Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy tốt môn Tin học Lớp 3 theo chương trình sách giáo khoa mới

 1. Lý do chọn đề tài
 Ngày nay sự phát triển vượt bậc của công nghệ thông tin đã tác động 
không nhỏ đến đời sống con người. Máy tính được sử dụng rộng rãi trong mọi 
lĩnh vực của đời sống, từ học tập, sản xuất, kinh doanh đến dịch vụ, giải trí, 
Việc học tập và sử dụng máy tính trở thành vấn đề thiết yếu.
 Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Bộ Giáo dục và Đào tạo 
đã đưa môn Tin học vào trong các nhà trường ngay từ bậc Tiểu học, học sinh 
được tiếp xúc với môn Tin học để làm quen dần với lĩnh vực công nghệ thông 
tin, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp 
tiếp theo. 
 Môn Tin học giữ vai trò chủ đạo trong việc chuẩn bị cho học sinh khả 
năng tìm kiếm, tiếp nhận, mở rộng tri thức và sáng tạo trong thời đại thông 
tin, kết nối và toàn cầu hóa; hỗ trợ đắc lực học sinh tự học và tập nghiên cứu; 
tạo cơ sở vững chắc cho việc ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, phục vụ phát 
triển nội dung kiến thức mới, triển khai phương thức giáo dục mới và hiện đại 
cho tất cả các môn học.
 Ở bậc Tiểu học, các em bắt đầu được học Tin học, được làm quen với 
máy tính, bước đầu giúp các em học sinh có những hiểu biết cơ bản về máy 
tính, hình thành một số phẩm chất và năng lực cần thiết, có ý thức thói quen 
sử dụng máy tính trong hoạt động học tập và lao động, giải trí, ứng dụng vào 
học tập để học tốt hơn các môn học khác, học sinh có ý thức tìm hiểu CNTT 
trong các hoạt động xã hội cũng như công việc sau này. 
 Tuy môn Tin học hiện nay vẫn là môn học tự chọn, nhưng theo dự thảo 
Chương trình giáo dục phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì tới đây môn 
Tin học sẽ trở thành môn học bắt buộc, vì thế mà giáo viên chúng ta không 
thể lơ là, thiếu nhiệt huyết, đây chính là môn học nền tảng cho khả năng phát 
triển về ứng dụng kĩ thuật cho các em sau này.
 Năm học 2018-2019 là năm học thứ hai trường Tiểu học Nguyễn Khắc 
Nhu áp dụng chương trình sách giáo khoa Tin học mới của Bộ giáo dục và 
 2 * Đối tượng nghiên cứu
 - Môn Tin học lớp 3.
 - Học sinh khối lớp 3 trường Tiểu học Nguyễn Khắc Nhu.
* Phương pháp nghiên cứu
 Tổ chức cho học sinh học tập cộng tác theo tiến trình giải quyết vấn đề 
nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục định hướng tiếp cận năng lực học sinh theo 
đánh giá của Thông tư 22.
 4 Windows 7, Office 2007, được kết nối Internet đáp ứng đúng theo chương 
trình sách giáo khoa Tin học mới.
 - Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Tin học, giáo viên được 
đào tạo đúng chuyên ngành về tin học, được tập huấn dạy học theo chương 
trình sách giáo khoa mới ngay từ khi áp dụng chương trình sách hướng dẫn 
học tin học.
 - Môn Tin học là môn học trực quan, sinh động nên các em học sinh đón 
nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng.
2.2.2. Khó khăn
 - Nhà trường đã có một phòng máy vi tính để cho học sinh học 
nhưng vẫn còn hạn chế về số lượng cũng như chất lượng (phòng máy có 14 
máy tính hoạt động được), mỗi khi thực hành có tới 2 - 3 em ngồi chung một 
máy nên các em không có nhiều thời gian để thực hành làm bài tập một cách 
đầy đủ. Hơn nữa máy tính cấu hình máy thấp, máy đã cũ, chất lượng không 
còn tốt nên hay hỏng hóc, ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học sinh.
