Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm sử dụng bài tập nâng cao sức bật trong môn bóng chuyền cho học sinh nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ

 2
 Tôi đã sử dụng phương pháp quan sát sư phạm để quan sát các buổi tập 
của học sinh nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ. Từ đó làm sáng tỏ phương 
hướng lựa chọn một cách chính xác, có hiệu quả các bài tập nhằm nâng cao sức 
bật cho học sinh nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ.
 2.1.4. Phương pháp kiểm tra sư phạm:
 Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi sử dụng phương pháp này để kiểm 
tra trước và sau thực nghiệm theo các nội dung cụ thể để làm cơ sở cho việc 
phân tích, so sánh và rút ra kết luận cụ thể của quá trình ngiên cứu.
 2.1.5. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
 Tôi sử dụng phương pháp này để kiểm nghiệm tính hiệu quả và mức độ 
phù hợp của các bài tập đã lựa chọn trên đối tượng nghiên cứu.
 Quá trình thực nghiệm tôi tiến hành như sau: Tôi tiến hành chọn ba lớp 9 
(91, 92, 93) mỗi lớp 10 em học sinh nam. Sau khi lựa chọn đúng bài tập, tôi tiến 
hành áp dụng các bài tập với học sinh nam của 3 lớp này. Sau đó sẽ so sánh kết 
quả của các em trước và sau khi áp dụng để đánh giá hiệu quả các bài tập đã 
được áp dụng.
 2.1.6. Phương pháp toán học thống kê:
 Trong quá trình nghiên cứu đề tài tôi sử dụng phương pháp này để tiến 
hành xử lý số liệu và đánh giá kết quả, làm minh chứng cho đề tài.
 2.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết:
 Phong trào lụyện tập TDTT nói chung và phong trào tập luyện môn 
bóng chuyền nói riêng ở nước ta đang phát triển mạnh mẽ. Mỗi kỹ thuật động 
tác thể thao khi thực hiện đều là một tổ hợp những thành phần hoạt động khác 
nhau. Hoạt động thi đấu bóng chuyền là tổ hợp của mọi tư thế kỹ thụât cơ bản 
như: Phát bóng, đệm bóng, đập bóng, chuyền bóng, chắn bóng tạo nên hệ thống 
chiến thuật. Trong đó sức bật của VĐV là một trong những yếu tố tham gia 
trực tiếp và ảnh hưởng đến hiệu quả của đập bóng tấn công.
 Muốn hiệu quả của quả đập bóng tấn công tốt thì vận động viên cần có 
sức bật thật tốt chính vì vậy mà VĐV cần phải tâp luyện để phát triển sức bật 4
 - Học sinh chưa tích cực và hứng thú trong tập luyện môn bóng chuyền vì 
sức bật còn hạn chế, đa số học sinh khối 9 chưa bật quá 40 cm cụ thể kết quả 
sức bật của các em từ đầu năm học được thể hiện ở bảng 2.1.
 Bảng 2.1: Kết quả nội dung bật cao tại chỗ của 3 lớp khối 9
 Sức 30–39 ( cm) 40 – 59 ( cm) 60 – 80 ( cm)
 bật Tổng số HS
 Tỉ lệ Tỉ lệ Tỉ lệ
 Số lượng Số lượng Số lượng NAM
Lớp % % %
 91 15 75 3 15 2 10 20
 92 15 71,5 4 19 2 9,5 21
 93 12 66,67 5 27,78 1 5,56 18
 Thông qua bảng số liệu trên ta thấy mặc dù 100% học sinh đều đạt nhưng 
nhìn về mặt thành tích để đạt được sức bật cao bổ trợ cho đập bóng thì còn hạn 
chế. Chỉ có 5 học sinh có sức bật tương đối tốt chiếm 8,47 %, số học sinh đạt 
sức bật ở mức thấp và trung bình còn khá cao. Như vậy kết quả giảng dạy chưa 
đạt được yêu cầu đề ra, điều này thôi thúc tôi trong quá trình giảng dạy không 
ngừng tìm tòi học hỏi để nâng cao thành tích cho học sinh.
 Xuất phát từ những vấn đề nêu trên tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Kinh 
nghiệm sử dụng bài tập nâng cao sức bật trong môn bóng chuyền cho học sinh 
nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ” để giúp các em nâng cao hiệu quả tập 
luyện và thi đấu môn bóng chuyền. Qua đó tạo tiền đề thể lực, sức khỏe, kỹ 
năng đảm bảo cho các em học tập các môn văn hóa và tập luyện các môn thể 
thao khác một cách dễ dàng và hiệu quả hơn.
