Sáng kiến kinh nghiệm Lồng ghép các trò chơi vào dạy học các môn ở bậc Tiểu học

 2
 Từ xưa bên cạnh câu: “Không thầy đố mày làm nên” cha ông ta đã có câu: 
“Học thầy không tày học bạn”. Trong học tập hợp tác, mục tiêu hoạt động là 
chung của toàn nhóm nhưng mỗi cá nhân được phân công một nhiệm vụ cụ thể, 
trong nhóm mỗi cá nhân đều phải nỗ lực làm việc. Kết quả làm việc của từng 
nhóm được trình bày thảo luận trước lớp sẽ tạo một không khí thi đua hào hứng 
giữa các nhòm, đóng góp tích cực vào kết quả chung của bài học.
 Mô hình hợp tác trong xã hội đưa vào đời sống học đường có tác dụng chuẩn 
bị cho học sinh thích ứng với đời sống xã hội trong đó mỗi người sống và làm 
việc theo sự phân công hợp tác với tập thể cộng đồng, toàn cầu hóa xuất hiện nhu 
cầu hợp tác xuyên quốc gia, liên quốc gia. Vai trò năng lực hợp tác thực sự trở 
thành một mục tiêu đào tạo giáo dục nhà trường. Việc sử dụng trò chơi học tập 
trong dạy học là một yêu cầu bức thiết đặt ra đối với quá trình đổi mới phương 
pháp dạy học hiện nay ở tiểu học, nó phụ thuộc rất lớn vào sự đầu tư công sức, 
trí tuệ của người giáo viên trong việc chuẩn bị các điều kiện, phương tiện dạy học 
cũng như sử dụng và khai thác chúng. Trò chơi học tập là một hoạt động vừa nhẹ 
nhàng lại hiệu quả cho các em “Học mà chơi, chơi mà học”. Tiếp thu kiến thức 
nhẹ nhàng, khắc sâu, nhớ lâu, vận dụng vào thực tế cuộc sống dễ dàng.
 Do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc khai thác và sử dụng trò chơi học tập 
của nhiều giáo viên mà thực tế bản thân cho thấy còn nhiều hạn chế, chưa thể 
hiện tính ưu việt của nó, do chưa đổi mới phương pháp dạy học một cách triệt để; 
chưa coi trọng hoạt động học tập của học sinh là trung tâm của quá trình dạy học 
cho nên việc sửa dụng trò chơi học tập chưa phát huy hết tác dụng. Nhiều giáo 
viên tổ chức trò chơi trong học tập chưa khoa học, nên nhiều học sinh chưa thực 
sự làm việc chỉ dựa vào thành quả hoạt động của bạn khác. Việc tổ chức của giáo 
viên còn mang nặng tính hình thức nên nhiều nhóm học sinh làm việc sai mục 
đích dẫn đến không hoàn thành nhiệm vụ được giao; các thành viên trong đội 
chơi, trong lớp do tâm lý và thiếu tính tích cực nên dẫn đến mất đoàn kết. Nhiều 
học sinh còn bỡ ngỡ với hoạt động này, chưa mạnh giạn còn nể nang, tự ái cá 
nhân, chưa có ý thức tôn trọng ý kiến của bạn trong việc tham gia cho nên kết quả 4
học các môn ở bậc Tiểu học” để phục vụ cho việc Dạy - Học tốt hơn và chất 
lượng giáo dục ngày càng được nâng cao.
 3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
 3.2.1. Mục đích của giải pháp 
 Giúp cho các giáo viên có kĩ năng tốt nhất trong việc tổ chức các hoạt động 
trò chơi học tập để dạy học sinh trong các môn học, trong các bài học. Có kĩ năng 
tổ chức các hình thức trò chơi học tập cho phù hợp với từng nội dung, phân môn.
 Giúp học sinh qua hoạt động học tập là trò chơi để tiếp thu và hiểu bài tốt 
nhất đồng thời cũng hình thành cho các em về: Kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hoạt 
động tương tác giữa các cá nhân trong lớp thông qua trò chơi. Đối với học sinh 
Tiểu học, vui chơi vẫn là nhân tố quan trọng trong hoạt động của học sinh. Với 
nhiều cách chơi khác nhau sẽ giúp học sinh “học mà chơi, chơi mà học”. Học 
sinh thêm hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn. Vì thế cùng với các phương 
pháp khác, trò chơi học tập là phương pháp nhằm tích cực hoá đối tượng học sinh. 
 Trò chơi học tập là nhằm phát huy tính tích cực, tính chủ động, tính sáng tạo 
của học sinh trong học tập.
 Trò chơi nói chung và trò chơi học tập nói riêng giúp học sinh phát triển toàn 
diện về phẩm chất và năng lực. 