 - Đa số các em học sinh chỉ được tiếp xúc với máy vi tính ở trường, do 
đó sự tìm tòi và khám phá máy vi tính với các em còn hạn chế, học sinh được 
thực hành ít nên thao tác thực hành còn chậm. Một số học sinh tỏ thái độ thờ 
ơ với môn học vì thực tế đời sống dân trí còn nghèo, hầu hết là con em thuần 
nông nên điều kiện để phụ huynh tập trung đầu tư cho học tập của các em còn 
hạn chế, điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần học tập của các em.
 - Một số bậc phụ huynh coi nhẹ môn học điều đó ảnh hưởng ít nhiều đến 
chất lượng giảng dạy và học tập của giáo viên, học sinh nhà trường.
 - Giáo viên Tin học phải kiêm nhiệm nhiều việc khác như: phụ trách 
Cổng thông tin điện tử nhà trường, phụ trách các phần mềm: Smas, cơ sở dữ 
liệu, phổ cập nên chưa tập trung được vào công việc giảng dạy.
 6 - Phần Internet: giúp em tìm kiếm thông tin, giải trí, và có thể hỗ trợ học 
tập tất cả các môn học khác.
 - Phần mềm Em tập vẽ (Paint): Học sinh ứng dụng vào môn học Mỹ 
thuật để vẽ, giúp học sinh rèn luyện sự khéo léo, tính kiên trì, cẩn thận và tính 
thẩm mĩ.
 - Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ các môn học như 
môn Tiếng việt, tập làm văn để trình bày đoạn văn bản sao cho phù hợp, đúng 
cách, làm các phép tính, ... 
 - Phần mềm thiết kế bài trình chiếu: Học sinh ứng dụng cả môn Mỹ 
thuật, tập làm văn, tự nhiên xã hội, vận dụng cả những hiểu biết về kiến thức 
xã hội và cuộc sống vào bài học. Rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo, 
khả năng thẩm mỹ và tự tin thuyết trình trước nhiều người.
2.3.2. Giáo viên thiết kế bài dạy phù hợp với nội dung sách Hướng dẫn học Tin học 
lớp 3
 Vì học sinh lớp 3 mới bắt đầu làm quen với máy tính nên việc thiết kế 
bài dạy phù hợp làm cho các em thấy hứng thú với môn học ngay từ đầu. Khi 
thiết kế bài cần chú trọng tổ chức cho học sinh tự học và học tập cộng tác, 
hoặc thiết kế bài dạy học theo tiến trình giải quyết vấn đề.
 Để thực hiện mục tiêu hình thành, phát triển toàn diện phẩm chất và 
năng lực cho học sinh, giáo viên Tin học cần lưu ý thực hiện một số yêu cầu 
như sau:
 - Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực để hình thành kiến thức 
cốt lõi và các kĩ năng thực hành nhằm phát triển năng lực tin học cho học 
sinh; vận dụng tốt các phương pháp trực quan, phát hiện và giải quyết vấn đề, 
thực hiện dạy học tích hợp. 
 - Tổ chức học tập cộng tác theo tiến trình giải quyết vấn đề định hướng 
phát triển năng lực học sinh. Chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền 
 8 sự chuẩn bị chu đáo về giáo án và các đồ dùng, phương tiện dạy học thì sẽ 
vững tin hơn khi lên bục giảng. 
 * Chuẩn bị đồ dùng dạy học đầy đủ trước khi lên lớp:
 - Với môn Tin học, máy tính và máy chiếu là điều kiện không thể thiếu. 
Giáo viên phải kiểm tra toàn bộ hệ thống máy tính đảm bảo các máy hoạt 
động được trước khi lên lớp, nếu máy hỏng giáo viên sửa được thì sửa ngay, 
nếu giáo viên không sửa được thì báo ngay cho Ban giám hiệu tìm cách sửa 
chữa kịp thời cho học sinh học.