 2.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện 
tại:
 2.3.1. Đánh giá thực trạng sức bật trong môn bóng chuyền của học sinh 
nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ:
 Để có cơ sở cho quá trình nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả đập bóng 
trong môn bóng chuyền. Tôi đã tiến hành nghiên cứu kiểm tra sức bật tại chỗ 6
 - Mục đích: Đánh giá sức bật, sức mạnh tốc độ của học sinh.
 - Địa điểm: Sân sau thể dục của trường THCS Nguyễn Huệ
 - Phương pháp: Đối tượng bôi bột làm dấu vào tay, đứng tư thế chuẩn bị 
ở vị trí xuất phát, khi nghe hiệu lệnh chạy đà giậm nhảy cao lên trên, mũi tay 
chạm vào bảng đo thành tích. Thực hiện 3 lần chạy đà bật nhảy, lấy kết quả cao 
nhất.
 - Yêu cầu: Chạy đúng bước đà, bật hết khả năng và tích cực.
 - Dụng cụ: Tường cao có kẻ bảng đo thành tích, bột làm dấu tay, bút và 
sổ ghi chép.
 * Bật hố cát bằng hai chân (lần/phút):
 - Mục đích: Đánh giá sức bền bật nhảy của học sinh.
 - Địa điểm: khu vực sân nhảy xa của trường THCS Nguyễn Huệ
 - Phương pháp: Bật nhảy liên tục tại hố cát bằng hai chân, nâng cao đầu 
gối sao cho đùi song song với mặt đất, thân trên vuông góc với đùi. Tính tổng số 
lần bật trong một phút.
 Ngoài những căn cứ trên, qua tham khảo các nguồn tài liệu chuyên ngành 
tôi còn xác định những yêu cầu lựa chọn bài tập như sau:
 Các bài tập phải có tác dụng trực tiếp hoặc gián tiếp đối với các quá trình 
hình thành các kỹ thuật riêng lẻ và hoàn chỉnh.
 Các bài tập phải phù hợp với tâm sinh lý của đối tượng củng như trình độ 
phát triển thể chất của đối tượng.
 Các bài tập phải nâng cao được sức bật cho người tập.
 Các bài tập phải giúp khắc phục các yếu tố làm ảnh hưởng đến việc nâng 
cao sức bật cho học sinh.
 Cần đa dạng hoá các hình thức tập luyện triệt để tận dụng các phương tiện 
tập luyện giúp cho quá trình phát triển thể lực tốt hơn.
 Các bài tập phải vừa sức, hợp lí và nâng cao độ khó, khối lượng tập 
luyện, đặc biết chú ý khâu an toàn tập luyện để tránh sảy ra chấn thương. 8
 Sự khác biệt giữa 3 lớp trước khi áp dụng không chênh lệch nhiều về số 
lần bật trên 1 phút và trình độ ban đầu về thành tích bật hố cát bằng hai chân 
(lần/phút) của 3 lớp trước khi áp dụng là tương đối đồng đều.
 Kết quả kiểm tra trước khi áp dụng bài tập:
 Dựa vào các test kiểm tra đánh giá chúng tôi tiến hành kiểm tra ban đầu 
trên 10 học sinh nam ở mỗi lớp, các em có sự tương đương nhau về thể lực 
chuyên môn và thành tích bật cao. Số liệu thu được qua sử lý bằng toán học 
thống kê được trình bày ở bảng 2.3 
 Như vậy, ta có thể khẳng định rằng: Trình độ thể lực và thành tích về sức 
bật của 3 lớp khối 9 là tương đối đồng đều.
 Sau khi lựa chọn đúng bài tập các em sẽ do tôi trực tiếp hướng dẫn tập 
luyện theo tiến trình, giáo án của tôi với thời gian, số giờ, điều kiện thành lập là 
như nhau.
 2.3.3. Đánh giá hiệu quả ứng dụng các bài tập đã được lựa chọn để nâng 
cao sức bật trong bộ môn bóng chuyền của học sinh nam khối 9 trường THCS 
Nguyễn Huệ:
 2.3.3.1. Lựa chọn bài tập:
 Dựa trên các nguyên tắc về giáo dục thế chất, trên cơ sở lý luận chung, 
chuyên môn về giảng dạy và huấn luyện môn bóng chuyền, kết hợp với quan sát 
và trao đổi với các đồng nghiệp bước đầu tôi lựa chọn các bài tập nhằm nâng 
cao hiệu quả sức bật cho học sinh nam khối 9 Trường THCS Nguyễn Huệ.
