Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ thuật

 2
phạm giỏi. Sự thành công trong dạy Mỹ thuật là dựa vào phương pháp, cách dẫn 
dắt, tổ chức của thầy, nhưng không được áp đặt làm thay. Người thầy phải xác 
định đúng đắn nội dung biện pháp để đạt tới mục tiêu bài học khơi dậy ở học 
sinh sự say mê sáng tạo, tìm hiểu kiến thức, nghĩa là có phương pháp giảng dạy 
tốt.
 - Năng khiếu: Năng khiếu là mầm mống của tài năng. Nếu phát hiện và bồi 
dưỡng kịp thời một cách khoa học thì sẽ trở thành tài năng, nếu không phát hiện 
và không được bồi dưỡng thì nó sẽ bị thui chột đi .
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: 
 - Mục tiêu của đề tài tạo cho các em thật sự ham thích, hứng thú, say mê học 
tập đối với môn Mĩ thuật. Thông qua tranh ảnh sinh động giúp các em tiếp thu 
kiến thức một cách nhẹ nhàng. Giúp cho học sinh yếu dễ tiếp thu bài, còn các 
em khá giỏi có điều kiện vươn lên trong học tập, kích thích óc tò mò khám phá 
vẻ đẹp. Trong sách giáo khoa có các kênh hình ở từng bài phù hợp với từng nội 
dung. 
 - Với mục tiêu và ý nghĩa đó, thôi thúc tôi, phải làm gì? làm như thế nào? để 
tìm ra những phương pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mỹ thuật. 
Những năm đầu trong ngành, ngoài việc tự học, tự bồi dưỡng tôi còn phải học 
hỏi rất nhiều ở đồng nghiệp về phương pháp giảng dạy cũng như kiến thức 
chuyên ngành. Qua nhiều năm công tác, chút kinh nghiệm ít ỏi, tôi thấy để đạt 
được chất lượng và hiệu quả trong công tác bồi dưỡng học sinh năng khiếu, 
cũng như đảm bảo lượng kiến thức truyền tải đến học sinh một cách tốt nhất 
chúng ta cần kết hợp nhiều yếu tố như: Sự chuẩn bị giáo án, phương pháp sư 
phạm, trong đấy phương pháp bồi dưỡng học sinh là vô cùng quan trọng và 
mang tính quyết định. 
 - Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm làm tốt công tác giảng dạy và bồi dưỡng 
học sinh năng khiếu môn Mỹ thuật của trường TH.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
 - “Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ thuật” 
* Đối tượng khảo sát
 - Học sinh Trường Tiểu học Tản Lĩnh - Ba Vì - Hà Nội.
* Đối tượng thực nghiệm.
 - Học sinh Trường Tiểu học Tản Lĩnh - Ba Vì - Hà Nội.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.
4.1. Nghiên cứu những vấn đề lí luận có liên quan
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 4
tiết, tiếp tục có sự thay đổi, đổi mới cho phù hợp ở những tiết học, mỗi giai 
đoạn cũng đều so sánh, tổng kết để rút kinh nghiệm chung.
5.5. Phương pháp luyện tập thực hành
 - Trong mỗi tiết dạy mĩ thuật không thể thiếu được hoạt động thực hành, qua 
luyện tập thực hành giáo viên biết được học sinh có thực hiện được các kĩ năng 
tạo hình, kĩ năng hợp tác nhóm của mỗi học sinh trong lớp hay không. Từ đó 
giáo viên hướng dẫn cụ thể đến từng đối tượng, nhóm học sinh để các em có thể 
đạt được kĩ năng tạo hình theo yêu cầu bài học. 
6. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu.
6.1 Phạm vi nghiên cứu.
 - Đề tài được nghiên cứu áp dụng qua thực tế giảng dạy ở Trường Tiểu học 
Tản Lĩnh - Ba Vì - Hà Nội.
 - Đề tài “Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ thuật” áp 
dụng trong năm học 2021 - 2022 và những năm học tiếp theo.
6.2. Kế hoạch nghiên cứu.
 - Thời gian thực hiện đề tài từ tháng 9 năm 2021 đến hết tháng 4 năm 2022 
cụ thể:
 + Từ tuần 1 tháng 9 năm 2021 tiến hành điều tra khảo sát thực trạng.
 + Từ Tuần 2 tháng 9 bắt đầu đưa vào thực nghiệm.