 - Máy tính phải cài đặt sẵn các phần mềm đúng chương trình học theo 
sách giáo khoa.
 - Giáo viên phải chuẩn bị sẵn các bài tập mẫu cho học sinh quan sát.
 * Chuẩn bị giáo án trước khi lên lớp:
 - Nghiên cứu tài liệu và xác định nội dung dạy học:
 + Nghiên cứu yêu cầu các bài học trong kế hoạch dạy học cả năm, 
nghiên cứu kĩ sách giáo khoa và các tài liệu có liên quan tới bài đó.
 + Xác định mối liên quan của bài học với bài trước và bài sau.
 + Xác định cụ thể mục tiêu bài học, mức độ yêu cầu về 3 mặt: Kiến 
thức cơ bản, kĩ năng thực hành, phát triển tư duy và khả năng suy luận.
 + Lựa chọn những phương pháp dạy học cụ thể và chuẩn bị các 
phương tiện tương ứng. Đặc biệt cần lựa chọn một số bài tập ở lớp và ở nhà 
(có hướng dẫn những chỗ cần thiết nhất là đối với những học sinh yếu). Xác 
định bài tập bắt buộc và bài tập làm thêm (chia thành 2 loại cho học sinh 
trung bình và học sinh khá giỏi). Tự để học sinh thực hành những kiến thức 
đã học sau đó hướng dẫn cho các em thực hành những bài tập khó hơn và gợi 
ý khả năng tư duy sáng tạo của học sinh.
 + Khi soạn bài phần hoạt động ứng dụng, mở rộng, giáo viên có thể gợi 
ý cho các em làm tại lớp hoặc cũng có thể giao cho học sinh làm bài tập ở 
nhà, tuy nhiên khi giao các bài tập phần này phải luôn chú ý tới tính vừa sức 
với mỗi học sinh.
 10 A B
 Nháy chuột Nhấn nút phải chuột rồi thả ngón tay ra 
 Nháy đúp chuột Nhấn nút trái chuột rồi thả ngón tay ra 
 Nháy nút phải chuột Nhấn và giữ nút trái chuột trong khi di chuyển 
 chuột đến một vị trí khác rồi thả ngón tay ra
 Kéo thả chuột Nhấn nút chuột trái liên tiếp hai lần rồi thả 
 ngón tay ra
Ví dụ 3: Điền Đ vào ô vuông câu đúng nghĩa hoặc S vào ô vuông câu sai 
nghĩa.
Là một bộ phận của máy tính để bàn?
 A) Màn hình 
 B) Bàn phím 
 C) Chuột máy tính 
 D) Máy chiếu 
Ví dụ 4: Để vẽ được hình như mẫu dưới đây, em hãy sắp xếp các bước bên 
dưới theo thứ tự đúng?
 1. Chọn màu vẽ, chọn nét vẽ
 2. Chọn công cụ vẽ đường cong trên hộp công cụ
 3. Vẽ cuống lá, gân lá
 4. Vẽ hai đường cong để tạo thành lá
 12 Ngoài đánh giá thường xuyên học sinh, giáo viên còn đánh giá định kì 
vào cuối học kì 1 và cuối năm học, căn cứ vào quá trình đánh giá thường 
xuyên, chuẩn kiến thức, kĩ năng để đánh giá học sinh hoàn thành tốt, hoàn 
thành, chưa hòa thành theo đúng thông tư 22.
2.3.5. Chú ý đến phong cách, thái độ học tập và khả năng nhận thức của từng 
học sinh, nhất là học sinh yếu
 Kết quả của việc học dựa trên khả năng học sinh tập trung và tiếp thu 
kiến thức mới thông qua việc xử lí thông tin. Cách xử lí khác nhau dẫn dến có 
nhiều học sinh có phong cách, thái độ học tập khác nhau, vì vậy giáo viên cần 
lên kế hoạch và tổ chức các hoạt động dạy - học cho phù hợp với tất cả các 
đối tượng học sinh. Quan tâm đến từng đối tượng học sinh, nhất là những học 
sinh yếu, những học sinh còn lúng túng nhút nhát khi thực hành.