 Gồm 22 bài tập sau
 * Nhóm các bài tập khắc phục trọng lượng bản thân và trọng lượng 
phụ:
 1. Đứng lên ngồi xuống với tạ gánh 70% trọng lượng cơ thể.
 2. Bật cóc di chuyển 20m (bật xa tại chỗ bằng hai chân).
 3. Gánh tạ bật nhảy (p = 30-35kg).
 4. Tập bật nhảy với bao cát, bao chì (buộc ở đùi, cẳng chân, thoắt lưng). 10
 Bảng 2.4: Kết quả phỏng vấn lựa chọn các bài tập nhằm nâng cao sức 
 bật cho học sinh nam khối 9 trường THCS Nguyễn Huệ.
 Mức độ đánh Không quan 
ST Rất quan trọng Quan trọng
 giá trọng
T
 Tên bài tập Số người % Số người % Số người %
 1 Bài tập 1 25 100 0 0 0 0
 2 Bài tập 2 25 100 0 0 0 0
 3 Bài tập 3 23 92 1 4 1 4
 4 Bài tập 4 10 40 6 24 9 36
 5 Bài tập 5 5 20 15 60 5 20
 6 Bài tập 6 6 24 10 40 9 36
 7 Bài tập 7 25 100 0 0 0 0
 8 Bài tập 8 24 96 1 4 0 0
 9 Bài tập 9 2 8 10 40 13 52
10 Bài tập 10 4 16 4 16 17 68
11 Bài tập 11 25 100 0 0 0 0
12 Bài tập 12 9 36 8 32 8 32
13 Bài tập 13 7 28 9 36 9 36
14 Bài tập 14 4 16 4 16 17 68
15 Bài tập 15 25 100 0 0 0 0
16 Bài tập 16 7 28 9 36 9 36
17 Bài tập 17 1 4 14 56 10 40
18 Bài tập 18 2 8 8 32 15 60
19 Bài tập 19 23 92 2 8 0 0
20 Bài tập 20 22 88 3 12 0 0
21 Bài tập 21 24 96 1 4 0 0
22 Bài tập 22 9 36 8 32 8 32 12
 - Dụng cụ: Tạ đòn.
 + Chuẩn bị: Người thực hiện đứng ở tư thế hai chân rộng bằng vai, thân 
người thẳng, vai gánh tạ, tay nắm tạ đoàn mắt nhìn thẳng.
 + Thực hiện: Khi có hiệu lệnh, người tập thực hiện động tác bật nhảy tại 
chỗ, lên cao thẳng người, sau đó trở về tư thế ban đầu, cứ như vậy thực hiện 
theo yêu cầu.
 + Kết thúc bài tập: Người thực hiện thả tạ xuống sàn và thả lỏng tích cực.
 - Yêu cầu bài tập: Khi thực hiện lưng phải thẳng, thực hiện hết khả năng, 
theo hướng dẫn của GV.
 Bài tập 7: Bật hố cát bằng hai chân (1phút): 3lần- Mục đích: Phát triển 
sức mạnh chân đặc biệt là sức mạnh cổ chân và nhóm cơ đùi.
 - Cách tiến hành:
 + Chuẩn bị: Người thực hiện đứng thoải mái dười hố cát nhưng luôn sẵn 
sàng.
 + Thực hiện: Khi có hiệu lệnh, người tập thực hiện động tác bật nhảy, 
nâng cao đùi.
 + Kết thúc bài tập: Người tập thả lỏng tích cực.
 - Yêu cầu bài tập: Người tập thực hiện hết khả năng, luôn nâng cao hết 
đùi khi bật nhảy.
 Bài tập 8: Nhảy bật tại chỗ hai chân đá cao chạm hai tay trong thời gian 
1 phút: 2-5 lần.
 - Mục đích: Phát triển sức mạnh cổ chân và sức nhanh cơ chân.
 - Cách tiến hành:
 + Chuẩn bị: Người tập thả lỏng tích cực.
 - Yêu cầu bài tập: Chân phải thẳng và nâng cao chân.
 * Nhóm các bài tập phát triển tốc độ co cơ.
 Bài tập 11: Bật bục liên tục bằng hai chân (hoặc hai chân luân phiên).