 Chỉ ra các kĩ năng trong việc tổ chức hoạt động dạy học trò chơi học tập. Nêu 
ra được ích lợi của việc tổ chức trò chơi học tập và chỉ ra các tiến trình trong việc 
áp dụng thực tế tổ chức trò chơi học tập cho các bài dạy, môn dạy. Chỉ ra được 
tiến trình tổ chức trò chơi, cách chơi, các bước tiến hành. Chỉ ra trình tự của hoạt 
động trò chơi và chuẩn bị đồ dùng dạy-học cần thiết cho hoạt động này.
 3.2.2. Nội dung của giải pháp 
 a) Tính mới, sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ
 Giúp cho các giáo viên trong trường nhận thấy được giá trị thực sự của việc 
cần có kĩ năng trong việc tổ chức trò chơi học tập để dạy các môn học, bài học; 
đồng thời làm cho các em học sinh thấy hoạt động học tập dạng trò chơi là hoạt 6
cho các em. Mặt khác trò chơi học tập là con đường thuận lợi để học sinh khắc 
sâu kiến thức khi học.
 Như vậy, trò chơi nói chung và trò chơi học tập nói riêng giúp học sinh phát 
triển toàn diện về phẩm chất và năng lực.
Bước 4: Các dạng trò chơi học tập.
 Có nhiều dạng trò chơi học tập, việc lựa chọn các dạng chơi học tập cho một 
bài cụ thể phụ thuộc vào mục tiêu nội dung bài.
 Trò chơi vận động đó là nhóm trò chơi yêu cầu học sinh tham gia phải vận 
động cơ thể để hoàn thành trò chơi.
 Trò chơi cá nhân đó là trò chơi cho từng em tham gia.
 Trò chơi tập thể đó là trò chơi cần nhiều người tham gia mới hoàn thành.
Bước 5: Phương tiện để tổ chức trò chơi học tập có hiệu quả.
 Địa điểm: Cần đủ không gian làm việc cho mỗi nhóm. Đủ các trang thiết bị 
cần thiết cho mỗi nhóm: như bàn làm việc, đồ dùng học tập để thực hiện nhiệm 
vụ được giao, các vật liệu trình diễn như bảng, phấn màu các loại, bút màu, giấy,...
 Các dụng cụ để hoạt động phù hợp môn học và hoạt động nhóm, các mô hình, 
các dụng cụ thí nghiệm, các dụng cụ học môn toán như phiếu học tập, tranh vẽ, 
thước, giấy nháp,...
 Bàn nghế phải tiện cho việc bố trí các nhóm học tập.
 Các phương tiện hiện đại như máy tính, máy chiếu, băng hình,...
Bước 6: Đánh giá trong việc tổ chức trò chơi.
 Đánh giá cho điểm cả nhóm: Điểm của mỗi cá nhân được nhận bằng điểm 
của nhóm.
 Đánh giá từng cá nhân: Giáo viên theo dõi hoạt động của từng cá nhân và 
nhận xét đánh giá cho từng cá nhân.
 Tự đánh giá: Mỗi nhóm chơi tự đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của 
nhóm mình và lượng hóa bằng điểm. Mỗi cá nhân dựa vào việc hoàn thành nhiệm 
vụ của mình để xác định điểm nhưng không vượt quá điểm của nhóm chơi.
Bước 7: Quy trình xây dựng và thiết kế trò chơi 8
 + Đồ dùng phục vụ trò chơi
 + Nêu luật chơi
 + Số người tham gia
 + Nêu cách chơi, cách tính điểm
 + Thời gian chơi
 b.4: Cách tiến hành trò chơi
 - Giới thiệu trò chơi, hướng dẫn cách chơi, phổ biến luật chơi.
 - Chơi thử (nếu cần).
 - Chơi thật.
 - Nhận xét, rút kinh nghiệm và tổng kết trò chơi.
 Giáo viên hoặc trọng tài là HS nhận xét về thái độ tham gia trò chơi của từng 
đội, những việc làm chưa tốt của các đội để rút kinh nghiệm.
 - Trọng tài công bố kết quả chơi của từng đội, cá nhân và trao phần thưởng 
cho đội thắng (nếu có).
 - Một HS hoặc GV nêu kiến thức, kỹ năng trong bài học mà trò chơi đã thể 
hiện.
 Ví dụ: Trò chơi thi đọc tiếp sức
 - Mục đích: Rèn kĩ năng đọc đúng và nhanh bài Tập đọc, luyện tác phong 
nhanh nhẹn, tập trung chú ý để phối hợp nhịp nhàng giữa các bạn trong nhóm với 
nhau khi đọc thành tiếng từng câu nối tiếp. 