 Từ thực tế giảng dạy ở trường tôi nhận thấy phần đông học sinh lớp 3 bắt 
đầu được học Tin học đều yêu thích môn học. Bên cạnh đó vẫn có một số em 
rất thờ ơ, thậm chí chán nản, sợ thực hành, sợ làm hỏng máy, điều này khiến 
cho tiết học trở nên nặng nề, không hứng thú. Vì vậy việc khắc phục tâm lý 
cho học sinh là hết sức cần thiết. Dựa vào tâm lý của học sinh là thích khen 
ngợi, động viên và hay tò mò nên trước hoạt động thực hành, tôi thường cho 
các em học sinh khá giỏi thực hành trước, để các em khác xem và tự tin rằng 
bạn làm được mình cũng làm được. Phân tích cho các em thấy được sự cần 
thiết phải biết thực hành trên máy tính, động viên các em ai cũng có thể làm 
đúng và nhanh được như bạn. Vì thế sự căng thẳng và chán nản trong mỗi giờ 
học được giảm bớt đi, các em đã có hứng thú hơn với các tiết học. Sau đó 
trong những bài học tôi khuyến khích các em tự làm lại toàn bộ nội dung bài 
thực hành để các em thành thạo hơn.
 Để nắm được đối tượng học sinh ngay từ đầu năm học, tôi quan sát để ý 
phát hiện xem những em nào có năng khiếu, những em nào còn gặp khó khăn, 
tìm ra nguyên nhân, hướng giải quyết kịp thời cần bổ sung hoặc sửa chữa ở 
 14 Kết quả là hầu như em nào cũng rất hứng thú và say mê học môn Tin 
học. Hết thời gian thực hành đã hoàn thành bài tập trong đó có nhiều bài của 
các em sẽ được chiếu lên máy chiếu cho cả lớp quan sát và chia sẻ cùng nhau. 
 Bằng những biện pháp như vậy tôi thấy học sinh trường tôi đặc biệt là 
học sinh lớp 3 có rất nhiều tiến bộ trong học tập môn Tin học, các em phát 
triển cả về tâm lý và năng lực bản thân. Khi các em có niềm say mê học tập 
thì việc truyền thụ kiến thức sẽ thuận lợi hơn, giờ học sổi nổi và hiệu quả hơn.
2.3.6. Tạo môi trường học tập thoải mái
 - Một môi trường học tập thoải mái và thú vị hỗ trợ rất nhiều cho quá 
trình dạy và học. Đó là môi trường có các hoạt động và nội dung phù hợp, ý 
nghĩa đối với học sinh, giúp các em hiểu hơn về mục đích học tập. Trong môi 
trường đó, giáo viên chia sẻ với học sinh mục tiêu học tập và kết quả mong 
đợi, động viên các em học tập tốt để đạt được mục tiêu đó. 
2.3.7. Ra bài tập phù hợp, liên hệ với một số môn học khác
 Ra bài tập phù hợp với nội dung của bài học, liên hệ với một số môn 
học khác trong chương trình học của các em. Gắn nội dung bài giảng với các 
tình huống thực tiễn, các kiến thức liên môn; kết hợp các hoạt động học tập 
trong giờ lên lớp với các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các hoạt động trải 
nghiệm.
 Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, 
ngoài ra giáo viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn 
lại và vận dụng vẽ một cách có hệ thống.
 Ví dụ: Trong bài học Tô màu, hoàn thành tranh vẽ giáo viên sẽ đưa ra 
yêu cầu bài tập từ dễ đến khó để học sinh có thể tiếp cận, làm quen và hoàn 
thành bài tập của mình.
 16