú hơn, sángtạo hơn. Học simh vẽ theo ý tưởng, học sinh có thể 
vẽ theo nhóm 1 ngôi nhà to hay vẽ theo cá nhân học sinh . Khi thọc sinh vẽ xong 
cô chụp lại sản phẩm, trong thời điểm nào đó trong ngày cô cho học sinh xem lại nhà theo sở thích của từng thành viên trong nhóm. Trong quá trình làm các em 
phải tự tính toán và tìm kiếm những nguyên vật liệu phù hợp với mong muốn mà 
các em dự định làm. Tất cả những điều đó đều đòi hỏi sự tính toán củacác em . 
So sánh độ dài, độ lớn, chiều cao..., ký năng đếm, kỹ năng đo...
 - Trong hoạt động góc:
 Ở góc xây dựng các em tự lắp ghép thiết kế các kiểu nhà mà các em đã từng 
thấy hay trong ý tưởng của các em . Từ những ngôi nhà đó các em sắp xếp tạo 
nên một không gian có rất nhiều kiểu nhà đa dạng. Kết thúc dự án, tất cảcác em 
đều có cơ hội để thể hiện, giới thiệu về kết quả của mình khi tham gia dự án.
 Qua các tháng của từng dự án, các em được củng cố, rèn luyện kiến thức, kĩ 
năng các em đã biết, đồng thời thu nhận các kiến thức, kĩ năng mới một cách tự 
nhiên, thông qua trải nghiệm chứ không phải chỉ từ lời nói của người lớn. Điều 
quan trọng nhất trong mỗi dự án học tích hợp đó là làm sao để các em cảm thấy 
hứng thú với dự án đang được học. Điều này sẽ kích thích sự khám phá, tìm tòi 
xuất phát từ nhu cầu của bản thân các em và hứng thú hơn nữa khi các em được 
khám phá bằng chính những trải nghiệm trực tiếp của mình. Những trải nghiệm 
đó khiến cho các em nhớ lâu hơn và cảmthấy yêu thích việc học tập, kiến thức từ 
đó cũng được “ngấm” một cách tự nhiên.
 Lý thuyết đối với các em THCS thường đi đôi với thực hành. Đặc điểm tư 
duy của các em là tư duy trực quan, Các em học về tất cả những gì diễn ra xung 
quanh, ngay trong chính cuộc sống thực. Các em học không chỉ để ghi nhớ và trả 
bài, mà các em học nhanh nhất khi điều đó được ứng dụng vào chính cuộc sống 
hàng ngày. Phương pháp STEM là 1 phương pháp mới cho học sinh THCS . Vì 
vậy mà chúng ta cần đưa các bài dạy lý thuyết cho các em được trải nghiệm từ đó 
các em được thực hành: “Học mà chơi- chơi mà học”. Đặc biệt đối với học sinh 
THCS luôn có nhu tìm tòi, khám phá, tiếp cận thế giới xung quanh theo cách nghĩ 
riêng của từng em . Cách tiếp cận dạy học theo phương pháp STEM chắc chắn 
không phải là nhiệm vụ dễ dàng nhưng những lợi ích mà STEM mang lại cho các 
em và trường học thì rất lớn. Con đường tới STEM là vô cùng thú vị. Khi quan hiệu quả thực của phương pháp và cùng phối hợp tốt với cô giáo.
 Ngoài những buổi họp phụ huynh thì thông qua việc trao đổi trực tiếp với 
phụ huynh trong giờ đón và tam học cũng mang lại hiệu quả. Những trao đổi 
ngắn, gọn, cụ thể và thường xuyên giúp cho bố mẹ nắm bắt được nội dụng học 
của các con trong ngày để từ đó củng cố cũng như mở rộng kiến thức cho các con 
ở nhà giúp cho việc tìm hiểu sự vật, hiện tượng trong các dự án được sâu sắc hơn.
 Bảng thông tin tuyên truyên ở cửa lớp là một hình thức gián tiếp giúp gắn 
kết gữa giáo viên, phụ hynh và học sinh. Thông tin trên bảng được chúng tôi cập 
nhật thường xuyên và liên tục giúp phụ huynh có các nhìn tổng quan về lớp học. 
Từ đó tăng thêm hiệu qua trong sợi dây liên hệ giữa giáo viên và phụ huynh.
 Một kênh thông tin hữu hiệu mà giáo viên lớp tôi thực hiện trong năm qua 
là hệ thông zalo nhóm lớp. Nhóm này giúp chúng tôi chia sẻ với các bậc phụ 
huynh về kiến thức, phương pháp và những thuận lợi, khó khăn trong quá trình 
dạy các em của cả giáo viên và phụ huynh.
 Bên cạnh đó chúng tôi thường mời phụ huynh đến trải nghiệm với các em 
về ngày hội STEM được tổ chức tại lớp hay mời phụ huynh tham gia một số dự 
án cùng với các em như “Làm cây thông noel” hay là “Cùng các em tham gia 
ngày hội STEM”
 + Giáo viên: Đưa ra các ý tưởng thực hiện
+ Phụ huynh: Phối kết hợp cùng các cô tổ chức sự kiện
+ Học sinh: Được trải nghiệm, tham gia các dự án và được hoạt động