 + Tháng 5 năm 2022 tổng kết rút kinh nghiệm và hoàn thiện đề tài.
 PHẦN II . NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN 
ĐỀ
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Một số căn cứ khoa học
1.1.1 Căn cứ vào mục tiêu giáo dục Tiểu học
 “Giáo dục tiểu học nhằm hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển về 
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, phẩm chất, năng lực của học sinh; chuẩn bị 
cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”.
 Trích: Điều 29 luật giáo dục năm 2019.
 1.1.2. Căn cứ vào đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học
 - Do đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh Tiểu học còn ham chơi, khả 
năng tập trung, chú ý các sự vật còn hạn chế, năng lực sử dụng ngôn ngữ chưa 
thật phát triển, tư duy logic còn rất hạn chế, việc diễn đạt ngôn ngữ còn khó 
khăn, tự mình xem xét vấn đề, tự mình tìm tòi cách giải quyết vấn đề, tự mình 
kiểm tra lại kết quả còn hạn chế  nên phần giới thiệu thuyết trình sản phẩm 
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 6
 CHƯƠNG 2 : ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG
2.1. Một vài nét về đặc điểm chung và thực trạng.
2.1.1. Đặc điểm chung của nhà trường.
 Năm học 2021– 2022, trường có 1450 học sinh/41 lớp. Ban giám hiệu 
nhà trường làm việc có kế hoạch, tổ chức triển khai, kiểm tra đánh giá sâu sát, 
thực chất và đổi mới. Tập thể đội ngũ giáo viên nhiệt tình trong công tác giảng 
dạy, có tinh thần trách nhiệm cao, yêu nghề, gắn bó với trường lớp. Trình độ 
nghiệp vụ sư phạm đa số đạt trên chuẩn đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục. 
Trường đã tạo được sự tín nhiệm, niềm tin của học sinh và phụ huynh. Công tác 
xã hội hóa giáo dục của nhà trường được phụ huynh nhiệt tình ủng hộ. Tuy 
nhiều khó khăn thiếu thốn nhưng với sự tâm huyết trong việc giáo dục học sinh, 
đặc biệt là sự quan tâm đến chất lượng đại trà, chất lượng hai môn Toán và 
Tiếng Việt, quan tâm đặc biệt đến đối tượng học sinh chưa hoàn thành các môn 
học cho nên hoạt động giáo dục của nhà trường vẫn luôn đạt yêu cầu cấp trên 
giao phó.
2.1.2. Đặc điểm của học sinh trong trường.
 - Trường Tiểu học Tản Lĩnh có 5 khối lớp với tổng số 1450 học sinh. Người 
dân chủ yếu làm nghề nông, bố mẹ đi lao động nên đa phần các em ít được tiếp 
xúc với các loại hình nghệ thuật. Đối với học sinh tiểu học việc học mĩ thuật 
nhất là kĩ năng tạo hình sản phẩm và cảm thụ Mĩ Thuật các em cần phải nắm 
được những kiến thức, kĩ năng cơ bản của bài học. Vì vậy giáo viên phải từng 
bước giúp các em có được sự tự tin từ đó giúp các em phát triển khả năng tạo 
hình sản phẩm, thuyết trình, tự tin nói trước đám đông, tự tin nói lên cảm xúc 
của mình về một tác phẩm.
2.1.3. Một số những thuận lợi và khó khăn
 * Thuận lợi
 - Được sự quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường cùng đồng 
 nghiệp. Trong quá trình dạy học, tôi nhận thấy các em rất say mê học môn 
 mỹ thuật, say mê vẽ, làm bài đầy hứng khởi.
 - Số đông học sinh chăm ngoan, có ý thức vươn lên vượt khó trong học tập 
và tu dưỡng.
 - Nhà trường đã có phòng học riêng của môn học.
 * Khó khăn
 - Năm học 2021 -2022 vì tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp học sinh 
không đến trường học nên rất khó khăn cho việc dạy và bồi dưỡng học sinh có 
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 8
 - Một số em còn có thái độ xem thường môn mĩ thuật coi đó là môn phụ. 
Dường như các em không học, không tìm hiểu thậm chí có cả những em không 
làm bài dẫn đến hậu quả các em không nắm được các kiến thức cơ bản là hiện 
tượng khá phổ biến trong thực tế ở lớp, ở trường học nói chung và ở trường 
Tiểu học nói riêng..
