Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học tốt từ vựng môn Tiếng Anh cho học sinh Tiểu học

 1
 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM 
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giúp học tốt từ vựng môn Tiếng 
Anh cho học sinh Tiểu học”
 2. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 Theo đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai 
đoạn 2017-2025, theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018, môn Tiếng Anh 
được đưa vào cả ba cấp học: Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông, 
môn Tiếng Anh cung cấp cho học sinh một công cụ giao tiếp quốc tế quan trọng, 
giúp các em trao đổi thông tin, tri thức khoa học và kĩ thuật tiên tiến, tìm hiểu 
các nền văn hóa. Qua đó góp phần tạo dựng sự hiểu biết giữa các dân tộc, hình 
thành ý thức công dân toàn cầu, góp phần vào việc phát triển phẩm chất và năng 
lực cá nhân.
 Tiếng Anh Tiểu học là tiền đề cho các bậc học tiếp theo. Học Tiếng Anh, 
yêu cầu các em học sinh phải vận dụng được bốn kĩ năng: nghe, nói, đọc và viết. 
Trong đó từ vựng đóng một vai trò quan trọng không thể thiếu trong các kĩ năng 
đó. Như vậy các em học sinh cần phải biết cách học để có vốn từ vựng phong 
phú giúp cho việc học Tiếng Anh của các em có hiệu quả.
 Là một giáo viên Tiếng Anh đứng lớp giảng dạy nhiều năm ở bậc Tiểu học. 
Năm học 2023-2024, tôi vinh dự được giảng dạy môn Tiếng Anh bậc Tiểu học 
tại trường Tiểu học và Trung học cơ sở Đại Tân, điều tôi luôn trăn trở đó là dẫn 
dắt, hướng dẫn học sinh Tiểu học chinh phục kho tàng kiến thức môn học để các 
em sau khi hoàn thành chương trình môn Tiếng Anh bậc tiểu học, các em có thể: 
Giao tiếp đơn giản bằng Tiếng Anh thông qua bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, 
trong đó nhấn mạnh hai kỹ năng nghe và nói. Tuy nhiên, trong quá trình dạy học 
sinh môn Tiếng Anh bậc Tiểu học của trường, tôi gặp phải khó khăn đó là các 
em có vốn từ hạn hẹp, không ghi nhớ được lâu, và và không nắm được phương 
pháp học từ vựng. 3
 Học sinh nào có điều kiện hơn thì tôi khuyến khích các em học các phần 
mềm trực truyến và tham gia luyện sân chơi Olymic Tiếng Anh qua mạng 
Internet.
 Ví dụ: 
 Cách phát âm phụ âm /t/ Cách phát âm nguyên âm Cách phát âm nguyên 
 đơn /ɒ/ âm đôi /ei/
 - Sử dụng trực quan
 + Với vật thật
 *Thực hiện:
 Tôi thường mang hình ảnh thật có thể vào trong thực tế giảng dạy, giúp 
việc học từ vựng của các em dễ hiểu và gần gũi với những gì xung quanh mình, 
giúp các em nhớ lâu hơn.
 Ví dụ: Dạy chủ đề về thức ăn (rice, noodles, sandwich ...), rau củ quả ( 
watermelon, onion, apple ...), một số môn thể thao ( soccer, basketball, 
volleyball ...), hay đồ dùng học tập mà các em có sẵn (pen, ruler, school bag,...)
 + Với hình ảnh thẻ từ
 *Thực hiện:
 Tôi sử dụng thẻ từ hoặc tranh có sẵn trong phần mềm sách để gợi ý đặt câu 
hỏi và học từ vựng qua tranh. Thông qua hình ảnh giúp các em dễ dàng hiểu, 
nhận biết và sử dụng trong những tình huống cụ thể.
 Ví dụ: 
 break time countryside karate 5
 - Sử dụng lời giải thích.
 *Thực hiện:
 Trong quá trình dạy từ vựng, không phải từ nào cũng có thể dùng hình ảnh 
hay cử chỉ điệu bộ. Với những danh từ hoặc tính từ trừu tượng, chúng ta phải 
đưa vào tình huống để giải thích cho học sinh nắm vững.
 Ví dụ: interesting; leisure; entertainment ...
 -. Sử dụng bài hát, câu vè, truyện kể
 Học từ vựng qua bài hát, truyện kể, điều này liên quan đến cảm xúc nên 
giúp các em học sinh cảm nhận được sự thú vị và ghi nhớ lâu hơn.