 - Thời gian chơi: 5 – 7 phút 
 - Chuẩn bị: 
 + Một đồng hồ (bấm thời gian chơi) 
 + Chọn một học sinh làm trọng tài 
 - Chọn đội chơi: Chọn 3 đội chơi, mỗi đội có 5 em
 - Tổ chức chơi: 2 - 3 đội chơi lần lượt lên bảng đứng thành hàng ngang, quay 
mặt về phía các bạn; mỗi thành viên trong đội chơi cầm một quyển SGK đã mở 
sẵn (bài quy định sẽ đọc). 10
 Bước 8: Kĩ năng tổ chức hoạt động trò chơi học tập để thiết kế dạy các 
môn học cụ thể.
 Giải pháp: Trong trường Tiểu học hiện nay các môn học đều áp dụng tổ chức 
hoạt động trò chơi học tập được cả, nhưng giáo viên cần lựa chọn và xem xét xem 
bài nào, phần nào của bài mà tổ chức hoạt động trò chơi học tập để đem lại hiệu 
quả cao hơn các phương pháp khác thì mới nên làm chứ không nên làm tràn lan 
không hiệu quả.
 Giáo viên phải nắm chắc nội dung của giải pháp nói trên và cách tiến hành 
giải pháp để vận dụng đúng lúc đúng chỗ. Cần có sự chuẩn bị kĩ lưỡng, chú ý tới 
yếu tố cơ sở vật chất, không gian phòng học, đồ dùng dạy-học và đối tượng học 
sinh trong lớp.
 Biện pháp: Cần có các biện pháp linh hoạt nhưng vẫn đảm bảo cách thức 
hoạt động trò chơi học tập như: Tổ chức thành các trò chơi học tập; đóng kịch; 
cuộc thi; sưu tầm; biểu diễn; hái hoa dân chủ;Có thể tổ chức trong lớp học hoặc 
tổ chức ngoài trời, ngoài sân tuỳ thuộc vào yêu cầu của môn học-bài học; có 
những bài học có thể cần hoá trang, chuẩn bị phương tiện như loa máy, đèn chiếu, 
dụng cụ để vẽ,thì cần có đồ dung trực quan mang tính chính xác và khoa học 
đừng nên méo mó sẽ gây hiểu sai về nhân vật, về vấn đề cần đạt được. Quy định 
thành viên nam nữ trong đội chơi, yêu cầu nhanh, chính xác hay yêu cầu đúng, 
đẹp, an toàn, đều vui tươi, mỗi người chỉ được một lần, yêu cầu về giọng nói, 
trang phục, 
 Ví dụ: Môn Toán. BÀI 27: So sánh và xếp thứ tự các số tự nhiên (lớp 4)
 Tên trò chơi: “Đố bạn”
 - Mục tiêu: Tạo cảm xúc vui tươi, kết nối với chủ đề bài học. Giúp HS nhớ lại 
cách đọc và so sánh các số tự nhiên. 
 - Thời gian: Khoảng 2 phút.
 - Chuẩn bị: GV viết từng cặp số lên bảng: 212 785 và 221 785; 37 602 và 36 
602; 508 999 và 607 999 12
hạng, thừa số, số trừ, số bị chia). Thực hiện như vậy trong 4 lượt. Mỗi lần trả lời 
đúng, HS nhận được tràng pháo tay của các bạn.
 3.3. Khả năng áp dụng 
 Giải pháp này được miêu tả chi tiết có quy trình thực hiện nên có khả năng áp 
dụng tại lớp đang trực tiếp giảng dạy có hiệu quả và được toàn bộ giáo viên trong 
trường áp dụng. Biện pháp này cũng có thể áp dụng rộng rãi cho các đơn vị khác 
trên địa bàn trong huyện. 
 3.4 Hiệu quả, lợi ích thu được
 Qua việc giảng dạy và nghiên cứu về hoạt động tổ chức hoạt động trò chơi học 
tập vào các tiết dạy đối với học sinh sau một thời gian học tập và rèn luyện, chất 
lượng học sinh lớp tôi dạy đã được nâng cao rõ rệt. Tôi thấy mỗi giờ dạy bản thân 
mình cũng tạo được sự say mê, hứng thú trong việc rèn cho các em học. Cho nên 
tiết học bây giờ trở nên nhẹ nhàng hơn, hiệu quả hơn so với trước.
 Biện pháp này đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục, đổi mới phương pháp 
dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Biện pháp phù hợp với việc kiểm tra đánh 
giá theo thông tư hiện hành. 
 Sau quá trình vận dụng tổ chức trò chơi học tập kết quả dạy học ở lớp tôi đạt 
được rất khả thi. Học sinh rất hứng thú hơn trong học tập. Các năng lực của học 
sinh được hình thành và phát triển. Các em có các kĩ năng cơ bản trong cuộc sống 
như KN quan sát, KN thuyết trình, KN làm việc nhómtính tích cực trong học 
tập được phát huy. 
 3.5. Tài liệu kèm theo: Không có 
 Mỏ Cày Bắc, ngày 10 tháng 01 năm 2024