* Về phía giáo viên
 - Giáo viên chưa đi sâu nghiên cứu, các hình thức dạy còn đơn điệu, khô 
cứng. Giáo viên chưa linh hoạt trong mỗi giờ học. Chưa chú trọng việc hướng 
dẫn học sinh nắm trắc bố cục và thể hiện màu sắc trong bài vẽ.
* Về phía phụ huynh học sinh.
 - Xu thế chung hiện nay đa số phụ huynh học chỉ quan tâm đến việc học hai 
môn Toán và Tiếng Việt, Tiếng Anh của con em mình. Còn các môn học khác 
trong đó có môn Mĩ thuật thì coi là môn phụ, không cần thiết phải học. Hầu hết 
các bậc phụ huynh chỉ nhắc nhở các con học bài, làm bài của môn toán và Tiếng 
Việt, Tiếng Anh. Hơn nữa nhiều bố mẹ lại định hướng nghề nghiệp cho con quá 
sớm. Tiêm vào con trẻ tư tưởng “Học mỹ thuật để làm gì? Học toán, Tiếng Việt 
, Tiếng Anh để sau này còn thi đại học, có cái nghề,” Chính vì lẽ đó học sinh 
có thêm thời cơ để sao nhãng và quên đi việc học, tìm hiểu về môn Mĩ thuật. Từ 
đó dẫn đến tình trạng đa số học sinh hiện nay không học - không biết - không 
thích bộ môn Mĩ thuật.
* Nguyên nhân khách quan
 - Do ảnh hưởng của dịch bệnh covid19, thời kì hội nhập, của phim truyện 
nước ngoài, mạng Internet, các trò chơi điện tử,.đã ảnh hưởng không nhỏ đến 
học sinh thiếu động cơ, thái độ học tập, sao nhãng việc học hành, ít đọc sách, ít 
học bài, ít tìm hiểu ,nhất là bộ môn Mĩ thuật. Vì những lý do nêu trên nên mỗi 
khi dạy giáo viên thường cứng nhắc, rập khuôn. Với vài ba câu hỏi khô khan 
ngắn gọn, thậm chí còn giới thiệu qua loa trong ít phút rồi ra bài tập cho học 
sinh thực hành. Đây là phương pháp dạy học kém hiệu quả, không còn phù hợp 
và không đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục. Để khắc phục những khó 
khăn và tồn tại nêu trên tôi xin đưa ra một số "Một số biện pháp bồi dưỡng học 
sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật”
2.6. Đề xuất các giải pháp
- Giải pháp 1: Bồi dưỡng kĩ năng quan sát (so sánh, đối chiếu, phân tích, đánh giá, áp 
dụng).
- Giải pháp 2: Bồi dưỡng kĩ năng xác định bố cục, mảng chính, mảng phụ.
- Giải pháp 3: Bồi dưỡng kĩ năng vẽ phác hình, chỉnh hình. 
- Giải pháp 4: Bồi dưỡng kĩ năng vẽ đậm nhạt, vẽ màu.
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 10
 Hình 1
3.2.3 Giải pháp 3: Bồi dưỡng kỹ năng vẽ hình, chỉnh hình
3.2.3.1. Mục tiêu
 - Kĩ năng này giúp học sinh nắm bắt được đặc điểm, hình dáng sự vật, sự 
việc...
3.2.3.2. Cách tiến hành
 - Bồi dưỡng kỹ năng vẽ hình: Trên cơ sở kết quả quan sát nắm bắt được đặc 
điểm hình dáng hiện tượng sự vật, sự việc, con người đã được lựa chọn, sử dụng 
trí nhớ hoặc tư liệu các em vẽ lại hình trên giấy cho đúng đặc điểm, hình dáng, 
hiện tượng, sự vật, sự việc, nhân vật phác hình từ khái quát, tổng thể đến chi 
tiết. 
 Hình 2.
* Bồi dưỡng kỹ năng chỉnh hình: Hình vẽ đã được xác định, học sinh biết cách 
so sánh, đối chiếu, chỉnh sửa lại hình cho cân đối về tỷ lệ, đặc điểm cơ bản của 
màu, của hình tượng nhân vật.