 *Thực hiện:
 Tôi luôn đổi không khí để giảm bớt căng thẳng trong giờ học, nếu có thể 
những những mẫu câu trong nội dung bài học tôi vận dụng cắt thành câu đọc vè 
cho các học sinh dễ nhớ. Những bài chant, hoặc song được thiết kế sẵn, tôi luôn 
dạy theo hướng thú vị như là vừa hát, vừa thực hiện động tác, điệu bộ. Và tôi 
cũng phân tích rằng những bài này không đơn giản chỉ là đọc lời, để hát, để nghe 
truyện, thông qua đây các em học được từ vựng và mẫu câu.
 Ví dụ:
 The story The chant The song
 - Sử dụng vẽ tranh, xây dựng mô hình, thiết kế.
 Học qua phương pháp này giúp các em khám phá được khả năng của 
chính mình, phát triển được nhiều kĩ năng, khơi dậy nguồn cảm xúc. Từ đó các 
em có thể diễn đạt ngôn ngữ theo khả năng và sở thích của mình với vốn từ, các 7
các em học sinh học chưa được nhanh. Các em trả lời theo khả năng của mình, 
không như trước đây chủ yếu là các em học sinh khá, giỏi mới trả lời câu hỏi.
 Sau đây là một số trò chơi, tôi thường tổ chức cho các em chơi.
 Ví dụ: Trò chơi dự đoán (Guessing Game)
 Mục đích: Giúp các em tìm ra từ vựng tương ứng với tranh mà giáo viên 
đưa ra. Trò chơi này vào lúc bắt đầu học từ, hoặc cụm từ mới.
 Hình thức chơi: Cả lớp
 Luật chơi: Giáo viên lần lượt đưa hình ảnh từ vựng của bài học. Sau đó đưa 
ra các đáp án a, b, c cho học sinh lựa chọn. Học sinh nào chọn đúng đáp án sẽ 
nhận được bông hoa điểm tốt.
 Ví dụ: Trò chơi bóng bay (Balloons)
 Mục đích: Giúp các em tìm ra từ vựng tương ứng với định nghĩa mà giáo 
viên đưa ra. Trò chơi này vừa có thể vào lúc bắt đầu học từ, hoặc cụm từ mới 
hơặc củng cố từ vựng đã học.
 Hình thức chơi: Cả lớp
 Luật chơi: Giáo viên lần lượt đưa hình ảnh từ vựng của bài học. Sau đó 
đưa ra các bóng bay, trong đó chứa các đáp án: a, b, c cho học sinh lựa chọn. 
Học sinh nào chọn đúng đáp án sẽ nhận được bông hoa điểm tốt. 9
 Luật chơi: Để củng cố vốn từ vựng các em đã học, giáo viên chia lớp 
thành hai nhóm. Nhóm nào vỗ đúng, nhanh, nhiều từ vựng mà giáo viên đưa ra ở 
trên bảng thì nhóm đó sẽ thắng. 
 Biện pháp 3: Sử dụng hiệu quả các biện pháp củng cố từ vựng
 Trước đây, theo cách dạy truyền thống, tôi thường cho các em học thuộc 
bằng cách ghi nhiều lần từ vựng trên giấy. Rồi lại, phản hồi từ vựng cũng bằng 
cách ghi ra giấy. Kết quả củng cố từ vựng như thế này khiến cho các em cảm 
thấy áp lực và sợ ghi chép từ vựng. Hơn nữa các em lại mau quên và không biết 
cách phát âm và vận dụng vốn từ vào các ngữ cảnh khác nhau.
 Thay vào đó tôi đã đa dạng hóa cách vận dụng vốn từ, biện pháp này giúp 
các em nhớ lâu hơn và vận dụng vốn từ tốt hơn trong các kĩ năng nghe, nói, đọc 
và viết. Với phương pháp này, tổi thường tổ chức cho các em các hoạt động đa 
dạng, tùy thuộc vào nội dung lên lớp của mỗi tiết học. Tôi thường phát phiếu 
cho các em làm cá nhân, có thể đầu giờ, sau khi học từ vựng hoặc sau khi học 
xong bài. Tôi thấy thực hiện phương pháp này giúp các em thấy được sự mới mẻ 
và thích thích trong việc học từ vựng. Thay vì, yêu cầu các em liệt kê ra các từ 
vựng mà các em đã học hôm trước hay mới vừa học. Tôi đã đưa các vốn từ đó 
vào các ngữ cảnh, tình huống, các trò chơi ô chữ, tô màu, nối tranh, hoặc tìm từ 
tương ướng với lời giải thích ...
 - Củng cố từ vựng theo chủ đề.
 *Thực hiện: 11
 Sau đó, tôi khuyến khích cá nhân của các em về nhà tự vẽ lại và tự hoàn 
thành sơ đồ tư duy theo chủ đề mà các em cùng nhóm bạn đã thực hiện tại lớp 
ngày hôm nay. 