 - Mục đích: Phát triển sức mạnh cổ chân, sức nhanh, mạnh cơ chân đặc 
biệt là cơ đùi. 14
 + Thực hiện: Khi nghe hiệu lệnh, người tập chạy tăng tốc độ hết sức đúng 
quãng đường theo quy định (30 – 60m).
 + Kết thúc bài tập: Người tập đi thả lỏng về vị trí cũ để chuẩn bị cho lượt 
chạy tiếp theo.
 - Yêu cầu bài tập: Người tập phải hết sức tập trung chú ý và thực hiện hết 
khả năng.
 Bài tập 20: Di động chắn bóng đập liên tục.
 - Mục đích: Phát triển sức nhanh, mạnh cơ chân đặc biệt là cơ đùi.
 - Cách tiến hành:
 + Chuẩn bị: Người tập đứng hai chân rộng bằng vai, hai tay thực hiện 
động tác như đầu hàng. 
 + Thực hiện: Bật nhảy tại chỗ chắn bóng, di động sang vị trí khác và thực 
hiện nhảy chắn bóng.
 + Kết thúc bài tập: Người tập thả lỏng tự nhiên.
 - Yêu cầu bài tập: Bật cao hết khả năng.
 Bài tập 21: Di động bật nhảy đập liên tục với bóng tung (theo nhóm 3-4 
người).
 - Mục đích: Phát triển sức nhanh, mạnh, cổ chân và cơ chân đặc biệt là cơ 
đùi.
 - Cách tiến hành:
 + Chuẩn bị: Người tập đứng ở tư thế chuẩn bị cho đập bóng.
 + Thực hiện: Khi nghe hiệu lệnh, theo dõi người tung bóng đã bắt đầu 
tung thì thực hiện bật nhảy đập bóng với bóng tung liên tục.
 + Kết thúc bài tập: Người tập thả lỏng tự nhiên
 - Yêu cầu bài tập: thực hiện tích cực, bật hết khả năng, luôn tập trung.
 Tôi tiến hành áp dụng 10 bài tập này vào quá trình giảng dạy cho nhóm 
đối tượng nghiên cứu trong thời gian 13 tiết giảng dạy và 2 tiết kiểm tra chia 
đều cho 8 tuần theo phân phối chương trình của sở và tổ nhóm chuyên môn 
(trong đó có 12 tiết của phân môn tự chọn bóng chuyền và 3 tiết dự phòng). 16
 Chương trình bài tập áp dụng nhằm nâng cao sức bật cho 10 học 
sinh nam lớp 91, 92, 93 trường THCS Nguyễn Huệ.
 Bảng 2.6. Yêu cầu về lượng vận động với những bài tập đã được lựa chọn.
 LVĐ
 STT Tên bài tập
 KL CĐ
 Đứng lên ngồi xuống với tạ gánh 
 1 18-20 lần 60-70% CĐTĐ
 70% trọng lượng cơ thể .
 Bật cóc di chuyển 20m (bật xa tại 
 2 5-7 lần 70-80% CĐTĐ
 chỗ bằng hai chân).
 3 Gánh tạ bật nhảy (p = 30-35kg). 15-20 lần 60-70% CĐTĐ
 Bật hố cát bằng hai chân (1phút) : 
 4 2-3 lần 80-90% CĐTĐ
 3lần
 Nhảy bật tại chỗ hai chân đá cao 
 5 chạm hai tay trong thời gian 1phút : 2-5 lần 85-95% CĐTĐ
 2-5lần.
 Bật bục liên tục bằng hai chân (hoặc 
 6 3-5 lần 80-90% CĐTĐ
 hai chân luân phiên).
 Mô phỏng di động với các động tác 
 7 8-10 lần 80-90% CĐTĐ
 chắn và đập bóng (có lưới) .
 Chạy tăng tốc độ từ 30-60m : 5-10 
 8 5-10 lần 90-100% CĐTĐ
 lần.
 9 Di động chắn bóng đập liên tục . 8-10 lần 90-100% CĐTĐ
 Di động bật nhảy đập liên tục với 
 10 8-10 lần 80-90% CĐTĐ
 bóng tung (theo nhóm 3-4 người).
 2.3.3.3. Kết quả của nghiên cứu:
 Kết quả thu được từ test kiểm tra sau khi áp dụng các bài tập của ba lớp 
khối 9 Trường THCS Nguyễn Huệ, qua xử lý số liệu ta có.
*Bảng 2.7. Kết quả kiểm tra các chỉ tiêu về sức bật sau khi áp dụng bài tập.