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 12
này bằng cách yêu cầu các em sưu tầm tư liệu, tranh ảnh, đọc sách giáo khoa có 
liên quan đến nội dung bài học trên các kênh thông tin. 
4. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp.
 - Để hình thành và phát triển các kỹ năng trên, trong các bài dạy mỹ thuật 
giáo viên cần nghiên cứu kỹ nội dung của bài học để xác định mục tiêu cụ thể .
 - Trong bài cần hình thành kỹ năng nào? Mức độ đến đâu? phối hợp nhuần 
nhuyễn nhịp nhàng đồng bộ các phương pháp. Thảo luận nhóm, trực quan, 
luyện tập, đàm thoại gợi mở trong bài.
 - Thảo luận nhóm rất tối ưu. Các em sẽ học tập lẫn nhau trong lúc thảo luận. 
Trong các tiết dạy phương pháp trực quan là phương pháp thường xuyên, là 
nghệ thuật thị giác giúp các em cảm cái đẹp bằng mắt. Để cho các em nhanh 
chóng nắm bắt được bài và dễ hiểu hơn, giáo viên cần cố gắng sưu tầm nhiều 
tranh ảnh, bài vẽ của học sinh năm trước, bài vẽ đạt giải các kỳ thi, có cả bài tốt 
và chưa tốt. Phong phú về thể loại, đề tài, để nhằm làm rõ lý luận về bố cục.
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật 14
 - Sau khi nghiên cứu và sáng kiến vào giảng dạy của trường tôi, kết quả đạt 
như sau:
 + Học sinh tích cực tham gia các cuộc thi.
 + Nhiều bài dự thi của các em có chất lượng
 + Học sinh rèn được nhiều kĩ năng như quan sát, sắp xếp hình và kĩ năng vẽ 
màu.
 Kết quả cụ thể:
 + Hội thi vẽ tranh : Thiếu nhi thủ đô tích cực hưởng ứng phòng chống dịch 
Covid 19 do Sở văn hóa và thể thao thành phố Hà Nội tổ chức . Trong đó 1 học 
sinh đã đạt giải khuyến khích và được 1 giấy khen giải phong trào của toàn 
trường.
 + Hội thi vẽ tranh : Đội mũ xinh bảo vệ chúng mình có 7 tranh gửi huyện và đã 
có tranh gửi dự thi thành phố.
 - Sau khi vận dụng các phương pháp để phát triển bồi dưỡng học sinh năng 
khiếu tôi nhận thấy đạt được nhiều hiệu quả như:
 - Tiết kiệm được thời gian, tất cả học sinh cùng tham gia hoạt động. Giáo 
viên có thời gian quan tâm đến mọi đối tượng học sinh.
 - Trong thời gian qua bản thân tôi đã vận dụng phương pháp dạy học mới 
vào việc giảng dạy có hiệu quả và đã rút ra được một số kinh nghiệm;
 - Phải nắm vững phương pháp thực hiện.
 - Xác định đúng mục tiêu của bài học.
 - Khâu chuẩn bị trước khi lên lớp của giáo viên là vô cùng quan trọng, nó đòi 
hỏi giáo viên phải chuẩn bị kĩ lưỡng kế hoạch dạy học, lựa chọn những nội dung 
thực sự phù hợp với từng hoạt động và thiết kế được các hoạt động giúp các em 
lĩnh hội, khám phá kiến thức mới một cách tốt nhất. 
 - Khéo léo nhanh nhẹn tổ chức cho học sinh giới thiệu sản phẩm, chia sẻ cảm 
nhận của mình.
 - Trên đây là tất cả những việc mà tôi đã nghiên cứu và đang thực hiện nhằm 
nâng cao chất lượng dạy và học Mĩ thuật cho học sinh Tiểu học Tản Lĩnh. Tôi 
xin ý kiến đóng góp của các đồng chí trong ban giám khảo và các bạn đồng 
nghiệp.
 PHẦN III . KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 1. Kêt luận: 
 - Theo tôi đối với bộ môn Mĩ thuật bậc TH thì việc rèn luyện và phát triển 
các kỹ năng cơ bản cho học sinh là rất cần thiết. Môn Mĩ thuật cũng như các 
môn học khác đòi hỏi ở người học phải có kiến thức, sự đam mê ham thích. Để 
 Một số biện pháp bồi dưỡng học sinh năng khiếu môn Mĩ Thuật