Ví dụ:
 Sơ đồ tư duy về động vật Sơ đồ tư duy về cơ thể Sơ đồ tư duy về thức ăn
 - Củng cố từ vựng theo ngữ cảnh, hoặc hình ảnh minh họa.
 *Thực hiện:
 Những bài tập vận dụng từ vựng này tương đối dài, tôi thường phát phiếu 
trong các tiết ôn tập sau mỗi chủ đề.
 Ví dụ:
 Nhìn tranh, đọc và hoàn thành Nhìn tranh, đọc và hoàn thành câu
 đoạn hội thoại 13
 - Củng cố từ vựng bằng cách nối tranh với từ đúng.
 *Thực hiện:
 Với hình thức này tôi thường sử dụng trong hoạt động khởi động để kiểm 
tra từ vựng của bài cũ, hoặc sau khi học từ mới giúp cho việc kiểm tra từ vựng 
của các em sinh động hơn.
 Ví dụ
 - Củng cố từ vựng bằng cách điền từ đúng theo tranh.
 *Thực hiện:
 Đây cũng là một trong những phương pháp tôi thường sử dụng trong phần 
khởi động hoặc trong các tiết ôn tập.
 Ví dụ: 15
 - Củng cố từ vựng bằng cách hoàn thành tranh vẽ hoặc tự vẽ.
 *Thực hiện:
 Học sinh Tiểu học thích khám phá và sáng tạo, tôi thường sử dụng 
phương pháp này trong các đề án, sau đó trình bày trước lớp sau mỗi đơn vị bài 
học.
 Ví dụ:
 - Củng cố từ vựng bằng cách hoàn thành từ theo gợi ý.
 *Thực hiện:
 Đây cũng là phương pháp phổ biến tôi sử dụng để kiểm tra vốn từ vựng 
của các em. 17
 Luyện kỹ năng đọc hiểu Luyện kỹ năng viết
 Biện pháp 5: Cung cấp thêm nguồn tài liệu bổ trợ nâng cao vốn từ
 Trước đây, nguồn tài nguyên học tập môn Tiếng Anh của các em còn hạn 
chế. Hầu hết các em chỉ học theo một giáo trình, một bộ sách nhất định. Việc 
này cũng hạn chế đến kiến thức về vốn từ của các em. 
 Nhằm giúp học sinh tiếp nhận và tìm hiểu môn tiếng Anh ngoài việc giảng 
dạy tại lớp tôi đã cung cấp cho học sinh những tên sách cần thiết để học sinh tìm 
đọc ở thư viện, hoặc các em có thể tự mua. Đặc biệt là các phần mềm học 
online rất hữu ích như là Future Lang, Alokiddy, Monkey ... 19
xuyên, kịp thời tuyên dương động viên cũng như nhắc nhở các em hoàn thành 
tốt hơn nữa việc học của mình.
 Rèn luyện thói quen học tập là một bước quan trọng tạo nên cho các em ý 
thức tự học, tự rèn luyện. 
 Rèn luyện thói quen tự học ở nhà Thực hành vốn từ ở trường
 Biện pháp 7: Tổ chức ôn tập cho các em tham gia hoạt động câu lạc 
bộ Tiếng Anh của trường và tham gia hội thi Olympic Tiếng Anh cấp 
Huyện. 
 Hoạt động câu lạc bộ Tiếng Anh nhằm góp phần đổi mới hình thức và 
phương pháp dạy học, đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá năng lực và 
kết quả rèn luyện của học sinh, nâng cao chất lượng dạy và học Tiếng Anh trong 
nhà trường.
 Đây là sân chơi nhằm phát triển bốn kỹ năng: nghe, nói, đọc và viết cho học 
sinh thông qua các hình thức như là hội thi rung chuông vàng, thi vẽ tranh theo 
chủ đề, thuyết trình và trả lời các câu hỏi, trò chơi “Ai là triệu phú”, “Chiếc nón 
kì diệu” 
 *Thực hiện:
 Tôi bồi dưỡng và ôn tập cho các em và các chiều thứ tư và sáng thứ bảy 
hằng tuần. Vận dụng vốn từ vào các kĩ năng giao tiếp, nghe, đọc hiểu và viết 21
thường xuyên trao đổi với đổng nghiệp trong và ngoài giờ dạy để học hỏi và đúc 
rút kinh nghiệm cần thiết để áp dụng trong quá trình giảng dạy.
 Học sinh đã được học môn Tiếng Anh chính thức từ năm lớp 1,2 (Tự chọn) 
và lớp 3,4,5 (chính thức). Đa số các em yêu thích môn học này. Các em có tinh 
thần học hỏi và tính hiếu kì rất cao, có tinh thần tự giác và tích cực trong học 
tập.
 Trong những năm gần đây các kì thi giao lưu Olympic tiếng Anh cấp huyện 
được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo nên các em có cơ hội để gặp gỡ, giao 
lưu, học hỏi và thể hiện sự cố gắng của bản thân trên lĩnh vực môn Tiếng Anh.
 b. Khó khăn 
 Với đặc điểm của trường học có học sinh chủ yếu là vùng nông thôn miền 
núi thì điều kiện để các em có đủ cho môn học này rất khó, như là máy tính, tài 
liệu ở thư viện cũng còn hạn chế, hay là các trung tâm Anh ngữ ở địa phương 
không có. Khi điều kiện học tập còn nhiều khó khăn thì đa số các em chưa mạnh 
dạn chưa được tự tin khi tham gia các hoạt động trong môi trường Tiếng Anh 
của mình. Hơn nữa các em ở bậc học này vẫn còn chưa ý thức được tầm quan 
trọng của việc học Tiếng Anh.
 Khả năng học sinh Tiểu học làm được các bài đọc hiểu, hiểu được các bài 
tập nghe hay hoàn thành các bài tập ngữ pháp, và sử dụng từ vựng trong việc 
trình bày chủ đề của các em còn hạn chế. Các em tiếp thu từ vựng rất nhanh 
nhưng cũng mau quên. Đa số các em chưa biết cách học từ vựng để việc học 
Tiếng Anh có hiệu quả cao hơn.
 Trước khi áp dụng biện pháp giúp học sinh Tiểu hoc học tốt từ vựng môn 
Tiếng Anh, tôi đã tiến hành quan sát, giao bài tập về khả năng nắm từ vựng của 
các em. Kết quả như sau:
 Đầu năm học 2023-2024
 Khối Tổng số Sử dụng thành Nắm được Hoàn toàn không 
 lớp học sinh thạo nghĩa từ khoảng 50% ngữ nắm được nghĩa 
 vựng trong các nghĩa từ vựng từ vựng trong các 23
 - Do ảnh hưởng của thời kì hội nhập, của mạng Internet, của các trò chơi 
điện tử, đặc biệt những năm học trước đây đại dịch Covid 19 đã ảnh hưởng 
không nhỏ đến các em học sinh, ít đọc sách, ít học bài, ít tìm hiểu. 
 - Các em sinh sống ở vùng nông thôn nên không có môi trường cho các em 
nói Tiếng Anh, không có các Trung tâm Anh ngữ.
 Từ những thực trạng và nguyên nhân trên, trong quá trình giảng dạy cùng 
với tổ chuyên môn và nhà trường, tôi đã cố gắng tìm ra các giải pháp để khắc 
phục khó khăn, giúp các em học và vận dụng tốt vốn từ vựng vào các kĩ năng 
nghe, nói, đọc và viết Tiếng Anh tốt hơn nhằm nâng cao chất lượng dạy và học 
của bộ môn này.
 2.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm 
hiện tại:
 Qua nhiều năm giảng dạy Tiếng Anh ở bậc tiểu học nói chung và giảng dạy 
từ vựng nói riêng, tôi nhận thấy phương pháp cũ theo hình thức thầy đọc trò 
chép, và theo phương pháp dịch, học sinh học rất thụ động. Kêt quả dạy học của 
phương pháp cũ khiến các em thấy nhàm chán, áp lực khi phải viết ra vở hoặc 
giấy nhiều lần để thuộc từ vựng. Thêm vào đó các em không có cơ hội để vận 
dụng vốn từ của mình vào các ngữ cảnh khác nhau, không có cơ hội trình bày, 
áp dụng vào các kĩ năng của môn Tiếng Anh vì vậy ảnh hưởng không nhỏ đến 
chất lượng học tập của môn học này.
 Từ đó người dạy như tôi đã sử dụng các thủ thuật khác nhau để giới thiệu 
từ mới hoặc kết hợp nhiều thủ thuật để giới thiệu một từ mới. Sau khi cung cấp 
vốn từ cho các em, tôi đã cho các em củng cố và vận dụng vốn từ đó trong ngữ 
cảnh giao tiếp cụ thể và sinh động, như một công cụ phát triển các kỹ năng: 
nghe, nói, đọc và viết của môn học. Những biện pháp này đã giúp cho việc dạy 
và học từ vựng có hiệu quả hơn và giúp học sinh nhớ từ lâu hơn. Học sinh có thể 
vận dụng các vốn từ trên lớp một cách gần gũi và tự nhiên và kích thích nhu cầu 
sử dụng từ mới trong việc học ngôn ngữ Tiếng Anh. Cụ thể là
 - Đa dạng hóa phương pháp dạy từ vựng